ZÃMSGÃ YĨNGA 37
YƖƖLL 114 D tall sũ-mare
D manesem sẽn segd n yɩ to-to yel-kɛgã taoore
“A ra tẽedame t’a na n mika tɩrlem, la ade, yaa yel-kɛg n da be.”—EZA. 5:7.
D SẼN NA N BÃNGE
D na n yãa a Zeezi mak-sõngã sẽn tõe n sõng-d to-to tɩ d tall manesem sẽn noom a Zeova baa yel-kɛg taoore.
1-2. Bõe la neb wʋsg maand yel-kɛg taoore, la sogs-bʋs la d tõe n sok d menga?
RŨNDÃ-RŨNDÃ dũni wã pida ne yel-kɛga. B maanda neb kẽer pãng b sẽn yaa naong rãmb yĩnga, b buud wall b sẽn yitẽ la bũmb a taab yĩnga. Sẽn pak rakãag-rãmb kẽer la nanambs sãnda yaa b we n paam ligd bala, tɩ kɩt tɩ b maand bũmb kẽer sẽn namsd nebã. Tʋʋm-kɛgã namsda tõnd fãa, wall sãamd d sũuri.
2 Pa lingr la neb wʋsg sũy sẽn sãamd ne yel-kɛgã b sẽn ne dũniyã zug rũndã-rũndã wã ye. D fãa rat n vɩɩme tɩ d yam gãe bãane, tɩ ned pa maand-d kɛgr me ye. Rẽ kɩtame tɩ neb kẽer maood sẽn na yɩl n toeem yɛlã. B yitame n kẽnd n wilgdẽ tɩ b pa sak goosneema wã la laloa wã sẽn yet bũmb ningã, wall b teend politik taoor dãmb sẽn pʋlem tɩ b na n toeema yɛlã. La tõnd sẽn yaa kiris-nebã d miime tɩ d pa segd n yɩ “dũniyã rẽnda,” la tɩ d segd n gũume tɩ Wẽnnaam Rĩungã wa kɩt tɩ yel-kɛgã fãa sa. (Zã 17:16) Baa ne rẽ d sã n wa yã neb sẽn maand b taab pãnga, sãamda d sũuri, wall kɩt tɩ d sũurã yik menga. Tõe tɩ d sokda d meng yaa: ‘Bõe la m tõe n maan yel-kɛgã taoore? Bũmb bee m sẽn tõe n maan rũndã meng bɩ?’ Sẽn na yɩl n paam sogs-kãensã leoore, d na n deng n bao n bãnga a Zeova ne a Zeezi tagsg sẽn yaa a soab ne yel-kɛgã.
A ZEOVA NE A ZEEZI KISA YEL-KƐGÃ
3. Bõe yĩng tɩ tʋʋm-kɛgã sãamd d sũuri? (Ezayi 5:7)
3 Biiblã wilgda bũmb ning sẽn kɩt tɩ yel-kɛgã sãamd d sũurã. A wilgdame t’a Zeova naana tõnd n wõneg a menga, la t’a “nonga tɩrlem, la a nong bʋʋd sẽn kao n pa bak n sõnge.” (Yɩɩn. 33:5; Sɩng. 1:26) A zɩ n maan kɛgr ye. A pa rat me tɩ nebã maand taab pãng ye. (Tõo. 32:3, 4; Mis. 6:8; Zaka. 7:9) Wala makre, no-rɛɛs a Ezayi wakatẽ wã, a Zeova yeelame tɩ b sẽn da namsd Israyɛll neb kẽer tɩ b kelemdẽ wã, yẽ wʋmdame. (Karm-y Ezayi 5:7.) A Zeova sɩbga neb nins sẽn da kɩɩsd a Tõogã n maand b taabã pãngã.—Eza. 5:5, 13.
4. Kiba-bʋg n wilgd tɩ yel-kɛgã sãamda a Zeezi sũuri? (Ges-y fotã me.)
4 A Zeezi me nonga tɩrlem la a kis tʋʋm-kɛg wa a Zeova. Daar a ye, a yãa rao sẽn tar nug sẽn ki. Raoã nimbãaneg yõk-a lame t’a sãoog-a. La tũudmã taoor dãmb sũy sẽn diglmã sẽn yã rẽ wã, b sũy yikame. B yeelame t’a Zeezi kɩɩsa vʋʋsg daarã noore. Raoã sẽn da paam laafɩ wã ra pa pak-b ye. A Zeezi tagsg yɩɩ wãn ne b manesmã? A “sũurã sãama wʋsg ne-ba, b sũyã sẽn diglmã yĩnga.”—Mark 3:1-6.
