Il-​Bibbja Tikkontradixxi Lilha Nfisha?

AWTUR Henry Van Dyke darba kiteb: “Imwielda fil-​Lvant u mlibbsa forma u xbiha Orjentali, il-​Bibbja timxi fil-​mogħdijiet tad-​dinja kollha b’saqajn familjari u tidħol f’art wara l-​oħra biex issib lil dawk li huma tagħha kullimkien. Tgħallmet titkellem b’mijiet taʼ lingwi taʼ qalb il-​bniedem. It-​tfal jisimgħu l-​istejjer tagħha b’għaġeb u b’għaxqa, u rġiel għorrief jaħsbu dwarhom bħala parabboli tal-​ħajja. Il-​ħżiena u l-​imkabbrin jitriegħdu għat-​twissijiet tagħha, imma għal uħud milqutin u nidmin għandha leħen taʼ omm. . . . L-​ebda bniedem m’hu fqir jew waħdu jekk għandu dan it-​teżor għalih innifsu.”

Il-Bibbja tabilħaqq “tgħallmet titkellem b’mijiet taʼ lingwi.” Minn tal-​inqas wieħed mis-​66 ktieb tagħha ġie tradott f’xi 1,970 ilsien. Miljuni jqisu lill-​Bibbja bħala rigal mingħand Alla u jaqrawha bil-​ferħ u jibbenefikaw. Madankollu, oħrajn igħidu li fiha kontradizzjonijiet u għalhekk mhix taʼ min joqgħod fuqha. Riċerka bir-​reqqa x’tikxef?

Kif indikat mill-​qoxra taʼ barra, Alla uża rġiel leali biex jiktbu l-​Bibbja. Tabilħaqq, analiżi bir-​reqqa tal-​Bibbja tirrivela li kienet miktuba minn xi 40 raġel matul perijodu taʼ 16-il seklu. Kienu dawn kittieba professjonali? Le. Fosthom wieħed jistaʼ jsib ragħaj, sajjied, kollettur tat-​taxxi, tabib, wieħed li jaħdem it-​tined, qassis, profeta, u sultan. Il-​kitbiet tagħhom taʼ spiss isemmu nies u drawwiet mhux familjari għalina fis-​seklu 20. Fil-​fatt, il-​kittieba tal-​Bibbja nfushom mhux dejjem fehmu t-​tifsir taʼ dak li kitbu. (Danjel 12:8-10) Mela m’għandniex nistagħġbu jekk niltaqgħu maʼ ċerti diffikultajiet meta naqraw il-​Bibbja.

Jistgħu diffikultajiet bħal dawn jiġu solvuti? Il-​Bibbja tikkontradixxi lilha nfisha? Biex niskopru dan, ejjew nikkunsidraw xi eżempji.

Huma Dawn Diffikultajiet Reali?

▪ Kajjin minn fejn ġabha lil martu? (Ġenesi 4:17)

Wieħed jistaʼ jaħseb li wara l-​qtil taʼ Abel, ħuh Kajjin il-​ħati u l-​ġenituri tagħhom, Adam u Eva, biss kien għad baqaʼ fuq l-​art. Madankollu, Adam u Eva kellhom familja kbira. Skond Ġenesi 5:3, 4, Adam kellu iben jismu Set. Ir-​rakkont iżid: “Il-​jiem taʼ Adam wara li wiled lil Set ġew li jkunu tmien mitt sena. Sadanittant hu sar missier għal ulied subien u bniet.” Mela Kajjin iżżewweġ lil oħtu jew forsi lil waħda min-​neputijiet tiegħu. Ladarba l-​umanità kienet tant qrib il-​perfezzjoni umana f’dak iż-​żmien, żwieġ bħal dan evidentement ma kien taʼ ebda riskju taʼ saħħa li setaʼ jipperikola n-​nisel taʼ għaqda bħal-​lum.

