Ktieb Mingħand Alla

“Qatt ma kien li xi profezija ġiet mir-​rieda tal-​bnedmin; imma, meta l-​bnedmin tkellmu f’isem Alla, dan għamluh għax kienu mqanqlin mill-​Ispirtu s-​Santu.”—2 PIETRU 1:21.

1, 2. (a) Xi wħud għala jiddubitaw jekk il-​Bibbja hijiex relevanti għall-​ħajja tal-​lum? (b) Liema tliet linji taʼ prova nistgħu aħna nużaw biex nuru li l-​Bibbja hija mingħand Alla?

HIJA l-​Bibbja relevanti għal nies li qegħdin f’xifer is-​seklu 21? Xi wħud jaħsbu li m’hijiex. “Ħadd m’hu se jirrikkmanda li ktieb tal-​kimika li jkun inħareġ fl-​1924 jintuża fi klassi moderna tal-​kimika​—tgħallimna wisq iktar dwar il-​kimika minn dak iż-​żmien ’l hawn,” kiteb Dr. Eli S. Chesen, waqt li spjega għala kien iħoss li l-​Bibbja hija antikwata. Mad-​daqqa t’għajn, dan l-​argument donnu jagħmel sens. Wara kollox, il-​bniedem tgħallem ħafna dwar ix-​xjenza, is-​saħħa mentali u l-​imġiba umana minn żminijiet Bibliċi ’l hawn. Għalhekk, xi wħud għandhom mnejn jaħsbu bejnhom u bejn ruħhom: ‘Ktieb antik bħal dan kif jistaʼ jkun ħieles minn ineżattezzi xjentifiċi? Kif jistaʼ jkun li fih pariri li huma prattiċi għall-​ħajja tal-​lum?’

² Il-​Bibbja nfisha tagħti t-​tweġiba. Fit-2 Pietru 1:21, jintqalilna li l-​profeti tal-​Bibbja “tkellmu f’isem Alla, [u] dan għamluh għax kienu mqanqlin mill-​Ispirtu s-​Santu.” Il-​Bibbja b’hekk tindika li hija ktieb mingħand Alla. Kif, iżda, nistgħu nikkonvinċu lil oħrajn li dan hu minnu? Ejjew nikkunsidraw tliet provi li l-​Bibbja hija l-​Kelma t’Alla: (1) Din hija eżatta xjentifikament, (2) fiha prinċipji li ma jispiċċaw qatt u li huma prattiċi għall-​ħajja tal-​lum, u (3) fiha profeziji speċifiċi li ġew imwettqin, bħalma ġie pprovat minn fatti storiċi.

Ktieb li Jaqbel max-​Xjenza

3. Il-​Bibbja għala ma ġietx mhedda mill-​iskoperti xjentifiċi?

³ Il-​Bibbja m’hijiex xi ktieb tax-​xjenza. Hija, madankollu, ktieb taʼ verità, u l-​verità tiflaħ għat-​test taż-​żmien. (Ġwann 17:17) Il-​Bibbja ma ġietx mhedda mill-​iskoperti xjentifiċi. Meta talludi għal kwistjonijiet relatati max-​xjenza, hija ħielsa għalkollox minn teoriji “xjentifiċi” antiki li taw prova li kienu biss ħrejjef. Fil-​fatt, din fiha stqarrijiet li mhux biss huma sodi xjentifikament imma wkoll jikkontradixxu bla tlaqliq l-​opinjonijiet li kienu aċċettati dak iż-​żmien. Ikkunsidra, per eżempju, il-​qbil li hemm bejn il-​Bibbja u x-​xjenza medika.

4, 5. (a) It-​tobba tal-​qedem x’ma kinux jifhmu dwar il-​mard? (b) Mosè għala kien bla dubju familjari mal-​prattiċi mediċi tat-​tobba Eġizzjani?

