Min se Jiġi Rxoxtat?

“Tistagħġbux b’dan, għax ġejja s-​siegħa li fiha dawk kollha li qegħdin fl-​oqbra tat-​tifkira jisimgħu leħnu u joħorġu.”​—ĠWANNI 5:​28, 29.

1. Mosè liema dikjarazzjoni taʼ l-​għaġeb semaʼ mill-​għollieq jaqbad, u iktar tard min tenna dan il-​kliem?

IKTAR minn 3,500 sena ilu ġrat xi ħaġa verament mhux tas-​soltu. Mosè kien qed jieħu ħsieb in-​nagħaġ tal-​patrijarka Ġetro. Biswit il-​Muntanja Ħoreb, l-​anġlu taʼ Ġeħova deher lil Mosè f’ħuġġieġa nar qalb l-​għollieq. “Mosè ħares u ra l-​għollieq jaqbad bin-​nar bla ma jintemm,” jgħidilna r-​rakkont taʼ l-​Eżodu. Imbagħad leħen sejjaħlu mill-​għollieq. “Jien hu Alla taʼ missirijietek,” ddikjara l-​leħen, “Alla taʼ Abraham, Alla taʼ Iżakk u Alla taʼ Ġakobb.” (Eżodu 3:​1-6) Iktar tard, fl-​ewwel seklu E.K., dan il-​kliem ġie mtenni mill-​Iben t’Alla nnifsu, Ġesù.

2, 3. (a) Liema prospett hemm jistenna lil Abraham, Iżakk, u Ġakobb? (b) Liema mistoqsijiet iqumu?

² Ġesù kien qed jitkellem maʼ xi Sadduċej, li ma kinux jemmnu fl-​irxoxt. Ġesù qal: “Li l-​mejtin jiġu mqajmin anki Mosè rrivelah, fir-​rakkont dwar l-​għollieqa, meta jsejjaħ lil Ġeħova ‘l-​Alla t’Abraham u l-​Alla taʼ Iżakk u l-​Alla taʼ Ġakobb.’ Hu mhux Alla tal-​mejtin, imma tal-​ħajjin, għax kollha ħajjin għalih.” (Luqa 20:​27, 37, 38) B’dan il-​kliem Ġesù kkonferma li mill-​ħarsa t’Alla, għalkemm Abraham, Iżakk, u Ġakobb kienu ilhom mejtin, kienu għadhom ħajjin fil-​memorja t’Alla. Bħal Ġob, huma qed jistennew it-​tmiem tas-​“servizz” tagħhom, ir-​raqda tagħhom fil-​mewt. (Ġob 14:​14) Fid-​dinja l-​ġdida t’Alla, huma se jiġu rxoxtati.

³ Iżda xi ngħidu għall-​biljuni taʼ nies li mietu matul l-​istorja umana? Dawn ukoll se jiġu rxoxtati? Qabel ma nkunu nistgħu nieħdu tweġiba sodisfaċenti għal din il-​mistoqsija, ejja naraw mill-​Kelma t’Alla fejn imorru n-​nies meta jmutu.

Fejn Huma l-​Mejtin?

4. (a) In-​nies fejn imorru meta jmutu? (b) X’inhu Xeol?

⁴ Il-​Bibbja tiddikjara li l-​mejtin “ma jafu xejn.” Fil-​mewt m’hemm ebda turment fin-​nar taʼ l-​infern, ebda stennija twila u diffiċli fil-​Limbu; wieħed sempliċement jerġaʼ lura fit-​trab. Għalhekk, il-​Kelma t’Alla tagħti lill-​ħajjin dan il-​parir: “Kull ma ssib x’tagħmel, agħmlu b’ħiltek kollha għax ma jkunx hemm ħidma jew ħsieb, xjenza jew għerf, f’Art l-​Imwiet [“Xeol,” NW] fejn inti sejjer.” (Koħèlet 9:​5, 10; Ġenesi 3:​19) Ħafna nies m’humiex familjari mat-​terminu “Xeol.” Hija kelma Ebrajka li ħadd ma jaf eżatt l-​oriġini tagħha. Ħafna reliġjonijiet jgħallmu li l-​mejtin għadhom ħajjin, imma bħalma turi l-​Kelma mnebbħa t’Alla, dawk f’Xeol huma mejtin u ma jafu xejn. Xeol huwa l-​qabar komuni taʼ l-​umanità.

5, 6. Ġakobb fejn mar meta miet, u maʼ min ngħaqad hemmhekk?

