Cherrapunji—Wieħed mill-​Iktar Postijiet Fejn Tagħmel Xita fid-​Dinja

MINN KITTIEB GĦAL STENBAĦ! FL-​INDJA

WIEĦED mill-​iktar postijiet fejn tagħmel xita fid-​dinja? Imma kif jistaʼ jkun? Hawnhekk fl-​Indja hija xi ħaġa komuni mhux ħażin li jkollna nuqqas taʼ ilma, u fil-​biċċa l-​kbira tal-​ġranet ma jkollokx bżonn umbrella! X’inhu dan il-​post mhux tas-​soltu li qed niddeskrivu? Il-​post jismu Cherrapunji. Din hija belt fl-​istat taʼ Meghalaya, lejn il-​grigal taʼ l-​Indja, li jmiss mal-​Bangladexx. Meghalaya tant hu sabiħ li hemm min isejjaħlu “l-​Iskozja taʼ l-​Orjent.” Ismu stess ifisser “dar is-​sħab.” Imma Cherrapunji għala ilu żmien twil jitqies bħala wieħed mill-​iktar postijiet fejn tagħmel xita fid-​dinja? Ejja nagħmlu mawra qasira u nżuru din il-​meravilja naturali u affaxxinanti.a

Nibdew il-​vjaġġ tagħna f’Shillong, il-​belt kapitali taʼ l-​istat taʼ Meghalaya. Wara li nirkbu xarabank għat-​turisti, nerħulha ’l isfel lejn in-​nofsinhar. Hekk kif ngħaddu qalb l-​għoljiet u pjanuri mħaddrin, naraw quddiemna ħafna sħab jistenniena u dan mill-​ewwel ifakkarna kemm hu xieraq l-​isem taʼ Meghalaya.

Triqitna hi għat-​telgħa u sserrep tul ix-​xifer taʼ ħondoq fond li hu miksi għalkollox bis-​siġar. Nixxigħat taʼ l-​ilma jgelglu mill-​għoli ferm, u dawn jisqu x-​xmara li tgħaddi minn ġol-​wied. Hekk kif ix-​xarabank tagħna tieqaf f’Mawkdok, naraw ħafna sħab baxx għaddej minn qalb l-​għoljiet. F’daqqa waħda jgħatti għalkollox parti sħiħa mill-​veduta u mbagħad iwarrab bl-​istess ħeffa biex jidher kollox. Għal mument wieħed, aħna wkoll ninksew b’din il-​massa taʼ sħab u ninħbew f’kutra ratba bajda li tagħmilna inviżibbli. Iżda s-​sħab malajr iwarrab ’l hemm, u x-​xemx iddawwal ix-​xena li taqtagħlek nifsek.

Cherrapunji jinsab 1,300 metru ’l fuq mil-​livell tal-​baħar. Meta naslu hemm, ma tidher lanqas sħaba waħda tax-​xita, u ħadd ma qed iġorr umbrella. Aħna l-​viżitaturi biss ninsabu mħejjijin għal xi ħalba xita! Allura x-​xita meta tinżel?

Reġjuni tropikali jkollhom xita qawwija meta x-​xemx tevapora volum kbir taʼ ilma mill-​partijiet taʼ l-​oċean li jkunu iktar sħan. Meta l-​irjieħ niedja ferm mill-​Oċean Indjan jolqtu l-​ġnub imżerżqa lejn in-​nofsinhar tal-​Muntanji tal-​Ħimalaja, u b’hekk ikollhom jogħlew ’il fuq, dawn ibattlu t-​tagħbija tagħhom f’sura taʼ xita bil-​qliel. Il-​pjanura taʼ Meghalaya hi waħda mill-​iktar li taqlaʼ xita fuqha. Iktar minn hekk, donnu jidher illi peress li dawn l-​inħawi li qegħdin fl-​għoli jirċievu l-​qawwa kollha tax-​xemx tropikali matul il-​ġurnata, is-​sħab tax-​xita jogħla u jħuf fuq il-​pjanura sakemm tiffriska l-​art fil-​għaxija. Dan għandu mnejn jispjega għala l-​biċċa l-​kbira mix-​xita tinżel matul il-​lejl.

Matul ix-​xahar taʼ Lulju taʼ l-​1861, għamlu xejn inqas minn 930 ċentimetru taʼ xita f’Cherrapunji! U b’kollox niżlu 2,646 ċentimetru taʼ xita tul il-​perijodu taʼ 12-il xahar bejn l-​1 t’Awissu, 1860, u l-​31 taʼ Lulju, 1861. Bejn wieħed u ieħor, illum ix-​xita tinżel f’Cherrapunji għal 180 jum fis-​sena. Ix-​xita tkun l-​iktar qawwija minn Ġunju sa Settembru. Peress li fil-​biċċa l-​kbira x-​xita tinżel matul il-​lejl, dawk li jżuru l-​belt jistgħu jgawdu ż-​żjara turistika tagħhom bla ma jsiru għasra b’xi ħalba xita qawwija.

Diffiċli temmen kif, meta tinżel daqstant xita, dan ir-​reġjun jistaʼ qatt ikun nieqes mill-​ilma. Madankollu, dan spiss jiġri matul ix-​xhur tax-​xitwa. Fejn imorru dawn l-​ilmijiet kollha? Peress li sar ħafna u ħafna tqaċċit taʼ siġar sewwa sew ftit ’il barra minn Cherrapunji, ħafna mill-​ilma tax-​xita jinżel ’l isfel mill-​inħawi għoljin u jimla x-​xmajjar fil-​pjanuri taʼ isfel li ħafna minnhom inixxu għal ġol-​Bangladexx. Hemm il-​ħsieb li jsiru proġetti għall-​ilqugħ taʼ l-​ilma tax-​xmajjar u għall-​bini taʼ ġibjuni kbar. Imma skond is-​sultan tat-​tribù taʼ Mawsynram, G. S. Malngiang, ma sar “ebda sforz serju biex tissolva l-​problema taʼ l-​ilma.”

Iż-żjara lejn Cherrapunji kienet tabilħaqq waħda eċċitanti u edukattiva. Il-​post tassew għandu xenarju mill-​isbaħ x’joffri! U hemm fjuri veru sbieħ, inkluż xi 300 speċi taʼ orkidej u speċi unika taʼ pjanta karnivora magħrufa bħala nephenthes kasiana. Iktar minn hekk, hemm varjetà kbira taʼ annimali salvaġġi u ħxejjex x’tammira, għerien tal-​ġebla tal-​ġir x’tesplora, u megaliti x’teżamina. L-​imsaġar kbar tal-​larinġ f’dawk l-​inħawi jipproduċu din il-​frotta kollha meraq u jagħmlu possibbli l-​produzzjoni naturali taʼ għasel delizzjuż tal-​larinġ. Dan kollu hemm lest għal kulmin iżur Meghalaya, “dar is-​sħab,” u Cherrapunji, wieħed mill-​iktar postijiet fejn tagħmel xita fid-​dinja.

[Nota taʼ taħt]

[Mappa f’paġna 14]

(Ghall-formazzjoni shiha tat-​test, ara pubblikazzjoni)

INDJA

Cherrapunji

[Sors]

Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Stampa f’paġna 15]

Nixxigħat taʼ l-​ilma jgelglu mill-​għoli ferm u jisqu x-​xmara li tgħaddi minn ġol-​wied

[Stampa f’paġna 15]

Din l-​ispeċi unika tal-​pjanta karnivora “nephenthes kasiana” ssibha biss f’din ir-​rokna tad-​dinja

[Sors]

Ritratt meħud minn Matthew Miller