“Kemm Inħobbha l-​Liġi Tiegħek!”

“Kemm inħobbha l-​liġi tiegħek! Il-​jum kollu ħsiebi fiha.”—SALM 119:97.

1, 2. (a) Il-kittieb ispirat taʼ Salm 119 liema sitwazzjoni ffaċċja? (b) Kif irreaġixxa, u għala?

IL-​KITTIEB taʼ Salm 119 iffaċċja prova iebsa. Għedewwa prużuntużi li ma kinux jagħtu kas il-​liġi t’Alla ddieħqu bih u mmalafamawh. Il-​kbarat ftiehmu bejniethom kontrih u ppersegwitawh. Il-​ħżiena għalquh dawramejt, u saħansitra ħajtu kienet fil-​periklu. Minħabba dan kollu hu ‘nfena bin-​niket.’ (Salm 119:​9, 23, 28, 51, 61, 69, 85, 87, 161) Minkejja li ffaċċja din il-​prova, is-​salmista għanna: “Kemm inħobbha l-​liġi tiegħek! Il-​jum kollu ħsiebi fiha.”—Salm 119:97.

² Int tagħmel tajjeb jekk tistaqsi, “Il-​liġi t’Alla kif kienet sors taʼ konsolazzjoni u faraġ għas-​salmista?” Il-​fiduċja li Ġeħova jimpurtah minnu sostnietu. Minħabba li s-​salmista kien jaf dwar il-​provvedimenti kollhom imħabba taʼ dik il-​liġi hu ħassu ferħan, minkejja l-​inkwiet li ġabu fuqu l-​opponenti tiegħu. Hu rrikonoxxa li Ġeħova kien ittrattah b’qalb tajba. Iktar minn hekk, minħabba li applika l-​gwida li ġiet mil-​liġi t’Alla, is-​salmista kien iktar għaref mill-​għedewwa tiegħu u dan saħansitra salvalu ħajtu. Minħabba li obda l-​liġi hu kellu l-​paċi u kuxjenza nadifa.—Salm 119:​1, 9, 65, 93, 98, 165.

3. Illum għala hija taʼ sfida għall-​Kristjani li jgħixu skond il-​livelli t’Alla?

³ Xi wħud mill-​qaddejja t’Alla llum ukoll għaddejjin minn provi kbar tal-​fidi tagħhom. Forsi m’aħniex qed niffaċċjaw sitwazzjoni li thedded lil ħajjitna bħalma ffaċċja s-​salmista, imma aħna qed ngħixu fi “żminijiet kritiċi li diffiċli biex issib tarfhom.” Ħafna nies li jkollna kuntatt magħhom kuljum ma jħobbux il-​valuri spiritwali—il-​miri tagħhom huma egoistiċi u materjalistiċi, l-​attitudni tagħhom hija arroganti u bla rispett taʼ xejn. (2 Timotju 3:​1-5) Iż-​żgħażagħ Kristjani regolarment ikollhom jissieltu m’affarijiet li jġarrbu l-​livelli morali tagħhom. F’ambjent bħal dan, huwa diffiċli li nżommu l-​imħabba tagħna għal Ġeħova u għal dak li hu tajjeb. Kif nistgħu nipproteġu lilna nfusna?

4. Is-​salmista kif wera apprezzament għal-​liġi t’Alla, u għandhom il-​Kristjani kollha jagħmlu bħalu?

⁴ Dak li għen lis-​salmista biex jiflaħ għall-​pressjonijiet li għadda minnhom kien li hu ddedika l-​ħin biex jistudja fil-​fond u jimmedita fuq il-​liġi t’Alla. B’dan il-​mod hu sar iħobbha. Tabilħaqq, kważi kull vers f’Salm 119 isemmi aspett tal-​liġi taʼ Ġeħova.a Il-​Kristjani llum m’humiex marbutin bil-​Liġi Mosajka, li Alla ta lill-​ġens taʼ Iżrael tal-​qedem. (Kolossin 2:14) Madankollu, il-​prinċipji mniżżlin f’dik il-​Liġi għadhom taʼ valur. Dawn il-​prinċipji kienu taʼ faraġ għas-​salmista, u jistgħu jfarrġu wkoll lill-​qaddejja t’Alla li qed jissieltu biex ikampaw mad-​diffikultajiet tal-​ħajja llum.

