Tgħallem Int Bħalma Għallem Ġesù?

“[I]l-folol baqgħu mgħaġġbin bil-​mod kif kien jgħallem; għax kien qiegħed jgħallimhom bħal wieħed li għandu l-​awtorità, u mhux bħall-​iskribi tagħhom.”—MATTEW 7:28, 29.

1. Min segwa lil Ġesù hekk kif għallem fil-​Galilija, u x’kienet ir-​reazzjoni taʼ Ġesù?

KULFEJN mar Ġesù, il-​folol inġabru miegħu. “Mar idur il-​Galilija kollha kemm hi, jgħallem fis-​sinagogi tagħhom u jippriedka l-​aħbar tajba tas-​saltna u jfejjaq kull xorta taʼ mard u kull xorta taʼ nuqqas taʼ saħħa fost in-​nies.” Hekk kif ir-​rapport taʼ l-​attivitajiet tiegħu nfirex, “folol kbar segwewh mill-​Galilija u mid-​Dekapolis u minn Ġerusalemm u mill-​Ġudea u min-​naħa l-​oħra tal-​Ġordan.” (Mattew 4:23, 25) Meta rahom, “tħassarhom, għaliex kienu mqaxxrin u mitfugħin ’l hawn u ’l hemm bħal ngħaġ mingħajr ragħaj.” Hekk kif għallem setgħu jindunaw bil-​ħasra jew affezzjoni tenera li ħass għalihom; kien bħal balzmu li jserraħ fuq il-​feriti tagħhom li attirahom lejh.—Mattew 9:35, 36.

2. Minbarra l-​mirakli taʼ Ġesù, x’ġibed folol kbar?

² X’fejqan fiżiku mirakoluż wettaq Ġesù​—għamel lill-​imġiddmin indaf, lit-​torox jisimgħu, lill-​għomja jaraw, liz-​zopop jimxu, lill-​mejtin jiġu lura għall-​ħajja! Ċertament dawn it-​turijiet spettakulari tal-​qawwa taʼ Jehovah li kienet taħdem permezz taʼ Ġesù kienu jiġbdu folol f’numri kbar! Imma l-​mirakli ma kinux l-​uniċi affarijiet li ġibduhom; folol kbar ġew ukoll għall-​fejqan spiritwali pprovdut meta Ġesù kien jgħallem. Innota r-​rispons tagħhom, per eżempju, wara li semgħu l-​Priedka famuża tiegħu fuq il-​Muntanja: “Meta Ġesù temm dawn il-​qwiel, l-​effett kien li l-​folol baqgħu mgħaġġbin bil-​mod kif kien jgħallem; għax hu kien qiegħed jgħallimhom bħal wieħed li għandu l-​awtorità, u mhux bħall-​iskribi tagħhom.” (Mattew 7:28, 29) Ir-​rabbini tagħhom ikkwotaw tradizzjonijiet orali minn rabbini tal-​qedem bħala awtorità tagħhom. Ġesù għallimhom b’awtorità mingħand Alla: “L-​affarijiet li nitkellem, sewwa sew bħalma l-​Missier qalhomli, hekk nitkellimhom.”—Ġwann 12:50.

It-​Tagħlim Tiegħu Laħaq Il-​Qalb

3. Il-​mod kif Ġesù wassal il-​messaġġ tiegħu kif kien differenti minn dak taʼ l-​iskribi u l-​Fariżej?

³ Id-​differenza bejn it-​tagħlim taʼ Ġesù u dak taʼ l-​iskribi u l-​Fariżej ma kenitx biss il-​kontenut​—veritajiet mingħand Alla f’kuntrast maʼ tradizzjonijiet orali peżanti mill-​bnedmin—​imma wkoll il-​mod kif kien jiġi mogħti. L-​iskribi u l-​Fariżej kienu arroganti u ħorox, bi kburija jippretendu titli li jeżaltaw u bi stmerrija jistmaw lill-​folol bħala “nies misħutin.” Ġesù, iżda, kien ġwejjed, ġentili, qalbu tajba, jissimpatizza, u taʼ spiss iċedi, u kien imqanqal bil-​ħniena għalihom. Ġesù għallem mhux biss bi kliem korrett imma wkoll bi kliem ħelu minn qalbu, li daħal direttament fil-​qlub tas-​semmiegħa tiegħu. Il-​messaġġ ferrieħi tiegħu ġibed lin-​nies lejh, qanqalhom biex jiġu kmieni fit-​tempju biex jisimgħuh, u ġegħilhom isegwuh mill-​qrib u jieħdu pjaċir jisimgħuh. Ġew bi ħġarhom biex jisimgħuh, billi ddikjaraw: “Ebda bniedem ieħor ma qatt tkellem hekk.”—Ġwann 7:46-49; Mark 12:37; Luqa 4:22; 19:48; 21:38.