▪ Min biegħ lil Ġużeppi għal ġo l-​Eġittu?

Ġenesi 37:27 igħid li ħut Ġużeppi ddeċidew li jbigħuh lil xi Ixmaeliti. Imma l-​vers taʼ wara jistqarr: “Issa rġiel, merkanti Midjaniti, għaddew minn hemm. Għalhekk huma [ħut Ġużeppi] tellgħu u għollew ’il fuq lil Ġużeppi ’l barra mill-​bir u mbagħad biegħu lil Gużeppi lill-​Ixmaeliti għal għoxrin biċċa tal-​fidda. Eventwalment dawn ġabu lil Ġużeppi fl-​Eġittu.” Kien Ġużeppi mibjugħ lill-​Ixmaeliti jew lill-​Midjaniti? Sewwa, il-​Midjaniti jistgħu kienu jissejħu wkoll Ixmaeliti, li kienu jiġu minnhom mill-​antenat tagħhom Abraham. Jew negozjanti Midjaniti setgħu kienu qed jivvjaġġaw maʼ karavana Ixmaelita. Kien x’kien, ħut Ġużeppi kienu li bigħuh, u iktar tard setaʼ jgħidilhom: “Jien Ġużeppi ħukom, li intom begħtu fl-​Eġittu.”−Ġenesi 45:4.

▪ Kemm mietu Iżraeliti għax kellhom relazzjonijiet immorali maʼ nisa Moabiti u għax ħadu sehem fil-​qima taʼ Bagħal taʼ Peor?

Numri 25:9 jistqarr: “Dawk li mietu mill-​flaġell [mingħand Alla għall-​kondotta mill-​agħar tagħhom] ammontaw għal erbgħa u għoxrin elf.” Madankollu, l-​appostlu Pawlu qal: “Lanqas ma nipprattikaw iż-​żina, bħalma xi wħud minnhom [Iżraeliti fix-​xagħri] ikkommettew iż-​żina, biss biex jaqgħu, tlieta u għoxrin elf minnhom f’jum wieħed.” (1 Korintin 10:8) Forsi n-​numru maqtulin kien bejn it-​23,000 u l-​24,000, sabiex iż-​żewġ figuri jkunu sodisfaċenti. Madankollu, il-​ktieb taʼ Numri jindika b’mod speċjali li “l-​kapijiet kollha tan-​nies” involuti f’dan id-​dnub kienu maqtulin minn imħallfin. (Numri 25:4, 5) Setaʼ kien hemm elf minn dawn “il-​kapijiet” ħatjin, li jġibu t-​total għal 24,000 meta jiġu miżjudin mat-​23,000 li semma Pawlu. Fejn 23,000 milli jidher kienu vittmi diretti tal-​flaġell mingħand Alla, l-​24,000 kollha esperjenzaw il-​flaġell għaliex kull wieħed minnhom miet taħt id-​digriet taʼ ġudizzju kontra tagħhom.—Dewteronomju 4:3.

▪ Ladarba Agag kien kontemporanju tas-​Sultan Iżraelit Sawl, ma kinetx diskrepanza r-​referenza li saret ferm iktar qabel minn Balgħam għal ħakkiem Amalekit b’dak l-​isem?

Għall-​ħabta tas-​sena 1473 Q.E.K., Balgħam bassar li sultan taʼ Iżrael kellu jkun “ogħla minn Agag.” (Numri 24:7) L-​ebda referenza sussegwenti ma saret għal Agag sar-​renju tas-​Sultan Sawl (1117-1078 Q.E.K). (1 Samwel 15:8) Din ma kinetx diskrepanza, madankollu, għax “Agag” setaʼ kien titlu rjali bħal dak tal-​Farawni tal-​Eġittu. Jistaʼ jkun ukoll li Agag kien isem persunali li l-​ħakkiema Amalekiti kienu jużaw b’mod ripetut.

