-
Yaa Wẽnnaam a Zeova n “pukd sẽn solge”Gũusg Gasgã—2012 | Sigr kiuugu 1
-
-
Yaa Wẽnnaam a Zeova n “pukd sẽn solge”
“Sɩd ne sɩda, yãmb Wẽndã la wẽnd-dãmb Wẽnde, la dĩm-dãmb fãa Soaala. Bãmb n pukd sẽn solge.”—DAN. 2:47, SEBR SÕNGO.
Y NA N LEOKAME TƖ BÕE?
Bõe la a Zeova wilg tõnd beoog-daarã wɛɛngẽ?
We-rũngã pipi zut a yoobã makda bõe?
Bõn-naandg ning a Nebukadnezaar sẽn yã wã ne we-rũngã sẽn tar zut a yopoe wã tara zĩis kẽer sẽn makd bõn-yɛngã. Yaa zĩ-bʋse, la bõe la b makda?
1, 2. Bõe la a Zeova wilg tõndo, la bõe yĩnga?
WẼNNAAM Rĩungã sã n wa na n sãam goosneema-rãmbã, a na n mika pãn-soaadb bʋs dũniyã zugu? Tõnd mii sok-kãngã leoorã. Bala, yaa Wẽnnaam a Zeova sẽn ‘pukd sẽn solgã’ n wilg-du. A tũnuga ne no-rɛɛs a Daniɛll la tʋm-tʋmd a Zã n wilg-d rẽ.
2 A Zeova vẽnega nin-kãensã tɩ b yã we-rũmsi, tɩ we-rũng fãa makd bũmbu. A leb n wilga a Daniɛll ned a ye zãmsd võore. Zãmsdã pʋgẽ, a soabã yãa bõn-naandg sẽn yaa kãsenga. A Zeova kɩtame t’a Daniɛll ne a Zã fãa gʋls bũmb nins b sẽn yã wã Biiblã pʋgẽ tõnd nafr yĩnga. (Rom 15:4) A maana woto sẽn na yɩl tɩ d maneg n kɩs sɩd tɩ ka la bilfu, a Rĩungã na n sãama ninsaalbã goosneema-rãmbã fãa.—Dan. 2:44.
3. Sẽn na yɩl n wʋm Biiblã bãngr-goamã võore, bõe võor la d segd n deng n wʋme, la bõe yĩnga?
3 D sã n vaees bũmb nins a Daniɛll ne a Zã sẽn gʋlsã, d bãngdame tɩ rĩm-dãmb a nii n da na n zĩndi. D na n yãa wakat ning b sẽn da na n sɩng b naamã rɩɩbã me. La sẽn na yɩl n wʋm bãngr-gom-kãensã võore, yaa tɩlae tɩ d reng n wʋm Biiblã pipi bãngr-gomdã võore. Bõe yĩnga? Bala, Biiblã tõrã ne a bãngr-goamã fãa tika bãngr-gom-kãng zugu.
WAAFÃ YAGENGA, LA WE-RŨNGÃ
4. Ãnda la pagã yagengã, la a yagen-taasã yaa ãnd dãmba? Bõe la nin-kãensã na n wa maane?
4 A Ãdem ne a Hawa sẽn kɩɩs a Zeova Edɛnnã poor bilfu, a pʋlmame tɩ “pagã” na n wa paama “yagenga.”a (Karm-y Sɩngr 3:15.) Yagen-kãng ra na n wa pogla waafã sẽn yaa a Sʋɩtãanã zugu. Kaoosg zugẽ, a Zeova wilgame tɩ yagengã na n yi a Abrahaam pendẽ wã, la t’a na n yɩɩ Israyɛll neda. A wa n paasame t’a na n yɩɩ Zida buudã neda, la rĩm a Davɩɩd yagenga. (Sɩng. 22:15-18; 49:10; Yɩɩl 89:4, 5; Luk 1:30-33) Yagengã meng-meng yaa Kirist Zezi. (Gal. 3:16) La yagengã tara yagen-taase: Yaa kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeebã. (Gal. 3:26-29) Yaa a Zezi ne nin-kãensã la Wẽnnaam Rĩungã nanambse. Wẽnnaam na n tũnuga ne Rĩung kãng n sãam Sʋɩtãanã.—Luk 12:32; Rom 16:20.
5, 6. a) Pãn-soaadb a wãn yell la a Daniɛll ne a Zã gom-yã? b) We-rũng ning yell b sẽn gomd Wilgr sebrã pʋgẽ wã zutã makda bõe?
5 Bãngr-gomd ning a Zeova sẽn togs Edɛnnã wilgame t’a Sʋɩtãan me ra na n wa paama “yagenga.” A wilgame me tɩ beem n da na n zĩnd yagen-kãng ne pagã yagengã sʋka, rat n yeel t’a na n kisga pagã yagengã. La yaa ãnda rãmb la waafã yagengã? Yaa b rãmb nins fãa sẽn kis Wẽnnaam nin-buiidã wa a Sʋɩtãanã. Hal pĩnd wẽndẽ n tãag masã, a Sʋɩtãan sigla a poorẽ dãmbã sẽn yaa a yagengã tɩ b yaa soolem toor-toore, tɩ soolem fãa rɩt a naam. (Luk 4:5, 6) La soolem kãens sʋkã, yaa bãmb b wãn bal n tall pãng wʋsg Wẽnnaam nin-buiidã zugu. B namsa Israyɛll buudã sẽn da yaa Wẽnnaam nin-buiidã, wall kiris-neb nins sẽn paam zaeebã sẽn yaa Wẽnnaam nin-buiidã. Bõe yĩng tɩ woto bãngr tar yõodo? Bala, sõngda tõnd tɩ d bãng bũmb ning sẽn kɩt tɩ bõn-makr nins a Daniɛll ne a Zã sẽn yã wã gomd pãn-soaadb a nii bal yellã.