⁴ It-​tobba tal-​qedem ma fehmux għalkollox kif jinxtered il-​mard, lanqas ma rrealizzaw l-​importanza tas-​sanità fil-​prevenzjoni tal-​mard. Il-​ħafna prattiċi mediċi antiki huma meqjusin bħala barbari skond il-​livelli moderni. Waħda mill-​eqdem kitbiet mediċi disponibbli llum hija l-​Papiru Ebers, ġabra t’għarfien mediku Eġizzjan, li tmur lura għal madwar l-​1550 Q.E.K. Din fiha 700 rimedju għal diversi afflizzjonijiet, “li jvarjaw minn gdim tal-​kukkudrilli sa wġigħ fid-​dwiefer tas-​swabaʼ tas-​saqajn.” Il-​biċċa l-​kbira tar-​rimedji ma kienu effettivi xejn, imma xi wħud minnhom kienu perikolużi għall-​aħħar. Għall-​kura taʼ ferita, waħda mill-​preskrizzjonijiet irrikkmandat li wieħed japplika taħlita komposta minn eskrementi umani mħalltin maʼ sustanzi oħrajn.

⁵ Din is-​silta taʼ rimedji mediċi Eġizzjani nkitbet bejn wieħed u ieħor fl-​istess żmien taʼ l-​ewwel kotba tal-​Bibbja, li jinkludu l-​Liġi Mosajka. Mosè, li twieled fis-​sena 1593 Q.E.K., trabba fl-​Eġittu. (Eżodu 2:1-10) Bħala membru tad-​dar tal-​Fargħun, Mosè “trawwem fl-​għerf kollu taʼ l-​Eġizzjani.” (Atti 7:22) Kien familjari mat-​“tobba” taʼ l-​Eġittu. (Ġenesi 50:1-3) Il-​prattiċi mediċi ineffettivi jew perikolużi tagħhom influwenzawh fil-​kitbiet tiegħu?

6. Liema regolamenti sanitarji fil-​Liġi Mosajka kienu jiġu kkunsidrati bħala raġonevoli mix-​xjenza medika moderna?

⁶ Għall-​kuntrarju, il-​Liġi Mosajka kienet tinkludi regolamenti sanitarji li kienu jkunu kkunsidrati bħala raġonevoli mix-​xjenza medika moderna. Per eżempju, liġi rigward kampijiet militari kienet tesiġi li l-​eskrementi jindifnu ’l barra mill-​kamp. (Dewteronomju 23:13) Din kienet miżura preventiva ferm avanzata. Għenet biex iżommu l-​għejun taʼ l-​ilma ħelsin mill-​kontaminazzjoni u pprovdiet protezzjoni mid-​disenterija u mardiet oħrajn li jikkaġunaw id-​dijaréa u li normalment jinġarru mid-​dubbien, u li għadhom sal-​lum jaħsdu miljuni taʼ ħajjiet kull sena, l-​iktar f’pajjiżi sotto-żviluppati.

7. Liema regolamenti sanitarji fil-​Liġi Mosajka għenu f’li jiġi skansat li jinfirex mard li jittieħed?

⁷ Il-​Liġi Mosajka kien fiha regolamenti sanitarji oħrajn li għenu f’li jiġi skansat it-​tixrid taʼ mard li jittieħed. Xi ħadd li kellu jew li kien issuspettat li kellu mard li setaʼ jiġi mgħoddi lil ħaddieħor kien jitqiegħed fi kwarantina. (Levitiku 13:1-5) Ħwejjeġ jew oġġetti li jkunu ġew f’kuntatt maʼ xi annimal li jkun miet waħdu (forsi b’xi marda) kellhom jew jinħaslu qabel ma jerġgħu jintużaw jew jinqerdu. (Levitiku 11:27, 28, 32, 33) Kull min kien imiss maʼ xi ġisem mejjet, kien jitqies bħala mhux nadif u kellu jgħaddi minn proċedura taʼ tindif li kienet tinkludi l-​ħasil taʼ ħwejġu u taʼ persuntu. Matul il-​perijodu taʼ sebat ijiem li fih wieħed kien ikun meqjus bħala mhux nadif, dan kellu jevita kuntatt fiżiku m’oħrajn.—Numri 19:1-13.

8, 9. Għala jistaʼ jingħad li l-​kodiċi sanitarja fil-​Liġi Mosajka kienet ferm avanzata għal dak iż-​żmien?

