Li Tqerr Dnubietek—Bil-Mod t’Alla jew tal-Bniedem?

FOST il-​Kattoliċi, il-​qrar inbidel b’mod drammatiku matul is-​sekli. Fis-​snin bikrin tal-​Knisja Kattolika, il-​qrar u l-​penitenza kienu meħtieġa biss fil-​każ taʼ dnubiet serji. Dwar dan, il-​ktieb Religion in the Medieval West igħid: “Sa tard fis-​sitt seklu s-​sistema taʼ penitenza kienet ħarxa ħafna: is-​sagrament setaʼ jiġi amministrat biss darba f’għomrok, il-​qrar kien pubbliku, il-​penitenza kienet twila u severa.”

Kemm kienet ħarxa penitenza bħal din? Fl-​1052 penitent wieħed kien meħtieġ jimxi ħafi t-​triq kollha minn Bruges fil-​Belġju sa Ġerusalemm! “Fl-​1700 kont għadek tistaʼ tara Kattoliċi għar-​rkobbtejhom sa għonqhom fl-​ilma bis-​silġ ħdejn bjar u nixxigħat qaddisa, waqt li jgħidu t-​talb taʼ penitenza tagħhom,” igħid il-​ktieb Christianity in the West 1400-1700. Ladarba f’dak iż-​żmien l-​assoluzzjoni kienet miżmuma sakemm titlesta l-​penitenza, ħafna ħallew il-​qrara tagħhom sal-​punt tal-​mewt tagħhom.

Meta beda l-​qrar kif nafuh illum? Religion in the Medieval West jistqarr: “Forma ġdida taʼ penitenza ġiet introdotta fi Franza fl-​aħhar tas-​sitt seklu minn patrijiet Ċeltiċi. . . . Dan kien il-​qrar bis-​smigħ, fejn il-​penitent stqarr dnubietu privatament lil qassis, u kien adattar taʼ kif il-​patrijiet kienu jagħtu pariri spiritwali.” Skond l-​iktar mod monastiku qadim, il-​patrijiet kienu jqerru dnubiethom lil xulxin biex jieħdu għajnuna spiritwali sabiex jegħlbu d-​djufijiet tagħhom. Fil-​qrar bis-​smigħ iktar ġdid, madankollu, il-​knisja kisbet għall-​qassis il-​“poter jew awtorità li jaħfer id-​dnubiet” li hu bil-​wisq akbar.—New Catholic Encyclopedia.

Veru li Ġesù ta lil xi wħud mis-​segwaċi tiegħu qawwa bħal din? X’qal biex wassal lil xi wħud għal din il-​konklużjoni?

“L-​Imfietaħ tas-​Saltna”

F’okkażjoni minnhom, Ġesù Kristu qal lill-​appostlu Pietru: “Jien nagħtik l-​imfietaħ tas-​saltna tas-​smewwiet, u kull ma torbot fuq l-​art ikun marbut fis-​smewwiet, u kull ma tħoll fuq l-​art ikun maħlul fis-​smewwiet.” (Mattew 16:19, The Jerusalem Bible) Ġesù x’ried ifisser bl-​“imfietaħ tas-​saltna”? Aħna nistgħu nifhmu dan aħjar jekk inħarsu lejn okkażjoni oħra meta Ġesù uża l-​kelma “muftieħ.”

Ġesù darba qal lill-​mexxejja reliġjużi Lhud li kienu mgħallmin fil-​Liġi Mosajka: “Ħażin għalikom intom il-​għorrief tal-​liġi! Intom ħtaftu l-​muftieħ tal-​għerf! Biex imbgħad intom stess ma dħaltux u żammejtu lura lil min ried jidħol.” (Luqa 11:52, JB) ‘Żammejtu lura lil min ried jidħol’ fejn? Ġesù jgħidilna f’Mattew 23:13: “Ħażin għalikom intom il-​kittieba u l-​Fariżej, uċuħ b’oħra! Intom tagħlqu s-​saltna tas-​smewwiet għall-​bnedmin, u la intom ma tidħlu fiha, u lanqas tħallu lill-​ħaddieħor li jkun irid jidħol.” (JB) Il-​kleru Lhudi għalaq il-​bieb f’wiċċ ħafna, biex ingħidu hekk, billi serqilhom l-​opportunità li jkunu maʼ Ġesù Kristu fis-​sema. Il-​“muftieħ” li dawk il-​mexxejja reliġjużi kienu “ħatfu” ma kellu xejn x’jaqsam mal-​maħfra tad-​dnubiet. Kien il-​muftieħ għal għarfien provdut minn Alla.