Zʋɩf-rãmbã tũudmã taoor dãmb ra pa kʋmd sẽn namsd-bã ye. La a Zeezi ra zoeta b nimbãanega (Ges-y sull a 4)
5. D sũur sã n wa yik yel-kɛg yĩnga, bõe la d segd n tẽege?
5 Sẽn mik tɩ yel-kɛgã yikda a Zeova ne a Zeezi sũurã, d sũur sã n yik rẽ yĩnga, pa wẽng ye. (Efɛɛ. 4:26) La d segd n tẽegame tɩ baa d sũurã sã n yik tɩ d be bʋʋm, pa tõnd n segd n rems yɛlã ye. D sũurã sã n yik n kaoose tõe n waa ne bãase, pa rẽ bɩ wa kɩt tɩ d yam ka d menga. (Yɩɩn. 37:1, 8; Zak 1:20) Woto wã, b sã n wa maand tõnd wall neb a taab pãnga, bõe la d segd n maane? D tõe n dɩka yam a Zeezi mak-sõngã pʋgẽ.
A ZEEZI MANESEM SẼN YƖ TO-TO YEL-KƐG TAOORE
6. A Zeezi sẽn wa n be tẽngã zugã, bõe la a yã tɩ yaa yel-kɛga? (Ges-y fotã me.)
6 A Zeezi yãa yel-kɛg wʋsg a sẽn wa n be tẽngã zugã. A yãa tũudmã taoor dãmb sẽn da namsd nin-buiidã to-to wã. (Mat. 23:2-4) A ra miime tɩ Rom nanambsã ra weoogda nin-buiidã. Zʋɩf-rãmb wʋsg ra ratame tɩ Rom nebã bas-b tɩ b soog b mense. Kẽer yika zabr ne Rom nebã rẽ yĩnga. Wala makre, Zelot-rãmbã. La a Zeezi pa lugl sull n na n toeem yɛlã, bɩ n teel sull a woto buud ye. A sẽn wa n bãng tɩ nin-buiidã rat n kɩtame t’a lebg rĩmã, a loogame n bas-ba.—Zã 6:15.
A Zeezi loog n basa nin-buiidã, b sẽn wa n dat t’a kẽes a toog politikã yɛlẽ wã (Ges-y sull a 6)
7-8. A Zeezi sẽn wa n be tẽngã zugã, bõe yĩng t’a pa mak n na n kɩt tɩ yel-kɛgã sa? (Zã 18:36)
7 A Zeezi sẽn wa n be tẽngã zugã, a pa kẽes a toog politikã yɛl pʋgẽ n na n bao n dems yel-kɛgã ye. Bõe yĩnga? Bala a ra miime tɩ ninsaal pa tar sor n na n dɩ naam a taab zutu, la tɩ ned baa a ye pa tõe n dɩ naam tɩ yɩ sõma ye. (Yɩɩn. 146:3; Zer. 10:23) Ninsaalbã leb n pa tõe n kɩt tɩ bũmb ning sẽn wat ne yel-kɛgã sa ye. Dũniyã bee a Sʋɩtãan sẽn yaa nin-kʋʋdã nugẽ, t’a pirsd nebã tɩ b tʋmd tʋʋm-kɛga. (Zã 8:44; Efɛɛ. 2:2) Sẽn paase, ninsaalbã sẽn pa zems zãngã kɩtame tɩ baa sẽn dat-b n maan sẽn yaa tɩrgã pa tõogd n maan woto wakat fãa ye.—Koɛ. 7:20.
8 A Zeezi ra miime tɩ yaa Wẽnnaam Rĩungã bal n na n tõog tɩ bũmb nins fãa sẽn wat ne yel-kɛgã sa. Rẽ n so t’a ra modgd wʋsg “n moond Wẽnnaam Rĩungã koe-noogã.” (Luk 8:1) A yeela “neb nins tɩrlem kom la a ko-yũud sẽn tarã” tɩ b bas b yam tɩ wẽgbã la tʋʋm-kɛgã na n saame. (Mat. 5:6; Luk 18:7, 8) La pa ninsaalbã goosneema-rãmb n na n tõog n maan dẽ ye. Yaa Wẽnnaam Rĩungã sẽn be saasẽ la sẽn “pa dũni-kãngã rẽndã.”—Karm-y Zã 18:36.