⁵ Fil-​Bibbja bil-​lingwa oriġinali, il-​kelma “Xeol” tidher l-​ewwel darba f’Ġenesi 37:​35. Meta l-​patrijarka Ġakobb ħaseb li kien tilef ’l ibnu l-​maħbub Ġużeppi, hu ma riedx jaf b’faraġ u qal: “Mnikket sa ninżel taħt l-​art [“f’Xeol,” NW] ħdejn ibni.” Peress li kienu tawh x’jifhem li ibnu kien mejjet, Ġakobb xtaq imut u jkun f’Xeol. Iktar tard, disgħa minn ulied Ġakobb riedu jieħdu magħhom lil ħuhom iż-​żgħir, Benjamin, lejn l-​Eġittu sabiex iġibu l-​ikel u jtaffu l-​ġuħ. Madankollu, Ġakobb ma riedx, u qalilhom: “Ibni ma jinżilx magħkom; għax ħuh miet u hu baqaʼ waħdu. U jekk jiġrilu xi għawġ fit-​triq, li sejrin fiha, tniżżluli xjuħiti bil-​għali fil-​qabar [“f’Xeol,” NW].” (Ġenesi 42:​36, 38) Dawn iż-​żewġ referenzi jorbtu l-​mewt maʼ Xeol, mhux maʼ xi tip taʼ ħajja oħra wara l-​mewt.

⁶ Ir-​rakkont tal-​Ġenesi jgħidilna li, fl-​Eġittu, Ġużeppi kien sar l-​amministratur li jqassam l-​ikel. Għaldaqstant, Ġakobb setaʼ jmur hemmhekk u b’ferħ kbir jerġaʼ jingħaqad maʼ Ġużeppi. Wara dan, Ġakobb baqaʼ jgħix f’dik l-​art sakemm miet fl-​età avanzata taʼ 147 sena. Sabiex jaqtgħulu x-​xewqa li esprima meta kien qed imut, uliedu ħadu l-​fdalijiet tiegħu u difnuhom fl-​għar taʼ Makfela fl-​art taʼ Kangħan. (Ġenesi 47:​28; 49:​29-​31; 50:​12, 13) B’hekk, Ġakobb ngħaqad maʼ Iżakk, missieru, u m’Abraham, nannuh.

‘Inġabru maʼ Missirijiethom’

7, 8. (a) Abraham fejn mar meta miet? Spjega. (b) X’juri li oħrajn marru f’Xeol meta mietu?

⁷ Żmien qabel, meta Ġeħova kkonferma l-​patt tiegħu m’Abraham u wiegħdu li nislu kien se joktor ħafna, hu indika x’kien se jiġrilu Abraham. Ġeħova qallu: “Int tmur bis-​sliema għand missirijietek u tindifen meta tkun xjeħt sewwa.” (Ġenesi 15:​15) U hekk ġara eżatt. Ġenesi 25:​8 jgħid: “U Abraham ħa l-​aħħar nifs u miet, wara xjuħija sewwa, xiħ mimli bil-​għomor, u nġabar maʼ niesu.” Min kienu dawn? F’Ġenesi 11:​10-​26 insibu l-​lista taʼ l-​antenati tiegħu li tiħodna lura sa Sem, bin Noè. Mela, meta miet, Abraham inġabar maʼ dawn l-​uħud li diġà kienu reqdin f’Xeol.

⁸ L-​espressjoni “nġabar maʼ niesu” tidher taʼ sikwit fl-​Iskrittura Ebrajka. Għaldaqstant, huwa loġiku li tikkonkludi li kemm bin Abraham, Ismagħel, u kemm ħu Mosè, Aron, marru f’Xeol meta mietu, fejn qed jistennew l-​irxoxt. (Ġenesi 25:​17; Numri 20:​23-​29) Fi qbil maʼ dan, Mosè wkoll mar f’Xeol, għalkemm ħadd ma kien jaf fejn kien qabru. (Numri 27:​13; Dewteronomju 34:​5, 6) B’mod simili, Ġożwè, is-​suċċessur taʼ Mosè bħala mexxej taʼ Iżrael, flimkien maʼ ġenerazzjoni sħiħa taʼ nies, ukoll niżel f’Xeol meta miet.​—Mħallfin 2:​8-​10.

9. (a) Il-​Bibbja kif turi li l-​kelma Ebrajka “Xeol” u l-​kelma Griega “Ħades” jirreferu għall-​istess post? (b) Liema prospett għandhom dawk li qegħdin f’Xeol, jew Ħades?