5. Liema aspetti tal-​Liġi Mosajka se nikkunsidraw?

⁵ Ejja naraw liema inkuraġġiment nistgħu niksbu minn tliet aspetti biss tal-​Liġi Mosajka: l-​arranġament tas-​Sabat, il-​provvediment tat-​tlaqqit, u l-​kmandament kontra x-​xenqa. F’kull każ, se naraw li l-​apprezzament għall-​prinċipji li hemm f’dawn il-​liġijiet huwa vitali jekk irridu nkampaw maʼ l-​isfidi li nġarrbu fi żmienna.

Nissodisfaw il-​Bżonn Spiritwali Tagħna

6. Liema bżonnijiet fundamentali għandhom il-​bnedmin kollha?

⁶ Il-​bnedmin huma maħluqin b’għadd taʼ bżonnijiet. Per eżempju, l-​ikel, ix-​xorb, u l-​post fejn ngħixu huma essenzjali jekk irridu li jibqaʼ jkollna saħħa fiżika tajba. Madankollu, il-​bniedem irid ukoll jieħu ħsieb il-​“bżonn spiritwali” tiegħu. Ma jistax ikun tassew hieni jekk ma jagħmilx dan. (Mattew 5:3) Ġeħova tant rah fundamentali li jiġi sodisfat dan il-​bżonn li għandna fina, li hu kkmanda lill-​poplu tiegħu biex iwaqqaf l-​attivitajiet normali għal jum wieħed kull ġimgħa sabiex jieħu ħsieb il-​kwistjonijiet spiritwali.

7, 8. (a) Alla kif għamel distinzjoni bejn is-​Sabat u ġranet oħra? (b) Liema skop kellu jum is-​Sabat?

⁷ L-​arranġament tas-​Sabat enfasizza kemm hu importanti li individwu jqattaʼ l-​ħin itejjeb ir-​relazzjoni tiegħu m’Alla. L-​ewwel darba li l-​kelma sabat, jew “sibt,” tidher fil-​Bibbja hija b’konnessjoni mal-​provvediment tal-​manna fix-​xagħri. Lill-​Iżraelin intqalilhom li kellhom jiġbru dan il-​ħobż mirakoluż għal sitt ijiem. Fis-​sitt jum, huma kellhom jiġbru “ikel għal jumejn,” għaliex fis-​sebaʼ jum, ma kienx se jkun hemm ħobż provdut. Is-​sebaʼ jum kellu jkun “[“Sabat,” NW] imqaddes lill-​Mulej,” li matulu kull wieħed kellu jibqaʼ f’postu. (Eżodu 16:​13-30) Wieħed mill-​Għaxar Kmandamenti kien jgħid li assolutament ebda xogħol ma kellu jsir fis-​Sabat. Il-​jum kien qaddis. Il-​kastig għal min ma josservahx kien il-​mewt.—Eżodu 20:​8-11; Numri 15:​32-36.