D RƖK A ZEEZI TOGS-N-TAARE
9. Bõe n kɩt tɩ y kɩs sɩd tɩ yaa Wẽnnaam Rĩungã bal n na n kɩt tɩ yel-kɛgã fãa sa?
9 Rũndã-rũndã sẽn yaa “yaoolem wakatã,” yel-kɛgã yɩɩda a Zeezi sẽn wa n be tẽngã zugã. La ket n yaa a Sʋɩtãan ne neb nins sẽn dɩkd a togs-n-taarã n yaa sabab tɩ yel-kɛgã beẽ. (2 Tɩm. 3:1-5, 13; Vẽn. 12:12) La d kɩsa sɩd wa a Zeezi tɩ yaa Wẽnnaam Rĩungã bal n tõe n kɩt tɩ bũmb nins fãa sẽn wat ne yel-kɛgã sa. D sẽn teend Wẽnnaam Rĩungã ne d sũur fãa wã yĩnga, d pa naagd neb sẽn yaa kɩɩsdb sull n wilgdẽ tɩ d sũur pa noome, wall d teend ninsaalb goosneema n tẽed tɩ b na n tõogame tɩ yel-kɛgã sa ye. D gom saam-bi-poak a Sofi yelle.a Nand t’a bãng sɩdã, a ra wae n naagda neb nins sẽn yit n kẽnd n wilgdẽ tɩ b ratame tɩ yɛlã toeemã. La a wa n sãmbda b sẽn maandã sã n na n welga yɛlã. A yeelame: “M sã n da wa tɩ naag-b n kẽnda, m mi n sokda m meng d sẽn maandã sã n zemsame. La masã, m sẽn teend Wẽnnaam Rĩungã, m kɩsa sɩd tɩ m sẽn maandã zemsame. M miime t’a Zeova na n sõnga sẽn namsd-bã fãa, tɩ rẽ yaa bũmb mam sẽn pa tol n tõe n maane.”—Yɩɩn. 72:1, 4.
10. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ nebã sẽn mi n yi n kẽnd n dat tɩ yɛlã toeemã pa zems ne saglg ning a Zeezi sẽn kõ tɩ be Matiye 5:43-48 wã? (Ges-y fotã me.)
10 Rũndã-rũndã, neb wʋsg mi n yikame n naag taab n dat n toeem yɛlã. La b sʋkã, wʋsg sũy mi n yikame tɩ b kɩɩsd laloa wã la b maand neb a taab wẽnga. (Efɛɛ. 4:31) Woto yaa toor fasɩ ne a Zeezi mak-sõngã la a sẽn zãms nebã bũmb ningã. Saam-biig yʋʋr sẽn boond t’a Zozɛf yeelame: “Mam yãame tɩ neb sã n yi n dat n wilg b sũ-pa-noaanga, baa b sã n dat n maan dẽ ne bãane, bõn-kɩdg bal tõe n kɩtame tɩ b tʋm nen-kɛglem tʋʋma, la b zae teedo.” La a Zeezi yeelame tɩ d nong nebã fãa, baa neb nins sẽn kis tõnd wall sẽn namsd tõndã. (Karm-y Matiye 5:43-48.) D sẽn yaa kiris-nebã, d maanda d sẽn tõe fãa n dɩkd a togs-n-taare.
Yɩl n tõog n da kẽes f toog dũni-kãngã politikã la a no-koɛɛmã pʋgẽ pa nana ye (Ges-y sull 10)
