X’Jiġrilha r-​Ruħ mal-​Mewt?

“Id-​duttrina li r-​ruħ umana hija immortali u tkompli teżisti wara li l-​bniedem imut u ġismu jitmermer, hija waħda mill-​pedamenti tal-​filosofija u t-​teoloġija Kristjani.”—“NEW CATHOLIC ENCYCLOPEDIA.”

1. In-​New Catholic Encyclopedia x’tammetti rigward li r-​ruħ tibqaʼ ħajja wara l-​mewt?

IX-​XOGĦOL taʼ referenza kkwotat hawn fuq, madankollu, jammetti li “l-​idea li r-​ruħ tibqaʼ ħajja wara l-​mewt m’hijiex xi ħaġa li wieħed jinduna biha malajr fil-​Bibbja.” Allura, il-​Bibbja x’tgħallem verament dwar x’jiġrilha r-​ruħ mal-​mewt?

Il-​Mejtin M’huma Konxji taʼ Xejn

2, 3. X’inhi l-​kundizzjoni tal-​mejtin, u liema skritturi jirrivelaw dan?

² Il-​kundizzjoni tal-​mejtin tintgħamel ċara f’Koħèlet 9:​5, 10, fejn naqraw: “[I]l-mejtin ma jafu xejn . . . Ma jkunx hemm ħidma jew ħsieb, xjenza jew għerf, f’Art l-​Imwiet fejn inti sejjer.” Il-​mewt, għalhekk, hija stat taʼ ineżistenza. Is-​salmista kiteb li meta bniedem imut, “lejn l-​art jerġaʼ jmur; jintemmu dakinhar ħsibijietu.”​—Salm 146:4.

³ Mela l-​mejtin m’huma konxji taʼ xejn, huma inattivi. Meta ppronunzja s-​sentenza fuq Adam, Alla stqarr: “Għax trab int, u fit-​trab terġaʼ tmur.” (Ġenesi 3:19) Qabel ma Alla fformah mit-​trab taʼ l-​art u tah il-​ħajja, Adam ma kienx jeżisti. Meta miet, Adam irritorna lejn dak l-​istat. Il-​kastig tiegħu kien il-​mewt​—mhux trasferiment għal ġo xi qasam ieħor.

Ir-​Ruħ Tistaʼ Tmut

4, 5. Agħti eżempji mill-​Bibbja li juru li r-​ruħ tistaʼ tmut.

⁴ Meta miet Adam, xi ġralha ruħu? Sewwa, ftakar li fil-​Bibbja l-​kelma “ruħ” taʼ spiss sempliċement tirreferi għal persuna. Għalhekk, meta ngħidu li Adam miet, qegħdin ngħidu li r-​ruħ bl-​isem taʼ Adam mietet. Dan għandu mnejn jinstemaʼ stramb għal xi ħadd li jemmen fl-​immortalità tar-​ruħ. Madankollu, il-​Bibbja tistqarr: “Ir-​ruħ li tidneb, tmut.” (Eżekjel 18:4, KŻ) Levitiku 21:1 jitkellem dwar “mejjet” (“ruħ mejta,” NW). U lin-​Nażrin intqalilhom biex ma jersqu qrib taʼ “ebda mejjet” (“ebda ruħ mejta,” NW).​—Numri 6:6.

⁵ Referenza simili għar-​ruħ tinsab fl-​1 Slaten 19:4, NW. Elija li kien imnikket għall-​aħħar “beda jitlob biex ruħu tkun tistaʼ tmut.” Bl-​istess mod, Ġona “baqaʼ jitlob li ruħu tmut, u qal kemm-il darba: ‘Li mmut għalkollox huwa aħjar milli nkun ħaj.’” (Ġona 4:8, NW) U Ġesù uża l-​frażi “li toqtol ruħ,” li The Bible in Basic English tittraduċi “tagħti l-​mewt.” (Mark 3:​4, NW) Mela l-​mewt tar-​ruħ sempliċement tfisser il-​mewt tal-​persuna.

