Il-​Post Xieraq tal-​Qima taʼ Jehovah fil-​Ħajjiet Tagħna

“Il-​jum kollu se nbierkek, u se nfaħħar lil ismek għal żmien indefinit, saħansitra għal dejjem.”—SALM 145:2.

1. Rigward il-​qima, Jehovah xi jfittex?

“JIEN Jehovah Alla tiegħek Alla li qiegħed nesiġi devozzjoni esklussiva.” (Eżodu 20:5) Mosè semaʼ dik id-​dikjarazzjoni mingħand Jehovah, u iktar tard irrepetieha meta indirizza lill-​ġens t’Iżrael. (Dewteronomju 5:9) Ma kien hemm ebda dubju f’moħħ Mosè li Alla Jehovah stenna mill-​qaddejja Tiegħu li jqimu Lilu b’mod esklussiv.

2, 3. (a) X’kien li impressjona fuq l-​Iżraeliti li dak li ġara ħdejn il-​Muntanja Sinaj kien straordinarju? (b) Liema mistoqsijiet se neżaminaw dwar il-​qima mill-​Iżraeliti u mill-​qaddejja t’Alla llum?

² Ikkampjati ħdejn il-​Muntanja Sinaj, l-​Iżraeliti u l-​“kumpanija vasta mħallta” li kienu telqu mill-​Eġittu magħhom xehdu xi ħaġa m’hijiex tas-​soltu. (Eżodu 12:38) Ma kienet tixbah xejn lill-​qima taʼ l-​allat taʼ l-​Eġittu, li kienu issa ġew umiljati mill-​għaxar daqqiet, jew kastigi. Hekk kif Jehovah wera l-​preżenza tiegħu lil Mosè, affarijiet fenomenali li jispiraw biżaʼ seħħew: ragħad, sajjetti, u l-​ħoss li jtarrax taʼ qarn li ġiegħel lill-​kamp kollu jirtogħod. Imbagħad ġew nar u duħħan hekk kif il-​muntanja kollha theżhżet. (Eżodu 19:16-20; Ebrej 12:18-21) Jekk xi Iżraelit ried iżjed prova li dak li kien qed jiġri kien straordinarju, dak kien se jiġri dalwaqt. F’qasir żmien, Mosè niżel minn fuq il-​muntanja wara li rċieva t-​tieni kopja tal-​liġijiet t’Alla. Skond ir-​rakkont imnebbaħ, “il-​ġilda taʼ wiċċ [Mosè] kienet tixħet raġġi u [n-nies] bdew jibżgħu jiġu qrib tiegħu.” Verament, esperjenza sovrumana, li ma tintesiex!—Eżodu 34:30.

³ Għal dak il-​ġens tipiku t’Alla, ma kien hemm ebda dubju dwar il-​post li okkupat il-​qima taʼ Jehovah. Hu kien il-​Ħellies tagħhom. Kienu jafu lill-​istess ħajjiet tagħhom lilu. Kien ukoll il-​Leġiżlatur tagħhom. Imma żammew huma l-​qima taʼ Jehovah fl-​ewwel post? U xi ngħidu dwar il-​qaddejja t’Alla taż-​żmien modern? Liema post għandha l-​qima taʼ Jehovah fil-​ħajjiet tagħhom?—Rumani 15:4.

Il-​Mod Kif Iżrael Qiem Lil Jehovah

4. Il-​kamp taʼ Iżrael kif kien imqassam matul iż-​żmien li qattgħu fix-​xagħri, u x’kien hemm fiċ-​ċentru tal-​kamp?

⁴ Li kieku kellek tħares ’l isfel mis-​sema lejn Iżrael ikkampjat fix-​xagħri, x’kont tara? Ruxxmata kbira taʼ tined irranġati bl-​ordni li x’aktarx kien fihom xi tliet miljun ruħ jew iżjed, miġburin skond diviżjonijiet taʼ tliet tribujiet lejn it-​Tramuntana, in-​Nofs in-​Nhar, il-​Lvant, u l-​Punent. Li kellek tħares iżjed qrib, kont tinnota wkoll ġbir ieħor eqreb lejn in-​nofs tal-​kamp. Dawn l-​erbaʼ gruppi iżgħar taʼ tined kellhom fihom il-​familji tat-​tribù taʼ Levi. Fiċ-​ċentru eżatt tal-​kamp, f’post maqtugħ għalih b’ħajt tad-​drapp, kien hemm struttura unika. Din kienet it-​“tinda tal-​laqgħa,” jew tabernaklu, li Iżraeliti b’“qalb għarfa” kienu bnew skond il-​pjanta taʼ Jehovah.—Numri 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Eżodu 35:10.

