Il-​Kelma taʼ Ġeħova Hi Ħajja

Punti Prinċipali mill-​Ktieb tat-​Tieni Kronaki

IL-​KTIEB tal-​Bibbja tat-​Tieni Kronaki jiftaħ b’Salamun jaħkem bħala s-​sultan fuq Iżrael. Il-​ktieb jispiċċa bil-​kliem li s-​Sultan Persjan Ċiru qal lil-​Lhud li kienu eżiljati f’Babilonja: “[Ġeħova] qabbadni nibnilu tempju f’Ġerusalemm, li hi f’Ġuda. Kull min minnkom hu mill-​poplu tiegħu, ħa jkun il-​Mulej miegħu, u jitlaʼ [Ġerusalemm].” (2 Kronaki 36:23) Il-​ktieb tlesta fis-​sena 460 Q.E.K. mill-​qassis Esdra u jkopri perijodu taʼ 500 sena—mis-​sena 1037 Q.E.K. sas-​sena 537 Q.E.K.

Permezz tad-​digriet taʼ Ċiru, il-​Lhud setgħu jmorru lura lejn Ġerusalemm u jerġgħu jistabbilixxu l-​qima taʼ Ġeħova hemmhekk. Madankollu, is-​snin twal taʼ jasar f’Babilonja ġabu ħafna effetti ħżiena. L-​eżiljati li marru lura ma kellhomx għarfien taʼ l-​istorja taʼ ġenshom. It-​Tieni Kronaki pprovdielhom sommarju ħaj tal-​ġrajjiet li seħħew fi żmien is-​slaten tal-​linja rjali taʼ David. Ir-​rakkont hu taʼ interess għalina wkoll għax jenfasizza l-​barkiet li jiġu meta nobdu lill-​Alla l-​veru u l-​konsegwenzi meta ma nobduhx.

SULTAN BENA DAR GĦAL ĠEĦOVA

(2 Kronaki 1:1–9:31)

Ġeħova ta lis-​Sultan Salamun dak li kienet tixtieq qalbu—għerf u dehen—kif ukoll għana u glorja. Is-​sultan bena dar mill-​isbaħ għal Ġeħova f’Ġerusalemm, u l-​poplu kien ‘ferħan u qalbu hienja.’ (2 Kronaki 7:10) “U s-​slaten taʼ l-​art għaddiehom ilkoll is-​sultan Salamun fl-​għana u fl-​għerf.”—2 Kronaki 9:22.

Wara li saltan fuq Iżrael għal 40 sena, Salamun ‘straħ maʼ missirijietu, u floku beda jsaltan Reħobogħam.’ (2 Kronaki 9:31) Esdra ma jiktibx dwar meta Salamun dar mill-​qima vera. L-​uniċi nuqqasijiet li jsemmi dwar is-​sultan huma meta hu b’nuqqas t’għaqal kiseb ħafna żwiemel mill-​Eġittu u żżewweġ lil bint Fargħun. Għalhekk, il-​kronista jippreżenta rakkont mil-​lat pożittiv.

Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:

2:​13 (2:​14, NW)—Il-​linja tal-​bniedem tas-​sengħa li hi deskritta hawnhekk għala hija differenti minn dik li tinsab fl-​1 Slaten 7:14? L-​Ewwel Slaten jirreferi għal omm il-​bniedem tas-​sengħa bħala li kienet “mara armla, mit-​tribù taʼ Naftali” minħabba li kienet iżżewġet raġel minn dak it-​tribù. Madankollu, hi kienet mit-​tribù taʼ Dan. Wara li miet żewġha, hi żżewġet raġel minn Tir, u l-​bniedem tas-​sengħa kien nisel dan iż-​żwieġ.

2:​17 (2:​18, NW); 8:​10—Dawn il-​versi jgħidu li n-​numru tal-​kapijiet ewlenin li kienu jaqdu bħala supretendenti u bħala wħud li kienu jikkmandaw lill-​ħaddiema kienu 3,600 u 250, filwaqt li skond l-​1 Slaten 5:30 (1 Slaten 5:​16, NW); 9:23 kien hemm 3,300 u 550. Il-​figuri għala huma differenti? Milli jidher id-​differenza qiegħda fil-​mod kif ġew klassifikati l-​kapijiet ewlenin. Jistaʼ jkun li t-​Tieni Kronaki jagħmel differenza bejn it-​3,600 raġel li ma kinux Iżraelin u l-​250 deputat Iżraeli, filwaqt li l-​Ewwel Slaten jagħmel distinzjoni bejn it-​3,300 raġel li kienu jikkmandaw u l-​550 kap ewlieni li kellhom pożizzjoni iktar għolja. Kien x’kien il-​każ, in-​numru totali taʼ dawk li qdew bħala kapijiet ewlenin kien 3,850.