▪ Min ġiegħel lil Dauid biex igħodd lill-​Iżraeliti?

It-​Tieni Samwel 24:1 jistqarr: “Għal darb’oħra r-​rabja taʼ Jehovah ġiet li tkun taħraq kontra Iżrael, meta wieħed qanqal lil David [jew, “meta David kien imqanqal,” nota taʼ taħt] kontra tagħhom, billi qal: ‘Mur, ħu għadd taʼ Iżrael u Ġuda.’” Imma ma kienx Jehovah li qanqal lil David biex jidneb, għax l-​1 Kronaki 21:1 igħid: “Satana [jew, “wieħed li jirreżisti,” nota taʼ taħt] issokta jqum bil-​wieqfa kontra Iżrael u jqanqal lil David biex igħodd lil Iżrael.” Alla ma ħax pjaċir bl-​Iżraeliti u għalhekk ħalla lil Satana x-​Xitan iġib dan id-​dnub fuqhom. Għal din ir-​raġuni, it-​2 Samwel 24:1 jinqara qisu li Alla nnifsu għamel dan. Interessanti, it-​traduzzjoni taʼ Joseph B. Rotherham tinqara: “Ir-​rabja taʼ Yahweh tkebbset kontra Iżrael, u b’hekk hu ssaporta lil David li jiġi mqanqal kontra tagħhom billi qal, Mur għodd lil Iżrael u lil Ġuda.”

▪ Wieħed kif jistaʼ jqabbel il-​figuri differenti mogħtijin għall-​Iżraeliti u l-​Ġudeani fil-​għadd taʼ David ?

Fit-​2 Samwel 24:9 il-​figuri huma 800,000 Iżraelit u 500,000 Ġudean, fil-​waqt li l-​1 Kronaki 21:5 jinnumera l-​irġiel tal-​ġlied taʼ Iżrael 1,100,000 u taʼ Ġuda 470,000. Ingaġġati regolarment fis-​servizz irjali kien hemm 288,000 truppi, imqassmin fi 12-il grupp taʼ 24,000, kull grupp jaqdi xahar matul is-​sena. Kien hemm ukoll 12,000 attendent mat-​12-il prinċep tat-​tribujiet, li jwasslu għal total taʼ 300,000. Milli jidher il-​1,100,000 taʼ l-​1 Kronaki 21:5 jinkludu lil dawn it-​300,000 diġa ngaġġati, fil-​waqt li fit-​2 Samwel 24:9 m’humiex. (Numri 1:16; Dewteronomju 1:15; 1 Kronaki 27:1-22) Inkwantu għal Ġuda, it-​2 Samwel 24:9 milli jidher jinkludi 30,000 raġel fl-​armata taʼ osservazzjoni stazzjonata fuq il-​fruntieri Filistej imma li ma kinux inklużi fil-​figura mogħtija fl-​1 Kronaki 21:5. (2 Samwel 6:1) Jekk niftakru li t-​2 Samwel u l-​1 Kronaki kienu miktubin minn żewġt irġiel b’ħarsiet u oġġettivi differenti, nistgħu faċilment inqabblu l-​figuri.

▪ Min kien missier Xealtjel?

Ċerti testi jindikaw li Ġekonija (is-Sultan Ġeħojakin) kien missier Xealtjel. (1 Kronaki 3:16-18; Mattew 1:12) Imma l-​kittieb tal-​Vanġelu Luqa sejjaħ lil Xealtjel “bin Neri.” (Luqa 3:27) Neri milli jidher ta lil bintu lil Xealtjel bħala martu. Ladarba kien komuni għall-​Ebrej li jsejħu lir-​raġel taʼ binthom bħala binhom, speċjalment f’listi ġeneoloġiċi, Luqa setaʼ b’mod xieraq isejjaħ lil Xealtjel bin Neri. Bl-​istess mod, Luqa rrefera għal Ġużeppi bħala bin Eli, li kien fil-​fatt missier Marija l-​mara taʼ Ġużeppi.—Luqa 3:23.

