Watchtower SƐB VAEESG ZĨIGA
Watchtower
SƐB VAEESG ZĨIGA
Moore
  • BIIBLE
  • SƐBA
  • TIGISSÃ
  • “Rɩtg rĩmã,” saabã wakate
    Gũusg Gasgã (Zãmsgã rẽnda)—2020 | Sig-noy kiuugu
    • ZÃMSGÃ YĨNGA 19

      “Rɩtg rĩmã,” saabã wakate

      ‘La wakat ning b sẽn yãk tɩ yaa sɛɛbã wakatã sã n ta, Ezɩpt rĩmã [goabg rĩmã] na n zaba ne rɩtg rĩmã.’—DÃN. 11:40.

      YƖƖLL 150 Bao-y Wẽnnaam, n paam fãagre

      D SẼN NA N YÃ WÃa

      1. Biiblã bãngr-goamã sõngda tõnd tɩ d bãng bõe?

      BÕE n na n paam a Zeova nin-buiidã ka la bilfu? D tõe n bãnga rẽ. Biiblã bãngr-goamã sõngda tõnd tɩ d bãng bõn-kãsems nins sẽn na n paam-dã. Bãngr-gomd a ye n wilgd tõnd dũniyã goosneema kẽer sẽn tar pãngã sẽn na n maan bũmb ningã. Dãniyɛll sak 11 wã gomda rĩm-dãmb a yiib sẽn sɩng n zabd ne taab hal sẽn kaoose. Yaa rɩtg rĩmã la goabg rĩmãb. Bãngr-gomdã zãng la bal zoe n pidsame. Dẽnd d tõe n basa d yam t’a na n pids n baasame.

      2. Wa Sɩngr 3:15 la Vẽnegr 11:7; 12:17 sẽn yetã, d sã n wa zãmsd a Dãniyɛll bãngr-gomdã, bõe la d segd n ning d yamẽ?

      2 D sã n dat n wʋm Dãniyɛll sak 11 bãngr-gomdã võor sõma, d segd n ninga d yamẽ tɩ yaa rĩm-dãmb la goosneema-rãmb sẽn soog wall sẽn nams Wẽnnaam nin-buiidã yell bal la b gomda. B sã n dɩk Wẽnnaam nin-buiidã sõor n mak ne dũniyã gill neb sõore, b pa zem baa fʋɩ ye. La baa ne rẽ, goosneema-kãens baoome n na n weoog Wẽnnaam nin-buiidã. Bõe yĩnga? Bala, a Sʋɩtãan ne a dũniyã raab yaa b menes neb nins sẽn tũud a Zeova ne a Zeezi wã. (Karm-y Sɩngr 3:15 la Vẽnegr 11:7; 12:17.) Sẽn paase, Dãniyɛll sebrã bãngr-gomdã ne Biiblã bãngr-goam a taabã pa segd n kɩɩs taab ye. Sɩd me, d sã n dat n wʋm a Dãniyɛll bãngr-gomdã võor sõma, yaa tɩlɛ tɩ d ges Biiblã zĩis a taaba.

      3. Bõe yell la d na n gom sõs-kãngã la sẽn pʋgdã pʋgẽ?

      3 Dẽnd sõs-kãngã pʋgẽ, d na n wɛgsa Dãniyɛll 11:25-39 wã. D na n bao n bãnga rɩtg rĩmã la goabg rĩmã sẽn da yaa b rãmb yʋʋmd 1870 n tãag yʋʋmd 1991 wã. Sẽn paase, d na n yãa bũmb ning sẽn kɩt tɩ d segd n dems d sẽn da wʋmd bãngr-gom-kãngã võor to-to wã. Sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ, d na n goma Dãniyɛll 11:40–12:1 wã yelle, la d maneg n kõ vẽenem bãngr-gomdã sẽn yet bũmb ning yʋʋmd 1990 n tãag Armagedõ zabrã wɛɛngẽ. Y sã n wa zãmsd sõs-kãensa b yiibã, bɩ y ges zĩ-gũbrã gom-zug sẽn yaa: “Rĩm-dãmb sẽn wagsd taab saabã wakate.” Pipi, rẽnda d bao n bãng rĩm-kãensã b yiibã sẽn yaa b rãmb bãngr-gomdã pʋgẽ.

      RƖTG RĨMÃ LA GOABG RĨMÃ SẼN YAA B RÃMBA

      4. D sã n wa rat n bãng rɩtg rĩmã la goabg rĩma sẽn yaa b rãmba, bũmb a tãab la d segd n bao n bãnge. Yaa bʋse?

      4 Sɩngrẽ wã, naam yʋy nins sẽn yaa “rɩtg rĩmã” la “goabg rĩmã” yaa yʋy b sẽn da kõ Israyɛll tẽngã nug rɩtg la a nug goabg rĩm-dãmbã. Bõe yĩng tɩ d yet woto? Ad koɛɛg ning malɛkã sẽn taas a Dãniyɛllã: ‘Mam waame n na n wilg foom bũmb ning sẽn na n wa paam fo nebã yaoolem wakatã.’ (Dãn. 10:14) Hal n tãag yʋʋmd 33 Pãntekotã, Israyɛll nin-buiidã n da yaa a Zeova nebã. La sẽn sɩng ne yʋʋm-kãnga, a Zeova wilga vẽeneg tɩ yaa a Zeezi karen-biis hakɩɩkã n lebg yẽ nin-buiidu. Rẽ n so tɩ Dãniyɛll sak 11 wã bãngr-gomdã zãng la bal gomd neb nins sẽn sak a Zeezi wã yell lakae, pa Israyɛll nin-buiidã yell la a gomd ye. (Tʋʋ. 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gal. 6:15, 16) Hal pĩnd n tãag masã, rĩm-dãmb toor-toor n lebg rɩtg rĩmã la goabg rĩmã, n ledg taaba. La baa ne rẽ, bũmb wʋsg la b maan tɩ wõnd taaba. Pipi, rĩm-kãensã fãa la bal soogame, wall b nams Wẽnnaam nin-buiidã hal sõma. Yiibu, b fãa sẽn tall manesem ning ne Wẽnnaam nebã wilgame tɩ b kisa Wẽnnaam sɩd-sɩd a Zeova. La tãabo, b fãa ra wagsda taab naamã poorẽ.

      5. Sẽn sɩng ne yʋʋmd 100 soabã poor n tãag yʋʋmd 1870 tɛkã, rẽ yĩnga d tõe n yeelame tɩ rɩtg rĩmã la goabg rĩmã ra beeme bɩ? Wilg-y y leoorã võore.

      5 Yʋʋmd 100 soabã poore, kiris-neb ne yʋʋrã sõor wa n yɩɩda kiris-neb hakɩɩkã. Nin-kãens ra zãmsda nebã yɛl sẽn pa sɩd Wẽnnaam zugu, la b ra solgd sɩdã sẽn be Wẽnnaam Gomdã pʋgẽ wã. Wakat kãng n tãag yʋʋmd 1870 wã, Wẽnnaam da pa tar neb sull sẽn sigl tẽng zug ye. Kiris-neb ne yʋʋrã b sẽn mak ne nadensã piuugame n pid zĩig fãa, tɩ lebg toog tɩ b bãng kiris-neb hakɩɩkã n welge. (Mat. 13:36-43) Bõe yĩng tɩ rẽ bãngr tar yõodo? Wilgdame tɩ rɩtg rĩmã la goabg rĩmã pa rĩm-dãmb sẽn dɩ naam sẽn sɩng yʋʋmd 100 soabã poor n tãag yʋʋmd 1870 tɛkã ye. Wẽnnaam ra pa tar neb sull sẽn sigl tẽng zug b sẽn tõe n nams ye.c Baasgo, d tõe n yeelame tɩ rɩtg rĩmã la goabg rĩmã ra na n wa lebg n puka yʋʋmd 1870 wã poor bilfu. Wãn to la d mi rẽ?

