OHUDHERA 52
Arogola — munande aavi okala ahiyana owithwelavo epaddi yomuzimuni?
‘Mwamakalelo mamodhave ahiyana enohowela . . . okale owipimelela, oororomeleya mwa dhatedhene.’ — 1 TIM. 3:11.
JHIBO 133 Ginafuna gikale muzombwe ororomeleya
DHITHU NNAAHUDHERIHUa
1. Ginere ddi wihina gikale mukiristawu owithwelavo?
IYO nnotikina vanlubale namoona makalelo mwaana anunnuwiye ofiyedha okala pogo. Malabo mamodha eyo enapadduwa mwamakalelo owaguva, mbwenye wunnuwa epaddi yomuzimuni wihiyana.b (1 Cor. 13:11; Heb. 6:1) Wihina muthu akanne wandana woliba ni Yehova oliye anohowela wilibihedha. Ohiya eyo egi muthu unnuwelevo epaddi yomuzimuni anohowela nikavihero na muzimu wotxena wihina akanne dhikalelo dhapama, ahudhere werana dhithu dhimodha ni wiwegeredha wihina ande osamalela mutholo bu mutholo osogolo. — Pro. 1:5.
2. Ddiniyani nnahudherihu va Génesis 1:27, ki ohudhera wula dhithu baani nnafunihu woona?
2 Yehova aapaddusile athu velaboni yavati wihina akale mulobwana obe muhiyana. (Omwileri Génesis 1:27) Ebaribari wihina mulobwana ni muhiyana ehihiyana makalelo opaddusiwiwa mwiili wewa. Mbwenye dhihikalawo dhithu dhimodha dhinaahiyaniha. Motajhiha, Yehova aapaddusile alobwana ni ahiyana ni mutholo dhohiyanahiyana, ni ohunvaha kadda muthu dhikalelo obe gari dhinamukavihere wakwanihedha muthdha ni emudhayeolo dhewa. (Gén. 2:18) Ohudhera wula nnere woona ethu baani enaakavihere anahiyana okala makiristawu apama ni ohudhera winaharela nnere woona ethu baani enakavihere anaalobwana okala makiristawu owithwelavo epaddi yomuzimuni.
DHIKALELO DHINAMUHAGALASA YEHOVA
Otajhiha dhikalelo dhaahiyana ninga Rebeka, Estere ni Abigayili dhinere wukavihera okala muhiyana owithwelavo epaddi yomuzimuni (Osugwe ddima 3-4)
3-4. Arogola eli anamwali enaafwanye wuuvi dhotajhiha dhapama wihina ehare? (Osugwe fotu.)
3 Bibiliya anowawoga ahiyana yamudhivela ni yamulabela Yehova (Omusugwe artigo anna musolo “O que podemos aprender com as mulheres mencionadas na Bíblia?”, anafwanyeya musayiti jw.org.) Ninga enoniha yolebela vikumihiwe ohudhera wula okale ‘owipimelela’ni ‘oororomeleya mwa dhatedhene.’ Mbwenye peeno mmulogoni mwehu nihikannamo dhotajhiha dhowinjhiva dha arogola owithwelavo omuzimuni, anamwali enafwaneleliwa watajhiha.
4 Arogola munoonamo aavi osayela yotajhiha ya murogola owithwelavo omuzimuni ni wilibihedha omutajhiha? Opwasedhe osugwa dhikalelo baani oliye anniyena, wamala wilibihedhe otajhiha dhikalelo ndha. Ddima dhinaharela nnere woona dhikalelo tharu dhathima muhiyana anahoweliye okanna.
5. Mwahaya bwaddi ahiyana eli makiristawu owithwelavo enohowela okala owiyeviha?
5 Wiyeviha ekalelo yathima vanlubale muhiyana anahoweliye okanna. Muhiyana akala owiyeviha anere okanna wandana woliba ni Yehova ni anere okanna wandana wapama ni athu amodha. (Tia. 4:6) Motajhiha, muhiyana anamudhivela Yehova ni ali owiyeviha anosakula wiwelela nlamulo na okalawo namasogolela apanddile Yehova. (1 Cor. 11:3) Nlamulo nna nnomuwoga ole asakuliwe ni Yehova wihina asamalele mulogo ni ole aasamalelege emudhi.c