⁸ Din il-​kodiċi sanitarja tirrivela għerf li kien ferm avanzat għal dak iż-​żmien. Ix-​xjenza medika moderna tgħallmet ħafna dwar it-​tixrid u l-​prevenzjoni tal-​mard. Per eżempju, avvanzi fil-​mediċina fis-​seklu 19 wasslu għall-​introduzzjoni taʼ l-​antisepsis —indafa biex jitnaqqsu l-​infezzjonijiet. Ir-​riżultat kien tnaqqis sinjifikanti f’infezzjonijiet u mwiet prematuri. Fis-​sena 1900, it-​tul tal-​ħajja f’bosta pajjiżi Ewropej u fl-​Istati Uniti kien taʼ inqas minn 50 sena. Minn dak in-​nhar ’l hawn, dan żdied drammatikament, mhux biss minħabba l-​progress mediku f’li jiġi kkontrollat il-​mard imma wkoll minħabba kundizzjonijiet aħjar taʼ sanità u t’għajxien.

⁹ Madankollu, eluf taʼ snin qabel ma x-​xjenza medika tgħallmet kif jinxtered il-​mard, il-​Bibbja kienet tirrikkmanda miżuri preventivi raġonevoli bħala salvagwardji kontra l-​mard. Mhux taʼ b’xejn li Mosè setaʼ jitkellem dwar l-​Iżraeliti inġenerali taʼ żmienu bħala li kienu jgħixu sa 70 jew 80 sena. (Salm 90:10) Mosè kif setaʼ jkun jaf dwar regolamenti sanitarji bħal dawn? Il-​Bibbja nfisha tispjega: Il-​kodiċi tal-​Liġi “kienet imxandra mill-​anġli.” (Galatin 3:19) Iva, il-​Bibbja m’hijiex ktieb taʼ għerf uman; hija ktieb mingħand Alla.

Ktieb Prattiku għall-​Ħajja fi Żmienna

10. Għalkemm il-​Bibbja tlestiet kważi 2,000 sena ilu, x’nistgħu ngħidu li hu minnu dwar il-​pariri tagħha?

¹⁰ Kotba li joffru l-​pariri għandhom it-​tendenza li jsiru antikwati u malajr jiġu riveduti jew mibdulin. Imma l-​Bibbja hija tassew unika. “Il-​kmandamenti tiegħek taʼ min joqgħod fuqhom,” jgħid Salm 93:5. Għalkemm il-​Bibbja tlestiet kważi 2,000 sena ilu, il-​kliem tagħha għadu japplika sal-​lum. U japplika bl-​istess effett minkejja l-​kulur tal-​ġilda tagħna jew il-​pajjiż fejn ngħixu. Ikkunsidra xi eżempji tal-​pariri tal-​Bibbja, ferm “taʼ min joqgħod fuqhom” u li ma jispiċċaw qatt.

11. Diversi għaxriet taʼ snin ilu, ħafna ġenituri x’kienu mġagħlin jemmnu dwar l-​iddixxiplinar tat-​tfal tagħhom?

¹¹ Bosta għaxriet taʼ snin ilu ħafna ġenituri​—imqanqlin minn “ideat ġodda” dwar it-​taħriġ tat-​tfal—​kienu jaħsbu li kien “ipprojbit li tipprojbixxi.” Kienu jibżgħu li jekk jimponu limiti fuq it-​tfal, dan kien se jikkaġuna trawma u qtigħ il-​qalb. Kunsillieri b’intenzjoni tajba fuq it-​trobbija tat-​tfal kienu qegħdin jinsistu li l-​ġenituri ma jagħtux ħlief forsi xi korrezzjoni żgħira lil uliedhom. Ħafna minn dawn l-​esperti issa qegħdin “iħeġġu lill-​ġenituri biex ikunu naqra iktar stretti, biex jerġgħu jieħdu l-​kontroll,” tirrapporta The New York Times.