      6. Wakat bʋg la b ra tõe n le bãng Wẽnnaam nin-buiidã n bak yɛsa? Wilg-y y leoorã võore.

      6 Yʋʋmd 1870 wã tɛka, Wẽnnaam nin-buiidã sɩnga siglgu. Yaa yʋʋm-kãng la a Charles Russell ne a tʋmd-n-taasã maan sull n sɩng Biiblã zãmsgo. Saam-biig a Russell ne a tʋmd-n-taasã yɩɩ koe-togsdã b sẽn da pĩnd n yeel t’a na n wa reng n ‘manega sorã’ tɩ Mesi Rĩungã yaool n wa luglã. (Mal. 3:1) B ra tõe n le bãnga Wẽnnaam nin-buiidã n bak yɛsa. Rẽ yĩnga, wakat kãng tɩ dũni pãn-soaadb ra beeme, n tall yel-manesem ne Wẽnnaam nin-buiidã tɩ sek togsg bɩ? D na n goma rẽ yelle.

      GOABG RĨMÃ YAA ÃND SOABA?

      7. Hal n tãag yʋʋmd 1917 wã, ãnd n da yaa goabg rĩmã?

      7 Yʋʋmd 1870 wã tɛka, Gãrãnd Bertayn lebga dũni gill pãn-soaada, t’a soolmã yalem la a sodaarã pãng ra ka to ye. B maka soolem-kãng ne yɩɩn-bil sẽn zab n tõog yɩɩl a tãabo. Yɩɩn-kãens yaa: Fãrense, Ɛspayn ne Peyiba. (Dãn. 7:7, 8) Yaa soolem-kãng n yɩ goabg rĩmã hal n tãag yʋʋmd 1917. Wakat kãng me tɩ Etazĩni soolmã yidga laogã wɛɛngẽ n yɩɩd tẽnsã fãa, la a sɩng me n tar zood sõma ne Gãrãnd Bertayn.

      8. Yaoolem wakatã fãa sasa, ãnd n yaa goabg rĩmã?

      8 Dũni gill pipi zabrã wakate, Etazĩni ne Gãrãnd Bertayn naaga taab n paam pãng wʋsg sodaarã wɛɛngẽ. Wakat kãnga, Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni lebga dũni gill pãn-soaadã. Wa a Dãniyɛll sẽn da reng n togsã, rĩm-kãng paama “tãb-bi-kʋʋng sẽn tar pãnga.” (Dãn. 11:25) Yaoolem wakatã fãa, Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni naaga taab n yaa goabg rĩmã.d La ãnd n da yaa rɩtg rĩmã?

      Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taaba, n yaa dũni gill pãn-soaad Biiblã bãngr-gomd pʋgẽ

      Biiblã bãngr-goam maka goabg rĩmã sẽn yaa Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã, ne goam buud toor-toore. B mak-a-la ne . . .

      • Nao sẽn maan ne kut la yagdã.

        ninsaal nao sẽn yaa kut sẽn kalem ne yagdo (Dãn. 2:41-43)

      • We-rũng zug ne yɩɩla. A yɩɩla sʋka, yɩɩn-bil n yi n tar nin la noore.

        yɩɩll sẽn yi we-rũng sẽn kẽesd rabeem zugẽ (Dãn. 7:7, 8)

      • We-rũng ne yɩɩl piig la zut a yopoe.

        we-rũngã zug a yopoe soabã (Vẽn. 13:1)

      • We-rũng sẽn tar yɩɩl a yiibu.

        we-rũng sẽn tar yɩɩl a yiibã (Vẽn. 13:11-15)

      • Goosneema ro-bɛd sẽn makd Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taaba, n yaa dũni gill pãn-soaadã.

        “zirẽ-be-no-rɛɛsã” (Vẽn. 19:20)

      RƖTG RĨMÃ YAA ÃNDA?

      9. Wakat bʋg la rɩtg rĩmã lebg n puki, la wãn to la Dãniyɛll 11:25 wã pids-yã?

      9 Yʋʋmd 1871 wã, a Russell ne a tʋmd-n-taasã sẽn sɩng b Biiblã zãmsgã sull tɩ yʋʋmde, rɩtg rĩmã pukame. Yaa yʋʋm-kãng la a Otto Von Bismark naag tẽns toor-toor tɩ lebg Alemayn soolmã. Piris rĩm a Wilhelm pipi soabã lebga soolem-kãng pipi naaba, t’a yãk a Bismark t’a yɩ a goosneemã taoor soaba.e Tarẽ-n-tarẽ, Alemayn wa n yãmba tẽn-zẽms Afirik la Pasifik ko-sʋk tẽnse. Sẽn paas me, Alemayn sɩngame n wagsd ne Gãrãnd Bertayn. (Karem-y Dãniyɛll 11:25.) Sodaarã pãng wɛɛngẽ, Alemayn n da pʋgd Gãrãnd Bertayn. Alemayn tũnuga ne pãn-kãng n zab ne a bɛɛbã dũni gill pipi zabrẽ wã.

      10. Wãn to la Dãniyɛll 11:25b, 26 goam pids-yã?

      10 A Dãniyɛll leb n wilga bũmb ning sẽn na n paam Alemayn soolmã ne a sodaasã. Bãngr-gomdã yetame tɩ rɩtg rĩmã “ka na n tõog ye.” Bõe yĩnga? ‘B na n sɩɩga taab noor n maan-a wẽnga. Yaa neb nins sẽn dɩt a rɩ-noodã n na n sãam-a.’ (Dãn. 11:25b, 26a, Wẽnnaam Sebre, 1983) A Dãniyɛll wakatẽ wã, rĩmã kug-zĩidb sẽn “tʋmd dĩmã tʋʋmã” naaga neb nins sẽn “dɩt a rɩ-noodã.” (Dãn. 1:5) B sẽn gomd b rãmb yell bãngr-gomdã pʋgẽ wã makda ãnd rãmb yaoolem wakatã? Yaa Alemayn goosneemã nin-bɛda, soda-nanambs la sodaas a taab sẽn da tʋmd ne soolmã naabã. Yaa bãmb manesmã n baas n lub naabã.f Bãngr-gomdã pa togs soolmã lʋɩɩs bal ye. A leb n wilga soolmã ne goabg rĩmã zabr sẽn na n baas to-to. Ad a sẽn yet rɩtg rĩmã wɛɛngẽ: “Zabrã na n yɩɩga tãb-biisã pãnga, la wʋsg na n kiime.” (Dãn. 11:26b) Dũni gill pipi zabrã sasa, wa bãngr-gomdã sẽn da togsã, ‘zabrã yɩɩga’ Alemayn tãb-biisa pãnga, tɩ ‘wʋsg ki.’ Hal n tãag wakat kãnga, zabr zɩ n kʋ ãdem-biis wʋsg woto ye.

      11. Bõe la rɩtg rĩmã la goabg rĩmã maan-yã?

      11 Dãniyɛll 11:27, 28 bilga yɛl sẽn zĩnd nand tɩ dũni gill pipi zabrã sɩnge, n yeel tɩ rɩtg rĩmã ne goabg rĩmã na n “zĩnd n dɩɩ ne taaba,” ‘n gom zĩrẽ goam ne taaba.’ B leb n yeelame tɩ rɩtg rĩmã na n wʋka “arzɛgs wʋsgo.” Sɩd yɩɩ woto kɛpɩ. Alemayn ne Gãrãnd Bertayn ra yeta taab tɩ b rata laafɩ, la gom-kãens ra yaa ziri, bala b yika zabr ne taab yʋʋmd 1914. La sẽn deng yʋʋmd 1914, Alemayn paama arzɛk wʋsgo, hal tɩ dũniyã gill zugu, ra yaa tẽn-yɛng bal n da yɩɩd-a ne arzɛka. Alemayn zaba ne goabg rĩmã n pa tõoge, tɩ woto pids bãngr-gomd ning sẽn be Dãniyɛll 11:29 ne vɛrse 30 pipi babgã.

      RĨM-DÃMBÃ ZABDA NE WẼNNAAM NIN-BUIIDÃ

      12. Dũni gill pipi zabrã sasa, yaa bõe la rɩtg rĩmã la goabg rĩmã maan-yã?

      12 Yʋʋmd 1914 tɛka, rĩm-dãmb a yiibã zabrã ne taabã la ne Wẽnnaam nin-buiidã maneg n kengame. Wala makre, dũni gill pipi zabrã sasa, Alemayn goosneemã ne Gãrãnd Bertayn goosneemã namsa Wẽnnaam nin-buiidã, b sẽn zãgs tɩ b kõn kẽes b toog zabrẽ wã yĩnga. Etazĩni goosneemã yõga saam-biis nins sẽn da lʋɩt koɛɛgã mooneg taoorã n page. Namsg a woto pidsa bãngr-gomd ning sẽn be Vẽnegr 11:7-10.