6. Ethu baani ahiyana enahudheriwa ni wiyeviha wa Rebeka?
6 Kasugwa yotajhiha ya Rebeka aali muhiyana athotho ni ooliba murima ni ahinona mudhidhi baani ni nimakalelo baani afuniye werana dhithudha. (Gén. 24:58; 27:5-17) Naarive dhigaali ndo oliye owoniha nriho ni aali muhiyana owiwelela. (Gén. 24:17, 18, 65) Ndala ninga Rebeka we wakala muthu owiyeviha ni owiwelela ale Yehova aavahiliye mutholo ni weya onere okala yotajhiha yapama vemudhini vawo ni mmulogoni.
7. Ahiyana enamutajhihe ni makalelo baani Estere ni okanna manddile?
7 Okanna manddile winere wukavihera ekalelo makiristawu aatene enahoweliwa okanna. Bibiliya anihina ‘athu athotho ehinoona manddile ewa.’ (Pro. 11:2) Estere aali mudhaari oororomeleya a Yehova. Teto mwaha okala muhiyana anna manddile naarive nuukala musano oliye ahivuruwana yolaga ya pirimu aye apogoya Mordekayi ni ahiparihedha mabasa yolagaya. (Est 2: 10, 20, 22) Ni weya podi woniha wihina oli muthu a manddile wasayelaga dholaga dhapama ni yaparihedhaga mabasa dholagadha. — Tito 2: 3-5.
8. Mowiwanana ni 1 Timóteo 2:9, 10, nimakalelo baani okanna manddile winamukaviheriwa muhiyana werana dhothoma dhapama wodhela muselu wowara ni wisamalela?
8 Estere ahooniha wihina ahikanna manddile ni makalelo mamodha. ‘Oliye aali namwali oowoma vanlubale.’naarive dhigaali ndo oliye kiithukula mwaha wa owoma waye. (Est 2:7, 15) Ni makalelo baani murogola anandiye omutajhiha Estere? Makalelo oomutajhiha Estere eli wodhela oparihedha mabasa yolaga enafwanyeya va 1 Timotéo 2:9, 10. (Omwileri.) Vala murumiwi Pawulo owoga wihina ahiyana yisamalelege mohikaliha manyazo ni mohithukula. Ni egerego madhu elabihedhiwe vala Enowoniha wihina ahiyana yohowela owara mwamakalelo oofwanelela ni oriha monelo wa athu amodha wodhela makalelo ewa oowara ni owisamalela. Iyo nnowatamalela vanlubale arogola enaparihedha mabasa yolaga wodhela wisamalela ni makalelo apama enoniwa wi ehikanna manddile!
9. Nnahudhera ddi ni yotajhiha ya Abigayili?
9 Opendda ekalelo emodhaya yathima. Mbwenye opendda enatapulela ddi? Ewedhelo yonona ohiyaniha ethu yabure ni ethu yapama yosakula werana ele eli yapama. Kasugwa yotajhiha ya Abigayili. Mamune aherana yothoma yabure yaapwehile vang’ovini murala watene ni adharaaye. Mbwenye Abigayili aherana ethu-sithu mowaguva. Mowaguva oliye ahinona ethu baani yapama ahoweliye werana, vano mwaha wa yeyo, ahivulusa egumi yaathu owinjhiva. (1 Sam. 25:14-23, 32-35) Opendda podi onikavihera onona mudhidhi baani nnahowelihu owoga obe omaala. Ni enonikavihera wathuwathuwela athu amodha, mbwenye nahivolosihile muselu dha mwigumini mwewa. — 1 Tes. 4:11.
OHUDHERE WERANA DHITHU DHINAFUNA WUKAVIHERA MWIGUMINI MWAWO
Ohudhera wileri ni oleba pama wukavihere aavi? (Osugwe ddima 11)
10-11. Mwahaya bwaddi onona wileri ni oleba winere wukavihera we ni athu amodha? (Osugwe fotu.)
10 Murogola anohowela ohudhera werana dhithu dhinafuna omukavihera mwigumini mwaaye kadda labo. Dhithu ndho oliye podi ohudhera agaali mwana ni dhinere omukavihera egumaye yatene. Kasugwa dhotajhiha ndha.