6 Yʋʋmd 96 soabã sẽnese, a Zezi vẽnega tʋm-tʋmd a Zã t’a yã bõn-makr toor-toore. (Wil. 1:1) Bõn-makr a ye pʋgẽ, a Zã yã a Sʋɩtãan b sẽn boond tɩ dragõ wã sẽn yas ko-kãsengã noore. (Karm-y Wilgr 12:18-13:2.) A Zã yãa we-rũng sẽn tar zut a yopoe me sẽn yit koomẽ, t’a Sʋɩtãan kõ-a pãn-kãsenga. A Zã wa n yãa rũn-zẽeg sẽn tar zut a yopoe me. Rũn-kãng yaa pipi rũngã wẽnego. Malɛk n yeel a Zã tɩ rũn-zẽegã zut a yopoe wã makda “rĩm-dãmb a yopoe,” rat n yeel tɩ pãn-soaadb a yopoe. (Wil. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) A Zã sẽn wa n gʋlsd Wilgr sebrã, tɩ pãn-soaadb kãens a nu n lʋɩ, t’a yembr beẽ, t’a to ra “nan ka wa” ye. La pãn-soaadb kãens la bʋse? Bɩ d ges rũng ning yell b sẽn gomd Wilgr sebrã pʋgẽ wã zug fãa sẽn makd bũmb ningã. D na n yã a Daniɛll sebrã sẽn gomd rĩm kãens yell to-to wã me. A Daniɛll bãngr-gomdã reng n wilga yɛl wʋsg rĩm kãens kẽer zutu, yʋʋm kobs nand tɩ b sɩng b naamã rɩɩbo.
PIPI ZUT A YIIBÃ MAKDA EZIPT NE ASIIRI
7. Rũngã pipi zugã makda bõe, la bõe yĩnga?
7 Rũngã pipi zugã makda Ezipti. Bõe yĩnga? Bala, Ezipt n yɩ pipi pãn-soaad sẽn kisg Wẽnnaam nin-buiidã. B kisga Israyɛll nebã sẽn da yaa a Abrahaam yagensã. Wẽnnaam yaool n da pʋlma a Abrahaam tɩ pagã yagengã na n yii yẽ pendẽ wã. Israyɛll nebã ra wa n tɩ bee Ezipti, tɩ b sõorã paas wʋsgo. Ezipt naabã kɩtame tɩ b nams-b sõma. A Sʋɩtãan makame n na n menes Wẽnnaam nin-buiidã sẽn na yɩl tɩ yagengã ra tõog n doge. Rẽ n so t’a tus a Faraõ t’a yeel tɩ Israyɛll pag sã n dog bi-ribl fãa, bɩ b kʋ biigã. La a Zeova pa bas tɩ b menes a nin-buiidã ye. A yiis-b-la Ezipt yembdẽ wã. (Yik. 1:15-20; 14:13) A wa n kɩtame tɩ b tɩ zĩnd kãabg tẽngẽ wã.
8. Rũngã zug a yiib-n-soabã makda bõe, la bõe la a bao n na n maane?
8 Rũngã zug a yiib-n-soabã makda Asiiri. Rĩung kãng sẽn da tar pãng wʋsgã me makame n na n menes Wẽnnaam nin-buiidã. Yaa sɩd t’a Zeova tũnuga ne Asiiri n sɩbg Israyɛll buud piigã, b sẽn da pʋʋsd bõn-naandse, la b pa sakd a noy a taabã yĩnga. La Asiiri nebã yikame n na n tɩ zab ne Zerizalɛm. Tõe t’a Sʋɩtãan ra rat n menesa neb nins sẽn da rɩt naam Zerizalɛmmã, bala a Zezi ra segd n yii nin-kãens pendẽ. A Zeova ra pa rat tɩ b sãam Zerizalɛm ye. Rẽ n so t’a maan yel-solemd n kʋ Asiiri sodaasã n fãag a nin-buiidã.—2 Rĩm 19:32-35; Ezai 10:5, 6, 12-15.
RŨNGÃ ZUG A TÃAB-N-SOABÃ MAKDA BABILON
9, 10. a) Bõe la a Zeova bas tɩ Babilon nebã maane? b) Sẽn na yɩl tɩ bãngr-goamã pidsi, bõe n da segd n maane?
9 Rũng ning a Zã sẽn yã wã zug a tãab-n-soabã makda Babilon rĩungã. A Zeova basame tɩ Babilon nebã sãam Zerizalɛm la b tall a nebã n kẽng yembdo. La nand t’a bas tɩ bõn-kãngã sẽn ning Israyɛll nebã sẽn da yaa tõtbã yãndã maane, a reng n togs-b lame tɩ toog n gũud-ba. (2 Rĩm 20:16-18) A togsame me t’a Davɩɩd yagensã sẽn da be Zerizalɛm n dɩt “naam ning Zusoabã sẽn kõ” wã pa na n le rɩ naam ye. (1 Kib. 29:23) Sẽn paase, a Zeova pʋlmame tɩ rĩm a Davɩɩd yageng a ye n na n wa yɩ a soab ning “sẽn so noorã,” n deeg naam kãnga.—Eze. 21:30-32.
10 Bãngr-gomd a to me n da wilgd tɩ Mesi wã bɩ b sẽn zae a soabã ra na n wa mikame tɩ wẽnd-doog n be Zerizalɛm tɩ zʋɩf-rãmbã kẽnd be n pʋʋsdẽ. (Dan. 9:24-27) Bãngr-gomd b sẽn da togs nand tɩ b tall Israyɛll nebã n kẽng yembd Babilonnã wilgame tɩ nin-kãngã ra na n doga Betlehɛm. (Mii. 5:1) Rẽnd sẽn na yɩl tɩ bãngr-gom-kãensã pidsi, zʋɩf-rãmbã ra segd n paama b mense, n lebg n leb b ba-yirã, la b lebs n me wẽnd-doogã. La Babilon nebã sã n da yõg neb n maan b yembse, b pa basd-b tɩ b kʋl ye. Wãn to la Wẽnnaam nin-buiidã ra na n tõog n leb b ba-yirã? A Zeova wilga a no-rɛɛsdbã a sẽn da na n maan to-to.—Amos 3:7.