12. X’ifisser in-​nom Grieg tradott “dixxiplina,” u t-​tfal għala għandhom bżonn dixxiplina bħal din?

¹² Madankollu, il-​Bibbja dejjem offriet pariri speċifiċi u bbilanċjati dwar is-​suġġett tat-​taħriġ tat-​tfal. Din tagħti l-​parir: “Missirijiet, iġġar[r]buhomx iżżejjed lil uliedkom; iżda rabbuhom fid-​dixxiplina u t-​twiddib tal-​Mulej.” (Efesin 6:4) In-​nom Grieg tradott “dixxiplina” jfisser “trobbija, taħriġ, istruzzjoni.” Il-​Bibbja tgħid li d-​dixxiplina, jew istruzzjoni, hija evidenza taʼ l-​imħabba tal-​ġenituri. (Proverbji 13:24) It-​tfal jiffjorixxu fuq linji taʼ gwida morali ċari u sens żviluppat taʼ x’inhu tajjeb u ħażin. Dixxiplina amministrata b’mod xieraq tgħinhom iħossuhom fis-​sigurtà; tgħidilhom li l-​ġenituri tagħhom jimpurtahom minnhom u dwar x’tip taʼ persuna qegħdin isiru.—Qabbel Proverbji 4:10-13.

13. (a) Rigward id-​dixxiplina, il-​Bibbja tagħti liema twissija lill-​ġenituri? (b) Il-​Bibbja liema xorta taʼ dixxiplina tirrikkmanda?

¹³ Imma l-​Bibbja twissi lill-​ġenituri f’din il-​kwistjoni tad-​dixxiplina. L-​awtorità tal-​ġenituri m’għandha qatt tkun abbużiva. (Proverbji 22:15) L-​ebda tifel jew tifla m’għandhom qatt jiġu ssuġġettati għal kastig kiefer. Il-​vjolenza fiżika m’għandha ebda lok ġo familja li tgħix fuq il-​prinċipji tal-​Bibbja. (Salm 11:5) Lanqas il-​vjolenza emozzjonali​—kliem iebes, kritika kontinwa, u sarkażmu li jweġġaʼ, li lkoll kemm huma jistgħu joħonqu l-​ispirtu taʼ tifel jew tifla. (Qabbel Proverbji 12:18.) Bil-​għerf kollu, il-​Bibbja twissi lill-​ġenituri: “La ddejqux lil uliedkom, għax inkella jistgħu jaqtgħu qalbhom [jew, “se toħorġu l-​qalb kollha minnhom,” Phillips].” (Kolossin 3:21) Il-​Bibbja tirrikkmanda miżuri preventivi. F’Dewteronomju 11:19, il-​ġenituri huma mħeġġin jieħdu vantaġġ minn mumenti każwali biex inaqqxu valuri morali u spiritwali fit-​tfal tagħhom. Pariri ċari u raġonevoli bħal dawn dwar it-​trobbija tat-​tfal huma relevanti llum daqs kemm kienu fi żminijiet Bibliċi.

14, 15. (a) Il-​Bibbja b’liema mod tipprovdi iktar minn sempliċi pariri għaqlin? (b) Liema tagħlim tal-​Bibbja jistaʼ jgħin lil irġiel u nisa taʼ razez u ġnus differenti biex iqisu lil xulxin bħala ugwali?

¹⁴ Il-​Bibbja tipprovdi iktar minn sempliċi pariri għaqlin. Il-​messaġġ tagħha jappella għall-​qalb. Lhud 4:12 jgħid: “Il-​kelma taʼ Alla hi ħajja u qawwija, taqtaʼ aktar minn xabla b’żewġt ixfar; hija tinfed sa tifred minn xulxin ir-​ruħ u l-​ispirtu u l-​ġogi u l-​mudullun; u tgħarbel il-​ħsibijiet u l-​fehmiet tal-​qalb.” Ikkunsidra eżempju tal-​qawwa li timmotiva tal-​Bibbja.

¹⁵ In-​nies illum jinsabu maqsumin ħtija taʼ fruntieri razzjali, nazzjonali u etniċi. Ħitan artifiċjali bħal dawn ikkontribwew għat-​tbiċċir fuq skala kbira taʼ bnedmin innoċenti fi gwerer madwar id-​dinja. Il-​Bibbja, mill-​banda l-​oħra, fiha tagħlim li jgħin lil irġiel u nisa taʼ razez u ġnus differenti jqisu lil xulxin bħala ugwali. Per eżempju, Atti 17:26 jgħid li Alla “minn bniedem wieħed għamel il-​ġens kollu tal-​bnedmin.” Dan juri li fir-​realtà hemm biss razza waħda​—ir-​razza umana! Il-​Bibbja tinkuraġġina wkoll biex ‘nixbhu lil Alla,’ li dwaru tgħid: “[Hu] ma jħares lejn wiċċ ħadd, imma jilqaʼ lil kull min għandu l-​biżaʼ tiegħu u jagħmel is-​sewwa, ikun minn liema poplu jkun.” (Efesin 5:1; Atti 10:34, 35) Għal dawk li verament ifittxu li jgħixu mat-​tagħlim tal-​Bibbja, dan l-​għarfien għandu effett li jgħaqqad. Jaħdem fuq l-​iktar livell profond​—fil-​qalb—​billi jxolji l-​ostakli maħluqin mill-​bniedem u li jifirdu lin-​nies. Dan jiffunzjona tassew fid-​dinja tal-​lum?