5. It-​tabernaklu liema skop qeda f’Iżrael?

⁵ F’kull wieħed mill-​madwar 40 post fejn ikkampjaw matul il-​vjaġġ tagħhom fix-​xagħri, Iżrael bnew it-​tabernaklu, u dan sar il-​post ċentrali tal-​kamp tagħhom. (Numri, kapitlu 33) B’mod xieraq, il-​Bibbja tiddeskrivi lil Jehovah bħala li jgħix fost il-​poplu tiegħu eżatt fiċ-​ċentru tal-​kamp tagħhom. Il-​glorja tiegħu mliet it-​tabernaklu. (Eżodu 29:43-46; 40:34; Numri 5:3; 11:20; 16:3) Il-​ktieb Our Living Bible jikkummenta: “Dan is-​santwarju li setaʼ jinġarr kien taʼ importanza l-​iktar kbira, ladarba dan ħoloq ċentru għal ġbir reliġjuż għat-​tribujiet. Dan b’hekk żammhom uniti matul is-​snin twal taʼ ġiri fid-​deżert u għamel possibbli azzjoni magħquda.” Iktar minn hekk, it-​tabernaklu qeda bħala tfakkira kontinwa li l-​qima taʼ l-​Iżraeliti lejn il-​Ħallieq tagħhom kienet ċentrali għall-​ħajjiet tagħhom.

6, 7. Liema struttura għall-​qima ħadet post it-​tabernaklu, u din kif qdiet lill-​ġens taʼ Iżrael?

⁶ Wara li l-​Iżraeliti waslu fl-​Art Imwiegħda, it-​tabernaklu baqaʼ jkun iċ-​ċentru tal-​qima taʼ Iżrael. (Ġożwè 18:1; 1 Samwel 1:3) Maż-​żmien, is-​Sultan David ippropona li tinbena struttura permanenti. Din tat prova li kienet it-​tempju, mibni iktar tard minn ibnu Salamun. (2 Samwel 7:1-10) Fl-​inawgurazzjoni tiegħu sħaba niżlet biex tindika l-​approvazzjoni taʼ Jehovah għal dak il-​bini. “Jien bnejt b’suċċess dar t’għamara għolja għalik,” talab Salamun, “post stabbilit għalik biex tgħammar fih għal żmien indefinit.” (1 Slaten 8:12, 13; 2 Kronaki 6:2) It-​tempju mibni ġdid issa sar iċ-​ċentru għad-​devozzjonijiet tal-​ġens.

⁷ Tliet darbiet fis-​sena, l-​irġiel Iżraeliti kollha telgħu Ġerusalemm biex jattendu ċelebrazzjonijiet taʼ ferħ fit-​tempju b’rikonoxximent tal-​barka t’Alla. B’mod xieraq, dawn il-​laqgħat kienu msejħin “festi staġjonali taʼ Jehovah,” billi ffokaw l-​attenzjoni fuq il-​qima t’Alla. (Levitiku 23:2, 4) Nisa devoti attendew flimkien maʼ membri oħrajn tal-​familja.—1 Samwel 1:3-7; Luqa 2:41-44.