11. B maka Babilon rĩungã ne bõe la bõe? (Ges-y tẽngr vẽnegrã.)
11 No-rɛɛs a Daniɛll zĩnda neb nins b sẽn yõg n kẽng yembd Babilonnã sʋka. (Dan. 1:1-6) A Zeova wilg-a lame tɩ Babilon lʋɩɩsã poore, pãn-soaadb a taab n na n pʋg taab n tall pãng wʋsg dũniyã zugu. A Zeova tũnuga ne bõn-makr toor-toor n wilg rẽ. Wala makre, a kɩtame tɩ Babilon rĩm a Nebukadnezaar yã bõn-naandg sẽn yaa kãseng a zãmsd pʋgẽ. Yaa bõn-naandg sẽn maan ne sãnem, wanzuri, zũudu, la kutu. (Karm-y Daniɛll 2:1, 19, 31-38.) A Zeova wilga a Daniɛll tɩ bõn-naandgã zugã sẽn maan ne sãnemã makda Babilon rĩungã.b A paasame tɩ bõn-naandgã yãoogã ne a nusã sẽn maan ne wanzuri wã makda pãn-soaad ning sẽn na n ledg Babilonnã. Pãn-soaad kãng ra na n yɩɩ soolem bʋgo, la a manesem ne Wẽnnaam nin-buiidã na n yɩɩ wãna?
RŨNGÃ ZUG A NAAS-N-SOABÃ MAKDA MEED LA PƐRS SOOLMÃ
12, 13. a) Bõe la a Zeova reng n togs Babilon lʋɩɩsã wɛɛngẽ? b) Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ we-rũngã zug a naas-n-soabã makda Meed la Pɛrs soolmã?
12 Yʋʋm koabg la zak sẽn deng a Daniɛll wakatã, a Zeova wilga no-rɛɛs a Ezai yɛl wʋsg pãn-soaad ning sẽn na n tõog Babilonnã zugu. A Zeova wilg-a-la b sẽn na n deeg Babilon to-to wã, la rĩm ning sẽn na n deeg-a wã yʋʋr me. Nin-kãng yɩɩ Pɛrs ned a Sirus. (Ezai 44:28–45:2) Wẽnnaam wilga a Daniɛll bõn-makr a yiib sẽn bilgd Meed la Pɛrs soolmã sẽn yɩ dũni gill pãn-soaadã. Bõn-makr a ye wã pʋgẽ, b maka soolmã ne urse. B yeela ursã t’a “yik n wãb nemd wʋsgo.” (Dan. 7:5) Bõn-makr a to wã pʋgẽ, a Daniɛll yãa pe-raoog sẽn tar yɩɩl a yiibu, n makd soolem kãng sẽn yaa buud a yiib soolmã.—Dan. 8:3, 20.
13 A Zeova kɩtame tɩ Meed la Pɛrs soolmã tõog Babilon soolmã, tɩ Israyɛll nebã paam n leb b ba-yirã wa a sẽn da pĩnd n togsã. (2 Kib. 36:22, 23) La kaoosg zugẽ, Meed la Pɛrs soolmã wa n baoome n na n menes Wẽnnaam nin-buiidã. A Ɛstɛɛr sebrã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã wilga rẽ. Pɛrs soolmã nin-kãseng a ye yʋʋr sẽn boond t’a Haman n wa n dat tɩ b kʋ zʋɩf-rãmbã fãa sẽn be soolmẽ wã. A pʋd n da yãka daar ning b sẽn na n sɩng b kʋʋbã. La a Zeova le kogla a nin-buiidã, t’a Sʋɩtãan yagengã sẽn kis-bã pa tõog-b ye. (Ɛst. 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14) Rẽnd d tõe n yeelame tɩ Wilgr sebrã pʋgẽ we-rũngã zug a naas-n-soabã makda Meed la Pɛrs soolmã.
RŨNGÃ ZUG A NU SOABÃ MAKDA GƐRƐS
14, 15. Bõe la a Zeova reng n togs pĩnd wẽndẽ Gɛrɛsã soolem zugu?
14 We-rũng ning yell Wilgr sebrã sẽn gomdã zug a nu soabã makda Gɛrɛse. A Nebukadnezaar zãmsd ning a Daniɛll sẽn bilgã pʋgẽ, bõn-naandgã pʋgã ne a sɛɛgã sẽn maan ne zũudã me makda soolem kãnga. A Zeova kɩtame t’a Daniɛll yã bõn-makr a yiib sẽn wilgd soolem kãng sẽn na n yɩ to-to wã, la a naab ning sẽn na n yɩ kãseng n yɩɩdã sẽn na n tʋm to-to wã me.
15 Bõn-makr a ye pʋgẽ, a Daniɛll yãa ãbg sẽn tar pɩgs a naase. Ãbgã sẽn tar pɩgsã makda Gɛrɛs soolmã sẽn na n tõog tẽns a taab ne tʋʋlmã. (Dan. 7:6, Sebr Sõngo) Bõn-makr a to wã pʋgẽ, a Daniɛll yãa boɛɛg sẽn tar yɩɩn-kãsenga. Boɛɛgã zaba ne pe-raoog sẽn tar yɩɩl a yiibu, n kʋ-a tao-tao. Pe-raoogã makda Meed la Pɛrs soolmã. A Zeova yeela a Daniɛll tɩ boɛɛgã makda Gɛrɛs soolmã, la t’a yɩɩn-kãsengã makda a rĩm a yembre. A Daniɛll wilgame me tɩ boɛɛgã yɩɩn-kãsengã na n wa kaoogame, tɩ yɩɩl a naas sẽn pa ta-a pus n yi a zĩigẽ wã. Baa Wẽnnaam sẽn togs bãngr-gomdã yʋʋm kobs nand tɩ Gɛrɛs lebg pãn-soaadã, yɛlã sɩd yɩɩ woto bal kɛpɩ. A Alɛgsãndr le Gãrã sẽn yɩ pĩnd wẽndẽ Gɛrɛsã naab ning pãng sẽn yɩɩg a taabã lʋɩya a sodaasã taoore, tɩ b zab n tõog Meed la Pɛrs rĩungã. Yaa yẽ la boɛɛgã yɩɩn-kãsengã makda. La pa yã n kaoos la yɩɩn-kãng kaoog ye. Rĩmã ki a sẽn wa n ket n tar pãng wʋsg sasa. Rẽ t’a tara yʋʋm 32 bala. A soda-nanambs a naas n wa n zab n weel soolmã, tɩ b ned kam fãa lebg naab a sẽn beẽ.—Karm-y Daniɛll 8:20-22.