16. Irrakkonta xi esperjenza li turi li x-​Xhieda taʼ Jehovah huma verament fratellanza internazzjonali.

¹⁶ Ċertament li jiffunzjona! Ix-​Xhieda taʼ Jehovah huma magħrufin sew għall-​fratellanza internazzjonali tagħhom, li tgħaqqad lil nies taʼ sfondi differenti li ordinarjament ma jkunux fil-​paċi maʼ xulxin. Matul il-​ġlied etniku fl-​Irwanda, per eżempju, ix-​Xhieda taʼ Jehovah miż-​żewġ tribujiet ipproteġew lil ħuthom Kristjani tat-​tribù l-​ieħor, waqt li pperikolaw l-​istess ħajjithom biex jagħmlu dan. F’każ minnhom, Xhud Ħutu ħeba f’daru lil familja Tutsi taʼ sitta min-​nies mill-​kongregazzjoni tiegħu. B’sogħba, il-​familja Tutsi eventwalment ġew skoperti u maqtulin. Il-​ħu Ħutu u l-​familja tiegħu issa ffaċċjaw il-​korla tal-​qattilin u kellhom jaħarbu lejn it-​Tanzanija. Bosta eżempji simili ġew irrapportati. Ix-​Xhieda taʼ Jehovah jirrikonoxxu bla tlaqliq li din l-​unità hija possibbli minħabba li qlubhom ġew imqanqlin profondament mill-​qawwa li timmotiva tal-​messaġġ tal-​Bibbja. Li l-​Bibbja tistaʼ tgħaqqad lin-​nies f’din id-​dinja mimlija mibegħda huwa evidenza qawwija li din ġejja minn Alla.

Ktieb taʼ Profeziji Veri

17. Il-​profeziji tal-​Bibbja kif inhuma differenti mit-​tbassiriet magħmulin mill-​bniedem?

¹⁷ “L-​ebda profezija taʼ l-​Iskrittura ma għandu ħadd ifissirha minn rasu,” jgħid it-2 Pietru 1:20. Il-​profeti tal-​Bibbja m’analizzawx xejriet fl-​affarijiet eżistenti tad-​dinja u mbagħad għamlu tbassiriet ikkalkulati bbażati fuq l-​interpretazzjoni persunali tagħhom taʼ dawn l-​iżviluppi. Lanqas ma qagħdu jagħtu tbassiriet vagi li setgħu jiġu magħġunin biex jaqblu tistaʼ tgħid maʼ kwalunkwe ġrajja fil-​futur. Ejjew nikkunsidraw, bħala eżempju, profezija Biblika li kienet speċifika b’mod straordinarju u li bassret preċiżament il-​kuntrarju taʼ dak li n-​nies setgħu kienu qed jistennew f’dak iż-​żmien.

18. L-​abitanti taʼ Babilonja tal-​qedem għala bla dubju ħassewhom ferm fis-​sigurtà, u madankollu, Isaija x’kien bassar dwar Babilonja?

