Id-​Drogi Min Jiħodhom?

MINN KITTIEB GĦAL STENBAĦ! FL-​AFRIKA T’ISFEL

“KULĦADD jieħu d-​drogi.” Din il-​frażi ġenerali tistaʼ tintuża biex twassal lil uħud li jibilgħu kollox biex jesperimentaw bi drogi illegali. Imma dan il-​kliem jistaʼ jkollu ħjiel taʼ verità fih, skond x’nifhmu biha l-​kelma “drogi.”

Il-​kelma “droga” ġiet definita bħala: “Kwalunkwe sustanza kimika, sew taʼ oriġini naturali u sew sintetika, li tistaʼ tintuża biex tbiddel [il-kapaċità tal-​moħħ], il-​burdata, jew stati psikoloġiċi oħrajn.” Din hija deskrizzjoni utli u ġenerali tad-​drogi li jeffettwaw il-​moħħ jew l-​imġiba, għalkemm ma tinkludix lil ħafna drogi mediċinali li jintużaw għall-​mard fiżiku.

Skond din id-​definizzjoni, l-​alkoħol huwa droga. Il-​periklu jiġi meta dan ma jintużax bil-​moderazzjoni, u din hija xi ħaġa li milli jidher qed tiżdied. Fi stħarriġ fil-​kulleġġi u l-​universitajiet f’pajjiż wieħed fil-​Punent instab li l-​akbar problema taʼ drogi fost l-​istudenti tal-​kulleġġi u l-​universitajiet hija x-​xorb eċċessiv. L-​istħarriġ wera li 44 fil-​mija taʼ l-​istudenti kienu jagħmlu bawxata bix-​xorb.a

Bħall-​alkoħol, it-​tabakk jistaʼ jinkiseb legalment, għalkemm fih velenu qawwi, li hu n-​nikotina. Skond l-​Organizzazzjoni Dinjija tas-​Saħħa, it-​tipjip joqtol madwar erbaʼ miljun ruħ fis-​sena. Madankollu, il-​barunijiet tat-​tabakk huma membri għonja u rispettati fis-​soċjetà. Ukoll, it-​tipjip tas-​sigaretti jwassal lil dak li jkun biex jiddependi ħafna fuqu, forsi iktar milli jagħmlu drogi illegali oħrajn.

F’dawn l-​aħħar snin bosta pajjiżi poġġew restrizzjonijiet fuq ir-​reklamar tat-​tabakk u fuq affarijiet oħra. Madankollu, ħafna nies xorta jqisu t-​tipjip bħala attività soċjali aċċettabbli. L-​industrija tal-​films tkompli tagħmel it-​tipjip jidher bħala xi ħaġa attraenti. Fi stħarriġ li sar minn Università f’Kalifornja ġewwa San Francisco fuq l-​iktar films li għamlu qligħ bejn l-​1991 u l-​1996, instab li 80 fil-​mija tal-​protagonisti rġiel kellhom il-​parti taʼ nies li jpejpu.

Xi Ngħidu dwar Drogi “Mhux Perikolużi”?

Id-​drogi mediċinali żgur li għamlu l-​ġid lil ħafna nies, imma dawn jistgħu jintużaw b’abbuż. It-​tobba xi kultant jistgħu jordnaw il-​mediċini malajr wisq, jew ikollhom pressjoni mill-​pazjenti biex jiktbulhom riċetti għal mediċini li ma jkunux meħtiġin. Wieħed tabib ikkummenta: “It-​tobba mhux dejjem jieħdu l-​ħin biex joqogħdu bil-​qiegħda mal-​pazjent ħalli jsolvu x’ikun qed jikkaġuna s-​sintomi tiegħu. Huwa iktar faċli li tgħid, ‘Ħu din il-​pillola.’ Imma hekk ma tiġix trattata l-​problema prinċipali.”

Anki drogi li m’għandhomx bżonn riċetta tat-​tabib, bħall-​aspirina u l-​paracetamol (Tylenol, Panadol), jekk isir abbuż minnhom dawn jistgħu jwasslu għal problemi serji taʼ saħħa. Iktar minn 2,000 ruħ mad-​dinja kollha jmutu kull sena għax jużaw ħażin il-​paracetamol.

Skond id-​definizzjoni li tajna iktar qabel, il-​kafeina fit-​te u l-​kafè wkoll hija droga, għalkemm ma nqisuhiex hekk meta fil-​għodu nixorbu dik it-​tazza te jew kafè għal qalbna. U jkun banali li nqisu xarba bħat-​te u l-​kafè, li huma tant aċċettati fis-​soċjetà, bl-​istess mod kif inqisu d-​drogi qawwijin ferm bħall-​eroina. Kieku nkunu qisna qed inqabblu qattus ċkejken maʼ ljun feroċi. Madankollu, skond xi esperti tas-​saħħa, jekk għandek id-​drawwa li tixrob iktar minn ħames kikkri kafè jew disaʼ kikkri te kuljum, tistaʼ tagħmel il-​ħsara lilek innifsek. Iżjed minn hekk, jekk tkun tieħu ammont kbir u tnaqqsu kważi għalkollox, tistaʼ tħoss is-​sintomi taʼ l-​astinenza bħalma ġralha waħda li kienet tixrob ħafna te. Din bdiet tirremetti, tħoss uġigħ kbir taʼ ras, u saret sensittiva għad-​dawl.

Xi Ngħidu dwar l-​Użu Illegali tad-​Drogi?