      13. Yʋʋmd 1930 wã tɛka, la dũni gill zabr a yiib-n-soabã sasa, yaa bõe la rɩtg rĩmã maan-yã?

      13 Sẽn sɩng ne yʋʋmd 1930 wã, sẽn tɩ yɩɩd fãa dũni gill zabr a yiib-n-soabã sasa, rɩtg rĩmã namsa Wẽnnaam nin-buiidã ne wẽnem wʋsgo. Nazi-rãmbã sẽn wa n deeg naamã Alemayn tẽngẽ wã, a Hitlɛɛr ne a poorẽ dãmbã yiisa noor n gɩdg koe-moonegã. Rɩtg rĩm-kãng kʋʋ a Zeova Kaset rãmbã sẽn zẽk n ta bãmb kobse, la b tall bãmb tusa n kẽng kã de kõnsãntrasiyõ rãmbẽ. Yel-kãensã yɩɩ wa a Dãniyɛll sẽn da pĩnd n togsã. Rɩtg rĩmã gɩdga Wẽnnaam nin-buiidã tɩ b ra moon a yʋʋrã ye. A sẽn maan woto wã, a rẽgma “zĩ-sõngã” la a “gɩdg tɩ b ra leb n maan daar fãa maoongã” ye. (Dãn. 11:30b, 31a) B taoor soab a Hitlɛɛr pʋd n wẽename t’a a na n kʋʋ Wẽnnaam nin-buiidã tɩ b menem Alemayn tẽngã.

      RƖTG RĨM-PAALG N PUKI

      14. Dũni gill zabr a yiib-n-soabã poore, ãnd n lebg rɩtg rĩmã? Wilg-y y leoorã võore.

      14 Dũni gill zabr a yiib-n-soabã poore, Iniyõ Sovietik lebga rɩtg rĩmã. A reega tẽn-yalems Alemayn sẽn da yãmbe. Wa nazi-rãmbã sẽn da rɩt b naamã ne toomã, Iniyõ Sovietik me maana beem wʋsg ne neb nins sẽn sakd Wẽnnaam sɩd-sɩdã n yɩɩd b tẽngã.

      15. Dũni gill zabr a yiib-n-soabã poore, yaa bõe la rɩtg rĩmã maan-yã?

      15 Dũni gill zabr a yiib-n-soabã poor bala, rɩtg rĩm-paalgã sẽn yaa Iniyõ Sovietik ne a poorẽ dãmbã yãka yam n na n zab ne Wẽnnaam nin-buiidã. Wa bãngr-gomd ning sẽn be Vẽnegr 12:15-17 sẽn wilgdã, rĩm-kãng yiisa noor n gɩdg tõnd koɛɛgã moonego, la a tall a Zeova nin-buiidã sẽn na ta bãmb tusa n kẽng hal zĩ-zãrgẽ. Togs sɩda, yaoolem wakatã fãa pʋgẽ, rɩtg rĩmã waa ne nams-toaag sẽn yaa wa “kʋɩlg” koom, n na n gɩdg Wẽnnaam nin-buiidã tʋʋmde, la a pa tõog ye.g

      16. Bõe la Iniyõ Sovietik maan-yã, tɩ pids Dãniyɛll 11:37-39 bãngr-gomdã?

      16 Karm-y Dãniyɛll 11:37-39. Rɩtg rĩmã sẽn pa “tol n waoog a yaab-rãmbã wẽnnaam-dãmbã,” a sɩd pidsa bãngr-gomdã. Wãn to? Iniyõ Sovietik raab sẽn da yaa a sãam tũudmã, a makame n na n gɩdg tũudmã siglsã la b tʋʋmã. Rẽ n so tɩ goosneemã ra zoe n yiis noor yʋʋmd 1918 tɩ b sɩng kambã zãmsg lekoll-dãmbẽ wã tɩ Wẽnd kae ye. Wãn to la rɩtg rĩmã “waoog tẽms nins sẽn gũbg ne lals wẽnnaamã”? Iniyõ Sovietik yiisa ligd wʋsg n na n paas a sodaarã pãnga, la a maan zab-te-bɛd wʋsg n na n paas a soolmã pãnga. Rɩtg rĩmã ne goabg rĩmã fãa wa n tigma zab-te-bɛd sẽn tõe n kʋ neb milyaar-dãmba!

      BƐƐB A YIIB SẼN NAAG TAAB N TƲMDẼ

      17. ‘Sãoong bõn-wẽngã’ yaa bõe?

      17 Rɩtg rĩmã ne goabg rĩmã naaga taab n maan bõn-kãseng a ye. B lugla ‘sãoong bõn-wẽngã.’ (Dãn. 11:31, Wẽnnaam Sebre, 1983) ‘Sãoong bõn-wẽngã’ yaa Nasiõzĩni wã.

      18. Bõe yĩng tɩ Biiblã yetẽ tɩ Nasiõzĩni wã yaa ‘bõn-wẽnga’?

      18 Biiblã yeelame tɩ Nasiõzĩni wã yaa ‘bõn-wẽnga’, bala, a yetame t’a tõe n maana bũmb Wẽnnaam Rĩungã bal sẽn tõe n maane, rat n yeel tɩ tõog tɩ laafɩ zĩnd dũniyã gill zugu. Bãngr-gomdã paasame tɩ bõn-wẽngã wata ne ‘sãoongo,’ bala, yaa Nasiõzĩni wã n na n sãam ziri tũudmã fãa.—Ges-y zĩ-gũbr ning gom-zug sẽn yet tɩ: “Rĩm-dãmb sẽn wagsd taab saabã wakate.”

      BÕE YĨNG TƖ D SEGD N BÃNG YEL-KÃENSÃ?

      19-20. a) Bõe yĩng tɩ d segd n bãng yel-kãensã? b) Sok-bʋg la d na n leok sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ?

      19 D segd n bãnga yel-kãensã, bala wilgdame t’a Dãniyɛll bãngr-gomdã sẽn gomd rɩtg rĩmã la goabg rĩmã yellã pidsa yʋʋmd 1870 n tãag yʋʋmd 1991. Rẽnd d tõe kɩsa sɩd tɩ bãngr-gomdã bũmb nins sẽn ketã me na n pidsame.

      20 Yʋʋmd 1991 wã, Iniyõ Sovietikã lʋɩɩme. Rẽnd ãnd n yaa rɩtg rĩmã rũndã-rũndã? D na n leoka sok-kãngã sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ.

      Y NA N LEOKAME TƖ BÕE?

      • Togs-y bũmb a tãab sẽn tõe n sõng-d tɩ d bãng “rɩtg rĩmã” la “goabg rĩmã” sẽn yaa b rãmba.

      • Yʋʋmd 1870 n tãag yʋʋmd 1991 wã, ãnd rãmb n yɩ rɩtg rĩmã la goabg rĩmã?

      • Bõe yĩng tɩ d segd n bãng yel-kãensã sẽn loogã?

      YƖƖLL 128 Tõog toog n tãag saabã

      a D nee vẽeneg t’a Dãniyɛll bãngr-gomd ning sẽn gomd “rɩtg rĩmã” la “goabg rĩmã” yellã ket n pidsdame. Bõe yĩng tɩ d tõe n kɩs sɩd ne rẽ? La bõe yĩng tɩ d segd n bao n wʋm bãngr-gom-kãngã võor sõma?

      b Sõs-kãnga ne sẽn pʋgd-a wã pʋgẽ, Dãniyɛll sak 11 wã pʋgẽ, d toeema “Ezɩpt rĩmã” tɩ lebg “goabg rĩmã” sẽn na yɩl tɩ zems ne a Dãniyɛll sẽn da gʋls-a to-to sɩngrẽ wã.

      c Woto yĩnga, pa zems tɩ d yeel tɩ Rom naab a Oreliyẽ (sẽn dɩ naam yʋʋmd 270 n tãag 275) ra yaa rɩtg rĩma, wall tɩ rĩm-poak a Zenobi (sẽn dɩ naam yʋʋmd 267 n tãag 272) ra ya goabg rĩm ye. Woto remsda b sẽn yeel tɩ be Prêtons attention à la prophétie de Daniel! sebrã sak 13 n tãag 14 pʋgẽ.

      d Ges-y zĩ-gũbr ning gom-zug sẽn yaa: “Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taaba, n yaa dũni gill pãn-soaad Biiblã bãngr-gomd pʋgẽ.”

      e Yʋʋmd 1890 wã, rĩm a Wilhelm yiib-n-soabã sika a Bismark a naamẽ wã.

      f Yɛl wʋsg la b maan n kɩt tɩ soolmã lʋɩ tʋʋll-tʋʋlle. Wala makre, b basa soolmã naab teelgo, n dɩk zabrã yɛl n togs bɛɛbã, la b modg rĩmã t’a bas naamã.

      g Wa Dãniyɛll 11:34 sẽn wilgdã, kiris-neb nins sẽn da vɩ rɩtg rĩmã soolmẽ wã paama yolsg wakat bilf yĩnga. Wala makre, Iniyõ Sovietik naamã sẽn wa n ta a tɛk yʋʋmd 1991 wã, yols-kãng sɩd waame.