16. Bõe la a Antiokus a naas-n-soabã maan-yã?
16 Gɛrɛs nebã sẽn tõog Pɛrs soolmã poore, b sooga Israyɛlle. Rẽ tɩ zʋɩf-rãmbã ra lebg n kẽnga kãabg tẽngẽ wã, n tɩ lebs n me Zerizalɛm wẽnd-doogã. Wẽnnaam da ket n getame tɩ b yaa a nin-buiidu, tɩ wẽnd-doog ning b sẽn lebs n me wã me ra ket n yaa a pʋʋsg zĩiga. La yʋʋmd 168 soabã sẽn deng Kiristã rogmã, Gɛrɛs sẽn yaa rũngã zug a nu soabã zaba ne Wẽnnaam nin-buiidã. A Antiokus a naas-n-soabã sẽn da yaa a Alɛgsãndr soolmã babg a ye naabã wa n zaba ne Wẽnnaam nin-buiidã. A mee ziri wẽnnaam tẽn-kugr Zerizalɛm wẽnd-doogã zak pʋgẽ, la a yeel tɩ b kʋ ned ning fãa sẽn na n bao n tũ zʋɩf-rãmbã tũudmã. Ad woto wilgdame t’a Sʋɩtãan yagengã sɩd kisa Wẽnnaam nin-buiidã! La pa yã n kaoos la pãn-soaad a to wa tõog Gɛrɛs ye. Soolem bʋg n da na n yɩ we-rũngã zug a yoob-n-soabã?
RŨNGÃ ZUG A YOOB-N-SOABÃ MAKDA ROM ‘SẼN SEK RABEEMÃ’
17. Bõe la rũngã zug a yoob-n-soabã maan Sɩngr 3:15 wã pidsg pʋgẽ?
17 Sasa ning a Zã sẽn yã we-rũngã bõn-makrã tɩ yaa Rom soolmã n da tar pãng n yɩɩda. (Wil. 17:10) Rẽnd we-rũngã zug a yoob-n-soabã makda Rom. A pidsa bõn-kãseng b sẽn pĩnd n togs Sɩngr 3:15 wã pʋgẽ. A Sʋɩtãan tũnuga ne Rom nanambs n pogl pagã yagengã “na-kãsenkãare.” Wãn to la b maan dẽ? B rõda a Zezi t’a tõdga Rom naamã, n kʋ-a. (Mat. 27:26) La pa kaoos la sãmpogrã maage, bala, a Zeova vʋʋga a Zezi.
18. a) Bu-paal-bʋg la a Zeova yãk-yã, la bõe yĩnga? b) Wãn to la waafã yageng kell n kisg pagã yagenga?
18 Israyɛll tũudmã taoor dãmb sõnga Rom nanambsã tɩ b kʋ a Zezi. Sẽn paase, Israyɛll nebã fãa la bal pa sak n deeg t’a Zezi la Mesi wã ye. Woto kɩtame t’a Zeova me tõdg tɩ b kõn le yɩ a nin-buiid ye. (Mat. 23:38; Tʋʋ. 2:22, 23) A yãka buud a to n ledg-ba: Yaa “Israyɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽndã.” (Gal. 3:26-29; 6:16) Bu-kãng yaa kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã, n yaa zʋɩf-rãmb la bu-zẽms neba. (Ef. 2:11-18) A Zezi kũumã la a vʋʋgrã poore, waafã yagengã kell n kisga pagã yagengã, n zabd ne-a. Naoor wʋsgo, Rom nanambsã baoome n na n menes pagã yagengã yagen-taas sẽn yaa kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã.c
19. a) Wãn to la a Daniɛll bilg pãn-soaad a yoob-n-soabã? b) Sogs-bʋs la d na n leok sõsg a to pʋgẽ?
19 A Nebukadnezaar zãmsd ning võor a Daniɛll sẽn wilgã pʋgẽ, bõn-naandgã karsã sẽn yaa kutã makda Rom. (Dan. 2:33) A Daniɛll yãa bõn-makr a to sẽn bilgd Rom soolmã, la pãn-soaad ning sẽn na n pʋgl Rom n tall pãng wʋsg dũniyã zugã. (Karm-y Daniɛll 7:7, 8.) Yʋʋm kobs pʋgẽ, Rom bɛɛbã ra getame t’a ‘seka rabeem la yɛɛsgo, la t’a tara pãng wʋsgo.’ La bãngr-gomdã ra wilgame tɩ “yɩɩl piig” n na n yi a soolmã pʋgẽ, la tɩ rẽ poore, yɩɩll a to sẽn yaa bil n na n yi b sʋka, n wa lebg bedr n yɩɩg a taabã. Yɩɩl piigã makda soolem bʋse, la yɩɩn-bilã makda bʋgo? A Nebukadnezaar sẽn yã bõn-naandg ningã zĩ-bʋg n makd yɩɩn-bilã? Sõsg ning sẽn sɩngd seb-neng 16 soabẽ wã na n leoka sogs-kãensã?
[Tẽngr not rãmbã]
a Pʋg-kãng makda a Zeova siglgã babg ning sẽn be saasẽ wã sẽn yaa malɛg-sakdbã.—Ezai 54:1; Gal. 4:26; Wil. 12:1, 2.
b A Daniɛll sebrã pʋgẽ, b maka Babilon ne bõn-naandgã zugã, tɩ Wilgr sebrã pʋgẽ, b mak-a ne we-rũngã zug a tãab-n-soabã. Ges-y foto wã sẽn be seb-neng 14-15.
c Rom sodaasã sẽn sãam Zerizalɛm yʋʋmd 70 soabã pʋgẽ wã pa naag Sɩngr 3:15 wã pidsgã ye. Bala, rẽ tɩ Israyɛll nebã pa le yaa Wẽnnaam nin-buiid ye.
-
-
A Zeova wilgda bũmb ning sẽn na n zi̇̃nd ka la bilfãGũusg Gasgã—2012 | Sigr kiuugu 1
-
-
A Zeova wilgda bũmb ning sẽn na n zi̇̃nd ka la bilfã
“Seb-kãngã yaa a Zezi Kirist wilgr Wẽnnaam sẽn kõ bãmb tɩ b wilg b nonglem yembsã bũmb nins sẽn yaa tɩlae tɩ zĩnd bilf sã n paasã.”—WIL. 1:1.
Y NA N LEOKAME TƖ BÕE?
Bõn-naandgã zĩ-bʋg n makd Gãrãnd Bertayn la Etazĩni?
A Zã bõn-makrã pʋgẽ, bõe la a yã tɩ wilgd tɩ yaa Gãrãnd Bertayn la Etazĩni n kɩt tɩ Nasiõzĩni wã beẽ?