11 Ohudhere wileri ni oleba pama. Dhilabo dhimodha athu enubuwela wihina ahiyana kinafwanelela ohudhera wileri ni oleba. Mbwenye onona wileri ni oleba ethu yathima vanlubale makiristawu aatene enahoweliwa ohudhera.d (1 Tim. 4:13) Bumwahaya, kuhiye wihina ethu-sithu yuthukulele ohuhudhera wileri ni oleba pama. Nerana eyo yokumelelavoya enakale eevi? Eneere okala yokweya wafwanya mabasa ni odhowagave olabaga. Teto onerege wanda omuhudhera pamadhene Bibiliya ni wahudhiha athu amodha. Mbwenye yathimaya sowihina, onerege wanda omwileri pamadhene Bibiliya ni opendda dhithu dhilebiwe mBibiliyani, dhinukavihere omwaddamela Yehova. — Jos. 1:8; 1 Tim. 4:15.
12. Ethu baani onahudheriwe va Provérbios 31:26?
12 Ononne makalelo apama oothapanya ni athu. Sathima vanlubale wihina mukiristawu anonne othapanya ni athu amodhaya. Awogaga wodhela muselu yola murumiwi Tiyago ohuvaha yolaga ela: ‘Kadda muthu aaguvelege wiwa, mbwenye kaaguvelege owoga.’ (Tia. 1:19) Wapwasedhaga ovuruwana dhithu athu amodha enawogiwa, onowoniha wihina ohukanna nthebwa obe neere, onowoniha wi onowapwatha athu amodha. (1 Ped. 3:8) Akala kuwandile wonelamo pamadhene ethu muthu mmodhaya awogiliye obe makalelo oliye aliye, waweregena makoho oofwanelela. Wamala, opathe mudhidhi wihina wubuwelele makalelo onafuniwe omwakula. (Pro. 15:28, nota.) Wikohe: ‘Ethu ginafunimi owoga sebaribari ni eneere omulibiha muthu mmodhaya? Eneere wooniha nriho ni opama?’ Wilibihedhe ohudhera ni arogola enawoga ni makalelo anriho vamodha ni opama. (Omwileri Provérbios 31:26.) Opwasedhe pamadhene makalelo aliwa enawogiwa. Wanda othapanya pamadhene ni athu amodha winere wukavihera okanna wandana wapama ni okanna murenddele ni athu amodhaya.
Muhiyana anonne wapara pama mabasa avade yotajhiha yapama, ohiya vamuralani baahi, mbwenye ni mmulogonimwa (Osugwe ddima 13)
13. Onande aavi ohudhera wapara mabasa avade? (Osugwe fotu.)
13 Ohudhere wapara mabasa avade. Dhilabo dhimodha baahiyana enaapara mabasa avade. Podi wera amawo obe ddibilo apogoya anere wukavihera we wanda wapara mabasa avade. Murogola dhaala anithaniwa Cindy anowoga egi: “Ethu yathimaya amama yaagihudhihiwa sowi wapara mabasa nuviheya winohagalasa. Ohudhera opiya, oxela, osona ni odhowa omerkado wihina gagule ethu sithu yavaade ehigikavihera okweyiha egumaaga ni ehigikavihera omparela mabasa owinjhiva Yehova. Amama ehigikavihera okanna ekalelo yowawakela aleddo, mwaha wayeyo gihanona addibila ni arogola owinjhiva apama eli yotajhiha yapama wa miyo.” (Pro. 31:15, 21, 22) Muhiyana anaviheyana mabasa, anawakela aleddo ni anasamalela pama nyumbaye anakala mareeliho vadevaye ni yotajhiha yapama mmulogoni. — Pro. 31:13, 17, 27; Atos 16:15.
14. Ohudhere ddi ni yotajhiha ya Cristal? Ki ethu baani onahoweliwe opwasedha?
14 Ohudhere wisamalela. Makiristawu aatene enohowela ohudhera wisamalela. (Fil. 4:11) Murogola dhaala anithaniwa Crystal anawoga egi: “Makolo aaga ehigikavihera osakula kursu yagikavihere miyo ohudhera wisamalela. Apapa yahigikongomedha werana kursu ya kontabilidade eyo yahigikavihera vanlubale.” Mbwenye ohiya ohudhera baahi dhithu dhinukavihere ofwanya mabasa, we onohowela ohudhera onona olabihedha korowa ni thotho. (Pro. 31:16, 18) wilibihedhe opwasedha dholuba dhawo dhomuzimuni teto kukannege mangawu bure-bure. Werana eyo onere wanda okanna egumi yokweya ni onere okanna egumi yohagalasa vanlubale. — 1 Tim. 6:8.