4. Fl-​ippridkar taʼ Ġesù x’kien b’mod speċjali li ġibed ħafna nies?

⁴ Ċertament, waħda mir-​raġunijiet għala n-​nies ħassewhom miġbudin lejn it-​tagħlim tiegħu kien l-​użu tiegħu tat-​tixbihat. Ġesù ra dak li oħrajn raw, imma hu ħaseb dwar affarijiet li huma qatt ma kienu ħasbu dwarhom. Ġilji jikbru fl-​għelieqi, għasafar jibnu l-​bejtiet tagħhom, irġiel jiżirgħu l-​qamħ, ragħajja jġibu ’l ġewwa ħrief mitlufin, nisa jħitu rqajja fuq ħwejjeġ qodma, tfal jilagħbu fis-​suq, sajjieda jiġbdu x-​xbieki tagħhom​—affarijiet taʼ kuljum li kulħadd kien jara—qatt ma kienu komuni f’għajnejn Ġesù. Kulfejn kien iħares, kien jara x’jistaʼ juża biex ixebbah lil Alla u s-​Saltna Tiegħu jew biex jagħmel punt dwar is-​soċjetà umana taʼ madwaru.

5. Ġesù fuq xiex ibbaża t-​tixbihat tiegħu, u liema ħaġa għamlet il-​parabboli tiegħu effettivi?

⁵ It-​tixbihat taʼ Ġesù huma bbażati fuq affarijiet taʼ kuljum li n-​nies jaraw ħafna drabi, u meta veritajiet huma marbutin maʼ affarijiet familjari, dawn jiġu mnaqqxin malajr u fil-​fond fl-​imħuħ taʼ dawk li jisimgħu. Veritajiet bħal dawn ma jiġux mismugħin biss; isiru stampi mentali u tistaʼ tiftakarhom faċilment wara. Il-​parabboli taʼ Ġesù kienu kkaratterizzati bis-​sempliċità, żbarazzati minn materjal mhux essenzjali li setaʼ jidħol fin-​nofs u jfixkel il-​fehma tagħhom taʼ veritajiet. Ikkunsidra, per eżempju, il-​parabbola tas-​Samaritan id-​dħuli. Int tara b’mod ċar x’inhu ġar tajjeb. (Luqa 10:29-37) Imbagħad Ġesù ta t-​tixbieha dwar iż-​żewġt itfal subjien​—wieħed li qal li kien se jaħdem fl-​għalqa tad-​dwieli imma ma marx, l-​ieħor li qal li ma riedx imma mbagħad mar. Int malajr tara x’inhuwa l-​punt bażiku taʼ ubbidjenza vera​—li tagħmel ix-​xogħol assenjat. (Mattew 21:28-31) L-​ebda mħuħ ma kienu jonogħsu jew jiġġerrew matul it-​tagħlim vivaċi taʼ Ġesù. Inżammu attivi kemm biex jisimgħu u kemm biex jaraw.

Ġesù Ċeda Meta L-​Imħabba Kienet Titlob Hekk

6. Li tkun raġonevoli, jew li ċċedi, meta b’mod partikulari huwa taʼ għajnuna?

⁶ Ħafna drabi meta l-​Bibbja titkellem dwar li tkun raġonevoli, nota taʼ taħt turi li dan ifisser li tkun iċċedi. L-​għerf mingħand Alla jċedi meta jkun hemm ċirkostanzi li jridu jitqiesu. Aħna għandna nkunu raġonevoli, jew inċedu, xi drabi. L-​anzjani għandhom ikunu lesti li jċedu meta l-​imħabba titlob hekk u l-​indiema tipprovdi bażi għal dan. (1 Timotew 3:3; Ġakbu 3:17) Ġesù ħalla eżempji meraviljużi fejn hu ċeda, billi għamel eċċezzjonijiet għal regoli ġenerali meta l-​ħniena jew il-​mogħdrija ndikaw dan.