8. Salm 84:1-12 kif jixhed għall-​importanza tal-​qima taʼ Jehovah?

⁸ Is-​salmisti mnebbħin b’mod elokwenti rrikonoxxew kemm il-​qima kienet meqjusa importanti ħafna fil-​ħajjiet tagħhom. “Kemm huwa sabiħ it-​tabernaklu grandjuż tiegħek, O Jehovah taʼ l-​armati!” kantaw l-​ulied subjien taʼ Kora. Huma ċertament ma kinux qegħdin jeżaltaw lil xi bini partikulari. Minflok, għollew l-​ilħna tagħhom f’tifħir lil Alla Jehovah, billi ddikjaraw: “Qalbi stess u l-​istess laħmi jgħajtu mimlijin ferħ lil dak Alla l-​ħaj.” Is-​servizz tal-​Leviti ġabilhom hena kbira. “Henjin dawk li qegħdin jgħammru fid-​dar tiegħek!” ipproklamaw. “Huma xorta waħda jibqgħu jfaħħruk.” Fil-​fatt, Iżrael kollu setgħu jkantaw: “Henjin huma l-​irġiel li s-​saħħa tagħhom qiegħda fik, li f’qalbhom hemm it-​toroq kbar. . . . Huma se jkomplu mexjin minn enerġija vitali għal enerġija vitali; kull wieħed jidher lil Alla f’Sijon.” Għalkemm il-​vjaġġ taʼ wieħed Iżraelit lejn Ġerusalemm setaʼ kien twil u strapazzanti, is-​saħħa tiegħu kienet tiġġedded hekk kif kien jasal fil-​kapitali. Qalbu mtliet bil-​ferħ hekk kif hu gglorifika l-​privileġġ tiegħu li jqim lil Jehovah: “Għax jum fil-​btieħi tiegħek huwa aħjar minn elf x’imkien ieħor. Jien għażilt li nieqaf fuq l-​għatba tad-​dar t’Alla tiegħi minflok ma ndur madwar it-​tined tal-​ħażen. . . . O Jehovah taʼ l-​armati, hieni hu l-​bniedem li qiegħed jafda fik.” Espressjonijiet bħal dawn jirrivelaw il-​prijorità li dawk l-​Iżraeliti taw lill-​qima taʼ Jehovah.—Salm 84:1-12.

9. Xi ġralu l-​ġens taʼ Iżrael meta naqas li jżomm il-​qima taʼ Jehovah fuq quddiem?

⁹ B’sogħba, Iżrael naqsu li jżommu l-​qima vera fuq quddiem. Ippermettew li d-​devozzjoni lejn allat foloz therri ż-​żelu tagħhom għal Jehovah. B’konsegwenza taʼ dan, Jehovah abbandunahom għall-​għedewwa tagħhom, billi ħalliehom jittieħdu fl-​eżilju fil-​Babilonja. Meta ġew irrestawrati lejn arthom wara 70 sena, Jehovah ipprovda lil Iżrael bl-​eżortazzjonijiet taʼ tqanqil tal-​profeti leali Ħaggaj, Żakkarija, u Malakija. Il-​Qassis Eżra u l-​Gvernatur Neħemija qanqlu lill-​poplu t’Alla biex jibnu mill-​ġdid it-​tempju u jistabbilixxu mill-​ġdid il-​qima vera hemmhekk. Imma hekk kif għaddew is-​sekli, il-​qima vera reġgħet tbaxxiet bħala prijorità fil-​ġens.

Żelu Għal Qima Vera Fl-​Ewwel Seklu

10, 11. Il-​qima taʼ Jehovah liema post kellha fil-​ħajjiet taʼ wħud leali meta Ġesù kien fuq l-​art?

¹⁰ Fiż-​żmien stipulat taʼ Jehovah, deher il-​Messija. Individwi leali kienu qegħdin jittamaw f’Jehovah għas-​salvazzjoni. (Luqa 2:25; 3:15) Ir-​rakkont tal-​Vanġelu taʼ Luqa b’mod ċar jiddeskrivi lil Anna taʼ 84 sena bħala armla “li qatt ma kienet tonqos mit-​tempju, tagħti servizz sagru lejl u nhar b’sawm u suppliki.”—Luqa 2:37.

¹¹ “L-​ikel tiegħi,” qal Ġesù, “huwa għalija li nagħmel ir-​rieda taʼ dak li bagħatni u li ntemm ix-​xogħol tiegħu.” (Ġwann 4:34) Ftakar kif irreaġixxa Ġesù meta kkonfronta lis-​sarrafa tal-​flus fit-​tempju. Qalbilhom l-​imwejjed kif ukoll il-​bankijiet tal-​merkanti tal-​ħamiem. Mark jirrakkonta: “[Ġesù] ma kien iħalli lil ħadd iġorr xi għodda minn ġot-​tempju, imma hu baqaʼ jgħallem u jgħid: ‘M’huwiex miktub, “Dari se tissejjaħ dar taʼ talb għall-​ġnus kollha”? Imma intom għamiltuha għar tal-​ħallelin.’” (Mark 11:15-17) Iva, Ġesù saħansitra ma ħalla lil ħadd iqassar it-​triq billi jgħaddi mill-​bitħa tat-​tempju meta jkun iġorr xi affarijiet għal xi parti oħra tal-​belt. L-​azzjonijiet taʼ Ġesù inforzaw il-​parir li kien ta qabel: “Ibqgħu, allura, fittxu l-​ewwel is-​saltna u t-​tjieba [t’Alla].” (Mattew 6:33) Ġesù ħallielna eżempju meraviljuż f’li nagħtu lil Jehovah devozzjoni esklussiva. Hu verament ipprattika dak li ppriedka.—1 Pietru 2:21.