¹⁸ Sas-​sebaʼ seklu Q.E.K., Babilonja kienet il-​kapitali li donnu ħadd ma setaʼ jegħlibha taʼ l-​Imperu Babilonjan. Il-​belt kellha x-​Xmara Ewfrat għaddejja minn ġo nofsha, u l-​ilmijiet tax-​xmara kienu jintużaw biex jiġu fformati foss wiesaʼ u fond u kannizzata taʼ kanali. Il-​belt kienet protetta wkoll permezz taʼ sistema ġganteska taʼ swar doppji, imsaħħin minn torrijiet taʼ difiża. Mhux taʼ b’xejn li l-​abitanti taʼ Babilonja ħassewhom ferm fis-​sigurtà. Madankollu, fit-​tmien seklu Q.E.K., saħansitra qabel ma Babilonja laħqet il-​quċċata tal-​glorja tagħha, il-​profeta Isaija bassar: “Issir Babilonja, . . . bħal Sodoma u Gomorra, meta ġġarrfu b’idejn Alla. Qatt aktar ma titgħammar, minn żmien għal żmien ħadd aktar ma joqgħod fiha. L-​Għarbi ma jtellax l-​għarix fiha, u r-​rgħajja ma jserrħux l-​imrieħel tagħhom.” (Isaija 13:19, 20) Innota li l-​profezija bassret mhux biss li Babilonja kellha tinqered imma li kellha ssir diżabitata b’mod permanenti. X’kuraġġ biex wieħed jagħmel tbassira bħal din! Setaʼ Isaija kiteb il-​profezija tiegħu wara li hu osserva lil Babilonja mħarbta u abbandunata? L-​istorja twieġeb le!

19. Il-​profezija taʼ Isaija għala ma twettqitx għalkollox fil-​5 t’Ottubru, tas-​sena 539 Q.E.K.?

¹⁹ Fil-​lejl tal-​5 t’Ottubru, tas-​sena 539 Q.E.K., Babilonja waqgħet f’idejn l-​armati tal-​Medo-Persja taħt Ċiru l-​Kbir. Madankollu, il-​profezija taʼ Isaija ma twettqitx għalkollox f’dak iż-​żmien. Wara li Ċiru ħadha f’idejh, Babilonja abitata​—għalkemm issa inferjuri—​baqgħet tkarkar għal sekli sħaħ. Fit-​tieni seklu Q.E.K., madwar iż-​żmien li ġie kkopjat ir-​Romblu tal-​Baħar il-​Mejjet taʼ Isaija, il-​Partjani ħadu kontroll taʼ Babilonja, li f’dak iż-​żmien kienet meqjusa bħala priża li għaliha ġġieldu l-​ġnus taʼ madwarha. Josefus, kittieb Lhudi taʼ l-​istorja, irrapporta li “numru kbir” taʼ Lhud kienu qed jgħixu hemmhekk fl-​ewwel seklu Q.E.K. Skond The Cambridge Ancient History, in-​negozjanti Palmirin kien ilhom li stabbilew kolonja prosperuża għan-​negozjar f’Babilonja fis-​sena 24 E.K. Għalhekk, sa l-​ewwel seklu E.K., Babilonja kienet għadha ma saritx ħerba għalkollox; u madankollu l-​ktieb taʼ Isaija kien ilu li tlesta ferm qabel dak iż-​żmien.—1 Pietru 5:13.

20. Liema evidenza hemm li Babilonja eventwalment saret sempliċi “borġ ħerba”?

²⁰ Isaija qatt ma rnexxielu jara lil Babilonja ssir diżabitata. Imma skond ma qalet il-​profezija, Babilonja eventwalment saret sempliċi “borġ ħerba.” (Ġeremija 51:37) Skond l-​istudjuż Ebrew Ġirolmu (li twieled fir-​rabaʼ seklu E.K.), sa żmienu Babilonja kienet art mogħtija għall-​kaċċa li fiha kienu jiġġerrew “bhejjem taʼ kull xorta,” u hekk għadha abbandunata sal-​ġurnata tal-​lum. Kwalunkwe restawr taʼ Babilonja bħala attrazzjoni turistika għandu mnejn iħajjar lil xi viżitaturi, imma n-​‘nisel u r-​razza’ taʼ Babilonja spiċċaw darba għal dejjem, bħalma bassar Isaija.—Isaija 14:22.

21. Il-​profeti leali għala setgħu jbassru l-​futur bi preċiżjoni li ma tfallix?

²¹ Il-​profeta Isaija m’għamilx xi tbassira kkalkulata. Lanqas ma kiteb ir-​rakkont storiku mill-​ġdid biex iġagħlu jidher qisu profezija. Isaija kien profeta ġenwin. Hekk ukoll kienu l-​profeti leali l-​oħrajn kollha tal-​Bibbja. Dawn l-​irġiel għala setgħu jagħmlu dak li ebda bniedem ieħor ma jistaʼ jagħmel​—ibassru l-​futur bi preċiżjoni li ma tfallix? It-​tweġiba hija ċara. Il-​profeziji oriġinaw minn Dak Alla tal-​Profezija, Jehovah, Dak li ‘sa mill-​bidu jgħarraf it-​tmiem.’—Isaija 46:10.