7. Liema huma xi eżempji taʼ li Ġesù kien iċedi?

⁷ Ġesù darba qal: “Kulmin jiċħadni quddiem il-​bnedmin, jien ukoll se niċħdu quddiem Missieri li hu fis-​smewwiet.” Imma hu ma ċaħadx lil Pietru, għalkemm Pietru ċaħdu tliet darbiet. Kien hemm ċirkostanzi li riedu jitqiesu, li Ġesù b’mod evidenti ta kashom. (Mattew 10:33; Luqa 22:54-62) Kien hemm ukoll ċirkostanzi li riedu jitqiesu meta l-​mara mhix nadifa b’nixxiegħa taʼ demm kisret il-​Liġi taʼ Mosè billi daħlet fil-​folla. Ġesù ma kkundannahiex lanqas. Fehem id-​disperazzjoni tagħha. (Mark 1:40-42; 5:25-34; ara wkoll Luqa 5:12, 13.) Ġesù kien qal lill-​appostli tiegħu biex ma jidentifikawhx bħala l-​Messija, u madankollu ma żammx b’mod riġidu maʼ dik ir-​regola meta identifika lilu nnifsu bħala tali maʼ mara Samaritana ħdejn il-​bir. (Mattew 16:20; Ġwann 4:25, 26) F’dawn il-​każijiet kollha, l-​imħabba, il-​ħniena, u l-​mogħdrija għamlu xieraq li hu jċedi.—Ġakbu 2:13.

8. L-​iskribi u l-​Fariżej meta kienu jgħawġu r-​regoli, u meta ma kinux?

⁸ Kien differenti maʼ l-​iskribi u l-Fariżej li ma kinux iċedu. Għalihom infushom huma kienu jiksru t-​tradizzjonijiet tagħhom tas-​Sabat biex jieħdu l-​barri tagħhom ħdejn l-​_ilma. Jew jekk il-​barri jew it-​tifel tagħhom jaqaʼ f’xi bir, kienu jiksru s-​Sabat biex joħorġuh. Imma għan-​nies komuni, ma kienu jċedu lanqas nitfa! Ma ‘kinux lesti li jħarrku [l-ħtiġijiet] b’sebagħhom.’ (Mattew 23:4; Luqa 14:5) Għal Ġesù, in-​nies kienu iżjed importanti mill-​biċċa l-​kbira tar-​regoli; għall-​Fariżej, ir-​regoli kienu iżjed importanti min-​nies.

Isir “Bin il-​Kmandament”

9, 10. Wara li rritornaw f’Ġerusalemm, il-​ġenituri taʼ Ġesù fejn sabuh, u x’kien is-​sinjifikat tal-​mistoqsijiet taʼ Ġesù?

⁹ Xi wħud jilmentaw li hemm biss inċident wieħed fit-​tfulija taʼ Ġesù li huwa miktub. Madankollu ħafna ma jirrealizzawx is-​sinjifikat kbir taʼ dik il-​ġrajja. Hija rrapportata għalina f’​Luqa 2:46, 47: “Wara tlett ijiem sabuh fit-​tempju, bil-​qiegħda f’nofs l-​għalliema u jismagħhom u jistaqsihom. Imma dawk kollha li kienu qegħdin jisimgħuh kienu l-​ħin kollu jistagħġbu b’kemm kien jifhem u bit-​tweġibiet tiegħu.” It-​Theological Dictionary of the New Testament taʼ Kittel jippreżenta l-​idea li f’dan il-​każ il-​kelma Griega għal “jistaqsi” ma kenitx sempliċement xi kurżità taʼ tifel. Il-​kelma tistaʼ tirreferi għal domandar użat waqt eżami ġudizzjarju, investigazzjoni, stħarriġ, saħansitra “l-​mistoqsijiet penetranti u makakki tal-​Fariżej u s-​Saduċej,” bħal dawk imsemmijin f’​Mark 10:2 u 12:18-23.