Wãn to la a Daniɛll ne a Zã bilg ninsaalbã naam saab sẽn na n yɩ to-to wã?
1, 2. a) Wãn to la a Daniɛll ne a Zã bãngr-goamã sõngd tõndo? b) We-rũngã pipi zut a yoobã makda bõe?
A DANIƐLL ne a Zã fãa bãngr-goamã sõngda tõnd tɩ d wʋmd yɛl kẽer sẽn maand rũndã-rũndã võore, la b tõe n sõng-d lame me tɩ d bãng bũmb wʋsg sẽn na n maan beoog-daarã. We-rũng sẽn tar zut a yopoe wã a Zã sẽn yã bõn-makr pʋgẽ wã wilgda tõnd bõe? A Daniɛll sẽn yã we-rũng sẽn tar yɩɩl piig bõn-makr pʋgẽ wã, ne bõn-naandg ning a Nebukadnezaar sẽn zãms n yã wã, fãa sõngd-d lame tɩ d bãng bõe? La d sã n wʋm bãngr-gom-kãensã fãa võor sõma, na n kɩtame tɩ d maan bõe?
2 Bɩ d gom bõn-makr ning a Zã sẽn yã wã yelle. (Wil. sak 13) Wala d sẽn yã sõsg ning sẽn loogã pʋgẽ wã, we-rũngã pipi zut a yoobã makda pãn-soaadba: Yaa Ezipti, Asiiri, Babilonne, Meed la Pɛrse, n paas Gɛrɛs ne Rom. Soolem kãensã fãa kisga pagã yagengã, n zab ne-a. (Sɩng. 3:15) Yʋʋm kobs a Zã sẽn yã a bõn-makrã poor tɩ Rom n da ket n yaa pãn-soaada. La we-rũngã zug a yopoe soabã ra na n wa ledga Rom soolmã. Soolem bʋg n yɩ zug-kãnga, la a manesem yɩɩ wãn ne pagã yagengã?
GÃRÃND BERTAYN NE ETAZĨNI PAAMA PÃNG WƲSGO
3. We-rũng ning sẽn tar yɩɩl piig n sek rabeemã makda bõe, la a yɩɩl piigã makda bõe?
3 A Daniɛll ra goma we-rũng sẽn sek rabeem n tar yɩɩl piig yelle. D sã n tẽeg rũn-kãng yelle, d na n tõog n bãnga we-rũng ning yell b sẽn gom Wilgr sak 13 pʋgẽ wã zug a yopoe soabã sẽn makd soolem ningã.a (Karm-y Daniɛll 7:7, 8, 23, 24.) We-rũng ning a Daniɛll sẽn yã wã makda Rom soolmã. (Ges-y foto wã sẽn be seb-neng 14-15.) Yʋʋmd 400 soabã loogr poore, Rom soolmã sɩnga weelgo. We-rũngã yɩɩl piigã makda soolem toor-toor sẽn yi Rom soolmẽ wã.
4, 5. a) Bõe la yɩɩn-bilã maan-yã? b) We-rũngã zug a yopoe soabã makda bõe?
4 We-rũngã yɩɩl a naas yell la b gom-yã. B wilgame tɩ “yɩɩn-bil” n pusg n yi we-rũngã zugẽ, n võ yɩɩl a tãabo. Sɩd yɩɩ woto. Gãrãnd Bertayn sẽn da yaa Rom n so wã wa n paama pãnga. Hal n tãag yʋʋmd 1600 soabã loogr poor tɩ tẽn-kãngã ra pa tar pãng woto ye. Rẽ tɩ tẽns a tãab sẽn yi Rom soolmẽ wã n tar pãng wʋsgo: Yaa Ɛspayn, Peyiba, la Fãrense. Gãrãnd Bertayn zaba ne tẽn-kãensã yembr-yembre, n tõog b fãa. Yʋʋmd 1700 soabã loogr poore, Gãrãnd Bertayn pãngã sɩnga paasgo. La rẽ t’a nan pa lebg we-rũngã zug a yopoe soabã ye.
5 Baa Gãrãnd Bertayn sẽn paam pãngã, tẽns a sẽn da so Amerikdinoor soolmẽ wã n yik n zãgs t’a kõn le soog-ba, n lebg Etazĩni. La Gãrãnd Bertayn pa gɩdg Etazĩni t’a pa lebg tẽng sẽn tar pãng ye. A pʋd n kɩtame t’a sodaasã kogl-a. Zusoabã daarã sẽn wa n na n sɩng yʋʋmd 1914, rẽ tɩ Gãrãnd Bertayn soolmã yalem yɩɩda soolem nins fãa sẽn deng yẽ wã, tɩ Etazĩni lebg tẽng ning sẽn yiisd te-paal n yɩɩd a taabã.b Dũni gill pipi zabrã sasa, Etazĩni ne Gãrãnd Bertayn yõga zood sẽn tar pãnga. Rẽ tɛka, b naaga taab n lebg pãn-soaada. Bãmb la we-rũngã zug a yopoe soabã. B manesem yɩɩ wãn ne pagã yagengã?
6. We-rũngã zug a yopoe soabã manesem ne Wẽnnaam nin-buiidã yɩɩ wãna?
6 Zusoabã daarã sɩngr poor bilfu, we-rũngã zug a yopoe soabã yik n zaba ne Wẽnnaam nin-buiidã, rat n yeel tɩ Kiristã ba-biis nins sẽn da ket tẽngã zugã. (Mat. 25:40) A Zezi ra wilgame t’a sã n wa na n deeg a naamã, na n mikame t’a yagen-taas n ket tẽngã zugu, n tʋmd tʋʋmd ning yẽ sẽn kõ-bã. (Mat. 24:45-47; Gal. 3:26-29) Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni zaba ne nin-kãensã. (Wil. 13:3, 7) Dũni gill pipi zabrã sasa, b namsa Wẽnnaam nin-buiidã, n yiis noy n gɩdg b sɛbã pʋɩɩbo, la b yõg b taoor lʋɩtbã me n pag roogo. B sẽn maan woto wã, yɩɩ wa b sẽn tõog tɩ koɛɛgã mooneg yals wakat a wãna. A Zeova reng n bãnga rẽ, n vẽneg a Zã, la a wilg-a tɩ pagã yagengã yagen-taasã na n le wa paama pãnga, n moon koɛɛgã n yɩɩg pĩndã. (Wil. 11:3, 7-11) Yɛl nins sẽn paam a Zeova nin-buiidã wilgda vẽeneg tɩ sɩd yɩɩ woto.