  • Ãnd la “rɩtg rĩmã” rũndã-rũndã?
    Gũusg Gasgã (Zãmsgã rẽnda)—2020 | Sig-noy kiuugu
    • ZÃMSGÃ YĨNGA 20

      Ãnd la “rɩtg rĩmã” rũndã-rũndã?

      “Kũumã na n linga yẽnda beenẽ, tɩ ned ka be n na n fãag-a ye.”—DÃN. 11:45.

      YƖƖLL 95 Vẽenemã paasdame

      D SẼN NA N YÃ WÃa

      1-2. Bõe yell la d na n gom sõs-kãngã pʋgẽ?

      D TARA kaset n yɩɩd pĩndã, tɩ d vɩɩ dũni-kãngã yaoolem wakatã baasgo. Ka la bilfu, a Zeova ne a Zeezi Kirist na n sãama goosneema-rãmb nins fãa sẽn kɩɩsd Rĩungã. La nananda, rɩtg rĩmã ne goabg rĩmã na n ket n wagsda taab naamã poorẽ, la b ket n zabd ne Wẽnnaam nin-buiidã.

      2 Sõs-kãngã pʋgẽ, d na n goma bãngr-gomd ning sẽn be Dãniyɛll 11:40–12:1 pʋgẽ wã yelle. D na n bãnga rũndã-rũndã rɩtg rĩmã sẽn yaa a soaba, la d ges wãn to la d tõe n mao ne zu-loees nins sẽn watã.

      RƖTG RĨM-PAALG N PUKI

      3-4. Ãnd n yaa rɩtg rĩmã rũndã-rũndã? Wilg-y y leoorã võore.

      3 Iniyõ Sovietik sẽn lʋɩ yʋʋmd 1991 wã, Wẽnnaam nin-buiidã sẽn da be tẽn-yalen-kãng pʋgẽ wã paama “sõngr bilfu,” rat n yeel tɩ lohorem wakate. (Dãn. 11:34) Rẽ kɩtame tɩ b tõog n moon koɛɛgã tɩ gɩdgr pa zĩnd ye. Pa kaoos la koe-moondbã sẽn da be Iniyõ Sovietikã sõor zẽk n ta bãmb tus kobs ye. Bilf-bilfã, Risi ne a poorẽ dãmbã wa n lebga rɩtg rĩmã. Wa d sẽn wilg sõsg ning sẽn loogã pʋgẽ wã, sẽn na yɩl tɩ goosneema yɩ rɩtg rĩm bɩ goabg rĩma, rẽnda a pids yɛl a tãabo: 1) A segd n soogame, wall a nams Wẽnnaam nin-buiidã, 2) a tʋʋm-tʋmdɩ wã segd n wilgame t’a tara beem ne Wẽnnaam la a nin-buiidã, la 3) a segd n wagsa ne rĩm a to wã naamã poorẽ.

      4 Ges-y bũmb nins sẽn kɩt tɩ d tõe n yeel tɩ rũndã-rũndã rɩtg rĩmã yaa Risi ne a poorẽ dãmbã: 1) B zabda ne Wẽnnaam nin-buiidã, bala b gɩdga koɛɛgã moonego, la b namsd saam-biis tus kobs sẽn be b soolmẽ wã. 2) B tʋʋm-tʋmdɩ wã wilgdame tɩ b yaa a Zeova la a nin-buiidã bɛɛba. 3) B wagsda ne Gãrãnd Bertayn la Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã. Bɩ d ges wãn to la Risi ne a poorẽ dãmbã tʋʋm-tʋmdɩ wã wilgd tɩ yaa bãmb la rɩtg rĩmã.

      RƖTG RĨMÃ NE GOAGB RĨMÃ KET N WAGSDA TAABA

      5. Dãniyɛll 11:40-43 gomda wakat bʋg yelle, la bõe n maand sasa kãnga?

      5 Karm-y Dãniyɛll 11:40-43. Bãngr-gomdã bab-kãngã gomda bũmb nins sẽn na n maan yaoolem wakatã yelle. Vɛrse-kãensã bilgda wags-n-taar ning sẽn be rɩtg rĩmã la goabg rĩmã sʋkã. Wala a Dãniyɛll sẽn da reng n togsã, saabã wakate, rɩtg rĩmã “na n zaba” ne goabg rĩmã.—Dãn. 11:40.

      6. Bõe kaset n wilgd tɩ rĩm-dãmb a yiibã ket n zabda taaba?

      6 Rɩtg rĩmã ne goabg rĩmã ket n wagsda taaba, tɩ b ned kam fãa rat n soog dũniyã. Wala makre, dũni gill zabr a yiib-n-soabã poore, rɩtg rĩmã sẽn yaa Iniyõ Sovietikã ne a poorẽ dãmbã wa n tara pãng Erop tẽns wʋsg zutu. Rẽ kɩtame tɩ goabg rĩmã maan sodaar kaool b sẽn boond tɩ Otã (OTAN) ne tẽns wʋsgo. Rɩtg rĩmã ne goabg rĩmã ket n yiisda ligd wʋsg n wagsd taab zab-teedã baoob wɛɛngẽ. Rɩtg rĩmã ne goabg rĩmã zaba taab ne sɩlem, tɩ ned fãa ra teend tẽns nins sẽn yaa a to wã bɛɛbã. Yaa tẽns sẽn be Afiriki, Aazi la Ameriklatin. Yʋʋmã noorã, Risi ne a poorẽ dãmbã paama pãng wʋsg dũniyã gill zugu. B leb n tũnugda ne ordinatɛɛr-dãmb n zabd ne goabg rĩmã. Rĩm-kãens ninga taab taale, tɩ ned fãa yetẽ t’a to wã tũnugda ne ordinatɛɛr-dãmbã la ẽntɛrnetã n sãamd a to paoong la a naam. La Rɩtg rĩmã ket n zabda ne Wẽnnaam nin-buiidã, wa a Dãniyɛll sẽn da pĩnd n togsã.—Dãn. 11:41.

      RƖTG RĨMÃ KẼEDA “TẼNG NING SẼN YAA NEER N YƖƖD FÃA WÃ PƲGẼ”

      7. “Tẽng ning sẽn yaa neer n yɩɩd fãa wã” yaa bʋgo?

      7 Dãniyɛll 11:41 yetame tɩ rɩtg rĩmã na n kẽe “tẽng ning sẽn yaa neer n yɩɩd fãa wã pʋgẽ.” Yaa tẽn-bʋgo? Pĩnd wẽndẽ wã, b ra geta Israyɛll wa “tẽng sẽn yaa neer n yɩɩd tẽmsã fãa.” (Eze. 20:6) La yaa tẽn-kãng sẽn da yaa tũudum hakɩɩkã nifã n kɩt t’a ra ka to wã. Yʋʋmd 33 Pãntekotã tɛka, “tẽng ning sẽn yaa neer n yɩɩd fãa wã” pa le yaa zĩig takɩ ye. Sɩd me, a Zeova nin-buiidã bee dũniyã gill zugu. Rũndã-rũndã, “tẽng ning sẽn yaa neer n yɩɩd fãa wã” makda a Zeova nin-buiidã sẽn vɩ to-to wã, wala makre, b sẽn waoogd a Zeova ne tigissã la koe-moonegã maasmã.