¹⁰ L-​istess dizzjunarju jissokta: “Minħabba dan l-​użu jistaʼ jiġi mistoqsi jekk . . . [Luqa] 2:46 jissinjifikax, mhux daqstant il-​mistoqsijiet taʼ kurżità tat-​tifel, imma minflok id-​disputar b’suċċess Tiegħu. [Vers] 47 jaqbel tajjeb mal-​fehma taʼ l-​aħħar.”a It-​traduzzjoni taʼ Rotherham taʼ vers 47 tippreżentaha bħala konfrontazzjoni drammatika: “Issa dawk kollha li semgħuh baqgħu mbellhin, minħabba l-​fehma tiegħu u t-​tweġibiet tiegħu.” Il-​Word Pictures in the New Testament taʼ Robertson jgħid li l-​istagħġib kontinwu tagħhom ifisser li “huma baqgħu ċċassati bħal li kieku għajnejhom kienu se jaqbżulhom ’il barra.”

11. X’kienet ir-​reazzjoni taʼ Marija u Ġużeppi għal dak li raw u semgħu, u dizzjunarju teoloġiku wieħed x’jissuġġerixxi?

¹¹ Meta l-​ġenituri taʼ Ġesù fl-​aħħar ġew fuq ix-​xena, “baqgħu mbellhin.” (Luqa 2:48) Robertson jgħid li l-​kelma Griega f’din l-​espressjoni tfisser “taqlaʼ ’l barra, timbotta ’l barra b’daqqa.” Hu jżid li Ġużeppi u Marija “kienu maqlugħin ’il barra” b’dak li raw u semgħu. F’ċertu sens, Ġesù diġà kien għalliem taʼ l-​għaġeb. U minħabba dan l-​inċident fit-​tempju, il-​pubblikazzjoni taʼ Kittel issostni li “Ġesù diġà jibda fit-​tfulija Tiegħu l-​konflitt li fih l-​opponenti Tiegħu se jkollhom fl-​aħħar iċedu.”

12. X’kien sinjifikanti dwar diskussjonijiet li Ġesù kellu wara maʼ mexxejja reliġjużi?

¹² U jċedu kellhom! Snin wara, kien permezz taʼ domandar bħal dan li Ġesù għeleb lill-​Fariżej sakemm ‘m’azzardawx minn dak il-​jum ’il quddiem jistaqsuh iktar.’ (Mattew 22:41-46) Is-​Saduċej bl-​istess mod ġew imsikktin fuq il-​kwistjoni taʼ l-​irxoxt, u “ma kellhomx iktar il-​kuraġġ li jistaqsuh mistoqsija waħda.” (Luqa 20:27-40) L-​iskribi ma tantx marru aħjar. Wara li wieħed minnhom kellu diskussjoni maʼ Ġesù, “ħadd ma kellu l-​kuraġġ jistaqsih iktar.”—Mark 12:28-34.

13. Liema ħaġa għamlet l-​episodju fit-​tempju sinjifikanti fil-​ħajja taʼ Ġesù, u liema attenzjoni oħra tissuġġerixxi?

¹³ Għala dan l-​inċident li jinvolvi lil Ġesù u l-​għalliema fit-​tempju kien il-​wieħed li ntgħażel mit-​tfulija tiegħu biex jiġi rrakkontat? Kien il-​punt taʼ bidla fil-​ħajja taʼ Ġesù. Meta kellu madwar 12-il sena, hu sar dak li l-​Lhud kienu jsejħulu “bin il-​kmandament,” responsabbli biex josserva l-​ordinanzi kollha tiegħu. Meta Marija lmentat maʼ Ġesù dwar in-​niket mentali li hu kien ikkaġuna lilha u lil Ġużeppi, it-​tweġiba taʼ binha ndikat li hu wisq probabbli rrealizza n-​natura mirakoluża tat-​twelid tiegħu u l-​futur Messjaniku tiegħu. Dak huwa ssuġġerit bil-​mod kif innota li, b’mod dirett ħafna, Alla kien Missieru: “Għalfejn kellkom tfittxuni? Ma kontux tafu li jien irrid inkun fid-​dar taʼ Missieri?” Fil-​fatt, dawn huma l-​ewwel kelmiet minn Ġesù li huma mniżżlin fil-​Bibbja, u jindikaw li hu kien konxju dwar l-​iskop taʼ Jehovah għala bagħtu fuq l-​art. B’hekk, dan l-​episodju kollu kemm hu huwa wieħed taʼ sinjifikat ewlieni.—Luqa 2:48, 49.

