“Nif, nif yĩngã” rat n yeelame tɩ bõe?

Biiblã sẽn yete

“Nif, nif yĩngã” ra naaga tõog ning Wẽnnaam sẽn kõ a Moyiiz pĩnd wẽndẽ Israyɛllã yĩngã. A Zeezi tẽega tõ-kãng yelle, a sẽn wa n sõsd ne nebã tãngã zugã. (Matye 5:38; Yikri 21:24, 25; Tõodo 19:21) Tõ-kãng võorã yaa tɩ b sã n na n sɩbg ned sẽn maan wẽngã, sɩbgrã segd n zemsa ne a sẽn maanã.a

Ned sã n da yãk yam n maan a to wẽngã, yaa tõ-kãng la b ra tikda n kao-a buudo. Ad a Moyiiz Tõogã sẽn yete, ned sã n da yãk yam n maan a to wẽngã: “Sã n yaa kaoobo, bɩ b kaoog n lebse, la nifu, nif yĩnga, la yẽnde, yẽnd yĩnga. Poglg ning a soabã sẽn pogl a to wã, b na n pogl-a-la pogl-kãng n lebse.”—Maan-kʋʋre 24:20.

“Nif, nif yĩngã” yõod ra yaa bõe?

Tõog ning sẽn yaa “nif, nif yĩngã” ra pa kõt ned sor t’a tõe n dok a sũur ye. Tõogã ra sõngda bʋ-kaoodbã tɩ b bãng n yãk sɩbgr ning sẽn zems ne ned sẽn maan wẽnga. Sɩbgrã ra pa tog n loog nugu, bɩ n paoog me ye.

Sẽn paase, tõogã ra kɩtame tɩ nebã ra yõkd b mense, n pa rat n maan b taabã wẽng ne pʋ-toogo, bɩ n tags b sẽn tõe n maan b taabã wẽng to-to ye. Neb nins sẽn da ne tɩ b tũuda Wẽnnaam no-kãngã wã wɛɛngẽ, Biiblã yetame yaa: “Neb a taabã na n wʋmame n zoe rabeem. La b kõn leb n maan wẽng a woto yãmb sʋk ye.”—Tõodo 19:20.

Kiris-nebã tũuda tõog ning sẽn yaa “nif, nif yĩngã” bɩ?

Ayo. Kiris-nebã pa tũud tõ-kãng ye. Tõ-kãng ra naaga a Moyiiz Tõogã. La a Zeezi sẽn ki tɩ yɩ maoongã, tõ-kãng pa le tar yõod ye.—Rom dãmbã 10:4.

Tõogã sõngdame meng tɩ d bãng Wẽnnaam sẽn dat tɩ d maane. Wala makre, wilgdame tɩ Wẽnnaam nonga sẽn yaa tɩrga. (Yɩɩn-sõamyã 89:15) Wilgdame me t’a noyã yaa tɩrse. Ned sã n maan wẽngã, b tog n dems-a-la ne tɩrlem.—Zeremi 30:11.

Tagsa sẽn pa zems “nif, nif yĩngã” wɛɛngẽ

Tagsa sẽn pa zemse: Tõog ning sẽn yaa “nif, nif yĩngã “ra looga nugu.

Sẽn yaa sɩdã: Tõogã ra pa loog nug ye. Ned sã n da maan a to wẽngã, bʋ-kaoodbã ra segd n deng n bao n bãnga yellã vɩʋʋg sõma. Rẽ poore, sã n yaa a soabã n yãk yam n na n maan a to wã wẽngã, b segd n bao n bãnga bũmb ning sẽn kɩt t’a maan dẽ wã, la a manesem sẽn da yaa a soab ne a to wã, n ges b sã n tog n kõo sugri. B sã n da maan woto, b wilgdame tɩ b tũuda tõogã sõma. (Yikri 21:28-30; Sõdbo 35:22-25) Dẽnd tõog ning sẽn yaa “nif, nif yĩngã” ra sõngdame tɩ b ra sɩbg ned tɩ loog noor ye.

Tagsa sẽn pa zemse: Tõog ning sẽn yaa “nif, nif yĩngã” ra kõta nebã sor tɩ b tõe n dok-b sũur n pa satẽ ye.

Sẽn yaa sɩdã: A Moyiiz tõogã pʋgẽ, b ra yetame yaa: “Ra rok f sũur ye, la f ra tall sũur ne f tẽngã ned ye.” (Maan-kʋʋre 19:18) Tõogã ra pa kõt ned sor t’a tõe n dok a sũur n pa satẽ ye. A ra sõngda nebã tɩ b kɩs sɩd ne Wẽnnaam, la b tall bas-m-yam ne tõogã a sẽn kõ tɩ b tõe n tik n dems wẽng buud fãa wã.—Tõodo 32:35.

A Zeezi remsa tagsg sẽn pa zemse

A Zeezi ra miime tɩ neb kẽer ra pa tũud tõog ning sẽn yaa “nif, nif yĩngã” tɩ zems ye. A remsa b tagsgã. Ad a sẽn yeele: “Yãmb wʋmame tɩ b rag n yeelame tɩ ‘nif nif yĩnga, la yẽnd yẽnd yĩnga.’ La mam yeta yãmb tɩ y ra rok y sũur ne ned sẽn maand yãmb wẽng ye. Ned sã n wẽ fo rɩtg yɛgdgã pɛk bɩ f wẽnemd a to wã me n kɩs-a.”—Matye 5:38, 39.

Yãmb gũus n gesame t’a Zeezi yeelame yaa: “Yãmb wʋmame tɩ b rag n yeelame.” Wõnda a Zeezi ra gomda Zʋɩf-rãmbã tũudum taoor-dãmb kẽer yelle. Nin-kãens ra zãmsda nebã tɩ b rok b sũuri. Biibl-mit a ye yʋʋr sẽn yaa a Adam Clarke yeelame: “Wõnda Zʋɩf-rãmbã yamẽ, tõog ning sẽn yaa ‘nif, nif yĩngã,’ . . . ra kõt-b-la sor tɩ b tõe n tall sũ-kẽk ne neda, la b maan b sẽn dat fãa n paam n dok b sũuri.” Tũudum taoor-dãmb kãensã sẽn da zãmsd neba tɩ b tõe n maana b sẽn dat fãa n paam n dok b sũurã, ra pa zems ne tõogã sẽn da yetã ye.—Mark 7:13.

A Zeezi wilgame tɩ Wẽnnaam tõogã yẽbga nonglmã zugu. A yeelame yaa: “‘Nong a Zeova fo Wẽnnaam . . .’ Yẽnda n yaa pipi tõogo, n leb n yɩɩd b fãa. La tõog a to me sẽn pʋgd yẽnda n yaa kãseng wa yẽnda: ‘Nong f to wa f menga.’ Tõodã fãa . . . yẽbga tõ-kãens b yiibã zutu.” (Matye 22:37-40) A Zeezi wilgame tɩ yaa nonglem-kãng n na n sõng nebã tɩ b bãng yẽ karen-biis hakɩɩkã n bake. Pa bũmb nins b sẽn na n maan n dok b sũurã ye.—Zã 13:34, 35.

a Latẽ wã pʋgẽ, b mi n gomda no-kãng sẽn yaa tɩrgã yelle, n pʋd gom-bil ning sẽn yaa lex talionis. Sẽn paas me, pĩnd wẽndẽ zãmaan kẽer laloa wã pʋgẽ, tõ-kãng bee be.