4:​2-4—Għala ntużat ir-​rappreżentazzjoni tal-​gniedes fil-​bini tal-​bażi tal-​vaska? Fl-​Iskrittura, il-​gniedes, jew l-​għoġiela, jissimbolizzaw is-​saħħa. (Eżekjel 1:10; Rivelazzjoni 4:​6, 7) Il-​fatt li ntgħażlu l-​gniedes bħala rappreżentazzjoni kien xieraq minħabba li t-​12-il gendus tal-​bronż kienu jżommu l-​vaska mdaqqsa, li kienet tiżen madwar 30 tunnellata. Il-​fatt li għamlu l-​gniedes għal dan l-​iskop bl-​ebda mod ma kien jikser it-​tieni kmandament, li pprojbixxa li jsiru oġġetti biex jintużaw għall-​qima.—Eżodu 20:​4, 5.

4:5​—Il-​vaska kemm kienet tesaʼ ilma? Meta l-​vaska kienet tkun mimlija setgħet tesaʼ tlett elef batt ilma, jew madwar 66,000 litru. Biss, ġeneralment l-​ammont taʼ ilma li kien ikun fiha kien madwar żewġ terzi taʼ l-​ammont li kienet tesaʼ. L-​Ewwel Slaten 7:26 jgħid: “[Il-vaska] kienet tesaʼ elfejn batt [44,000 litru] ilma.”

5:​4, 5, 10—Liema affarijiet mit-​tabernaklu oriġinali saru parti mit-​tempju taʼ Salamun? L-​unika ħaġa mit-​tinda tal-​laqgħa oriġinali li nżammet fit-​tempju taʼ Salamun kienet l-​Arka. Wara li nbena t-​tempju, it-​tabernaklu ttieħed minn Gibgħon għal Ġerusalemm u mid-​dehra nżamm hemm.—2 Kronaki 1:​3, 4.

Lezzjonijiet Għalina:

1:​11, 12. It-​talba taʼ Salamun uriet lil Ġeħova li dak li kien għal qalb is-​sultan kien il-​fatt li jikseb l-​għerf u d-​dehen. It-​talb tagħna lil Alla għandu juri x’inhu dak li hu l-​iktar għal qalbna. Ikun għaqli li neżaminaw x’ngħidu fit-​talb tagħna.

6:4. Apprezzament sinċier għall-​qalb tajba u t-​tjubija taʼ Ġeħova se jqanqalna nbierku lil Ġeħova—jiġifieri, infaħħruh b’affezzjoni u gratitudni.

6:​18-​21. Għalkemm Alla ma jistax joqgħod f’xi bini, it-​tempju kien iservi bħala ċ-​ċentru taʼ qima taʼ Ġeħova. Illum, is-​Swali tas-​Saltna tax-​Xhieda taʼ Ġeħova huma ċentri taʼ qima vera fil-​komunità.

6:​19, 22, 32. Ġeħova kien se jismaʼ t-​talb taʼ kulħadd—mis-​sultan sa l-​inqas wieħed fil-​ġens—anki t-​talb tal-​barrani li kien imur għandu bis-​sinċerità.a—Salm 65:​3, 4a (Salm 65:​2, NW).

IS-​SLATEN FIL-​LINJA TAʼ DAVID

(2 Kronaki 10:1–36:23)

Is-​saltna magħquda taʼ Iżrael inqasmet fi tnejn—is-​saltna taʼ l-​għaxar tribujiet fit-​tramuntana u s-​saltna taż-​żewġ tribujiet taʼ Ġuda u Benjamin fin-​nofsinhar. Il-​qassisin u l-​Leviti f’Iżrael kollu kienu leali għall-​patt tas-​Saltna u mhux għan-​nazzjonaliżmu u appoġġaw lil Reħobogħam, bin Salamun. Ftit iktar minn 30 sena wara li tlesta t-​tempju, insterqu t-​teżori tat-​tempju.

Mid-​19-il sultan li ġew wara Reħobogħam, 5 kienu leali, 3 bdew tajjeb imma ma baqgħux leali, u wieħed dar minn triq ħażina li kien qabad. Il-​kumplament tal-​ħakkiema għamlu dak li kien ħażin f’għajnejn Ġeħova.b L-​attivitajiet tal-​ħames slaten li poġġew il-​fiduċja tagħhom f’Ġeħova huma enfasizzati. Ir-​rakkonti taʼ meta Ħeżekija ġedded is-​servizzi tat-​tempju u taʼ meta Ġosija għamel arranġamenti biex jiċċelebraw il-​Qbiż bil-​kbir żgur li kienu taʼ inkuraġġiment għal-​Lhud li kienu interessati li jerġgħu jistabbilixxu l-​qima taʼ Ġeħova f’Ġerusalemm.