      8. Wãn to la rɩtg rĩmã kẽ “tẽng ning sẽn yaa neer n yɩɩd fãa wã” pʋgẽ?

      8 Yaoolem wakatã sasa, rɩtg rĩmã kẽe “tẽng ning sẽn yaa neer n yɩɩd fãa wã” pʋgẽ naoor wʋsgo. Wala makre, Alemayn Nazi sẽn wa n yaa rɩtg rĩmã sasa, sẽn yɩɩd fãa, dũni gill zabr a yiib-n-soabã wakate, a namsa Wẽnnaam nin-buiidã, la a kʋ sãnda. A sẽn maan woto wã, yaa wa a sẽn kẽ “tẽng ning sẽn yaa neer n yɩɩd fãa wã” pʋgẽ. Dũni gill zabr a yiib-n-soabã poore, Iniyõ Sovietik sẽn da wa n yaa rɩtg rĩmã me, a namsa Wẽnnaam nin-buiidã, la a tall-b ne pãng n kẽng zĩ-zãrsẽ. Woto, a kẽe “tẽng ning sẽn yaa neer n yɩɩd fãa wã” pʋgẽ.

      9. Yʋʋmã noorã, wãn to la Risi ne a poorẽ dãmbã kẽ “tẽng ning sẽn yaa neer n yɩɩd fãa wã” pʋgẽ?

      9 Yʋʋmã noorã, Risi ne a poorẽ dãmbã kẽe “tẽng ning sẽn yaa neer n yɩɩd fãa wã” pʋgẽ. Wãn to? Yʋʋmd 2017 wã, rɩtg rĩm-kãngã yiisa noor n gɩdg a Zeova nin-buiidã tʋʋmd la a kẽes d tẽed-n-taas kẽer bãens roto. A leb n gɩdga Dũni-paalgã lebgr la d sɛb a taab b tẽngã pʋgẽ. La a pa tek woto ye. A reega tõnd filiyall ning sẽn be Risi wã roto, n paas Rĩung rot la tigis-kãsems roto. Rẽ fãa poore, yʋʋmd 2018 wã, Siglgã taoor lʋɩtb Sull bãngame tɩ yaa Risi ne a poorẽ dãmbã la rɩtg rĩmã. La baa b sã n wa namsd a Zeova nin-buiidã ne nams-toaaga, b pa sakd n naag n zab n dat naamã toeeng ye. La b tũuda Biiblã sẽn yet tɩ d pʋʋs “rĩm-dãmbã ne neb nins fãa sẽn tar naamã yĩnga,” sẽn yɩɩd fãa, nin-kãens sã n wa rɩkd sard sẽn tõe n kɩt tɩ ned paam lohorem, wall a ra paam lohorem n tũ a tũudum wa a sẽn date.—1 Tɩm. 2:1, 2.

      RƖTG RĨMÃ NA N WA TÕOGA GOABG RĨMÃ BƖ?

      10. Rɩtg rĩmã na n tõoga goabg rĩmã bɩ? Wilg-y y leoorã võore.

      10 Bãngr-gomd ning sẽn be Dãniyɛll 11:40-45 wã gomda rɩtg rĩmã yell n yɩɩda. Rat n yeelame t’a na n tõoga goabg rĩmã bɩ? Ayo. A Zeova ne a Zeezi sã n wa na n sãam ninsaalbã goosneema-rãmbã fãa Armagedõ, na n mikame tɩ goabg rĩmã ket n yaa ‘vɩɩga’. (Vẽn. 19:20) Bõe yĩng tɩ d tõe n kɩs sɩd ne rẽ? D ges bãngr-goam nins sẽn be Daniyɛll la Vẽnegr sebrã pʋgẽ wã sẽn yet rẽ wɛɛngẽ.

      Kugr sẽn yi tãngẽ n wa wẽ bõn-naandg kãseng sẽn maan ne bũmb toor-toor nao

      Armagedõ zabrã sasa, Wẽnnaam Rĩungã b sẽn mak ne kug-kẽengã na n wa sãama ninsaalbã goosneema-rãmbã b sẽn mak ne bõn-naandg kãsengã (Ges-y sull 11)

      11. Bõe la Dãniyɛll 2:43-45 wã wilgda? (Ges-y sebrã pipi neng fotã.)

      11 Karm-y Dãniyɛll 2:43-45. No-rɛɛs a Dãniyɛll gomda ninsaalbã goosneema-rãmb toor-toor sẽn nams wall b soog Wẽnnaam nin-buiidã yelle. A mak-b-la ne bõn-naandg kãseng sẽn maan ne bũmb toor-toore. Bõn-naandgã naoã sẽn maan ne kut la yagd sẽn kalem taabã makda yaoolem goosneemã. Yaa Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã. Bãngr-gom-kãngã wilgdame tɩ Wẽnnaam Rĩungã sã n wa na n sãam ninsaalbã goosneema-rãmbã fãa, na n mikame tɩ Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã ket n dɩta naam.

      12. We-rũngã zug a yopoe soabã makda bõe, la bõe yĩng tɩ rẽ tar yõodo?

      12 Tʋm-tʋmd a Zã me goma dũni gill pãn-soaadb toor-toor sẽn nams wall b soog a Zeova nin-buiidã yelle. A Zã maka goosneema-kãens ne we-rũng sẽn tar zut a yopoe. We-rũngã zug a yopoe soabã makda Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã. Rẽ tara yõodo, bala b pa gom zug a to yell ye. Kirist ne a saasẽ tãb-biisã sã n wa na n sãam we-rũngã tõre, na n mikame t’a zug a yopoe soabã ket n dɩta naam.b—Vẽn. 13:1, 2; 17:13, 14.

      BÕE LA RƖTG RĨMÃ NA N MAAN KA LA BILFU?

      13-14. “Goog tẽng sẽn be Magoog soolem pʋgã” yaa ãnda, la tõe tɩ yaa bõe n na n tus-a t’a zab ne Wẽnnaam nin-buiidã?

      13 A Ezekɩyɛll togsa bãngr-gomd sẽn wilgd bũmb nins sẽn tõe n wa maane, nand tɩ b sãam rɩtg rĩmã ne goabg rĩmã. Ges-y bãngr-goam nins sẽn be Ezekɩyɛll 38:10-23; Dãniyɛll 2:43-45; 11:44–12:1; la Vẽnegr 16:13-16, 21 wã. Wõnda bãngr-gom-kãensã sẽn gomd bũmb nins yellã yaa a yembre. Sã n yaa rẽ, ad yɛlã sẽn na n pʋg taab to-to.

      14 To-kãsengã sɩngr poore, sasa n na n zĩnd tɩ “dũniyã gill rĩm-dãmbã” lagem taaba. (Vẽn. 16:13, 14; 19:19) Biiblã boonda tẽnsã sẽn na n lagem taab woto wã tɩ “Goog tẽng sẽn be Magoog soolem pʋgã.” (Eze. 38:2) B na n zaba ne Wẽnnaam nin-buiidã, n bao n sãam-b zãnga. Bõe n na n kɩt tɩ b maan woto? Tʋm-tʋmd a Zã goma sasa kãng yelle, n yeel tɩ sapɩlem-bɛd n na n ni Wẽnnaam bɛɛbã zut wa saaga. Tõe tɩ sapɩlem-kãens makda bʋ-kaoor koe-toaag a Zeova nin-buiidã sẽn na n moonã. Tõe tɩ yaa koe-kãng n na n yik Goog sẽn yit Magoogã sũur t’a wa zab ne Wẽnnaam nin-buiidã. A raabã pʋd n yaa a menes-b zãng dũniyã zugu.—Vẽn. 16:21.

      15-16. a) Tõe tɩ Dãniyɛll 11:44, 45 wã gomda bõe yelle? b) Bõe n na n paam rɩtg rĩmã ne tẽns a taab nins fãa sẽn naag n yaa a Goog sẽn yit Magoogã?