WIWEGEREDHE OVANENE WIHINA WANDE WAKWANIHEDHA MUTHOLO ONAFUNIWE OKANNA OSOGOLO
15-16. Mwahaya bwaddi arogola eli addiye mareeliho ammulogoni? (Marcos 10:29, 30)
15 Okanna dhikalelo dhapama dhomuzimuni ni ohudhera werana ethu-sithu, winere wukavihera wiwegeredha ovanene wi wande wakwanihedha mutholo dha mwigumini mwawo onafuniwe okanna osogolo. Kasugwa dhotajhiha ndha wa dhithu onahoweliwe osakula werana.
16 We podi okala muddiye mwana mudhidhene. Yesu ahiwoga wihina ahiyana amodha yere osakula okala addiye, naarive ekalaga elabo athu owinjhiva enavahiwa thima oteliwa. (Mat. 19:10-12) Amodha podi osakula okala addiye mwaha wa dhithu dhimodha dhinaapadduwela mwigumini mwewa. Mbwenye we podi okanna ebaribari wihina Yehova vamodha ni mwanaye Yesu, enowavaha thima ale anasakula okala addiye. Wapela elabo yaatene yavati arogola eli addiye mareeliho manlubale mmulogoni. Mwaha wooniha odhivela ni wathuwathuwela athu amodhaya, aliwa enokala arogola ni amayi a athu owinjhiva a mmulogoni. — Omwileri Marcos 10:29, 30; 1 Tim. 5:2.
17. Murogola ali namwali aniwegeredhe aavi wihina aavolowele mabasa a mudhidhi wamutene?
17 We podi wavolowela mabasa amudhidhi wamutene. Wapela elabo yaatene yavati, arogola owinjhiva binathabwa wapara mabasa oolaleya. (Sal. 68:11) Ononamo aavi ompandda porogarama wihina wavolowele mabasa a mudhidhi wamutene? We podi osakula okala piyonera, wakavihera omaga Nyumba dhOmwene obe olaba oBeteli. Olobela wodhela yoluba yawo ni owoge ni athu amodha yandile wakwanihedha yoluba yewa. Windo ompandde porogarama anafuna wukavihera wakwanihedha yoluba yawo. Wavolowela mabasa a mudhidhi wamutene, winere wuvaha ofuru womparela mabasa owinjhiva Yehova.
Akala we onubuwela oteliwa, onohowela omusakula pama muthu anafuna okala mamuno (Osugwe ddima 18)
18. Mwahaya bwaddi ekala yathima murogola omusakula pama mulobwana anafuna omutela? (Osugwe fotu.)
18 We podi osakula oteliwa. Dhikalelo dhatedhene nonilihu ofiyedha vala, dhinere wukavihera vanlubale okala muhiyana apama ooteliwa. Ebaribari wihina akala onowubuwela oteliwa, onohowela omusakula pama mulobwana anaakale mamuno. Mwaha wihina ela yothoma yathima vanlubale onafuniwe werana mwigumini mwawo yaatene. Kudduwale wihina onohowela wiwelela dhothoma enafuna weragana mulobwana onamusakuliwe wihina akale mamuno. (Rom. 7:2; Efé. 5:23, 33) Bumwahaya, sapama wikoha, ‘Oliye mukiristawu owithwelavo epaddi yomuzimuni? Oliye anopweha dhithu dhomuzimuni mburo woobajha mwigumini mwaaye? Oliye anowerana dhothoma dhathotho? Oliye anowanda orumedha aviriganiha? Oliye anowariha ahiyana? Oliye anere wanda ogisamalela epaddi yomuzimuni, yomwilini ni yomubuweloni? Oliye anowanda osamalela mutholo dhaye? Motajhiha mutholo baani oliye anniyena mmulogoni, ki oliye anasamalela aavi mutholo ndho?’ (Luc. 16:10; 1 Tim. 5:8) Ebaribari wihina wafunaga onfwanya mulobwana apama ni weya onohowela wiwegeredha wihina okale muhiyana apama.
