“Dawl Perfett”

JEKK qatt messejt xi bozza taʼ l-​elettriku wara li din tkun ilha tixgħel għal xi ħin, taf kemm tkun taħraq. Is-​sħana li toħroġ mill-​bozza hija r-​riżultat taʼ enerġija moħlija. Bozza tipika titfaʼ 10 fil-​mija biss taʼ l-​enerġija tagħha bħala dawl, filwaqt li 90 fil-​mija huwa moħli bħala sħana. Meta mqabbel maʼ dan, il-​firefly (ara fuq, imkabbar), insett ċkejken li jipproduċi d-​dawl, hu kważi mija fil-​mija effiċjenti.

Il-fireflies tant jaħlu ftit enerġija bħala sħana li d-​dawl li jipproduċu ġie msejjaħ “dawl perfett.” Dan kif jagħmluh? Il-​firefly għandu sustanza organika f’żaqqu magħrufa bħala luciferin. Meta l-​ossiġnu jinġibed għal ġoż-​żaqq permezz taʼ pajp imsejjaħ trakea addominali, dan jitħallat mal-​luciferin, u b’hekk jipproduċi reazzjoni kimika li toħloq dawl bejn safrani ċar u aħdar ħamrani.

Iċ-ċelluli li jipproduċu d-​dawl tal-​firefly fihom ukoll kristalli taʼ aċidu uriku, li jgħin biex id-​dawl jirrifletti minn ġo żaqq l-​insett. Ix-​xjenzati jgħidu li l-​fireflies jużaw id-​dawl tagħhom biex jiġbdu l-​imseħbin lejhom, u li speċi differenti taʼ fireflies jitfgħu disinni u ritmi differenti.

Ma taqbilx li l-​mod kif inhuma magħmulin dawn il-​ħlejjaq ċkejknin jagħti tifħir lill-​Ħallieq tagħhom, Alla Jehovah? Iva, is-​salmista ddikjara, “kull ma jieħu nifs, ħa jfaħħar il-​Mulej!”—Salm 150:6.

[Sors taʼ l-​Istampa f’paġna 23]

© Darwin Dale/Photo Researchers, Inc.