      15 Tõe tɩ yaa koe-toaag kãng moonego, ne yaoolem zabrã Wẽnnaam bɛɛbã sẽn na n zab ne a nin-buiidã yell me la b sẽn gomd Dãniyɛll 11:44, 45 wã. (Karm-y-yã.) A Dãniyɛll yeela be tɩ “kibay sẽn yit yaang la rɩtgo,” n na n dĩms rɩtg rĩmã t’a “yik ne sũ-puug-kãsenga.” Rɩtg rĩmã na n wa ratame n “kʋ neb tus-kẽema.” Wõnda “neb tus-kẽema” wã yaa a Zeova nin-buiidã.c Tõe tɩ ka wã, yaa yaoolem zab-kãseng ning Wẽnnaam bɛɛbã sẽn na n yik ne a nin-buiidã yell la a Daniyɛll sẽn gomdã.

      16 Rɩtg rĩmã ne dũniyã goosneema-rãmb a taabã sẽn na n naag taab n zab ne Wẽnnaam nin-buiidã na n puuga Sẽn-tõe-a-fãa wã sũuri, tɩ wa ne Armagedõ zabrã. (Vẽn. 16:14, 16) Wakat kãnga, b na n sãama rɩtg rĩmã ne tẽns a taabã fãa sẽn naag n yaa a Goog sẽn yit Magoogã, tɩ “ned ka be n na n fãag-a ye.”—Dãn. 11:45.

      A Zeezi zaoo wed-mo-pɛɛlga, n yãag a tãp n na n tão. Malɛgs a taab me n zao wed-mo-peels n zãad sʋʋse.

      Armagedõ zabrã sasa, a Zeezi Kirist ne a saasẽ tãb-biisã na n sãama a Sʋɩtãan dũniyã, la b fãag Wẽnnaam nin-buiidã (Ges-y sull 17)

      17. “Na-kãseng” a Mikayɛll ning yell b sẽn gom Dãniyɛll 12:1 wã yaa ãnda? Bõe la a maanda, la bõe la a na n wa maane?

      17 Dãniyɛll 12:1 wã pʋgẽ, b paasa bũmb a taab sẽn wilgd rɩtg rĩmã ne a poorẽ dãmbã sẽn na n paam sãoong to-to, la tõnd me sẽn na n paam fãagr to-to wã. (Karm-y Dãniyɛll 12:1.) Vɛrse-kãngã võor yaa bõe? A Mikayɛll yaa d Rĩm a Zeezi Kirist sẽn dɩt naamã yʋʋr a to. A Rĩungã sẽn lugl saasẽ yʋʋmd 1914 tɛka, a yaa Wẽnnaam nin-buiidã “gũuda.” Ka la bilfu, a na n “waame,” rat n yeel t’a na n wa sãama a bɛɛbã Armagedõ zabrã sasa. Zab-kãng n na n yɩ a Dãniyɛll sẽn bool tɩ “to-kãseng” buud sẽn zɩ n zĩndã yaoolem yelle. A Zã bãngr-gomd ning sẽn be Vẽnegr sebrã pʋgẽ wã boonda wakat ning sẽn na n tɩ baas ne Armagedõ zabrã tɩ “to-kãsengã.”—Vẽn. 6:2; 7:14.

      B NA N GƲLSA YÃMB YƲƲR “SEBRÃ PƲGẼ” BƖ?

      18. Bõe yĩng tɩ d tõe n bas d yam n gũ beoog-daarã?

      18 D tõe n gũu beoog-daarã ne bas-m-yam, bala a Dãniyɛll ne a Zã fãa wilgame tɩ neb nins sẽn tũud a Zeova ne a Zeezi wã na n põsa to-kãsengã sasa. A Dãniyɛll yeelame tɩ sẽn na n põs-bã ‘yʋy na n gʋlsa sebrã pʋgẽ.’ (Dãn. 12:1) Wãn to la d tõe n paam tɩ b gʋls d yʋʋr seb-kãng pʋgẽ? D segd n wilgda vẽeneg tɩ d tẽeda a Zeezi sẽn yaa Wẽnnaam Pe-bilã. (Zã 1:29) Segdame tɩ d reeg lisgu, n wilg tɩ d rɩka d meng n kõ Wẽnnaam. (1 Pɩy. 3:21) Sẽn paase, d segd n wilgame tɩ d teenda Wẽnnaam Rĩungã, n maand d sẽn tõe fãa n na n sõng neb a taabã tɩ b bãng a Zeova.

      19. Bõe la d segd n maan masã menga, la bõe yĩnga?

      19 Yaa masã la d segd n maneg n kɩs a Zeova ne a siglgã sɩda. Yaa masã me la d segd n teel Wẽnnaam Rĩungã. D sã n maan woto, Wẽnnaam Rĩungã sã n wa na n sãam rɩtg rĩmã la goabg rĩmã, d na n paama fãagre.

      Y NA N LEOKAME TƖ BÕE?

      • Ãnd la “rɩtg rĩmã” rũndã-rũndã?

      • Wãn to la rɩtg rĩmã kẽ “tẽng ning sẽn yaa neer n yɩɩd fãa wã” pʋgẽ?

      • Bõe n na n paam rɩtg rĩmã la goabg rĩmã?

      YƖƖLL 149 Tõogr yɩɩlle

      a Ãnd la “rɩtg rĩmã” rũndã-rũndã, la wãn to la b na n sãam-a? D sã n bãng sogs-kãensã leoore, na n sõng-d lame tɩ d paas d tẽebã pãng la d segl d mens n mao ne zu-loees nins d sẽn na n wa seg ka la bilfu, to-kãsengã sasa wã.

      b Y sã n dat vẽenem n paas Dãniyɛll 2:36-45 la Vẽnegr 13:1, 2 zugu, bɩ y ges yʋʋmd 2012 sigr kiuug pipi daar Gũusg Gasgã, seb-neng a 9-19.

      c Y sã n dat n paam vẽenem n paas bɩ y ges yʋʋmd 2015 sig-noy kiuug rasem 15 Gũusg Gasgã, seb-neng 29-30, ne farendã.

  • Rĩm-dãmb sẽn wagsd taab saabã wakate
    Gũusg Gasgã (Zãmsgã rẽnda)—2020 | Sig-noy kiuugu
    • Rĩm-dãmb sẽn wagsd taab saabã wakate

      Bãngr-goam nins sẽn be zĩ-gũb-kãngã pʋgẽ wã bilgda yɛl sẽn pidsd wakat yɛnga. B fãa wilgdame tɩ d vɩɩ ‘yaoolem wakatã.’—Dãn. 12:4.

      Zĩ-gũbr sẽn wilgd bãngr-goama, la rɩtg rĩmã ne goabg rĩmã sẽn yaa b rãmba, sẽn sɩng ne yʋʋmd 1870 wã n tãag masã.
      • Zĩ-gũbrã pipi babgã, sẽn wilgd bãngr-goam sẽn naag taab n pidsd saabã wakate, sẽn sɩng ne yʋʋmd 1870 n tãag yʋʋmd 1918. B bãngame tɩ saabã wakat sɩnga yʋʋmd 1914 tɛka. Bãngr-gomde, pipi soaba: We-rũng sẽn tar zut a yopoe, sẽn sɩng pukr tɩ pipi yʋʋmdã b sẽn wilg zĩ-gũbrã zugã nan pa ta ye. We-rũng sẽn tar zut a yopoe wã paama sãmpogr dũni gil pipi zabrã sasa. Yʋʋmd 1917 tɛka, zug a yopoe soabã sãmpogr maagame t’a le paam pãnga. Bãngr-gomd a yiib-n-soaba: B tõe n bãnga rɩtg rĩmã ne goabg rĩmã sẽn yaa b rãmb yʋʋmd 1870 wã. Rɩtg rĩmã leb n puka yʋʋmd 1871 wã. Lebga Alemayn. Pipi wã, goabg rĩmã ra yaa Gãrãnd Bertayn, la yʋʋmd 1917 wã, lebga Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã. Bãngr-gomd a tãab-n-soaba: Yʋʋmd 1870 tɛkã, b bãngame t’a Charles Russell ne a tʋmd-n-taasã la ‘koe-togsdã’. Yʋʋmd 1880 wã sɩngrẽ, Le Phare de la Tour de Sion wã pʋgẽ, b ra yeta karemdbã tɩ b moon koe-noogã. Bãngr-gomd a naas-n-soaba: Yʋʋmd 1914 tɛka, yɩɩ tigsgã wakate. B baka nadensã ne ki wã. Bãngr-gomd a nu soaba: Yʋʋmd 1917 tɛkã, naoã sẽn maan ne kut la yagdã pukame. Ad b sẽn bilg zĩ-gũbrã pʋgẽ me: Yɛl nins sẽn sɩng ne yʋʋmd 1914 n tãag yʋʋmd 1918 sẽn yɩ dũni gill pipi zabrã wakatã. Yɛl sẽn paam a Zeova nin-buiidã: Sẽn sɩng ne yʋʋmd 1914 n tãag yʋʋmd 1918 wã, b paga Biiblã Zãmsdbã bãens roog Gãrãnd Bertayn ne Alemayn. Yʋʋmd 1918 wã, b paga siglgã taoor lʋɩtb sẽn be Etazĩni wã bãens roogo.
        Bãngr-gomd pipi soaba.