Mistoqsijiet Skritturali Mweġbin:

13:5 (NW)​—Xi Bibbji għala jużaw l-​espressjoni “patt tal-​melħ” għall-​espressjoni “patt li ma jitħassarx”? Minħabba li jippreserva, il-​melħ sar simbolu taʼ permanenza u immutabilità, jiġifieri ma jkunx hemm bidla. Għalhekk, “patt tal-​melħ” jirreferi għal ftehim li ma jinbidilx.

14:​2-5; 15-17—Neħħa s-​Sultan Asa s-​“santwarji” kollha? Mid-​dehra le. Jistaʼ jkun li Asa neħħa biss is-​santwarji kollha li kienu assoċjati mal-​qima t’allat foloz imma mhux dawk li n-​nies kienu jużaw biex iqimu lil Ġeħova. Jistaʼ jkun ukoll li xi santwarji reġgħu nbnew fl-​aħħar parti tas-​saltna t’Asa. Dawn tneħħew minn ibnu Ġosafat. Fil-​fatt, is-​santwarji ma tneħħewx għalkollox, anki tul il-​ħakma taʼ Ġosafat.—2 Kronaki 17:​5, 6; 20:​31-33.

15:9; 34:6​—It-​tribù taʼ Simgħon liema waqfa ħa rigward il-​firda li kien hemm fis-​saltna taʼ Iżrael? Minħabba li bħala wirt irċivew artijiet fit-​territorju taʼ Ġuda, it-​tribù taʼ Simgħon kien ġeografikament fis-​saltna taʼ Ġuda u Benjamin. (Ġożwè 19:1) Madankollu, reliġjożament u politikament it-​tribù żamm mas-​saltna tat-​tramuntana. (1 Slaten 11:​30-​33; 12:​20-​24) Għalhekk, Simgħon ġie magħdud mas-​saltna taʼ l-​għaxar tribujiet.

16:​13, 14​—Kien il-​ġisem t’Asa kkremat? Le. Meta l-​Bibbja tgħid li “qabbdulu ħuġġieġa kbira” tkun qed tirreferi għall-​fatt li ħarqu xi ħwawar, u mhux li ġie kkremat.

35:3​—L-​Arka qaddisa fejn kienet qabel ma Ġosija ġabha lura fit-​tempju ? Il-​Bibbja ma tgħidx jekk l-​Arka tneħħietx iktar qabel minn xi wieħed mis-​slaten ħżiena jew jekk Ġosija kienx neħħieha għal ftit biex jipproteġiha matul ix-​xogħol kbir taʼ tiswija li kien qed isir fit-​tempju. L-​unika referenza storika li kien hemm għall-​Arka wara żmien Salamun kienet meta Ġosija ġabha lura fit-​tempju.

Lezzjonijiet Għalina:

13:​13-​18; 14:​10, 11 (14:​11, 12, NW); 32:​9-​23. X’lezzjoni mill-​aqwa nistgħu nitgħallmu dwar kemm huwa importanti li nistrieħu fuq Ġeħova!

16:​1-5, 7; 18:​1-3, 28-​32; 21:​4-6; 22:​10-​12; 28:​16-​22. Alleanza mal-​barranin jew maʼ dawk li ma jemmnux għandha konsegwenzi traġiċi. Ikun għaqli jekk nevitaw li ninvolvu ruħna bla bżonn mad-​dinja.—Ġwanni 17:​14, 16; Ġakbu 4:4.

16:​7-​12; 26:​16-​21; 32:​25, 26. Is-​suppervja ġagħlet lis-​Sultan Asa jaġixxi ħażin matul l-​aħħar snin taʼ ħajtu. Spirtu supperv wassal għall-​qerda t’Għużżija. Ħeżekija aġixxa mingħajr għaqal u wisq probabbli bi kburija meta wera lir-​rappreżentanti Babiloniżi t-​teżor tiegħu. (Isaija 39:​1-7) Il-​Bibbja twissi: “Il-​kburija hija qabel tisbita, u spirtu mkabbar qabel it-​tfixkil.”—Proverbji 16:18.

16:9. Ġeħova jgħin lil dawk li qalbhom hija marbuta bis-​sħiħ miegħu, u hu ħerqan biex juża l-​qawwa tiegħu għalihom.

18:​12, 13, 23, 24, 27. Irridu nkunu kuraġġużi u qalbiena bħal Mikaja meta nitkellmu dwar Ġeħova u l-​iskopijiet tiegħu.

19:​1-3. Ġeħova jfittex it-​tajjeb fina anki meta jkollu raġunijiet għala jkun irrabjat magħna.