⁹ Sekli wara, David sar sultan fuq it-​12-il tribù taʼ Iżrael. Meta miet, hu “strieħ maʼ missirijietu.” (1 Slaten 2:​10) Hu wkoll kien f’Xeol? Xi ħaġa interessanti hi li, f’Pentekoste tas-​sena 33 E.K., l-​appostlu Pietru rrefera għall-​mewt taʼ David u kkwota Salm 16:​10: “Għax int ma titlaqnix fl-​imwiet [“f’Xeol,” NW].” Wara li semma li David kien għadu f’qabru, Pietru applika dan il-​kliem għal Ġesù u indika li David “ra minn qabel u tkellem dwar l-​irxoxt tal-​Kristu, li la kien abbandunat f’Ħades u lanqas ġismu ma ra t-​taħsir. Lil dan Ġesù Alla rxoxtah, u taʼ dan il-​fatt aħna lkoll xhieda.” (Atti 2:​29-​32) Hawnhekk Pietru uża l-​kelma “Ħades,” il-​kelma ekwivalenti bil-​Grieg għall-​kelma Ebrajka “Xeol.” Għalhekk, dawk li jintqal li huma f’Ħades qegħdin fl-​istess kundizzjoni taʼ dawk li jintqal li huma f’Xeol. Huma reqdin u qed jistennew l-​irxoxt.

Hemm Uħud f’Xeol li M’Humiex Nies Sewwa?

10, 11. Għala nistgħu ngħidu li xi wħud li m’humiex nies sewwa jmorru f’Xeol, jew Ħades, meta jmutu?

¹⁰ Wara li Mosè ħareġ lill-​ġens taʼ Iżrael mill-​Eġittu, qam irvell fix-​xagħri. Mosè qal lill-​poplu biex jinfired minn max-​xewwiexa ewlenin​—Koraħ, Datan, u Abiram. Dawn kienu se jmutu mewta vjolenti. Mosè spjega: “Jekk dawn imutu bħalma jmut kull bniedem, u jekk tmisshom ix-​xorti li tmiss lil kull bniedem, ma jkunx bagħatni l-​Mulej. Imma jekk il-​Mulej jagħmel xi ħaġa taʼ l-​għaġeb, u tinfetaħ l-​art u tiftaħ l-​art fommha, u tiblaʼ lilhom u kull ma għandhom, u jinżlu ħajjin f’qiegħ l-​art [“Xeol,” NW], tkunu tafu li dawn in-​nies ħaduha kontra l-​Mulej.” (Numri 16:​29, 30) Għalhekk, sew jekk permezz taʼ l-​art li nfetħet u belgħethom u sew jekk permezz tan-​nar li ħaraqhom bħal fil-​każ taʼ Koraħ u l-​250 Levita li żammew miegħu, dawn ir-​ribelli kollha spiċċaw f’Xeol, jew Ħades.​—Numri 26:​10.

¹¹ Simgħi, li kien seħet lis-​Sultan David, ngħata dak li ħaqqu minn Salamun, is-​suċċessur taʼ David. “Tħallihx bla kastig,” ikkmandah David, “int bniedem għaref, u taf x’għandek tagħmillu: tniżżillu xjuħitu bid-​demm lejn il-​qabar [“Xeol,” NW].” Salamun ordna lil Benajja jesegwixxi s-​sentenza. (1 Slaten 2:​8, 9, 44-​46) Raġel ieħor li ġie maqtul minn Benajja kien Ġowab, li qabel kien il-​kmandant taʼ l-​armata taʼ Iżrael. ‘Xjuħitu ma niżlitx bis-​sliem fost il-​mejtin [“f’Xeol,” NW].’ (1 Slaten 2:​5, 6, 28-​34) Dawn iż-​żewġ eżempji huma xiehda taʼ kemm hi minnha l-​għanja mnebbħa taʼ David: “Jinżlu l-​ħżiena f’qiegħ l-​art [“Xeol,” NW], il-​ġnus kollha li jinsew ’l Alla.”​—Salm 9:​18 (9:​17, NW).

12. Min kien Aħitofel, u fejn mar meta miet?

¹² Aħitofel kien il-​kunsillier persunali taʼ David. Il-​pariri tiegħu kienu meqjusin bħallikieku kienu ġejjin minn Ġeħova nnifsu. (2 Samwel 16:​23) B’sogħba, dan il-​qaddej fdat sar traditur u ngħaqad fi rvell immexxi minn Absalom, bin David. Mid-​dehra, David kien qed jirreferi għal dan it-​tradiment meta kiteb: “M’huwiex xi għadu dak li jċanfarni; li kien hekk, kont nissaporti. M’hux xi wieħed kontrija dak li jkasbarni; li kien hekk, kont ninħeba minnu.” David kompla: “Ħa taqaʼ l-​mewt fuqhom, ħa jinżlu ħajjin fl-​imwiet [“f’Xeol,” NW], għax il-​ħażen jgħammar fosthom.” (Salm 55:​13-​16 [55:​12-​15, NW]) Meta mietu, Aħitofel u sħabu marru f’Xeol.