‘Toħroġ’ u ‘Terġaʼ lura’

6. Xi trid tfisser il-​Bibbja meta tgħid li ruħ Rakel kienet “ħierġa”?

⁶ Imma xi ngħidu għall-​mewt traġika taʼ Rakel, li seħħet waqt li welldet lit-​tieni iben? F’Ġenesi 35:​18, naqraw: “Hi u ħierġa ruħha—għax kienet qiegħda tmut—sejjħet ismu Benoni, iżda missieru semmieh Benjamin.” Timplika din is-​silta li Rakel kellha xi esseri ġewwieni li telaq meta hi mietet? Xejn affattu. Ftakar, il-​kelma “ruħ” tistaʼ wkoll tirreferi għall-​ħajja li persuna tippossiedi. Mela f’dan il-​każ “ruħ” Rakel kienet sempliċement tfisser ‘ħajjitha.’ Huwa għalhekk li Bibbji oħrajn jittraduċu l-​frażi “ħierġa ruħha” bħala “ħajjitha kienet qiegħda tmajna” (Knox), “ħadet l-​aħħar nifs tagħha” (Jerusalem Bible), u “ħajjitha ħallietha” (Bible in Basic English). M’hemm ebda indikazzjoni li xi parti misterjuża taʼ Rakel baqgħet ħajja wara mewtha.

7. Ruħ l-​iben irxoxtat taʼ l-​armla b’liema mod “reġgħet lura fih”?

⁷ Huwa simili dwar l-​irxoxt taʼ bin waħda armla, iddokumentat fl-​1 Slaten kapitlu 17. F’vers 22, naqraw li waqt li Elija kien qed jitlob fuq it-​tfajjel, “[i]l-Mulej samaʼ leħen Elija, u ruħ it-​tifel reġgħet lura fih, u ħa l-​ħajja.” Għal darb’oħra, il-​kelma “ruħ” tfisser “ħajja.” B’hekk, in-​New American Standard Bible tinqara: “Il-​ħajja tat-​tifel reġgħet ġiet għandu u stejqer.” Iva, kienet il-​ħajja, mhux xi ħaġa bħal ombra, li reġgħet ġiet għand it-​tifel. Dan huwa f’armonija maʼ dak li Elija qal lil omm it-​tifel: “Ara, ibnek [il-persuna kollha kemm hi] ħaj.”​—1 Slaten 17:23.

Id-​Dilemma taʼ l-​“Istat Intermedju”

8. Ħafna li jgħidu li huma Kristjani x’jemmnu li se jiġri matul l-​irxoxt?

⁸ Ħafna li jgħidu li huma Kristjani jemmnu li se jkun hemm irxoxt fil-​futur meta l-​iġsma se jingħaqdu maʼ erwieħ immortali. Imbagħad, l-​irxoxtati jingħataw dak li hemm miktub għalihom​—jew premju għal dawk li għexu ħajja tajba jew kastig għal dawk mill-​agħar.

9. X’ifisser it-​terminu “stat intermedju,” u xi wħud x’jgħidu li jiġrilha r-​ruħ matul dan il-​perijodu?

⁹ Dan il-​konċett jinstemaʼ sempliċi. Imma dawk li jemmnu fl-​immortalità tar-​ruħ għandhom problema biex jispjegaw x’jiġri lir-​ruħ bejn iż-​żmien tal-​mewt u ż-​żmien taʼ l-​irxoxt. Tabilħaqq, dan l-​“istat intermedju,” bħalma taʼ spiss jissejjaħ, ilu jqajjem spekulazzjoni għal sekli sħaħ. Xi wħud jgħidu li matul dan il-​perijodu r-​ruħ tmur il-​purgatorju, fejn tistaʼ tiġi ppurifikata mid-​dnubiet venjali sabiex issir denja għas-​sema.a

10. Għala m’huwiex skritturali li temmen li l-​erwieħ joqogħdu jistennew fil-​purgatorju wara l-​mewt, u l-​esperjenza taʼ Lazzru kif tikkonfermah dan?

¹⁰ Madankollu, bħalma rajna, ir-​ruħ hija sempliċement il-​persuna. Meta l-​persuna tmut, ir-​ruħ tmut. Għalhekk, m’hemm ebda eżistenza konxja wara l-​mewt. Tabilħaqq, meta miet Lazzru, Ġesù Kristu ma qalx li kien fil-​purgatorju, fil-​Limbu, jew f’xi “stat intermedju” ieħor. Minflok, Ġesù sempliċement qal: “Lazzru rieqed.” (Ġwann 11:11) Jidher ċar li Ġesù, li kien jaf il-​verità dwar x’jiġrilha r-​ruħ mal-​mewt, kien jemmen li Lazzru ma kien konxju taʼ xejn, kien ineżistenti.