11. Wakat ninga, bõe n tõe n kɩt tɩ yɩ toog tɩ d rɩk a Zeezi togs-n-taare?
11 Baa ne d sẽn mi tɩ Wẽnnaam Rĩungã na n wa kɩtame tɩ yel-kɛgã sa wakat fãa yĩnga, b sã n wa maand-d kɛgre, tõe n yɩɩ toog tɩ d rɩk a Zeezi togs-n-taare. Yɩɩ woto ne a Zaniya. Neb n tik a yĩngã kõbg n maan-a pãnga. A yeelame: “M sũurã puuga wʋsgo. Sãama m sũur wʋsgo, tɩ m sẽn da rat yaa m dok m sũur bala. Mam da rat n tɩ teela neb sull sẽn da yit n kẽnd n dat tɩ bu-welsgã la wẽgbã sa. M da tagsdame tɩ m sã n maan woto la m sũurã na n sigi.” La a Zaniya wa n bãngame t’a segd n toeema tagsgo. A yeelame: “Mam da basame tɩ neb a taab toeem m tagsgã, n kɩt tɩ m bas a Zeova n teeg ninsaalba. M yãka yam n lak m meng fasɩ ne neb a woto buudu.” B sã n maan-d kɛgre, wall d sã n ne tɩ b maand neb a taab pãnga, d sũur tõe n yikame. La d pa segd n bas tɩ rẽ kɩt tɩ d kẽes d toog dũni-kãngã politikã la a no-koɛɛmã pʋgẽ ye.—Zã 15:19.
12. Bõe yĩng tɩ d segd n gũusd ne kibay nins d sẽn karemde, n kelgdẽ wall n getẽ wã?
12 Bõe n tõe n sõng-d tɩ d tõog d sũur yel-kɛg taoore? Bũmb a ye d sẽn tõe n maan tɩ sõng-do, yaa d sẽn na n gũusd ne kibay nins d sẽn karemde, n kelgdẽ wall d getẽ wã. B sẽn togsd kibay kẽer rezo-sosiyo-rãmbẽ wã to-to wã yaa sẽn na yɩl tɩ nebã sũyã sãam tɩ b yik n zab ne goosneema wã. Zʋrnalis-rãmb kẽer togsda b mens tagsgo, pa yɛlã sẽn sɩd yɩ to-to wã ye. Baa b sã n togs tɩ yel-kɛg n maan tɩ yaa sɩda, d sã n tagsd rẽ yell wʋsgo na n sõng-d lame sɩda? D sã n dɩkd sẽk wʋsg n kelgd kibay a woto wall d karemdẽ, tõe n kɩtame tɩ d sũur sãam wʋsgo, pa rẽ bɩ d koms raoodo. (Yel. 24:10) Sẽn yaa wẽng menga, d tõeeme n wa pa le lʋɩɩsd Wẽnnaam Rĩungã taoore, n yĩm tɩ yaa Rĩun-kãng bal n tõe n kɩt tɩ yel-kɛgã sa.
13. D sã n karemd Biiblã daar fãa, wãn to la tõe n sõng-d tɩ d tall manesem sẽn zems yel-kɛg taoore?
13 D sã n minim n karemd Biiblã daar fãa la d bʋgsdẽ, tõe n sõng-d lame tɩ d bãng d sẽn segd n maan to-to yel-kɛg taoore. Saam-bi-poak yʋʋr sẽn boond t’a Aliya sũur da sãamda wʋsgo, a sẽn ne tɩ b maand neb kẽer pãngã. Ra yaa wa neb nins sẽn yaa sabab tɩ b namsdẽ wã pa na n tol n paam sɩbgr ye. A yeelame: “M wa n bãngame tɩ m sã n sɩd kɩsa sɩd t’a Zeova na n waa ne zu-loeesã fãa tɩɩm, m segd n toeema m tagsgã. Yɩɩ wakat kãng la m karem Zoob 34:22-29 wã. Vɛrse-kãens goamã tẽega maam tɩ ned baa a ye pa tõe n solg n maan bũmb t’a Zeova pa yã ye. Yaa yẽ bal n tõe n kao ninsaalbã bʋʋd tɩ yɩ tɩrga. Leb n yaa yẽ bal n tõe n welg ninsaalbã zu-loeesã fãa.” D gũudame tɩ Wẽnnaam Rĩungã wa ne tɩrlem hakɩɩka. La nananda, d segd n talla manesem sẽn zems yel-kɛgã taoore. Wãn to?
BÕE LA D TÕE N MAANE?
14. Bõe la d tõe n maan rũndã-rũndã? (Kolos rãmbã 3:10, 11)
14 D pa tõe n toeem neb a taabã, la d tõe n modgame tɩ d manesem sẽn yaa a soab ne neb a taabã yɩ sõma. D tõe n dɩka a Zeezi togs-n-taar n bɩɩs nonglem wa d sẽn zoe n yã wã. Nonglem a woto tõe n kɩtame tɩ d waoogd d taabã, baa neb nins sẽn tʋmd tʋʋm-kɛgã. (Mat. 7:12; Rom. 12:17) D sã n maand nebã fãa neer la tɩrga, nooma a Zeova.—Karm-y Kolos rãmb 3:10, 11.