12. Id-​dixxipli taʼ Ġesù kif urew il-​prijorità li kienu jagħtu lill-​qima taʼ Jehovah?

¹² Ġesù waqqaf ukoll mudell għad-​dixxipli tiegħu biex isegwu bil-​mod kif hu wettaq l-​inkarigu tiegħu li jeħles lil-​Lhud mgħaffġin, imma leali, mit-​toqol taʼ prattiċi reliġjużi foloz. (Luqa 4:18) B’ubbidjenza lejn il-​kmand taʼ Ġesù biex jagħmlu dixxipli u jgħammduhom, il-​Kristjani bikrin bil-​qlubija pproklamaw ir-​rieda taʼ Jehovah f’konnessjoni mal-​Mulej irxoxtat tagħhom. Jehovah kien kuntent ħafna bil-​prijorità li huma taw lill-​qima Lejh. B’hekk, l-​anġlu t’Alla stess ħeles b’mod mirakoluż lill-​appostli Pietru u Ġwanni mill-​ħabs u tahom l-​istruzzjoni: “Morru fi triqtkom, u, wara li tkunu ħadtu waqfa fit-​tempju, ibqgħu għidu lin-​nies il-​qwiel kollha dwar din il-​ħajja.” Mogħtijin is-​saħħa mill-​ġdid, obdew. Kuljum, kemm fit-​tempju taʼ Ġerusalemm u kif ukoll minn dar għal dar “komplew bla heda jgħallmu u jiddikjaraw l-​aħbar tajba dwar il-​Kristu, Ġesù.”—Atti 1:8; 4:29, 30; 5:20, 42; Mattew 28:19, 20.

13, 14. (a) Minn żminijiet Kristjani bikrin, Satana x’ipprova jagħmel lill-​qaddejja t’Alla? (b) Il-​qaddejja leali t’Alla x’baqgħu jagħmlu?

¹³ Hekk kif l-​oppożizzjoni għall-​ippridkar tagħhom kibret, Alla dderieġa lill-​qaddejja leali tiegħu biex jiktbu pariri f’waqthom. “Itfgħu l-​anzjetà kollha tagħkom fuq [Jehovah], għaliex jimpurtah minnkom,” kiteb Pietru ftit wara s-​sena 60 E.K. “Ibqgħu f’sensikom, kunu għassa. L-​avversarju tagħkom, ix-​Xitan, idur bħal iljun jgħajjat, ifittex biex jiblaʼ lil xi ħadd. Imma ħudu l-​waqfa tagħkom kontra tiegħu, solidi fil-​fidi, billi tafu li l-​istess affarijiet f’dawk li huma sofferenzi qegħdin jiġu mwettqin fis-​sħubija kollha kemm hija taʼ ħutkom fid-​dinja.” Il-​Kristjani bikrin ċertament li sabu rassigurazzjoni f’dak il-​kliem. Kienu jafu li wara li jkunu sofrew għal ftit żmien, Alla kien se jtemm it-​taħriġ tagħhom. (1 Pietru 5:7-10) Matul dawk l-​aħħar jiem tas-​sistema t’affarijiet Lhudija, Kristjani veri elevaw il-​qima taʼ mħabba taʼ Jehovah għal livelli ġodda.—Kolossin 1:23.

¹⁴ Kif kien bassar l-​appostlu Pawlu, seħħet apostasija, dawrien lil hinn mill-​qima vera. (Atti 20:29, 30; 2 Tessalonkin 2:3) Testimonjanza mill-​aħħar għaxriet taʼ snin taʼ l-​ewwel seklu akkumulat evidenza taʼ dan. (1 Ġwann 2:18, 19) Satana b’suċċess żeraʼ Kristjani taparsi fost il-​ġenwini, billi għamilha diffiċli biex tiddistingwi dan il-​“ħaxix ħażin” minn Kristjani bħal qamħ. Minkejja dan, matul is-​sekli li għaddew, xi individwi poġġew il-​qima t’Alla l-​ewwel, saħansitra b’riskju għall-​ħajjiet tagħhom. Imma ma kienx qabel l-​aħħar għaxriet taʼ snin taż-​“żminijiet maħturin tal-​ġnus” li Alla ġabar mill-​ġdid il-​qaddejja tiegħu biex jeleva l-​qima vera.—Mattew 13:24-30, 36-43; Luqa 21:24.