        Vɛrse-rãmba Vẽn. 11:7; 12:13, 17; 13:1-8, 12

        Bãngr-gomdã ‘We-rũngã’ rɩta naam tẽngã zug sẽn yɩɩd yʋʋm 3 000. Saabã wakate, we-rũngã zug a yopoe soabã paama sãmpog-kãsenga. Rẽ poore, sãmpogrã maagame, tɩ “nebã fãa sẽn be tẽngã zugã” pʋg we-rũngã. A Sʋɩtãan tũnuga ne we-rũngã n maan “zabr ne pagã kamb nins sẽn ketã.”

        Pidsgã Sa-kãsengã poore, ninsaalbã goosneema-rãmb sẽn maand beem ne a Zeova n puki. Yʋʋm kobs poore, dũni gill pipi zabrã sasa, Gãrãnd Bertayn soolmã pãng komsa wʋsgo. La a sẽn tɩ lagem ne Etazĩni wã, a le paama pãnga. Saabã wakate, a Sʋɩtãan tũnugda ne a dũniyã goosneema-rãmbã fãa n zabd ne Wẽnnaam nin-buiidã.

      • Bãngr-gomd a yiib-soaba.

        Vɛrse-rãmba Dãn. 11:25-45

        Bãngr-gomdã Rɩtg rĩmã ne goabg rĩmã sẽn wagsd taab saabã wakatã.

        Pidsgã Alemayn wagsda ne Gãrãnd Bertayn la Etazĩni sẽn naag taabã, naamã poorẽ. Yʋʋmd 1945 wã, Iniyõ Sovietik ne a poorẽ dãmbã lebga rɩtg rĩmã. Yʋʋmd 1991 wã, Iniyõ Sovietik lʋɩɩme, tɩ Risi ne a poorẽ dãmbã wa lebg rɩtg rĩmã.

      • Bãngr-gomd a tãab-n-soaba.

        Vɛrse-rãmba Eza. 61:1; Mal. 3:1; Luk 4:18

        Bãngr-gomdã A Zeova tʋma a ‘koe-togsdã’ t’a wa “maneg sore,” tɩ Mesi Rĩungã yaool n lugli. Koe-togsd kãng ‘togsa koe-noogã naong rãmbã.’

        Pidsgã Yʋʋmd 1870 tɛka, a Charles Russell ne a tʋmd-n-taasã modga wʋsgo, n na n wilg Biiblã sẽn sɩd yetã võore. Yʋʋmd 1880 wã tɛka, b sɩngame n wilgd vẽeneg tɩ yaa tɩlɛ tɩ Wẽnnaam nin-buiidã moon koe-noogã. B yiisa sɛb gom-zut sẽn yaa: “D rata koe-moondb 1 000” ne “B paama vʋʋsem sõngã zaeeb koɛɛgã mooneg yĩnga.”

      • Bãngr-gomd a naas-n-soaba.

        Vɛrse-rãmba Mat. 13:24-30, 36-43.

        Bãngr-gomdã Bɛ n wa n kẽ ki wã sʋk n bʋd nadense. B basa nadensã tɩ b bɩ n lim ki wã hal tɩ ta tigsgã wakate. Yaa sasa kãng masã la b welg nadensã ne ki wã n bake.

        Pidsgã Yʋʋmd 1870 wã tɛka, b sɩngame n bãngd kiris-neb hakɩɩkã n welg ne kiris-neb ne yʋʋrã. Saabã wakate, b tigsa kiris-neb hakɩɩkã toore, n welg ne kiris-neb ne yʋʋrã.

      • Bãngr-gomd a nu soaba.

        Vɛrse-rãmba Dãn. 2:31-33, 41-43.

        Bãngr-gomdã Bõn-naandgã sẽn maan ne bũmb toor-toorã naoã bɛk yaa kutu, tɩ bɛk yaa yagdo.

        Pidsgã Yagdã makda nin-buiidã sigls toor-toor sẽn be Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni soolmã pʋgẽ n kɩɩsd b goosneema-rãmbã. Sigl-kãens kɩɩsgã kɩtame tɩ b pa tõe n weoog nin-buiidã wa b sẽn datã ye.

      • Zĩ-gũbrã babg a yiib-n-soaba, sẽn wilgd bãngr-goam sẽn naag taab n pidsd saabã wakate, sẽn sɩng ne yʋʋmd 1919 n tãag yʋʋmd 1945. Alemayn n yɩ rɩtg rĩmã, hal n tãag yʋʋmd 1945 wã. Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã n yaa goabg rĩmã. Bãngr-gomd a 6 soaba: Yʋʋmd 1919 wã, b tigma sẽn paam-b zaeebã kiris-neb tigingã b sẽn yɩlgã pʋgẽ. Yʋʋmd 1919 tɛka, koɛɛgã mooneg pãng paasame, n ket n kẽngd taoore. Bãngr-gomd a 7 soaba: Yʋʋmd 1920 wã, b lugla Sosiete dɛ nasiõ wã, sẽn kell n pa n tãag dũni gill zabr a yiib-soabã sɩngrẽ wã. Ad b sẽn bilg zĩ-gũbrã pʋgẽ me: Bãngr-gomde, pipi soaba: We-rũng sẽn tar zut a yopoe wã ket n beeme. Bãngr-gomde, 5 soaba: Nao sẽn maan ne kut la yagdã ket n beeme. Dũniyã yɛla, yʋʋmd 1939 n tãag 1945 sẽn yɩ dũni gill zabr a yiib-n-soabã wakatã. Yɛl sẽn paam a Zeova nin-buiidã: Yʋʋmd 1933 n tãag 1945, b yõga  Kaset rãmb sẽn yɩɩd bãmb 11 000 n kẽes bãens roog Alemayn tẽngã. Yʋʋmd 1939 n tãag 1945, b kẽesa Kaset rãmb sẽn kolg bãmb 1 600 bãens roog  Gãrãnd Bertayn. Yʋʋmd 1940 n tãag 1944, yaa sẽn yɩɩd naoor 2 500 la kʋʋng pig Kaset rãmbã, Etazĩni soolmẽ wã.
        Bãngr-gomd a 6 soaba.

        Vɛrse-rãmba Mat. 13:30; 24:14, 45; 28:19, 20.

        Bãngr-gomdã B tigsa “ki” wã “baoorẽ wã”, la b yãk “tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩd la sẽn tar yamã” t’a ges “zakã rãmb yelle.” B sɩnga ‘Rĩungã koe-noogã’ mooneg tɩ tat “dũniyã tɛk fãa.”

        Pidsgã Yʋʋmd 1919 wã, b yãka tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩdã t’a ges Wẽnnaam nin-buiidã yelle. Wakat kãng tɛka, Biiblã Zãmsdbã koe-moonegã pãng talla paasgo. Rũndã-rũndã, a Zeova Kaset rãmbã moonda koɛɛgã sẽn yɩɩd tẽns 200 pʋsẽ, la b yiisd sɛb la bũmb toor-toor sẽn tik Biiblã zug sẽn yɩɩd buud-goam 1000 pʋgẽ.

      • Bãngr-gomd a 7 soaba.

        Vɛrse-rãmba Dãn. 12:11; Vẽn. 13:11, 14, 15.

        Bãngr-gomdã We-rũng sẽn tar yɩɩl a yiib n kɩt tɩ b naan ‘bõn-naandg n wõneg we-rũngã,’ la a kõ “we-rũngã bõn-naandgã vɩɩm vʋʋsem.”

