Mistoqsijiet mill-​Qarrejja

Jien tal-​fehma li l-​kelma Griega “toʹte” (imbagħad) hija wżata biex tintroduċi dak li jsegwi. Mela Mattew 24:9 għala jgħid: “Imbagħad [“toʹte”] jagħtukom f’idejn min iħabbatkom,” fejn ir-​rakkont parallel taʼ Luqa 21:12 jgħid: “Imma qabel dan kollu jixħtu jdejhom fuqkom u jippersegwitawkom”?

Huwa korrett li toʹte tistaʼ tiġi wżata biex tintroduċi xi ħaġa li ssegwi, xi ħaġa f’sekwenza, biex ngħidu hekk. Imma m’għandniex għalfejn nifhmu li dan huwa l-​uniku użu Bibliku tal-​kelma.

A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, taʼ Bauer, Arndt, u Gingrich, juri li l-​kelma toʹte hija wżata f’żewġ sensi bażiċi fl-​Iskrittura.

Wieħed huwa “f’dak iż-​żmien.” Dan jistaʼ jkun “imbagħad tal-​passat.” Eżempju wieħed huwa Mattew 2:17: “Imbagħad seħħ dak li kien ingħad permezz tal-​profeta Ġeremija.” Dan m’huwiex jirreferi għal xi ħaġa f’serje t’affarijiet imma jindika punt partikulari fil-​passat, f’dak iż-​żmien. B’mod simili, toʹte tistaʼ tiġi wżata “imbagħad għall-​fut[ur].” Każ wieħed huwa misjub fl-1 Korintin 13:12: “Bħalissa naraw bħallikieku f’mera, imċajpar, imma mbagħad naraw wiċċ imb’wiċċ. Issa nagħraf biċċa, imbagħad nagħraf bħalma jien magħruf issa.” Pawlu hawnhekk uża toʹte fis-​sens taʼ ‘f’dak il-​punt fil-​futur.’

Skond dan il-​lessiku, l-​użu l-​ieħor taʼ toʹte huwa “biex jintroduċi dak li jsegwi maż-​żmien.” Dan il-​lessiku jagħti ħafna eżempji misjubin fit-​tliet rakkonti tat-​tweġiba taʼ Ġesù għall-​mistoqsija taʼ l-​appostli dwar is-​sinjal tal-​preżenza tiegħu.a Bħala eżempji taʼ l-​użu taʼ toʹte “biex jintroduċi dak li jsegwi maż-​żmien,” il-​lessiku ċċita Mattew 24:10, 14, 16, 30; Mark 13:14, 21; u Luqa 21:20, 27. Li nikkunsidraw il-​kuntest juri għala xi ħaġa sussegwenti fiż-​żmien hija mifhuma b’mod xieraq. U dan huwa t’għajnuna f’li nieħdu s-​sens tal-​profezija taʼ Ġesù li kien fiha l-​iżvilupp taʼ ġrajjiet futuri.

Madankollu, m’għandniex għalfejn nikkonkludu li kull darba li tidher toʹte f’dawn ir-​rakkonti trid bil-​fors tintroduċi dak li jsegwi maż-​żmien. Per eżempju, f’Mattew 24:7, 8, naqraw li Ġesù bassar li ġens kellu jqum kontra ġens u li kien se jkun hemm ġuħ u terremoti. Vers 9 jkompli: “Imbagħad jagħtukom f’idejn min iħabbatkom u joqtolkom; u l-​ġnus kollha jsiru jobogħdukom minħabba f’ismi.” Ikun raġonevoli li nifhmu li l-​gwerer, il-​ġuħ, u t-​terremoti mbassrin iridu jseħħu kollha, u forsi jieqfu, qabel ma setgħet tibda l-​persekuzzjoni?

Dak m’huwiex loġiku, lanqas m’hu kkonfermat minn dak li nafu dwar it-​twettiq taʼ l-​ewwel seklu. Ir-​rakkont fil-​ktieb t’Atti jirrivela li kważi immedjatament wara li l-​membri tal-​kongregazzjoni Kristjana ġdida bdew jippridkaw, huma ġarrbu oppożizzjoni serja. (Atti 4:5-21; 5:17-40) Ċertament li aħna ma nistgħux ngħidu li l-​gwerer, il-​ġuħ u t-​terremoti li Ġesù tkellem dwarhom ġraw qabel dik il-​persekuzzjoni bikrija. Għall-​kuntrarju, dik l-​oppożizzjoni ġiet “qabel” ħafna mill-​affarijiet l-​oħrajn imbassrin, li huwa fi qbil mal-​mod kif Luqa kiteb l-​affarijiet: “Imma qabel dan kollu jixħtu jdejhom fuqkom u jippersegwitawkom.” (Luqa 21:12) Dak kellu jissuġġerixxi li f’Mattew 24:9, toʹte hija wżata iktar fis-​sens taʼ “f’dak iż-​żmien.” Matul il-​perijodu tal-​gwerer, ġuħ, u terremoti, jew f’dak iż-​żmien, is-​segwaċi taʼ Ġesù kellhom jiġu ppersegwitati. (w96 7/15)

[Nota taʼ taħt]