22. Għala għandna nagħmlu ħilitna kollha biex inħeġġu lil dawk taʼ qalb onesta jeżaminaw il-​Bibbja għalihom infushom?

²² Mela, jistħoqqilha l-​Bibbja li tiġi eżaminata? Aħna nafu li iva! Imma ħafna nies m’humiex daqstant konvinti. Huma fformaw opinjonijiet dwar il-​Bibbja avolja għandhom mnejn li qatt ma qrawha. Tiftakruh il-​professur li semmejna fil-​bidu taʼ l-​artiklu taʼ qabel? Hu qabel li jagħmel studju tal-​Bibbja, u wara li eżamina l-​Bibbja bir-​reqqa, wasal għall-​konklużjoni li din hija ktieb mingħand Alla. Eventwalment hu tgħammed bħala wieħed mix-​Xhieda taʼ Jehovah, u llum jaqdi bħala anzjan! Ejjew nagħmlu ħilitna kollha biex inħeġġu lil dawk taʼ qalb onesta jeżaminaw il-​Bibbja għalihom infushom u mbagħad jifformaw opinjoni dwarha. Aħna fiduċjużi li jekk huma jagħmlu eżami onest u dirett, se jirrealizzaw li dan il-​ktieb uniku, il-​Bibbja, huwa tabilħaqq ktieb għan-​nies kollha!

Tistaʼ Tispjega?

◻ Kif tistaʼ tuża l-​Liġi Mosajka biex turi li l-​Bibbja ma toriġinax mill-​bniedem?

◻ Liema prinċipji Bibliċi li jibqgħu għal dejjem huma prattiċi għall-​ħajja tal-​lum?

◻ Il-​profezija f’Isaija 13:19, 20 għala ma setgħetx inkitbet wara li ġara l-​fatt?

◻ Lil dawk taʼ qalb onesta x’għandna ninkuraġġuhom jagħmlu, u għala?

[Kaxxa f’paġna 19]

Xi Ngħidu Għal Dak li ma Jistax Jiġi Pprovat?

Il-​Bibbja fiha diversi stqarrijiet li m’hemmx evidenza fiżika indipendenti għalihom. Per eżempju, dak li tgħid dwar qasam inviżibbli abitat minn ħlejjaq spirti ma jistax jiġi pprovat​—jew imgiddeb—​xjentifikament. Dawn ir-​referenzi li ma jistgħux jiġu pprovati jpoġġu lill-​Bibbja neċessarjament f’konflitt max-​xjenza?

Din kienet il-​kwistjoni li ffaċċja l-​ġeologu planetarju li beda jistudja l-​Bibbja max-​Xhieda taʼ Jehovah xi ftit tas-​snin ilu. “Irrid nammetti li kien diffiċli għalija għall-​ewwel li naċċetta l-​Bibbja għaliex ma stajtx insib provi xjentifiċi taʼ xi stqarrijiet tal-​Bibbja,” jiftakar hu. Dan ir-​raġel sinċier kompla jistudja l-​Bibbja u eventwalment sar konvint li l-​evidenza disponibbli turi li din hija l-​Kelma t’Alla. “Dan naqqasli x-​xenqa li jkolli kull fatt mill-​Bibbja pprovat indipendentement,” jispjega hu. “Individwu b’inklinazzjoni xjentifika jrid ikun lest li jeżamina l-​Bibbja mil-​lat spiritwali, inkella qatt ma se jaċċetta l-​verità. Ħadd ma jistenna li x-​xjenza tissostanzja kull stqarrija fil-​Bibbja. Imma sempliċement minħabba li ċerti stqarrijiet ma jistgħux jiġu pprovati, dan ma jfissirx li m’humiex veri. L-​importanti hu li kulfejn tistaʼ tiġi pprovata, l-​eżattezza tal-​Bibbja hija vverifikata.”

[Stampa f’paġna 17]

Mosè ddokumenta regolamenti sanitarji li kienu ferm avanzati għal dak iż-​żmien