⁸ Il-​liġi tas-​Sabat uriet l-​interess taʼ Ġeħova kemm fis-​saħħa fiżika kif ukoll dik spiritwali tal-​poplu tiegħu. “Is-​Sabat kien magħmul għall-​bniedem,” qal Ġesù. (Marku 2:27) Dan mhux biss ippermetta l-​mistrieħ lill-​Iżraelin, imma wkoll tahom l-​opportunità li jersqu eqreb lejn il-​Ħallieq tagħhom u juruh imħabbithom. (Dewteronomju 5:12) Dan kien jum dedikat kompletament għall-​interessi spiritwali. Dawn kienu jinkludu l-​qima mal-​familja, it-​talb, u l-​meditazzjoni fuq il-​Liġi t’Alla. L-​arranġament serva biex jipproteġi lill-​Iżraelin milli jużaw il-​ħin u l-​enerġija tagħhom biex jiġru wara affarijiet materjali. Is-​Sabat fakkarhom li r-​relazzjoni tagħhom maʼ Ġeħova kellha l-​akbar importanza f’ħajjithom. Ġesù rripeta dan il-​prinċipju li ma jinbidilx meta qal: “Hu miktub, ‘Il-​bniedem mhux bil-​ħobż biss jgħix, imma b’kull kelma li toħroġ minn fomm Ġeħova.’”—Mattew 4:4.

9. L-​arranġament tas-​Sabat liema tagħlima jipprovdi għall-​Kristjani?

⁹ Il-​poplu t’Alla m’għadx għandu l-​ħtieġa li josserva l-​mistrieħ tas-​sabat letterali t’24 siegħa, imma l-​arranġament tas-​sabat m’huwiex sempliċement xi ħaġa interessanti fl-​istorja. (Kolossin 2:16) M’huwiex dan tfakkira li aħna wkoll għandna nagħtu prijorità lill-​attivitajiet spiritwali? It-​tħassib dwar affarijiet materjali jew l-​attivitajiet taʼ rikreazzjoni m’għandhomx jieħdu post l-​attivitajiet konnessi mal-​qima tagħna. (Ebrej 4:​9, 10) Allura nistgħu nistaqsu lilna nfusna: “X’jieħu l-​ewwel post f’ħajti? Qed nagħti prijorità lill-​istudju, lit-​talb, lill-​attendenza għal-​laqgħat Kristjani, u lill-​ippridkar taʼ l-​aħbar tajba tas-​Saltna? Jew hemm interessi oħrajn li qed jieħdu post dawn l-​attivitajiet?” Jekk inpoġġu l-​interessi spiritwali l-​ewwel f’ħajjitna, Ġeħova jiżgurana li mhux se jonqsuna l-​bżonnijiet tal-​ħajja.—Mattew 6:​24-33.

10. Kif nistgħu nibbenefikaw jekk niddedikaw il-​ħin għal affarijiet spiritwali?

¹⁰ Perijodi taʼ studju tal-​Bibbja u pubblikazzjonijiet ibbażati fuqha, kif ukoll meditazzjoni profonda fuq il-​messaġġ tagħhom, se jgħinuna nersqu eqreb lejn Ġeħova. (Ġakbu 4:8) Susan, li xi 40 sena ilu bdiet twarrab ħin regulari għall-​istudju tal-​Bibbja, tammetti li għall-​ewwel ma kinitx issibu pjaċevoli. Kien xi ħaġa taʼ bilfors. Imma iktar ma bdiet taqra, iktar bdiet tieħu gost. Issa tassew timmissja l-​istudju persunali tagħha jekk għal xi raġuni jew oħra ma tkunx tistaʼ tagħmlu. Hi tgħid: “L-​istudju għenni nsir naf lil Ġeħova bħala Missier. Nistaʼ nafdah, nistrieħ fuqu, u nħossni komda nersaq lejh bit-​talb. Hija tassew xi ħaġa meraviljuża meta nara kemm Ġeħova jħobb lill-​qaddejja tiegħu, kif jieħu ħsiebi personalment, u meta nara kif għenni.” Kemm nistgħu niksbu ferħ aħna wkoll jekk nieħdu ħsieb regolarment il-​bżonnijiet spiritwali tagħna!