GÃRÃND BERTAYN NE ETAZĨNI, LA NAOÃ SẼN MAAN NE KUT LA YAGDÃ
7. We-rũngã zug a yopoe soabã makda bõn-naandgã zĩ-bʋgo?
7 We-rũngã zug a yopoe soabã makda bõn-naandgã zĩ-bʋgo? Gãrãnd Bertayn yii Rom soolmã pʋgẽ, tɩ Etazĩni yi Gãrãnd Bertayn. Rẽnd d tõe n yeelame tɩ Etazĩni me yii Rom soolmẽ wã. La bõe la d tõe n yeel bõn-naandgã naoã wɛɛngẽ? A Daniɛll yeelame tɩ naoã maana ne kut la yagdo. (Karm-y Daniɛll 2:41-43.) B sẽn bilg naoã to-to wã zemsa ne we-rũngã zug a yopoe soabã sẽn yaa Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni wã, b sã n da wa lebg pãn-soaada. Kut ne yagd sã n naag taaba, b pãngã pa tat kut pãng ye. Rẽnd Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni me pãngã pa na n ta Rom soolmã ye. Bõe yĩnga?
8, 9. a) Wãn to la pãn-soaad a yopoe soabã wilg t’a tara pãng wa kutu? b) Yagdã sẽn be naoẽ wã makda bõe?
8 Wakat ninga, we-rũngã zug a yopoe soabã wilgame t’a tara pãng wa kutu. Wala makre, a tõoga a bɛɛbã dũni gill pipi zabrã sasa. Dũni gill zabr a yiib-n-soabã sasa me, zug a yopoe soabã wilga vẽeneg t’a tara pãng wa kutu.c Baa zab-kãng loogr poore, a mi n wilgame t’a tara pãnga. La hal a sɩngrẽ wã, a wilgame t’a yaa wa kut sẽn naag yagdo.
9 Hal daar zãra, a Zeova nin-buiidã baoome n na n bãng bõn-naandgã naoã sẽn makd bũmb ningã. Daniɛll 2:41 wã pa wilg tɩ naoã sẽn maan ne kut la yagdã makda soolem toor-toor ye. A wilgame tɩ makda “soolem.” Dẽnd yagdã makda bũmb sẽn be Gãrãnd Bertayn la Etazĩni soolmẽ wã, n kɩt tɩ b pãngã ka ta Rom soolmã b sẽn mak ne kutã ye. B wilgame tɩ yagdã yaa “ãdem-biisi,” rat n yeel tɩ soolmã neba. (Dan. 2:43, MN) Gãrãnd Bertayn la Etazĩni soolmẽ wã, nebã lugla sigls sẽn maood nin-buiidã dʋrwa-rãmb yĩnga, tʋm-tʋmdbã sõngr la tẽnsã soog-m-meng yĩnga. Rẽ kɩtame tɩ Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã pa tõe n wilg t’a tara pãng wa kut ye. Sẽn paase, soolmã zãabã wɛɛngẽ, taoor dãmbã sẽn get yɛlã to-to wã pa yembr ye. Vot poor me, sẽn paam-a naamã neb sõor sã n pa yɩɩd sẽn kong-a wã neb sõor n zãage, baa sã n yaa ned ning b sẽn nong n yɩɩdã n paam naamã, a pa tõe n tʋm wa a sẽn datã ye. A Daniɛll pĩnd n togsa rẽ, n yeel tɩ soolmã na n yɩɩ “neb sẽn tar pãnga, ne neb sẽn ka tar pãng n na n naag taaba.”—Dan. 2:42, Sebr Sõngo; 2 Tɩm. 3:1-3.
10, 11. a) Bõe n na n paam bõn-naandgã naoã? b) Bõe la d tõe n yeel nao-bi wã sõor wɛɛngẽ?
10 Hal n tãag rũndã, Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni zoodã ket n tara pãnga, tɩ b mi n teend taab yɛl sẽn tar yõod wʋsg pʋsẽ. Bãngr-gomd ning pʋgẽ b sẽn gomd bõn-naandgã yellã, yaa naoã la a yaoolem babgã. La a soab ning sẽn gomd we-rũngã yellã pʋgẽ, zug a yopoe soabã la yaoolem zugu. Woto wilgdame tɩ pãn-soaad a to pa na n wa ledg Gãrãnd Bertayn la Etazĩni ye. Baa pãn-soaad kãngã pãng sẽn pa ta Rom b sẽn mak ne karsã sẽn maan ne kutã, a pa na n wa sãam a toor ye.
11 La rẽ yĩnga, nao-bi wã sõor makda bũmb bɩ? Bõn-makr a taab pʋgẽ, a Daniɛll wilga bũmb kẽer sõor takɩ. Wala makre, a togsa we-rũms kẽer yɩɩl sõore. Sõor kãens makda bũmbu. La a Daniɛll pa gom bõn-naandgã nao-bi wã sõor yell ye. Rẽnd wõnda b sõorã pa makd bũmb bãngr-gomdã pʋgẽ, wa bõn-naandgã kamsã, a nusã, a nug-bi wã, a karsã la a naoã sõor sẽn pa makd bũmbã. A Daniɛll yeelame bal tɩ nao-bi wã maana ne kut la yagdo. Woto wilgdame tɩ Wẽnnaam Rĩungã sẽn makd “kugr” ning sẽn na n wẽ bõn-naandgã naoã na n wa mikame tɩ yaa Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni n yaa pãn-soaada.—Dan. 2:45.
GÃRÃND BERTAYN LA ETAZĨNI, NE WE-RŨNG NING SẼN TAR YƖƖL A YIIBÃ
12, 13. We-rũng ning sẽn tar yɩɩl a yiibã makda bõe, la bõe la a maan-yã?
12 Baa Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn yaa wa kut sẽn naag yagdã, bõn-makr nins a Zezi sẽn vẽneg a Zã t’a yã wã wilgame tɩ yaoolem dayã sasa, b na n tʋma tʋʋm-kãsemse. Bõe yĩng tɩ d yet woto? A Zã yãa we-rũng sẽn tar yɩɩl a yiibu, n gomd wa dragõ. Rũn-kãngã makda bõe? A sẽn tar yɩɩl a yiibã wilgdame tɩ yaa soolem a yiib sẽn naag taaba. Rẽnd yẽ me makda Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn yaa pãn-soaadã, n bilgd bũmb a sẽn na n maane.—Karm-y Wilgr 13:11-15.