Ġesù Jħobbu Jifhem Lit-​Tfal

14. Ir-​rakkont tat-​tfajjel Ġesù fit-​tempju liema punti interessanti jistaʼ jagħmel liż-​żgħażagħ konxji tagħhom?

¹⁴ Dan ir-​rakkont għandu jkun b’mod speċjali eċċitanti għaż-​żgħażagħ. Juri kemm Ġesù studja b’mod diliġenti hekk kif kiber lejn l-​irġulija. Rabbini fit-​tempju baqgħu mistagħġbin bl-​għerf taʼ dan “bin il-​kmandament” taʼ 12-il sena. Madankollu xorta ħadem maʼ Ġużeppi fil-​ħanut taʼ mastrudaxxa, “baqaʼ sottomess lejh” u lejn Marija, u żdied “fil-​favur m’Alla u mal-​bnedmin.”—Luqa 2:51, 52.

15. Ġesù kif kien jappoġġja liż-​żgħażagħ matul il-​ministeru tiegħu fuq l-​art, u dan x’ifisser għaż-​żgħażagħ illum?

¹⁵ Ġesù kien jappoġġjahom ħafna liż-​żgħażagħ matul il-​ministeru tiegħu fuq l-​art: “Meta l-​qassisin ewlenin u l-​iskribi raw l-​affarijiet meraviljużi li għamel u s-​subjien li kienu qegħdin jgħajtu fit-​tempju u jgħidu: ‘Salva, nitolbu, lil Bin David!’ ħassewhom mgħaddbin bi stmerrija u qalulu: ‘Tismaʼ dawn x’qegħdin jgħidu?’ Ġesù qalilhom: ‘Iva. Qatt ma qrajtuh dan, “Minn fomm it-​trabi u l-​imreddgħin int fornejt it-​tifħir”?’” (Mattew 21:15, 16; Salm 8:2) Hu għadu jappoġġja bl-​istess mod lil mijiet taʼ eluf taʼ żgħażagħ illum li qegħdin iżommu l-​integrità tagħhom u jfornu tifħir, xi wħud minnhom saħansitra għamlu dan billi kellhom iħallsu b’ħajjithom stess!

16. (a) Ġesù liema lezzjoni għallem lill-​appostli tiegħu billi poġġa f’nofshom tifel żgħir? (b) F’liema żmien kruċjali ħafna fil-​ħajja taʼ Ġesù kien għad għandu ħin għat-​tfal?

¹⁶ Meta l-​appostli argumentaw dwar min kien l-​akbar, Ġesù qal lit-​12: “‘Jekk xi ħadd irid ikun l-​ewwel, irid ikun l-​aħħar wara kulħadd u ministru taʼ kulħadd.’ U qabad tfajjel ċkejken, poġġieh f’nofshom u poġġa dirgħajh madwaru u qalilhom: ‘Kulmin jilqaʼ lil wieħed minn dawn it-​tfal żgħar fuq il-​bażi taʼ ismi, jilqaʼ lili; u kulmin jilqaʼ lili, jilqaʼ, mhux lili biss, imma wkoll lil dak li bagħatni.’” (Mark 9:35-37) Barra minn hekk, meta kien qed jivvjaġġa lejn Ġerusalemm għall-​aħħar darba, biex jiffaċċja prova u mewt tal-​biżaʼ, sab il-​ħin għat-​tfal: “Ħallu t-​tfal żgħar jiġu għandi; tipprovawx twaqqfuhom, għax is-​saltna t’Alla tappartjeni lil uħud bħal dawn.” Imbagħad “ħa t-​tfal f’dirgħajh u beda jberikhom, billi poġġa jdejh fuqhom.”—Mark 10:13-16.

17. Għala kien faċli għal Ġesù li jifhem lit-​tfal, u t-​tfal x’iridu jiftakru dwaru?

¹⁷ Ġesù jaf xi jfisser li tkun tifel (jew tifla) f’dinja taʼ adulti. Għex maʼ adulti, ħadem magħhom, esperjenza li jkun suġġett lejhom, u ħass ukoll is-​sentiment taʼ sigurtà u kordjalità taʼ li tkun maħbub minnhom. Tfal, dan l-​istess Ġesù hu l-​ħabib tagħkom; miet għalikom, u intom se tgħixu għal dejjem jekk tobdu l-​kmandi tiegħu.—Ġwann 15:13, 14.