        Pidsgã Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã, kɩtame tɩ b lugl Sosiete dɛ nasiõ. Tẽns a taab n wa n naag Sosiete dɛ nasiõ wã. Rɩtg rĩmã me wa n naaga Sosiete dɛ nasiõ wã, la yɩɩ yʋʋmd 1926 n tãag yʋʋmd 1933 bala. Wa Nasiõzĩni wã sẽn wa ledg-a wã, Sosiete dɛ nasiõ wã reega waoogr ning Wẽnnaam Rĩungã bal sẽn segd ne wã.

      • Zĩ-gũbrã babg a tãab-n-soabã, sẽn wilgd bãngr-goam sẽn naag taab n pidsd saabã wakate, sẽn sɩng ne yʋʋmd 1945 n tãag 1991. Iniyõ Sovietik ne a poorẽ dãmbã n yɩ rɩtg rĩmã, n tãag yʋʋmd 1991. Rẽ poore, lebga Risi ne a poorẽ dãmbã. Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã n yaa goabg rĩmã. Bãngr-gomd a 8 soaba: Bõmb atomik pusgr sẽn wilgd Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn wa ne sãoon-kãseng ningã. Bãngr-gomd a 9 soaba: B lugla Nasiõzĩni yʋʋmd 1945 t’a ledg Sosiete dɛ nasiõ wã. Ad b sẽn bilg zĩ-gũbrã pʋgẽ me: Bãngr-gomde, pipi soaba: We-rũng sẽn tar zut a yopoe wã ket n beeme. Bãngr-gomde, 5 soaba: Nao sẽn maan ne kut la yagdã ket n beeme. Bãngr-gomde, 6 soaba: Yʋʋmd 1945 wã, koe-moondbã sõor yɩɩda 156 000. Yʋʋmd 1991 wã, koe-moondbã sõor yɩɩda 4 278 000. Yɛl sẽn paam a Zeova nin-buiidã: Yʋʋmd 1945 n tãag yʋʋmd 1951 wã, b yõga Kaset rãmb bãmb tusa Iniyõ Sovietik n tall n kẽng Siberi.
        Bãngr-gomd a 8 soaba.

        Vɛrse-rãmba Dãn. 8:23, 24.

        Bãngr-gomdã Rĩm sẽn yaa tɩta-ned n wa “ne sãoong-kãsenga.”

        Pidsgã Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã varga neb wʋsgo, la b wa ne sãoong-kãsenga. Wala makre, dũni gill zabr a yiib-n-soabã sasa, Etazĩni loba bõmb atomik rãmb a yi tɩ pusg tẽng a ye sẽn yaa b bɛ soolmẽ, tɩ wa ne sãoong buud sẽn zɩ n zĩndi.

      • Bãngr-gomd a 9 soaba.

        Vɛrse-rãmba Dãn. 11:31, Wẽnnaam Sebre, 1983; Vẽn. 17:3, 7-11

        Bãngr-gomdã We-rũng sẽn yaa “miuugu,” n tar yɩɩl piigã yii bog-zulungã pʋgẽ. Yaa rĩm a nii soaba. A Dãniyɛll sebrã gomda we-rũng sẽn yaa miuugã yelle, n yetẽ t’a yaa ‘sãoong bõn-wẽngã.’

        Pidsgã Dũni gill zabr a yiib-n-soabã sasa, Sosiete dɛ nasiõ wã lʋɩɩme, n pa le tõe n maan bũmb ye. Zabrã poore, Nasiõzĩni wã la b lugl-yã. Wa Sosiete dɛ nasiõ wã sẽn deng yẽ wã, Nasiõzĩni wã me reega waoogr ning Wẽnnaam Rĩungã sẽn segd ne wã. Nasiõzĩni wã na n wa zaba ne tũudmã.

      • Zi-gũbrã babg a 4 soabã, sẽn wilgd bãngr-goam sẽn naag taab n pidsd saabã wakate, sẽn sɩng ne rũndã n tɩ tãag Armagedõ. Risi ne a poorẽ dãmbã n yaa rɩtg rĩmã. Gãrãnd Bertayn ne Etazĩni sẽn naag taab n yaa dũni gill pãn-soaadã n yaa goabg rĩmã. Bãngr-gomd 10 soaba: Dũniyã nanambsã na n mooname n yeel tɩ ‘laafɩ la bãane.’ Rẽ poore, to-kãsengã na n sɩngame. Bãngr-gomd 11 soaba: Tẽnsã na n yika zabr ne ziri tũudmã siglsi. Bãngr-gomd 12 soaba: Goosneema-rãmbã na n yika zabr ne Wẽnnaam nin-buiidã. B na n tigma sẽn paam-b zaeeb n ket tẽng zugã saasẽ. Bãngr-gomd 13 soaba: Armagedõ. Sẽn zao-a wed-mo-pɛɛlgã na n baasa a tõogrã. B na n sãama we-rũng sẽn tar zut a yopoe wã; B bõgsa bõn-naandg kãsengã nao sẽn maan ne kut la yagdã, t’a sãam zãnga. Ad b sẽn bilg zĩ-gũbrã pʋgẽ me: Bãngr-gomde, pipi soaba: We-rũng sẽn tar zut a yopoe wã ket n beeme, n tãag Armagedõ. Bãngr-gomde, 5 soaba: Nao sẽn maan ne kut la yagdã ket n beeme, n tãag Armagedõ. Bãngr-gomde, 6 soaba: Rũndã-rũndã, koe-moondbã sõor yɩɩda 8 580 000. Yɛl sẽn paam a Zeova nin-buiidã: Yʋʋmd 2017, Risi tẽngã taoor dãmbã kɩtame tɩ b yõg a Zeova Kaset rãmb n page, la b la b reeg b filiyallã roto.
        Bãngr-gomd 10 ne 11 soaba.

        Vɛrse-rãmba 1 Tes. 5:3; Vẽn. 17:16

        Bãngr-gomdã Tẽnsã na n moona “laafɩ la bãanã.” Rẽ poore, “yɩɩl piigã” ne “we-rũngã” na n zaba ne “pʋg-yoodrã,” n sãam-a zãnga. Rẽ fãa poor la sãoong na n wa tẽnsã zutu.

        Pidsgã Tẽnsã na n yeelame tɩ b tõogame tɩ laafɩ la bãan beẽ. Rẽ poore, tẽns nins sẽn teend Nasiõzĩni wã na n sãama tũudmã siglsi. Yaa rẽ la to-kãsengã sɩngre. To-kãng na n baasa ne a Sʋɩtãan dũniyã sãoong Armagedõ.

      • Bãngr-gomd 12 soaba.

        Vɛrse-rãmba Eze. 38:11, 14-17; Mat. 24:31

        Bãngr-gomdã Goog na n yãmba Wẽnnaam nin-buiidã tẽngã. Rẽ poore, malɛgsã na n tigma Wẽnnaam “nin-tũusdsã.”

        Pidsgã Rɩtg rĩmã na n naaga dũniyã goosneema-rãmb a taabã, n zab ne Wẽnnaam nin-buiidã. Zab-kãng sɩngrã poor bilfu, b na n tigma sẽn paam-b zaeebã tɩ b kẽng saasẽ.

      • Bãngr-gomd 13 soaba.

        Vɛrse-rãmba Eze. 38:18-23; Dãn. 2:34, 35, 44, 45; Vẽn. 6:2; 16:14, 16; 17:14; 19:20

        Bãngr-gomdã Sẽn zao-a ‘wed-mo-pɛɛlgã’ na n ‘baasa a tõogrã,’ n sãam a Goog ne a tãb-biisã. B na n loba “we-rũngã mogrã sẽn dɩt bugum ne kidbrã pʋgẽ”, tɩ kugr wa wẽ bõn-naandg kãsengã n bõgse.

        Pidsgã A Zeezi sẽn yaa Wẽnnaam Rĩungã Rĩm sẽn dɩt naamã na n wa fãaga Wẽnnaam nin-buiidã. A Zeezi ne a na-rɩt-n-taas 144 000 n paas a malɛgsã na n sãama tẽnsã sẽn na n sũ taab n zab ne Wẽnnaam nin-buiidã. Rẽ n na n yɩ a Sʋɩtãan dũniyã sãoongo.

Moorã Sɛba (1991-2025)
Pag-y
Pak-y
  • Moore
  • Toole
  • Y sẽn date
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Y sẽn segd n sake
  • Noy d sẽn tũudi
  • Paramètres de confidentialité
  • JW.ORG
  • Pak-y
Toole