19. Mwahaya bwaddi muhiyana ateliwe podi ohagalala mwaha withaniwa ‘namakavihera’?
19 Bibiliya anihina muhiyana apama ooteliwa ‘namakavihera’ a mamune ni ‘namakwaneliha’ aye. (Gén. 2:18) Eyo enatapulela wihina muhiyana kanna thima vamentoni va mamune? Naari kahi yeyo! Okala namakavihera oneti munlubale mwaha dila dhowinjhivadhene Bibiliya anomuwoga Yehova ninga ‘namakavihera’. (Sal. 54:4; Heb. 13:6) Muhiyana ateliwe namakavihera eebaribari, aakaviheraga dhothoma dha mamune ni eragana dhatedhene wihina ndhe athomile mamune dheedde pama. Teto mwaha omudhivela Yehova oliye anowerana dhatedhene anandiye wihina athu amodha yandege woona dhikalelo dhapama anna mamune. (Pro. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11) We podi wiwegeredha wihina okale muhiyana ooteliwa wodhela olibiha odhivela wawo ni Yehova ni wodhela wakavihera athu amodha vemudhini vawo ni mmulogoni.
20. Dhithu baani dhapama mayi anahoweliye werana wihina akavihere murala waye?
20 We podi okala mayi. Wamala oteliwa, we vamodha ni mamuno podi othoma okanna ahima. (Sal. 127:3) Mbwenye sathima vanlubale wubuwelela dhithu baani dhinahoweleya wihina okale mayi apama. Dhikalelo ni dhithu dhowerana nonilihu ofiyedha vala, dhinere wukavihera okala muhiyana oteliwa ni mayi. Wakala oodhivela, apama ni oovilela, murala wawo onere okala wohagalala. Teto anawo enere okala oobareleyene ni enere wonelamo wi onowadhivela. — Pro. 24:3.
Arogola owinjhiva eli anamwali enaparihedha mabasa ndhe enahudheriwa mBibiliyani enokala makiristawu owithwelavo epaddi yomuzimuni (Osugwe ddima 21)
21. Nimakalelo baani nnawonihu arogolihu, ki mwahaya bwaddi? (Osugwe fotu yavakapani.)
21 Arogola oofuneya, iyo nnowudhivelani vanlubale mwaha dhithu dhatedhene munamwerelinyu Yehova ni nlogo naye. (Heb. 6:10) Nyu munowilibihedha wihina mukanne dhikalelo dhapama dhomuzimuni, ni ohudhera werana dhithu dhapama dhinahoweleya ni munowiwegeredha wihina mwaakwanelihe mutholo dhenyu osogolo. Mwaha wa yeyo munokanna egumi yohagalasa ni munowakavihera athu aatene yuwapeleni. Mukanne ebaribari wi nyu muhuthabwa okanna thima munikuruni na Yehova!
JHIBO 137 Ahiyana ororomeleya
a Arogola oofuneya nyu muhuthabwa okanna thima mmulogoni. Nyu podi okala makiristawu apama enafwanelela otajhihiwa wodhela osayela dhikalelo dhapama ni ohudhera werana dhithu dhinukavihereni ni wiwegeredha ovanene werana wihina mwande wakwanihedha mutholo dhenyu osogolo. Ni makalelo yaala onere wawakela mareeliho owinjhiva mmabasani a Yehova.
b WONELAMO PAMA: Mukiristawu owithwelavo onohiya wihina muzimu wa Yehova omuholele ohiya oholeliwa ni enonelo ya mwilaboni. Mulobwana obe muhiyana podi omutajhiha Yesu wodhela wilibihedha wihina akanne wandana woliba ni Yehova ni onowawoniha odhivela webaribari athu amodha.
c Omusugwe Namasugwera a Fevereiro a 2021, epaddi 14-19.
d Wihina onone dhithu dhimodha wodhela thima enna wileri, osugwe ohudhera “Por que é importante incentivar as crianças a ler? — Parte 1: Ler ou assistir vídeos?” mu jw.org.