Min Hemm f’Geħenna?

13. Ġuda għala hu msejjaħ “bin il-​qerda”?

¹³ Qabbel is-​sitwazzjoni taʼ David maʼ dik taʼ Ġesù, David Akbar. Ġuda l-​Iskarjota, wieħed mit-​12-il appostlu taʼ Kristu, sar traditur bħal Aħitofel. L-​att qarrieqi taʼ Ġuda kien ferm iktar serju minn dak t’Aħitofel. Ġuda aġixxa kontra l-​Iben uniġenitu t’Alla. Meta kien qed jitlob fi tmiem il-​ministeru tiegħu fuq l-​art, l-​Iben t’Alla qal hekk dwar is-​segwaċi tiegħu: “Meta kont magħhom, kont inħarishom minħabba ismek stess li tajtni; u żammejthom, u lanqas wieħed minnhom ma nqered ħlief bin il-​qerda, sabiex titwettaq l-​iskrittura.” (Ġwanni 17:​12) Billi hawnhekk irrefera għal Ġuda bħala “bin il-​qerda,” Ġesù indika li meta miet Ġuda, ma kien hemm ebda tama taʼ rxoxt għalih. Hu ma baqax jgħix fil-​memorja t’Alla. Ma marx f’Xeol, imma f’Geħenna. X’inhi Geħenna?

14. X’tirrappreżenta Geħenna?

¹⁴ Ġesù kkundanna l-​mexxejja reliġjużi taʼ żmienu għax huma għamlu lil kull wieħed mid-​dixxipli tagħhom ikun “jistħoqqlu jmur Geħenna.” (Mattew 23:​15) Lura f’dak iż-​żmien, in-​nies kienu familjari mal-​Wied taʼ Ħinnom, biċċa art użata bħala miżbla fejn kienu jintefgħu l-​iġsma taʼ dawk il-​kriminali li jkunu ġew maqtulin u li ma kinux jitqiesu denji li jkollhom difna xierqa. Ftit qabel, Ġesù stess kien semma ’l Geħenna fil-​Priedka tiegħu taʼ fuq il-​Muntanja. (Mattew 5:​29, 30) It-​tifsira simbolika tagħha kienet ċara għas-​semmiegħa tiegħu. Geħenna kienet tirrappreżenta qerda sħiħa mingħajr tama taʼ rxoxt. Minbarra Ġuda l-​Iskarjota, kien hemm oħrajn li marru f’Geħenna minflok f’Xeol, jew Ħades, meta mietu?

15, 16. Min mar f’Geħenna meta miet, u għala marru hemmhekk?

¹⁵ Adam u Eva, l-​ewwel bnedmin, kienu maħluqin perfetti. Il-​waqgħa tagħhom fid-​dnub kienet intenzjonata. Quddiemhom kellhom ħajja jew mewt għal dejjem. Huma m’obdewx lil Alla u marru fuq in-​naħa taʼ Satana. Meta mietu, ma kellhom ebda prospett li jibbenefikaw mis-​sagrifiċċju li għamel Kristu bħala fidwa. Minflok, marru f’Geħenna.

¹⁶ Kajjin, l-​ewwel imwieled taʼ Adam, qatel lil ħuh Abel u minn dakinhar ’il quddiem għex bħala maħrub. L-​appostlu Ġwanni ddeskriva lil Kajjin bħala wieħed “li oriġina mill-​Ħażin.” (1 Ġwanni 3:​12) Huwa raġunevoli li nikkonkludu li bħall-​ġenituri tiegħu, hu mar f’Geħenna meta miet. (Mattew 23:​33, 35) X’kuntrast mas-​sitwazzjoni tar-​raġel sewwa Abel! “Bil-​fidi Abel offra lil Alla sagrifiċċju aħjar minn taʼ Kajjin, u b’din il-​fidi ngħata xiehda li kien raġel sewwa, għax Alla xehed rigward l-​għotjiet tiegħu,” spjega Pawlu, u żied, “u permezz tagħha, għalkemm miet, għadu jitkellem.” (Ebrej 11:​4) Iva, bħalissa Abel qiegħed f’Xeol jistenna l-​irxoxt.