Il-​Liġi t’Alla dwar it-​Tlaqqit

11. Kif kien jaħdem l-​arranġament tat-​tlaqqit?

¹¹ It-​tieni aspett tal-​Liġi Mosajka li wera l-​interess t’Alla fil-​benesseri tal-​poplu tiegħu kien dwar id-​dritt tat-​tlaqqit. Ġeħova ordna li meta bidwi Iżraeli kien jaħsad il-​frott taʼ l-​għalqa tiegħu, dawk li huma fil-​bżonn kellhom jitħallew jiġbru dak li l-​ħaddiema tal-​ħsad ikunu ħallew warajhom. Il-​bdiewa ma kellhomx jaħsdu t-​truf taʼ l-​għelieqi kompletament, lanqas ma kellhom jiġbru dak li jibqaʼ mill-​għeneb jew miż-​żebbuġ. Jekk kien ikun hemm xi qatta qamħ li bla ma jintebħu jkunu ħallewha fl-​għalqa ma kellhomx imorru lura għaliha. Dan kien arranġament kollu mħabba għan-​nom tal-​foqra, ir-​residenti barranin, l-​orfni, u r-​romol. Huwa minnu li t-​tlaqqit kien jirrikjedi xogħol iebes min-​naħa tagħhom, imma permezz tiegħu huma setgħu jevitaw li joqogħdu jittallbu.—Levitiku 19:​9, 10; Dewteronomju 24:​19-22; Salm 37:25.

12. L-​arranġament tat-​tlaqqit liema opportunità tahom lill-​bdiewa?

¹² Il-​liġi dwar it-​tlaqqit ma kinitx tispeċifika kemm il-​bdiewa kellhom iħallu prodotti għal dawk li huma fil-​bżonn. Kien jiddependi minnhom jekk it-​truf tar-​rabaʼ bil-​qamħ li ma jinħasadx kinux se jkunu wesgħin jew dojoq. F’dan ir-​rigward, dan l-​arranġament għallimhom ikunu ġenerużi. Dan ta lill-​bdiewa l-​opportunità biex juru l-​apprezzament tagħhom lejn il-​Wieħed li jipprovdilhom il-​ħsad, ladarba ‘min iħenn għall-​imsejken iweġġaħ [lill-Ħallieq].’ (Proverbji 14:31) Bogħaż kien wieħed li għamel dan. Hu b’qalb tajba aċċerta ruħu li Rut, armla li kienet tlaqqat fl-​għelieqi tiegħu, tiġbor ammont sostanzjali taʼ qamħ. Ġeħova ppremjah bil-​kbir lil Bogħaż għall-​ġenerożità tiegħu.—Rut 2:​15, 16; 4:​21, 22; Proverbji 19:17.

13. X’tgħallimna l-​liġi tal-​qedem dwar it-​tlaqqit?

¹³ Il-​prinċipju fil-​liġi tat-​tlaqqit ma nbidilx. Ġeħova jistenna li l-​qaddejja tiegħu jkunu ġenerużi, speċjalment maʼ dawk li huma fil-​bżonn. Iktar ma nkunu ġenerużi, iktar se jkunu kbar il-​barkiet tagħna. “Idraw agħtu, u n-​nies jagħtukom,” qal Ġesù. “Iferrgħulkom f’ħoġorkom kejl tajjeb, marsus, mheżżeż, u mfawwar. Għax bil-​kejl li tkejlu, ikejlulkom lura.”—Luqa 6:38.

14, 15. Kif nistgħu nuru l-​ġenerożità, u liema benefiċċji huma possibbli kemm għalina nfusna u kemm għal dawk li ngħinu?