Inqabblu t-​Testi li Jinvolvu lil Ġesù

▪ Ġesù Kristu minn kemm-il raġel keċċa lid-​demonji li ppussessau, merħla kbira taʼ ħnieżer?

Il-​kittieb tal-​Vanġelu Mattew isemmi żewġt irġiel, imma Mark u Luqa jirreferu għal wieħed biss. (Mattew 8:28; Mark 5:2; Luqa 8:27) Milli jidher, Mark u Luqa ġibdu l-​attenzjoni lejn raġel wieħed biss ippussessat mid-​demonji għaliex Ġesù kellem lilu u l-​każ tiegħu kien iktar jispikka. Possibilment, dak ir-​raġel kien iktar vjolenti u kien sofra iktar żmien taħt il-​kontroll tad-​demonji. Wara, forsi dak ir-​raġel biss ried imur maʼ Ġesù. (Mark 5:18-20) F’sitwazzjoni li tixxiebah, Mattew tkellem dwar żewġt irġiel għomja, fil-​waqt li Mark u Luqa semmew biss wieħed. (Mattew 20:29-34; Mark 10:46; Luqa 18:35) Dan ma kienx kontradittorju, għax kien hemm minn tal-​inqas raġel wieħed bħal dan.

▪ X’kulur kienet il-​libsa li Ġesù kien liebes dak in-​nhar li miet?

Skond Mark (15:17) u Ġwann (19:2), issuldati poġġew libsa vjola fuq Ġesù. Imma Mattew (27:28) sejħilha “mantell ħamrani,” billi enfasizza l-​ħmura tagħha. Ladarba l-​vjola huwa kawlunkwe kulur magħmul minn komponenti taʼ aħmar u ikħal, Mark u Ġwanni qablu li l-​mantell jagħti fl-​aħmar. Ir-​riflessjoni tad-​dawl u l-​isfond setaʼ ta dehriet differenti lil-​libsa, u l-​kittieba tal-​Vanġelu semmew il-​kulur li deher l-​iktar jispikka f’għajnejhom jew f’għajnejn dawk li minn għandhom ħadu l-​informazzjoni tagħhom. Il-​varjazzjoni żgħira turi l-​individwalità tal-​kittieba u tagħti prova li ma kienx hemm xi ftehim sigriet.

▪ Min ġarr iz-​zokk tat-​tortura taʼ Ġesù?

Ġwann (19:17) igħid: “Billi ġarr iz-​zokk tat-​tortura għalih innifsu, [Ġesù] ħareġ lejn il-​hekk imsejjaħ Post il-​Qorriegħa, li hu msejjaħ Golgota bl-​Ebrajk.” Imma Mattew (27:32), Mark (15:21), u Luqa (23:26) igħidu li ‘waqt li kienu ħerġin, Xmun minn Ċirene ingħata l-​biċċa xogħol li jerfaʼ z-​zokk tat-​tortura.’ Ġesù ġarr iż-​żokk tat-​tortura tiegħu, kif stqarr Ġwanni. Fir-​rakkont imqassar tieĠħu, madankollu, Ġwanni ma żiedx il-​punt li Xmun iktar tard ġie mqabbad biex iġorr iż-​żokk. B’hekk, ir-​rakkonti tal-​Vanġelu jaqblu f’dan ir-​rigward.

▪ Ġuda l-​Iskarjota kif miet?

