It-​Tama—Verament Teffettwalna Ħajjitna?

DANIEL kellu biss għaxar snin, imma kien ilu sena jiġġieled kontra l-​kanċer. It-​tobba tiegħu kienu qatgħu qalbhom, u anki oħrajn li kienu ħbieb tiegħu. Imma Daniel baqaʼ jittama. Hu kien jemmen li meta jikber kien se jsir riċerkatur u se jgħin biex xi darba tinsab kura għall-​kanċer. Hu kien speċjalment qed jittama fi żjara li kien se jkollu dalwaqt minn tabib speċjalizzat fil-​kura tal-​kanċer partikulari li kellu hu. Madankollu, meta wasal il-​jum, l-​ispeċjalista kellu bilfors iħassar iż-​żjara tiegħu minħabba l-​maltemp. Daniel sewwed qalbu. Għall-​ewwel darba, tilef il-​ħeġġa. Hu miet wara ftit jiem.

L-istorja taʼ Daniel ġiet rakkontata minn ħaddiem fil-​kura tas-​saħħa li studja l-​effett tat-​tama u d-​disprament fuq is-​saħħa. Għandek mnejn ġieli smajt bi stejjer bħal dawn. Per eżempju, persuna anzjana tkun waslet biex tmut imma tinsab ħerqana li tilħaq mira li ilha ħafna tistennieha—forsi li jiġi jżurha xi ħadd maħbub jew tiċċelebra sempliċi anniversarju. Malli l-​ġrajja tasal u tgħaddi, din l-​anzjana tmut. X’jikkaġuna każijiet bħal dawn? Jistaʼ jkun li t-​tama hi qawwija bħalma jaħsbu xi wħud?

Għadd li dejjem jikber taʼ riċerkaturi fil-​mediċina jissuġġerixxu li l-​ottimiżmu, it-​tama, u emozzjonijiet pożittivi oħra tabilħaqq għandhom effett qawwi fuq il-​ħajja u s-​saħħa taʼ l-​individwu. Imma ħafna wħud jargumentaw kontra din il-​ħarsa. Xi riċerkaturi ma jagħtux kas dawn l-​opinjonijiet u jqisuhom bħala qatta ħrejjef mingħajr ebda appoġġ xjentifiku. Huma jippreferu jaħsbu li l-​mard fiżiku huwa kaġunat għalkollox minn affarijiet fiżiċi.

M’għandniex xi ngħidu, m’hijiex xi ħaġa ġdida li jkun hawn min hu xettiku dwar l-​importanza tat-​tama. Eluf taʼ snin ilu, meta l-​filosfu Grieg Aristotele ntalab jispjega x’inhi t-​tama, hu wieġeb: “Hija bħal ħolma b’għajnejk miftuħa.” U iktar reċenti, l-​istatista Amerikan Benjamin Franklin osserva bi kliem niggieżi: “Min jgħix bit-​tama jmut sajjem.”

Allura, x’inhi l-​verità dwar it-​tama? Tkun din dejjem xenqa mhux realistika, mod kif in-​nies ifittxu l-​faraġ f’ħolm vojt? Jew hemm raġuni valida għalxiex inħarsu lejn it-​tama bħala li hi xi ħaġa iktar minn sempliċi ħolma​—xi ħaġa li lkoll kemm aħna għandna bżonn kemm għal saħħitna u kemm għall-​hena, xi ħaġa li għandha bażi u benefiċċji reali?