Ħaran—Ċentru taʼ Attività Kbira fi Żmien il-Qedem
DAWK li huma midħla tal-Iskrittura, malli jisimgħu l-isem Ħaran, mill-ewwel jiġihom f’moħħhom il-patrijarka leali Abraham. Fil-vjaġġ tiegħu minn Ur lejn l-art taʼ Kangħan, hu u martu Sara, kif ukoll missieru Teraħ, u n-neputi tiegħu Lot, waqfu Ħaran. Hawnhekk, Abraham kien kiseb affarijiet materjali mhux ħażin. Wara li miet missieru, Abraham kompla bil-vjaġġ tiegħu lejn l-art li l-Alla l-veru kien wiegħed. (Ġen. 11:31, 32; 12:4, 5; Atti 7:2-4) Iktar tard, Abraham bagħat lill-ixjeħ qaddej tiegħu lejn Ħaran, jew xi nħawi fil-qrib, biex isib mara għal Iżakk. Ġakobb, in-neputi taʼ Abraham, ukoll għex hawnhekk għal xi snin.—Ġen. 24:1-4, 10; 27:42-45; 28:1, 2, 10.
L-ultimatum li ġie preżentat mis-Sultan Sanħerib tal-Assirja lis-Sultan Ħeżekija taʼ Ġuda jpoġġi lil Ħaran fost il-“ġnus” konkwistati mis-slaten tal-Assirja. Hawnhekk, l-isem “Ħaran” ma kienx qed jirreferi biss għall-belt iżda wkoll għad-distrett tal-madwar. (2 Slat. 19:11, 12) Il-profezija taʼ Eżekjel issemmi lil Ħaran bħala waħda mill-imseħbin prinċipali fin-negozju maʼ Tir, u b’hekk tikkonferma l-irwol taʼ Ħaran bħala ċentru kummerċjali importanti.—Eżek. 27:1, 2, 23.
Illum, Ħaran hija sempliċement belt żgħira li tinsab qrib Şanlıurfa, fil-lvant tat-Turkija. Iżda xi darba, il-belt tal-qedem taʼ Ħaran tassew kienet ċentru taʼ attività kbira. Ħaran hi waħda mill-ftit komunitajiet tal-qedem li għad għandha l-istess isem li ntuża għaliha fil-Bibbja. L-isem bl-Assirjan, Ħarranu, jistaʼ jfisser “Triq” jew “Triq il-Karwani,” u b’hekk jindika li Ħaran kienet tinsab f’rotot prinċipali taʼ kummerċ bejn bliet akbar. Skont xi skrizzjonijiet li nstabu waqt skavar li sar f’Ħaran, omm is-Sultan Nabonidu taʼ Babilonja kienet is-saċerdotessa l-kbira fit-tempju taʼ Sin, li f’Ħaran kien l-alla tal-qamar. Xi wħud jgħidu li Nabonidu rrestawra dan it-tempju. Wara dan, Ħaran rat il-qawma u l-waqgħa taʼ diversi imperi.
Illum, Ħaran hi tassew differenti minn kif kienet fl-antik. Ħaran tal-qedem kienet belt importanti u żviluppata ferm, speċjalment matul ċerti żminijiet. Iżda Ħaran tal-lum tikkonsisti biss minn ftit djar li għandhom soqfa forma taʼ koppla. Madwar il-belt hemm il-fdalijiet taʼ bini taʼ ċiviltajiet tal-qedem. Fid-dinja l-ġdida t’Alla se jiġu rxoxtati ħafna nies li xi darba għexu f’Ħaran, inkluż Abraham, Sara, u Lot. X’aktarx se jkunu jistgħu jgħidulna iktar dwar Ħaran, ċentru taʼ attività kbira fi żmien il-qedem.
[Stampa f’paġna 20]
Fdalijiet taʼ bini f’Ħaran
[Stampa f’paġna 20]
Djar bis-soqfa forma taʼ koppla
[Stampa f’paġna 20]
Veduta panoramika taʼ Ħaran illum