Mattew 27:5 jistqarr li Ġuda tgħallaq, fil-​waqt li Atti 1:18 igħid li “xeħet rasu l-​ewwel hu nfaqaʼ minn nofsu b’mod li jinstemaʼ u l-​imsaren tiegħu kollha tferrgħu ’l barra.” Waqt li Mattew jidher li qed jispjega l-​mod tal-​attentat taʼ suwiċidju, Atti jiddeskrivi r-​riżultati. Ġuda milli jidher rabat ħabel maʼ fergħa taʼ siġra, għamel ingassa m’għonqu, u pprova jitgħallaq billi jaqbeż minn fuq irdum għal isfel. Jidher li jew il-​ħabel jew il-​fergħa tas-​siġra tqaċċtu sabiex hu niżel ’l isfel u nfaqaʼ fuq il-​blat taʼ taħt. Il-​wiċċ tal-​art madwar Ġerusalemm jagħmel konklużjoni bħal din raġonevoli.

Int Kif Se Tħares lejn l-​Affarijiet?

Jekk niltaqgħu maʼ dawk li jidhru li huma diskrepanzi fil-​Bibbja, huwa tajjeb li nirrealizzaw li n-​nies taʼ spiss igħidu affarijiet li jidhru kontradittorji imma jistgħu faċilment jiġu spjegati jew mifhuma. Per eżempju, negozjant jistaʼ jikkorrispondi maʼ xi ħadd billi jiddetta ittra lis-​segretarja tiegħu. Jekk jiġi mistoqsi, hu jgħid li hu bagħatha l-​ittra. Imma ladarba s-​segretarja tiegħu ttajpjat u mpustat l-​ittra, tistaʼ tgħid li hi bagħtitha. Bl-​istess mod, ma kienx kontradittorju li Mattew (8:5) qal li uffiċjal tal-​armata ġie jitlob favur lil Ġesù, fil-​waqt li Luqa (7:2, 3) qal li r-​raġel bagħat lil xi rappreżentanti.

L-eżempji li semmejna juru li d-​diffikultajiet fil-​Bibbja jistgħu jiġu solvuti. B’hekk, hemm raġuni soda biex ikollna attitudni pożittiva lejn l-​Iskrittura. Spirtu bħal dan ġie rrikkmandat f’dawn il-​kelmiet li jidhru f’Bibbja tal-​familja ppubblikata fl-​1876:

“L-​ispirtu xieraq li bih tittratta maʼ dawn id-​diffikultajiet hu, li tneħħihom kemm jistaʼ jkun b’mod prattiku, u li żżomm sod mal-​verità u tissottometti ruħek lejha, saħansitra jekk mhux kull sħaba tistaʼ tiġi ċċarata minnha. Għandna nimitaw l-​eżempju tal-​appostli, li, meta xi wħud mid-​dixxipli kienu offiżi għal dak li huma sejħu ‘qawl iebes,’ sabiex jiċħdu lil Kristu, sikktu kull oġġezzjoni b’dan: ‘Mulej, għand min se mmorru? Int għandek il-​kliem taʼ ħajja taʼ dejjem, u aħna żguri li Int il-​Kristu, Bin Alla l-​ħaj.’ . . . Meta naraw verità li tidher kontra verità oħra, ejjew nipprovaw nirrikonċiljawhom, u nuruhom b’hekk irrikonċiljati lil kulħadd.”−Ġwann 6:60-69.

Se tieħu int pożizzjoni bħal din? Wara li eżaminajna xi ftit ezempji li juru l-​armonija tal-​Iskrittura, huwa ttamat li inti taqbel mas-​salmista li qal lil Alla: “Is-​sustanza taʼ kelmtek hi verità.” (Salm 119:160) Ix-​Xhieda taʼ Jehovah għandhom dik il-​ħarsa lejn il-​Bibbja kollha u jkunu ferħanin li jagħtu r-​raġunijiet għall-​fidi tagħhom fiha. Għala ma tiddiskutix magħhom dan il-​ktieb li m’hawnx bħalu? Il-​messaġġ tiegħu li jqanqal il-​qalb jistaʼ jimlik b’tama vera u hena vera.

[Stampa f’paġna 7]

Staqseit int lix-​Xhieda taʼ Jehovah għala għandhom fidi fil-​Bibbja?