13 We-rũn-kãng yeelame tɩ b maan we-rũng ning sẽn tar zut a yopoe wã wõnego. A Zã wilgame tɩ we-rũngã wõnegã na n pukame, n meneme, la a lebs n puki. Yɩɩ woto ne siglg Gãrãnd Bertayn la Etazĩni sẽn kɩt tɩ b lugli. B lugla sigl-kãng n dat t’a gomd dũniyã soolem toor-toorã yʋʋr yĩnga, la a kɩt tɩ laafɩ zĩnd b sʋka.d Yɩɩ dũni gill pipi zabrã poor la b lugl-a, n bool-a tɩ Sosiete dɛ nasiõ. Dũni gill zabr a yiib-n-soabã kɩtame tɩ sigl-kãng meneme. Zabrã sasa, Wẽnnaam nin-buiidã wilgame tɩ bãngr-gomd ning sẽn be Wilgr sebrã pʋgẽ wã bilgame tɩ we-rũngã wõneg na n le pukame. A sɩd lebs n pukame, tɩ b boond-a masã tɩ Nasiõzĩni.—Wil. 17:8.
14. Bõe yĩng t’a Zã bool we-rũngã wõnegã tɩ rĩm a “nii soaba”?
14 A Zã yeelame tɩ we-rũngã wõnegã yaa rĩm a “nii soaba.” Woto rat n yeelame tɩ bõe? A pa we-rũngã zug a nii soab ye. A yaa we-rũngã wõneg bala. Yaa tẽns nins sẽn teend-a wã n kõt-a pãnga, sẽn yɩɩd fãa Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni. (Wil. 17:10, 11) La a Zã bool-a lame tɩ rĩm a nii soabã, bala b kõ-a-la tõog t’a na n maan bũmb sẽn na n wa ne toeeng wʋsg dũniyã zugu.
WE-RŨNGÃ WÕNEGÃ NA N WÃBA PƲG-YOODRÃ
15, 16. Pʋg-yoodrã makda bõe, la neb nins sẽn da teend-a wã manesem yaa wãn rũndã-rũndã?
15 A Zã yeelame tɩ yẽ yãa pʋg-yoodr sẽn zao we-rũn-zẽegã, sẽn yaa we-rũngã wõnego. B boonda pʋg-yoodrã tɩ “Babilon kãsenga.” (Wil. 17:1-6) Pʋg-yoodr kãng makda ziri tũudum toor-toorã, tɩ kiris-neb ne yʋʋrã be b sʋka. Makrã zemsame, bala, ziri tũudmã teenda we-rũngã wõnego, n dat t’a maand bãmb raabã.
16 La Zusoabã daarã sasa, koom toɛy-toɛy nins zut Babilon Kãsengã sẽn zĩ wã kʋɩɩme. Ko-kãens makda neb nins sẽn teend-a wã. (Wil. 16:12; 17:15) Wala makre, wakat ning we-rũngã wõnegã sẽn wa n na n puk pipi wã, tɩ kiris-neb ne yʋʋrã tũudum toor-toorã sẽn yaa Babilon Kãsengã babgã ra tara pãng tẽns wʋsg pʋsẽ. La rũndã-rũndã, nebã wʋsg pa le nand tũudmã ne a taoor dãmbã ye. Wʋsg pʋd n tagsdame meng tɩ dũniyã sẽn pid ne zabã yaa tũudmã yelle. Sãnda yetame tɩ b segd n menesa tũudum buudã fãa dũniyã zugu.
17. Ka la bilfu bõe n na n paam ziri tũudmã, la bõe yĩnga?
17 La pʋg-yoodrã sẽn makd ziri tũudmã pa na n lʋɩ a toor bilf-bilf ye. A na n ket n tara pãnga. A na n ket n belgda rĩm-dãmbã n dat tɩ b maan a raabã, hal tɩ Wẽnnaam wa ning rĩm-dãmbã yamẽ tɩ b maan bũmb yẽ sẽn date. (Karm-y Wilgr 17:16, 17.) Ka la bilfu, a Zeova na n kɩtame t’a Sʋɩtãan dũniyã nanambsã sẽn teend Nasiõzĩni wã zab ne ziri tũudmã. Woto na n kɩtame tɩ pʋg-yoodrã pa le tõe tɩ nanambsã maan a raabã ye. B na n sãama a paoongã fãa me. Yʋʋm a wãn sẽn looge, neb wʋsg ra tagsdame tɩ tũudmã na n ket n tara pãng hal tɩ b nand-a. La rũndã-rũndã, yɛlã tara toeengo. Baasgo, pʋg-yoodrã pãng pa na n boog bilf-bilf n wa sa ye. B na n wa sãam-a-la zĩig pʋgẽ.—Wil. 18:7, 8, 15-19.
WE-RŨMSÃ SÃOONGO
18. a) Bõe la we-rũngã na n maane, la na n baasa wãna? b) Daniɛll 2:44 wilgame tɩ Wẽnnaam Rĩungã na n sãama soolem bʋse? (Ges-y zĩ-gũbrã sẽn be seb-neng 19 wã.)
18 Ziri tũudmã sãoong poore, a Sʋɩtãan na n kɩtame tɩ we-rũngã sẽn makd dũniyã rĩm-dãmbã zab ne Wẽnnaam Rĩungã. La rĩm-dãmbã sẽn pa tõe n tɩ zab ne Wẽnnaam Rĩungã saasẽ wã yĩnga, b na n bao n zaba ne neb nins sẽn teend-a wã. Rẽ na n kɩtame tɩ Wẽnnaam zab ne-b a yaoolem zabre. (Wil. 16:13-16; 17:12-14) A Daniɛll wilga bũmb sẽn na n maan wakat kãnga. (Karm-y Daniɛll 2:44.) Wẽnnaam Rĩungã na n sãama we-rũng ning yell b sẽn gomd Wilgr 13:1 pʋgẽ wã, a wõnegã, la we-rũng ning sẽn tar yɩɩl a yiibã fãa.