¹⁴ L-​appostlu Pawlu rrikkmanda li aħna “nagħmlu t-​tajjeb maʼ kulħadd, imma speċjalment maʼ min jiġi minna fil-​fidi.” (Galatin 6:10) Allura, żgur li għandna nkunu konċernati li l-​Kristjani sħabna jirċievu l-​għajnuna spiritwali kulmeta jiffaċċjaw il-​provi tal-​fidi tagħhom. Imma jistaʼ jkun li għandhom bżonn ukoll għajnuna prattika, per eżempju, biex jaslu sas-​Sala tas-​Saltna jew jagħmlu x-​xiri tagħhom? Hemm xi ħadd li hu mdaħħal fiż-​żmien, marid, jew li ma jistax joħroġ minn daru fil-​kongregazzjoni tiegħek li jistaʼ japprezza żjara inkuraġġanti jew xi daqqa t’id? Jekk nagħmlu sforz biex noqogħdu attenti għal dawn il-​bżonnijiet, imbagħad Ġeħova għandu mnejn ikun jistaʼ jużana biex iwieġeb it-​talb taʼ min hu fil-​bżonn. Għalkemm hu obbligu Kristjan li nieħdu ħsieb xulxin, min jagħmel dan se jiġi megħjun hu stess. Il-​fatt li nuru mħabba ġenwina lil aduraturi sħabna jirriżulta f’ferħ kbir u sodisfazzjon profond li jġibulna l-​approvazzjoni taʼ Ġeħova.—Proverbji 15:29.

¹⁵ Mod importanti ieħor kif il-​Kristjani juru attitudni mhix egoistika hu billi jużaw il-​ħin u l-​enerġija tagħhom biex jitkellmu dwar l-​iskopijiet t’Alla. (Mattew 28:​19, 20) Kulmin kellu l-​ferħ minħabba li għen individwu ieħor jasal sal-​punt li jiddedika ħajtu lil Ġeħova jaf kemm hu minnu l-​kliem taʼ Ġesù: “Hemm iktar hena meta tagħti milli meta tirċievi.”—Atti 20:35.

Ngħassu Kontra x-​Xenqa

16, 17. Xi pprojbixxa l-​għaxar kmandament, u għala?

¹⁶ It-​tielet aspett tal-​Liġi t’Alla lil Iżrael li se nikkunsidraw hu l-​għaxar kmandament, li pprojbixxa x-​xenqa. Il-​Liġi kienet tgħid: “La tixtieqx dar għajrek: la tixtieqx il-​mara taʼ għajrek, il-​qaddej jew il-​qaddejja tiegħu, l-​għoġol jew il-​ħmar tiegħu, u xejn minn kull ma għandu għajrek.” (Eżodu 20:17) Ebda bniedem ma setaʼ jġiegħel li jiġi osservat kmandament bħal dan, ladarba ebda bniedem ma jistaʼ jara x’hemm fil-​qalb. Madankollu, dan il-​kmand ġab il-​Liġi fuq grad ogħla minn dak tal-​ġustizzja umana. Dan il-​kmandament ġab lil kull Iżraeli konxju tal-​fatt li kellu jagħti kont direttament lil Ġeħova, li jistaʼ jara l-​inklinazzjoni tal-​qalb. (1 Samwel 16:7) Iktar minn hekk, dan il-​kmandament kien jasal sal-​kaġun fundamentali taʼ ħafna għemejjel mhux xierqa.—Ġakbu 1:14.

¹⁷ Il-​liġi kontra x-​xenqa inkuraġġiet lill-​poplu t’Alla biex ma jkunx materjalista, rgħib, u biex ma jilmentax dwar iċ-​ċirkustanzi tiegħu. Ukoll, din ħarsithom mit-​tentazzjoni li jisirqu jew li jikkommettu l-​immoralità. Dejjem se jkun hemm dawk li għandhom affarijiet materjali li aħna nammiraw jew li b’xi mod jew ieħor jidhru li jirnexxu iktar minna. Jekk ma nikkontrollawx il-​ħsibijiet tagħna f’sitwazzjonijiet bħal dawn, nistgħu nsiru mdejqin u nibdew ngħiru għall-​oħrajn. Il-​Bibbja ssejjaħ ix-​xenqa bħala li hi turija taʼ “stat mentali diżapprovat.” Aħna nħossuna ħafna aħjar mingħajrha.—Rumani 1:​28-30.