15. D sã n zãmsd nebã Biiblã, wãn to la nafd-ba?
15 Bũmb a ye d sẽn tõe n maan tɩ boog yel-kɛgã n yɩɩd yaa d sẽn na n moond koe-noogã. Bõe yĩng tɩ d yet woto? Bala “a Zeova bãngrã” tõe n toeema ned sẽn da yaa nen-kɛglem soab t’a lebg nin-bʋgsgo, ned sẽn nong laafɩ. (Eza. 11:6, 7, 9) Yɩɩ woto ne rao yʋʋr sẽn boond t’a Zamal. Nand t’a bãng sɩdã, a ra naaga tõatb sull sẽn zabd ne goosneema wã, bala b ra getame t’a weoogda nin-buiidã. A yeelame: “F pa tõe n modg ned t’a toeem ye. B pa modg maam tɩ m toeem ye. Yaa m sẽn bãng sɩdã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã n kɩt tɩ m toeeme.” A Zamal sẽn bãng bũmb ningã kɩtame t’a bas zabrã. Neb nins sẽn bãngd sɩdã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã sõor sã n paasdẽ, sẽn tʋmd-b tʋʋm-kɛgã sõor boogdame.
16. Bõe yĩng tɩ y rat n taas neb a taabã Rĩungã koɛɛgã?
16 Tõnd me rat n sõnga nebã tɩ b bãng tɩ yaa Wẽnnaam Rĩungã n na n kɩt tɩ yel-kɛgã sa wakat fãa yĩng wa a Zeezi sẽn maanã. Rẽ tõe n belsa neb nins sẽn namsdã. (Zer. 29:11) A Sofi sẽn yaa saam-bi-poak ning yell d sẽn zoe n gomã yeelame yaa: “Mam sẽn bãng tɩ Wẽnnaam na n wa kɩtame tɩ namsgã fãa sa wã sõnga maam tɩ b sã n wa maan-m kɛgre, pa rẽ bɩ m sã n wa ne b sẽn maand neb a taab pãng bɩ pa sãamd m sũur wʋsg ye. A Zeova belsda tõnd ne Biiblã maasem.” D sã n dat n wilg nebã Biiblã pʋlemsã tɩ bels-ba, d segd n segla d mens sõma. D sã n mi Biiblã sẽn yet bũmb ning namsgã wɛɛngẽ wã sõma, d tõe n kɩsa sɩd ne rẽ. Woto la d na n tõogd n moond lekollẽ wã wall d tʋʋmã zĩigẽ, n wilgd nebã bũmb ning sẽn kɩt tɩ d namsdẽ wã, la a Zeova sẽn na n maan to-to tɩ namsgã sa wã.b
17. Baa ne yel-kɛgã sẽn be rũndã-rũndã wã, wãn to la a Zeova sõngd tõndo?
17 D miime t’a Sʋɩtãan sã n ket n yaa “dũni-kãngã naab” fãa, yel-kɛgã na n ket n beeme. La d gũuda wakat ning zu-loeesã fãa sẽn na n sa wã, bala a Zeova pʋlmame t’a na n sõnga tõnd rũndã-rũndã, la t’a na n wa kɩtame tɩ b “rig dũni-kãngã naabã.” (Zã 12:31) Biiblã pʋgẽ, b wilgda tõnd bũmb ning sẽn kɩt tɩ namsgã beẽ wã, la a Zeova tagsg sẽn yaa a soab ne tõnd sẽn namsdã. (Yɩɩn. 34:17-19) A Zeova tũnuga ne a Biigã n wilg tõnd d sẽn segd n tall manesem ning yel-kɛgã taoore, la a wilg-d tɩ ka la bilfu, a Rĩungã na n kɩtame tɩ yel-kɛgã sa wakat fãa yĩnga. (2 Pɩy. 3:13) Bɩ d ket n moond Rĩungã koe-noogã ne yẽesem, n gũud wakat ning tẽngã sẽn na n pid “ne tɩrlem la ne zemsgã” ne d sũur fãa.—Eza. 9:7.
YƖƖLL 158 “A pa na n vaal ye”
a D toeema yʋy kẽere.
b Ges-y Nong-y nebã: Sõng-y-b tɩ b lebg a Zeezi karen-biisi borsiirã Vẽnegre A, nimero 24-27 wã.