Il-​Qima Taʼ Jehovah Elevata Llum

15. Mill-​1919 ’l hawn, il-​profeziji taʼ Isaija 2:2-4 u Mikea 4:1-4 kif twettqu?

¹⁵ Fl-​1919, Jehovah ta l-​qawwa lill-​fdal midlukin biex iwettqu kampanja qalbiena taʼ għoti taʼ xiehda mad-​dinja kollha li għolliet il-​qima taʼ dak Alla veru fl-​għoli. Bid-​dħul tan-​“ngħaġ oħrajn” simboliċi mill-​1935 ’il quddiem, ix-​xmara taʼ nies li b’mod spiritwali jitilgħu lejn “il-​muntanja tad-​dar taʼ Jehovah” baqgħet dejjem tikber. Matul is-​sena taʼ servizz 1993, 4,709,889 Xhieda taʼ Jehovah faħħruh billi stiednu lil oħrajn biex jingħaqdu fil-​qima elevata tiegħu. X’kuntrast jagħmel dan mal-​qagħda baxxa spiritwali taʼ l-​“għoljiet” settarjani taʼ l-​imperu dinji taʼ reliġjon falza, b’mod notevoli fil-​Kristjaneżmu!—Ġwann 10:16; Isaija 2:2-4; Mikea 4:1-4.

16. Il-​qaddejja kollha t’Alla x’għandhom bżonn jagħmlu minħabba dak li huwa mbassar f’​Isaija 2:10-22?

¹⁶ Membri tar-​reliġjon falza jqisu lill-​knejjes u l-​katidrali tagħhom, u saħansitra lill-​kleru tagħhom bħala “għoljin,” billi jattribwulhom titli u unuri grandjużi. Imma innota x’bassar Isaija: “L-​għajnejn imkabbrin tal-​bniedem taʼ l-​art iridu jsiru baxxi, u l-​kobor tal-​bnedmin irid imil; u Jehovah waħdu jrid jitqiegħed fl-​għoli f’dak il-​jum.” Dan meta se jseħħ? Matul it-​tribulazzjoni kbira imminenti meta “l-​allat taʼ bla valur infushom se jgħaddu kompletament.” Minħabba l-​imminenza taʼ dak iż-​żmien li jispira biżaʼ, il-​qaddejja kollha t’Alla jeħtieġu li jeżaminaw serjament x’post għandha l-​qima taʼ Jehovah fil-​ħajjiet tagħhom.—Isaija 2:10-22.

17. Il-​qaddejja taʼ Jehovah illum kif juru l-​prijorità li jagħtu lill-​qima taʼ Jehovah?

¹⁷ Bħala fratellanza internazzjonali, ix-​Xhieda taʼ Jehovah huma magħrufin sewwa għaż-​żelu tagħhom f’li jippridkaw is-​Saltna. Il-​qima tagħhom m’hijiex sempliċement reliġjon għan-​numru, riżervata għal xi siegħa jew ftit iktar fil-​ġimgħa. Le, hija l-​mod taʼ ħajja kollu kemm huwa tagħhom. (Salm 145:2) Tabilħaqq, is-​sena l-​oħra iktar minn 620,000 Xhieda rranġaw l-​affarijiet tagħhom biex jieħdu sehem fil-​ministeru Kristjan full-time. Il-​bqija ċertament li ma jittraskurawx il-​qima taʼ Jehovah. Għandha post prominenti kemm fil-​konversazzjonijiet tagħhom taʼ kuljum u kif ukoll fl-​ippridkar pubbliku tagħhom, saħansitra jekk l-​obbligi tal-​familja tagħhom jirrikjedu li jaħdmu iebes f’impjiegi sekulari.

18, 19. Semmi eżempji taʼ inkuraġġiment li stajt ħadt mill-​qari taʼ stejjer tal-​ħajjiet taʼ Xhieda.