Kwistjoni oħra—l-​użu tad-​drogi fl-​isports—hija kwistjoni li tqajjem iktar kontroversji. Dan intwera ċar fit-​Tour de France taʼ l-​1998 meta d-​disaʼ ċiklisti tat-​tim li kien fuq quddiem tkeċċew talli użaw drogi biex jgħinuhom isuqu aħjar. L-​atleti ħasbu f’diversi modi kif jistgħu ma jinqabdux mit-​testijiet li jsirulhom għad-​drogi. Ir-​rivista Time tirrapporta li xi wħud saħansitra waslu biex jagħmlu “‘trapjanti taʼ l-​awrina,’ jiġifieri [li] l-​awrina ‘nadifa’ taʼ xi ħadd ieħor tiddaħħal fil-​bużżieqa taʼ l-​awrina tagħhom permezz taʼ kateter, li taʼ spiss tkun proċedura taʼ wġigħ.”

Għadna lanqas biss bdejna niddiskutu l-​għadd taʼ l-​għaġeb taʼ drogi illegali użati għal skopijiet taʼ “rikreazzjoni.” Dawn jinkludu l-​marijuana, l-​ecstasy (methylenedioxy-methamphetamine, jew MDMA), LSD (lysergic acid diethylamide), stimulanti bħall-​kokaina u l-​amfetamini, dipressanti bħall-​kalmanti, u l-​eroina. Ma rridux ninsew ukoll id-​diversi xammiema, bħall-​kolla u l-​petrol, li huma popolari fost iż-​żgħar. M’għandniex xi ngħidu, dawn ix-​xammiema m’humiex sustanzi projbiti u tistaʼ ssibhom mingħajr inkwiet taʼ xejn.

L-idea komuni taʼ wieħed drogat niexef għuda jittaqqab f’kamra maħmuġa pesta tistaʼ tkun qarrieqa. Ħafna li jieħdu d-​drogi jaġixxu normali mhux ħażin fil-​ħajja taʼ kuljum, għalkemm id-​dipendenza tagħhom fuq id-​drogi żgur li teffettwalhom il-​kwalità taʼ ħajjithom xi ftit jew wisq. Madankollu, ma nistgħux inċekknu l-​aspett ikrah tal-​vizzju tad-​drogi. Kittieb wieħed jiddeskrivi kif xi wħud li jieħdu l-​kokaina jirnexxilhom jittaqqbu bosta drabi f’temp qasir, tant li ġisimhom jiġi rvinat bit-​toqob, bid-​demm, u t-​tbenġil.

Wara li l-​użu illegali tad-​drogi kien donnu naqas fl-​aħħar tas-​snin tmenin, dan issa reġaʼ beda jiżdied mad-​dinja kollha. Ir-​rivista Newsweek osservat: “L-​awtoritajiet ma jafux x’se jaqbdu jagħmlu biż-​żjieda kbira fil-​kuntrabandu tad-​drogi, żjieda fl-​użu tad-​drogi taʼ kważi kull tip u nuqqas taʼ fondi—u informazzjoni—meħtieġa biex jiġġildulha.” Il-​gazzetta The Star taʼ Johannesburg, fl-​Afrika t’Isfel, qalet li skond l-​istatistiċi tal-​gvern, “wieħed minn kull erbgħa min-​nies fl-​Afrika t’Isfel għandu l-​vizzju taʼ l-​alkoħol jew tad-​drogi.”

L-Istitut tal-​Ġnus Magħquda għar-​Riċerka taʼ l-​Iżvilupp Soċjali indika li “dawk li jipproduċu u jittraffikaw id-​drogi . . . organizzaw ruħhom fuq skala globali u tefgħu proporzjon kbir tal-​qligħ tagħhom mid-​drogi f’ċentri finanzjarji li joffru s-​segretezza u profitt sabiħ mill-​imgħax. . . . It-​traffikanti tad-​drogi issa jistgħu jirriċiklaw il-​qligħ illegali billi jċaqilqu l-​flus madwar id-​dinja b’mod elettroniku bi ftit kontrolli nazzjonali.”

Milli jidher ħafna Amerikani jistgħu jkunu qed imissu l-​kokaina kuljum, avolja ma jkunux jafu. Artiklu fir-​rivista Discover spjega li l-​biċċa l-​kbira tal-​flus Amerikani tal-​karti fihom traċċi taʼ din id-​droga.

Il-fatt hu li llum l-​użu tad-​drogi, inkluż id-​drogi illegali, sar aċċettat minn ħafna nies, u sar jitqies bħala xi ħaġa normali fil-​ħajja taʼ kuljum. Meta tikkunsidra l-​ħsara tant magħrufa li jikkaġunaw id-​drogi illegali, kif ukoll it-​tabakk u l-​alkoħol, il-​mistoqsija ovvja hi, In-​nies għala jabbużaw minnhom? Hekk kif noqogħdu naħsbu dwar din il-​mistoqsija, jixraq li nirriflettu fuq il-​ħarsa tagħna stess dwar id-​drogi.

[Nota taʼ taħt]

[Stampa f’paġna 3]

L-​akbar problema taʼ drogi fost l-​istudenti tal-​kulleġġi u l-​universitajiet hija x-​xorb eċċessiv

[Stampa f’paġna 5]

Ħafna jqisu s-​sigaretti u d-​drogi użati għar-​“rikreazzjoni” bħala li ma jagħmlux ħsara