18. Liema spirtu jispikka fid-​dinja llum, u liema effetti negattivi jipproduċi?

¹⁸ L-​ispirtu li jispikka fid-​dinja taʼ llum jinkuraġġixxi l-​materjaliżmu u l-​kompetizzjoni. Permezz tar-​reklami, il-​kummerċ iqajjem xewqat għal prodotti ġodda u spiss jagħti l-​idea li m’aħniex se nkunu kuntenti jekk ma niksbuhomx. Dan hu eżatt it-​tip taʼ spirtu li l-​Liġi taʼ Ġeħova kkundannat. Spirtu simili li hu kundannat ukoll mil-​liġi taʼ Ġeħova hu dak li individwu jixxennaq li jirnexxi f’ħajtu akkost taʼ kollox u jiġmaʼ l-​għana. L-​appostlu Pawlu nnota: “Dawk li huma determinati li jsiru għonja jaqgħu f’tentazzjoni u f’nassa u f’ħafna xewqat bla sens li jwasslu għall-​ħsara u li jixħtu lill-​bnedmin f’qerda u f’rovina. Għax l-​imħabba għall-​flus hi l-​għerq taʼ kull tip taʼ ħsara u, billi rawmu din l-​imħabba, xi wħud ġew żvijati mill-​fidi u ferew lilhom infushom b’ħafna weġgħat.”—1 Timotju 6:​9, 10.

19, 20. (a) Għal min iħobb il-​liġi taʼ Ġeħova, x’inhu tassew taʼ valur? (b) X’se jkun is-​suġġett taʼ l-​artiklu li jmiss?

¹⁹ Dawk li jħobbu l-​liġi t’Alla jifhmu l-​perikli li jiġu minn spirtu materjalistiku u huma protetti minnu. Per eżempju, is-​salmista talab lil Ġeħova: “Iġbidli qalbi lejn il-​preċetti tiegħek, u mhux lejn ir-​regħba. Aħjar għalija l-​liġi taʼ fommok mill-​eluf taʼ flejjes tad-​deheb u l-​fidda.” (Salm 119:​36, 72) Konvinzjoni dwar kemm hu minnu dan il-​kliem se tgħinna nżommu l-​bilanċ neċessarju biex nevitaw in-​nases tal-​materjaliżmu, ir-​regħba, u n-​nuqqas taʼ sodisfazzjon biċ-​ċirkustanzi taʼ ħajjitna. Mhux kemm nakkumulaw ġid hu fundamentali biex ikollna l-​akbar qligħ possibbli, imma “d-​devozzjoni lejn Alla.”—1 Timotju 6:6.

²⁰ Il-​prinċipji li huma l-​bażi tal-​Liġi li Ġeħova ta lill-​ġens taʼ Iżrael tal-​qedem huma taʼ valur għaż-​żminijiet diffiċli li qed ngħixu fihom daqskemm kienu taʼ valur meta Ġeħova ta din il-​Liġi lil Mosè. Iktar ma napplikaw dawn il-​prinċipji f’ħajjitna, iktar se nifhmuhom, iktar se nsiru nħobbuhom, u iktar se nkunu henjin. Il-​Liġi tippreserva ħafna lezzjonijiet prezzjużi għalina, u t-​tfakkiriet ħajjin taʼ kemm jiswew dawn il-​lezzjonijiet huma preżentati fil-​ħajja u l-​esperjenzi tal-​karattri Bibliċi. Se nikkunsidraw xi ftit minn dawn fl-​artiklu li jmiss.

[Nota taʼ taħt]

Int Kif Twieġeb?

• Il-​kittieb taʼ Salm 119 għala kien iħobb il-​liġi taʼ Ġeħova?

• Il-​Kristjani x’jistgħu jitgħallmu mill-​arranġament tas-​Sabat?

• Liema valur dejjiemi għandha l-​liġi t’Alla dwar it-​tlaqqit?

• Il-​kmandament dwar ix-​xenqa kif jipproteġina?

[Stampa f’paġna 21]

Il-​liġi tas-​Sabat x’enfasizzat?

[Stampa f’paġna 23]

X’tgħallimna l-​liġi dwar it-​tlaqqit?