¹⁸ L-​istejjer tal-​ħajja taʼ Xhieda ppubblikati f’The Watchtower jipprovdu dehen fil-​modi taʼ kif aħwa rġiel u nisa differenti żammew il-​qima taʼ Jehovah fl-​ewwel post fil-​ħajjiet tagħhom. Waħda oħt żagħżugħa li ddedikat il-​ħajja tagħha lil Jehovah meta kellha sitt snin poġġiet is-​servizz missjunarju bħala l-​mira tagħha. Intom aħwa żgħażagħ, liema mira tistgħu tagħżlu li se tgħinkom iżżommu l-​qima taʼ Jehovah quddiemnett fil-​ħajjiet tagħkom?​—Ara l-​artiklu “Pursuing a Goal Set at Six Years of Age,” f’The Watchtower taʼ l-​1 taʼ Marzu, 1992, paġni 26-30.

¹⁹ Waħda oħt armla u mdaħħla fiż-​żmien tipprovdi eżempju ieħor mill-​aħjar taʼ li npoġġu l-​qima taʼ Jehovah fil-​post xieraq tagħha. Hi ħadet inkuraġġiment kbir biex tissaporti mingħand dawk li kienet għenet biex jitgħallmu l-​verità. Huma kienu l-​“familja” tagħha. (Mark 3:31-35) Jekk issib lilek innifsek f’ċirkostanzi simili, se taċċetta int l-​appoġġ u l-​għajnuna taʼ dawk iżgħar minnek fil-​kongregazzjoni? (Jekk jogħġbok innota kif Oħtna Winifred Remmie esprimiet lilha nfisha fl-​artiklu “I Responded in Harvesttime,” ippubblikat f’The Watchtower taʼ l-​1 taʼ Lulju, 1992, paġni 21-3.) Intom qaddejja full-time, uru li l-​qima taʼ Jehovah tassew tiġi l-​ewwel fil-​ħajjiet tagħkom billi taqdu b’umiltà fejn tintbagħtu, billi tissottomettu ruħkom minn jeddkom lejn direzzjoni teokratika. (Jekk jogħġbok innota l-​eżempju taʼ Ħuna Roy Ryan, kif irrakkontat fl-​artiklu “Sticking Close to God’s Organization,” f’The Watchtower taʼ l-​1 taʼ Diċembru, 1991, paġni 24-7.) Ftakar li meta nagħtu prijorità lill-​qima taʼ Jehovah, għandna l-​assiguranza li hu se jieħu ħsiebna. M’għandniex għalfejn inkunu anzjużi dwar minn fejn se jiġu n-​neċessitajiet tal-​ħajja. L-​esperjenzi taʼ Ħutna Olive u Sonia Springate juru dan.​—Ara l-​artiklu “We Have Sought First the Kingdom,” f’The Watchtower taʼ l-​1 taʼ Frar, 1994, paġni 20-5.

20. X’mistoqsijiet pertinenti għandna issa nistaqsu lilna nfusna?

²⁰ Individwalment, allura, m’għandniex aħna nistaqsu lilna nfusna ftit mistoqsijiet penetranti? X’post għandha l-​qima taʼ Jehovah fil-​ħajja tiegħi? Qiegħed jien inwettaq id-​dedikazzjoni tiegħi biex nagħmel ir-​rieda t’Alla bl-​aqwa abbiltà tiegħi? F’liema oqsma tal-​ħajja nistaʼ nitjieb? Konsiderazzjoni bir-​reqqa taʼ l-​artiklu li jmiss se toffri opportunità biex nirriflettu dwar kif nużaw ir-​riżorsi tagħna fi qbil mal-​prijorità li għażilna aħna stess fil-​ħajja​—il-​qima tal-​Mulej Sovran Jehovah, Missierna taʼ mħabba.—Ekkleżjasti 12:13; 2 Korintin 13:5. (w94 12/1)

Bħala Reviżjoni

◻ Rigward il-​qima, Jehovah xi jfittex?

◻ It-​tabernaklu taʼ liema ħaġa qeda bħala tfakkira?

◻ Fl-​ewwel seklu E.K., min kienu eżempji li jispikkaw taʼ żelu għall-​qima vera, u kif?

◻ Mill-​1919 ’l hawn, il-​qima taʼ Jehovah kif ġiet elevata?