20:​1-​28. Nistgħu nkunu fiduċjużi li Ġeħova se jħallina nsibuh meta b’umiltà nduru lejh għall-​gwida.—Proverbji 15:29.

20:17. Sabiex inkunu nistgħu ‘naraw ir-​rebħa tal-​Mulej,’ irridu ‘noqogħdu f’postna’ u nibqgħu nappoġġaw b’mod attiv is-​Saltna t’Alla. Minflok ma nieħdu l-​affarijiet f’idejna, irridu ma ‘niċċaqalqux,’ billi npoġġu l-​fiduċja tagħna kollha f’Ġeħova.

24:​17-​19; 25:14. L-​idolatrija kienet nassa għal Ġowas u għal ibnu Amażija. Illum, l-​idolatrija tistaʼ tħajjar lil dak li jkun daqs dak iż-​żmien, speċjalment meta tiġi f’forom iktar sottili bħalma huma r-​regħba jew in-​nazzjonaliżmu.—Kolossin 3:5; Rivelazzjoni 13:4.

32:​6, 7. Aħna wkoll għandna nkunu kuraġġużi u b’saħħitna hekk kif ‘nilbsu l-​armatura sħiħa mingħand Alla’ u nkomplu niġġieldu l-​gwerra spiritwali.—Efesin 6:​11-18.

33:​2-9, 12, 13, 15, 16. Individwu juri li hu verament niedem billi jabbanduna triq ħażina u b’determinazzjoni jagħmel sforz biex jagħmel dak li hu sew. Meta dak li jkun jindem sinċerament, anki jekk individwu jaġixxi ħażin daqs is-​Sultan Manassi, jistaʼ jaqlaʼ l-​ħniena taʼ Ġeħova.

34:​1-3. L-​ebda ċirkustanza negattiva li stajna għaddejna minnha meta konna għadna żgħar ma tistaʼ żżommna milli nsiru nafu lil Alla u naqduh. L-​influwenza pożittiva li Ġosija setaʼ kellu matul it-​tfulija tiegħu setgħet ġiet min-​nannu niedem tiegħu, Manassi. Kwalunkwe influwenza pożittiva li Ġosija setaʼ kellu eventwalment ipproduċiet riżultati tajbin. Hekk jistaʼ jiġri lilna.

36:​15-​17. Ġeħova juri mogħdrija u paċenzja. Madankollu, il-​mogħdrija u l-​paċenzja tiegħu għandhom limitu. In-​nies għandhom iwieġbu b’mod favorevoli għax-​xogħol taʼ l-​ippridkar tas-​Saltna jekk iridu jsalvaw meta Ġeħova jtemm din is-​sistema dinjija ħażina.

36:​17, 22, 23. Il-​kelma taʼ Ġeħova dejjem isseħħ.—1 Slaten 9:​7, 8; Ġeremija 25:​9-11.

Ktieb Qanqlu Jieħu Azzjoni

“U Ġosija neħħa l-​qżiżijiet kollha mill-​artijiet kollha li kellhom ulied Iżrael, u ġagħal lil kull min kien jinsab f’Iżrael li jservi lill-​Mulej, Alla tagħhom,” jgħid it-​2 Kronaki 34:33. X’kien dak li qanqal lil Ġosija biex jagħmel dan? Meta Safan is-​segretarju ġab il-​ktieb tal-​Liġi taʼ Ġeħova li kien għadu kif instab għand is-​Sultan Ġosija, is-​sultan qabbad lil xi ħadd jaqrahulu. Tant kien imqanqal Ġosija b’dak li semaʼ, li hu b’żelu ppromwova l-​qima pura matul ħajtu kollha.

Il-qari tal-​Kelma t’Alla u l-​immeditar fuq dak li naqraw jistgħu jeffettwawna ħafna. Meta nirriflettu fuq ir-​rakkonti tas-​slaten li ħarġu mil-​linja taʼ David, ma niġux aħna inkuraġġiti biex nimitaw l-​eżempju taʼ dawk li fdaw f’Ġeħova u nevitaw li naġixxu bħal dawk li ma fdawx fih? It-​Tieni Kronaki jqanqalna biex nagħtu d-​devozzjoni sħiħa tagħna lill-​Alla l-​veru u nibqgħu leali lejh. Il-​messaġġ tiegħu żgur li hu ħaj u qawwi.—Ebrej 4:12.

[Noti taʼ taħt]

[Stampa f’paġna 18]

Taf għala kienet xierqa r-​rappreżentazzjoni tal-​gniedes mal-​bażi tal-​vaska?

[Stampi f’paġna 21]

Għalkemm bħala tifel ma tantx kellu għajnuna, Ġosija kiber u baqaʼ leali lejn Ġeħova