L-​“Ewwel Irxoxt” u “Rxoxt Aħjar”

17. (a) Matul dan iż-​żmien tat-​tmiem, min se jmur f’Xeol? (b) X’inhuma l-​prospetti għal dawk li qegħdin f’Xeol u għal dawk li qegħdin f’Geħenna?

¹⁷ Ħafna li jaqraw din l-​informazzjoni se jistaqsu dwar is-​sitwazzjoni taʼ dawk li jmutu f’dan iż-​żmien tat-​tmiem. (Danjel 8:​19) Rivelazzjoni kapitlu sitta jiddeskrivi r-​rikba t’erbaʼ rikkieba taż-​żwiemel f’dan il-​perijodu taʼ żmien. Taʼ interess, l-​aħħar wieħed jismu Mewt, u eżatt warajh hemm Ħades. B’hekk, ħafna li jmutu qabel il-​waqt minħabba l-​kundizzjonijiet li jġibu magħhom ir-​rikkieba taʼ qablu jispiċċaw f’Ħades, fejn hemmhekk jistennew l-​irxoxt fid-​dinja l-​ġdida t’Alla. (Rivelazzjoni 6:​8) Allura, x’inhuma l-​prospetti għal dawk li jinsabu f’Xeol (Ħades) u dawk li jinsabu f’Geħenna? Fi kliem sempliċi, irxoxt għal taʼ l-​ewwel; qerda eterna​—ineżistenza​—għal taʼ l-​aħħar.

18. Xi prospett joffri l-​“ewwel irxoxt”?

¹⁸ L-​appostlu Ġwanni kiteb: “Hieni u qaddis hu min għandu sehem mill-​ewwel irxoxt; fuq dawn it-​tieni mewt m’għandhiex awtorità, imma jkunu qassisin t’Alla u tal-​Kristu, u jsaltnu miegħu għall-​elf sena.” Dawk li se jaħkmu maʼ Kristu għandhom sehem “mill-​ewwel irxoxt,” imma x’tama għandhom il-​bqija tal-​bnedmin?​—Rivelazzjoni 20:​6.

19. Xi wħud kif jibbenefikaw minn “irxoxt aħjar”?

¹⁹ Sa minn żmien Elija u Eliżew, il-​qaddejja t’Alla, il-​miraklu taʼ l-​irxoxt ġab in-​nies lura għall-​ħajja. “Xi nisa rċivew il-​mejtin tagħhom bl-​irxoxt,” irrakkonta Pawlu, “imma nies oħrajn ġew torturati għax ma ridux jaċċettaw il-​ħelsien b’xi fidwa, sabiex jiksbu rxoxt aħjar.” Iva, dawn l-​uħud li lealment baqgħu jżommu l-​integrità tagħhom ħarsu ’l quddiem lejn irxoxt li ma joffrilhomx biss ftit snin oħra taʼ ħajja biex imbagħad imutu, imma l-​prospett taʼ ħajja taʼ dejjem! Dan se jkun “irxoxt aħjar” tabilħaqq.​—Ebrej 11:​35.

20. X’se nikkunsidraw fl-​artiklu li jmiss?

²⁰ Jekk immutu leali qabel ma Ġeħova jġib fi tmiemha din is-​sistema mill-​agħar, għandna t-​tama ċerta taʼ “rxoxt aħjar,” aħjar fis-​sens li dan hu rxoxt bil-​prospett taʼ ħajja taʼ dejjem. Ġesù wiegħed: “Tistagħġbux b’dan, għax ġejja s-​siegħa li fiha dawk kollha li qegħdin fl-​oqbra tat-​tifkira jisimgħu leħnu u joħorġu.” (Ġwanni 5:​28, 29) L-​artiklu li jmiss se jkompli jikkunsidra l-​iskop taʼ l-​irxoxt. Se juri kif it-​tama taʼ l-​irxoxt issaħħaħna biex nibqgħu nżommu l-​integrità tagħna u tgħinna niżviluppaw spirtu taʼ sagrifiċċju.

Tiftakar Int?

• Ġeħova għala hu deskritt bħala l-​Alla “tal-​ħajjin”?

• X’inhi l-​kundizzjoni taʼ dawk li qegħdin f’Xeol?

• X’inhuma l-​prospetti għal dawk li qegħdin f’Geħenna?

• Xi wħud kif se jibbenefikaw minn “irxoxt aħjar”?

[Stampa f’paġna 15]

Bħal Abraham, dawk li jmorru f’Xeol qed jistennew l-​irxoxt

[Stampi f’paġna 16]

Adam u Eva, Kajjin, u Ġuda l-​Iskarjota għala marru f’Geħenna?