X’Inhu l-​Ispirtu?

11. Il-​kelma “spirtu” għala ma tistax tirreferi għal xi parti bla ġisem minn persuna li tibqaʼ ħajja wara l-​mewt?

¹¹ Il-​Bibbja tgħid li meta bniedem imut, “l-​ispirtu tiegħu joħroġ, hu jerġaʼ lura lejn l-​art tiegħu.” (Salm 146:​4, NW) Ifisser dan li spirtu bla ġisem litteralment jitlaq u jibqaʼ jgħix wara l-​mewt tal-​persuna? Dak ma jistax ikun, għax is-​salmista jissokta jgħid: “F’dak il-​jum ħsibijietu tassew jgħibu [“ħsibijietu jintemmu,” KŻ]”. X’inhu, mela, l-​ispirtu, u dan kif “joħroġ” minn ġo persuna mal-​​mewt?

12. X’inhu implikat mill-​kelmiet bl-​Ebrajk u bil-​Grieg tradotti “spirtu” fil-​Bibbja?

¹² Fil-​Bibbja l-​kelmiet tradotti “spirtu” (Ebrajk, ruʹach; Grieg, pneuʹma) bażikament ifissru “nifs.” B’hekk, minflok “l-​ispirtu tiegħu joħroġ,” it-​traduzzjoni taʼ R. A. Knox tuża l-​frażi “n-​nifs jitlaq minn ġismu.” (Salm 145:4, Knox) Imma l-​kelma “spirtu” timplika ferm iżjed milli wieħed jieħu n-​nifs. Per eżempju, meta jiddeskrivi l-​qerda tal-​ħajja tal-​bnedmin u taʼ l-​annimali fi żmien l-​Għarqa globali, Ġenesi 7:​22 (NW) jgħid: “Kull ħaġa li ġo fiha n-​nifs tal-​forza [jew spirtu; Ebrajk, ruʹach] tal-​ħajja kien attiv f’imnifsejha, jiġifieri, dawk kollha li kienu fuq l-​art niexfa, mietet.” Mela, “spirtu” jistaʼ jirreferi għall-​forza tal-​ħajja li hija attiva fil-​ħlejjaq ħajjin kollha, kemm bnedmin u kemm annimali, u li hija sostnuta bin-​nifs.

13. B’liema mod jistaʼ l-​ispirtu jixxebbah mal-​kurrent elettriku?

¹³ Biex nagħtu eżempju: Il-​kurrent elettriku jagħti l-​enerġija lil biċċa makkinarju. Jekk jieqaf il-​kurrent, il-​makkinarju ma jibqax jiffunzjona. Il-​kurrent ma jibdiex jaħdem bħala makkinarju sseparat. B’mod simili, meta bniedem imut, l-​ispirtu tiegħu ma jibqax jagħti l-​ħajja liċ-​ċelloli taʼ ġismu. Ma joħroġx mill-​ġisem u jmur f’xi qasam ieħor.​—Salm 104:29.

14, 15. L-​ispirtu kif jirritorna lejn Alla mal-​mewt?

¹⁴ Mela, Koħèlet 12:7 għala jgħid li meta bniedem imut, “[i]n-nifs tal-​ħajja [“l-​ispirtu,” NW] jitlaq lejn Alla, minn fejn ġie”? Ifisser dan li l-​ispirtu jivvjaġġa litteralment minn ġo l-​ispazju għal quddiem il-​preżenza t’Alla? Xejn minn dan m’hu implikat. Ftakar, l-​ispirtu huwa l-​forza tal-​ħajja. Ladarba dik il-​forza tal-​ħajja tispiċċa, Alla biss għandu l-​abbiltà li jirrestawraha. Għalhekk, l-​ispirtu “jitlaq lejn Alla” fis-​sens li kwalunkwe tama taʼ ħajja futura għal dik il-​persuna issa tiddependi totalment minn Alla.

¹⁵ Alla biss jistaʼ jirrestawra l-​ispirtu, jew forza tal-​ħajja, billi jġiegħel lil persuna terġaʼ tieħu l-​ħajja. (Salm 104:30) Imma hija l-​intenzjoni t’Alla li jagħmel dan?

[Nota taʼ taħt]