19. D tõe n kɩsa sɩd ne bõe, la bõe la d segd n maane?
19 Rũndã-rũndã, yaa we-rũngã zug a yopoe soabã n dɩt naam. Bãngr-gomdã pa wilg tɩ nand tɩ b sãam we-rũngã, zug a to n na n puk ye. Ziri tũudmã sãoong na n mikame tɩ yaa Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni n yaa pãn-soaada. A Daniɛll ne a Zã fãa bãngr-goam nins sẽn zoe n pidsã yɩɩ wa b sẽn da wilgã bal kɛpɩ. Dẽnd d tõe n kɩsa sɩd tɩ d na n yãa ziri tũudmã sãoongo, ne Armagedõ zabrã ka la bilfu. Wẽnnaam wilga tõnd rẽ sẽn na n yɩ to-to wã. La rẽ yĩnga, tõnd ned kam fãa gũuda bãngr-goamã pidsg bɩ? (2 Pɩɛ. 1:19) Sã n yaa rẽ, bɩ d wilg tɩ d be a Zeova poorẽ, la d teel a Rĩungã.—Wil. 14:6, 7.
[Tẽngr not rãmbã]
a Biiblã pʋgẽ, naoor wʋsgo, piig yaa sõor sẽn makd bũmb sẽn pid zãnga. Ka wã, yaa soolem nins fãa sẽn yi Rom soolmẽ wã yell la b sẽn gomdã.
b Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni fãa ra sɩng n beeme tɩ yʋʋmd 1800 soabã nan pa ta ye. La bõn-makr ning a Zã sẽn yã wã wilgame tɩ Zusoabã daarã sɩngr sasa, b na n naaga taaba, n yɩ pãn-soaada. Sɩd me, bõn-makr nins yell Wilgr sebrã sẽn gomdã bilgda yɛl sẽn tog n zĩnd “Zusoabã daar” sasa. (Wil. 1:10) Yaa dũni gill pipi zabrã tɛk la Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni yik n tʋmd ne taaba, n lebg pãn-soaada.
c A Daniɛll reng n yãa wẽng ning pãn-soaad kãng sẽn na n tʋm zab-kãng sasa wã, n yeel t’a “na n kɩtame tɩ sãoong wʋsg zĩndi.” (Dan. 8:24) Wala makre, Etazĩni loba bõmb nikleɛɛr a yiib tẽng sẽn da zabd ne-b zugu, n wa ne sãoong buud sẽn nan zɩ n zĩndi.
d Ges-y La Révélation : le grand dénouement est proche ! sebrã neng 240, 241, 253.
[Zĩ-gũbri, seb-neng 19]
“SOOLEM KÃENSÔ Wà YAA BƲSE?
Daniɛll 2:44 soabã yeelame tɩ Wẽnnaam Rĩungã ‘na n wãa soolem kãens fãa tɩ b menem.’ Yaa soolem nins bõn-naandgã babs toor-toorã sẽn makdã bal yell la a Daniɛll sẽn gomã.
A Daniɛll pa wilg bũmb ning sẽn na n paam soolem a taabã ye. La bãngr-gomd ning sẽn be Wilgr sebrã pʋgẽ wã wilga rẽ. A yeelame tɩ zĩn-dãmb n “saagd dũniyã tɛk fãa nanambs nengẽ,” n tigsd bãmba, tɩ b na n “wa Wẽnnaam Sẽn-tõe-fãa da-kãsengã zabre.” B na n zaba ne a Zeova. (Wil. 16:14; 19:19-21) Dẽnd Armagedõ zabrã sasa, pa bõn-naandgã babsã sẽn makd soolem ninsã bal n na n sãam ye. Yaa ninsaalbã goosneema-rãmbã fãa.
-
-
Rĩm-dãmb a nii wãGũusg Gasgã—2012 | Sigr kiuugu 1
-
-
Rĩm-dãmb a nii wã
Bãngr-goam nins sẽn be Daniɛll sebrã ne Wilgr sebrã pʋgẽ wã goma rĩm-dãmb bɩ pãn-soaadb a nii yelle, n wilg b sẽn da na n dɩ naam wakat ninsã me. Sẽn na yɩl n wʋm bãngr-gom-kãensã võore, d segd n deng n wʋma Biiblã pipi bãngr-gomdã võore.
Hal pĩnd wẽndẽ n tãag masã, a Sʋɩtãan sigla a poorẽ dãmbã sẽn yaa a yagengã tɩ b yaa soolem toor-toore, tɩ b fãa rɩt naam. (Luk 4:5, 6) La b sʋkã, yaa bãmb b wãn bal n tall pãng wʋsg Wẽnnaam nin-buiidã zugu. B namsa Israyɛll buudã sẽn da yaa Wẽnnaam nin-buiidã, la kiris-neb nins sẽn paam zaeebã sẽn yaa Wẽnnaam nin-buiidã. Bõn-makr nins a Daniɛll ne a Zã sẽn yã wã bilgda soolem kãens a nii bala.
[Foto seb-neng 14]
(Yaa sebrã meng pʋgẽ la y tõe n yã fãa)
A DANIƐLL SEBRÃ PƲGẼ
1. Ezipti
2. Asiiri
3. Babilon
4. Meed la Pɛrs soolmã
5. Gɛrɛs
6. Rom
7. Gãrãnd Bertayn la Etazĩni
8. Sosiete dɛ nasiõ wã la Nasiõzĩni wã
WẼNNAAM NIN-BUIIDÃ
A Abrahaam Y. 2000 s.d.a Z.r. 1500
Israyɛll buudã A Daniɛll A Zã 1000 500 s.d.a Z.r./A Z.r.p. 500
Israyɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽndã 1000 1500 2000 A Z.r.p.
[Tẽngr note]
Rĩm kãens naaga taab n be saabã wakate. Ges-y seb-neng 19.
[Foto rãmba]
Bõn-naand-kãsengã (Dan. 2:31-45)
We-rũms a naas sẽn yit ko-kãsengã pʋgẽ (Dan. 7:3-8, 17, 25)
Pe-raoogã la boɛɛgã (Dan. sak a 8)
[Fotã soaadba, seb-neng 14]
Photo credits: Egypt and Rome: Photograph taken by courtesy of the British Museum; Medo-Persia: Musée du Louvre, Paris
We-rũng ning sẽn tar zut a yopoe wã (Wil. 12:18; 13:1-10, 16-18)
Rũng ning sẽn tar yɩɩl a yiibã yeelame tɩ b maan we-rũngã wõnego (Wil. 13:11-15)
-