18. Liema ħsieb eċċitanti għandna nżommu f’moħħna, speċjalment matul żminijiet taʼ stress jew periklu?

¹⁸ Li tagħmel dak li jikkmanda Ġesù m’huwiex iebes daqs kemm jistaʼ jidher. Żgħażagħ, hu qiegħed hemm għalikom u għal kulħadd, bħalma naqraw f’​Mattew 11:28-30: “Ejjew għandi, intom ilkoll li qegħdin taħdmu iebes u mgħobbijin wisq, u jien se nirrifreskakom. Ħudu l-​madmad tiegħi fuqkom [jew, “Idħlu taħt il-​madmad tiegħi miegħi,” nota taʼ taħt] u tgħallmu minni, għax jien kalm u umli fil-​qalb, u intom se ssibu rifreskar għal erwieħkom. Għax il-​madmad tiegħi ħanin u t-​tagħbija tiegħi ħafifa.” Immaġina ftit, hekk kif timxi fil-​ħajja taqdi lil Jehovah, Ġesù qed jimxi maʼ ġenbek, billi jagħmel il-​madmad ħanin u t-​tagħbija ħafifa. Dak huwa ħsieb eċċitanti għalina lkoll!

19. Liema mistoqsijiet dwar il-​modi taʼ tagħlim taʼ Ġesù għandna nirrevedu minn żmien għal żmien?

¹⁹ Wara li rrevedejna biss ftit mill-​modi kif Ġesù għallem, insibu aħna li ngħallmu bħalma għallem hu? Meta naraw lil dawk li huma fiżikament morda jew spiritwalment bil-​ġuħ, nitqanqlu aħna bil-​ħniena biex nagħmlu kulma nistgħu biex ngħinuhom? Meta nistruwixxu lil oħrajn, ngħallmu aħna l-​Kelma t’Alla, jew, bħall-​Fariżej, ngħallmu l-​ideat tagħna stess? Qegħdin aħna attenti biex naraw l-​affarijiet taʼ kuljum madwarna li jistgħu jintużaw biex niċċaraw, nagħtu stampa, nifformaw sod, u nsebbħu l-​fehma taʼ veritajiet spiritwali? Nevitaw aħna li nżommu b’mod riġidu maʼ ċerti regoli meta, minħabba ċ-​ċirkostanzi, l-​imħabba u l-​ħniena jiġu espressi b’mod iktar xieraq billi nċedu fuq l-​applikar taʼ regoli bħal dawn? U xi ngħidu għat-​tfal? Nuruhom aħna l-​istess tħassib ġentili u qalb tajba bl-​imħabba bħal ma għamel Ġesù? Tinkuraġġixxi int lit-​tfal tiegħek biex jistudjaw bil-​mod kif kien jagħmel Ġesù bħala tifel? Se taġixxi int bis-​sodizza kif għamel Ġesù imma tkun lest li tilqaʼ mill-​qalb lil uħud nedmin, bil-​mod kif qroqqa tiġbor lill-​flieles tagħha taħt ġwenħajha?—Mattew 23:37.

20. B’liema ħsieb taʼ pjaċir jalla nfarrġu lilna nfusna hekk kif naqdu lil Alla tagħna?

²⁰ Jekk nistinkaw biex nagħmlu l-​almu tagħna biex ngħallmu bħalma għamel Ġesù, ċertament li hu jħallina ‘nidħlu taħt il-​madmad tiegħu miegħu.’—Mattew 11:28-30. (w94 10/15)

[Nota taʼ taħt]

Tiftakar Int?

◻ Il-​folol għala ġrew wara Ġesù?

◻ Ġesù għala xi drabi ċeda fejn jidħlu xi regoli?

◻ X’nistgħu nitgħallmu mill-​mistoqsijiet taʼ Ġesù lill-​għalliema tat-​tempju?

◻ X’lezzjonijiet nistgħu nitgħallmu mir-​relazzjoni taʼ Ġesù mat-​tfal?