Bl-istess mod, “l-​imfietaħ tas-​saltna” li ngħataw lil Pietru ma jirrappreżentawx il-​poter li tinforma lis-​sema dwar id-​dnubiet taʼ min għandhom jinħafru jew jinżammu. Minflok, huma jirrappreżentaw il-​privileġġ kbir li kellu Pietru taʼ li jiftaħ it-​triq lejn is-​sema billi jferrex għarfien provdut minn Alla permezz tal-​ministeru tiegħu. Hu għamel dan l-​ewwel għal-​Lhud u proseliti Lhud, imbagħad għas-​Samaritani, u fl-​aħħar għall-​Ġentili.—Atti 2:1-41; 8:14-17; 10:1-48.

“Kulma Torbtu fuq l-​Art”

Iktar tard, dak li Ġesù qal lil Pietru kien ripetut lil dixxipli oħra. “Tassew ingħidilkom,” qal Ġesù, “kull ma torbtu fuq l-​art ikun marbut fis-​sema; kull ma tħollu fuq l-​art ikun maħlul fis-​sema.” (Mattew 18:18, JB) Liema awtorità Kristu hawn kien qed jagħti lid-​dixxipli? Il-​kuntest juri li hu kien qed jitkellem dwar li jissetiljaw il-​problemi bejn sħab fit-​twemmin u li jżommu l-​kongregazzjoni nadifa minn midinbin li ma jridux jindmu.—Mattew 18:15-17.

Fi kwistjonijiet li jinvolvu ksur serju tal-​liġi t’Alla, rġiel responsabbli fil-​kongregazzjoni kellhom jiġġudikaw il-​kwistjonijiet u jiddeċiedu jekk wieħed li dineb għandux ikun “marbut” (magħdud bħala ħati) jew “maħlul” (maħfur). Kien ifisser dan li s-​sema kien se jsegwi d-​deċiżjonijiet tal-​bnedmin? Le. Kif jindika l-​istudjuż tal-​Bibbja Robert Young, kwalunkwe deċiżjoni magħmula mid-​dixxipli kellha ssegwi d-​deċiżjoni tas-​sema, mhux tkun qabilha. Hu jgħid li vers 18 għandu litteralment jinqara: Dak li torbtu fuq l-​art “se jkun dak li ġie marbut (diġà)” fis-​sema.

Tabilħaqq, m’huwiex raġonevoli li taħseb li kwalunkwe bniedem imperfett jistaʼ jagħmel deċiżjonijiet li kienu se jorbtu lil dawk fil-​qrati tas-​sema. Huwa bil-​wisq iktar raġonevoli li tgħid li Kristu ħatar rappreżentanti li kienu se jsegwu d-​direzzjonijiet tiegħu sabiex iżommu l-​kongregazzjoni tiegħu nadifa. Huma kellhom jagħmlu dan billi jagħmlu deċiżjoni bbażata fuq prinċipji li diġà mniżżlin fis-​sema. Ġesù innifsu kellu jiggwidahom f’li jagħmlu dan.—Mattew 18:20.

Hemm xi bniedem kapaċi li “jirrappreżenta lil Kristu bħala l-​imħallef patern” sal-​punt li jiddeċiedi l-​futur etern taʼ sieħbu fil-​qima? (New Catholic Encyclopedia) Il-​konfessuri kważi dejjem jagħtu l-​assoluzzjoni, saħansitra għalkemm “jidher li hemm twemmin mhux imlissen [fost it-​teoloġi Kattoliċi] li huwa rari li xi ħadd huwa verament iddispjaċut għad-​dnubiet tiegħu.” (The New Encylopaedia Britannica) Tabilħaqq, kemm ilu li int smajt li xi qassis ma tax l-​assoluzzjoni jew ħall lil xi midneb? Jistaʼ jkun, li dan sar minħabba li l-​qassis individwalment ma jaħsibx li hu għandu l-​abbiltà li jiġġudika jekk midneb nidimx jew le. Imma jekk inhu hekk, hu għala jsostni li għandu l-​qawwa li jagħti l-​assoluzzjoni?

Immaġina qorti tal-​liġi fejn hemm imħallef li jagħder u li soltu tiegħu li jeħles lill-​kriminali, saħansitra dawk li jiksru l-​liġi ripetutament, għaliex huma għaddew minn ritwal fejn jammettu ħtijiethom u jgħidu li kien iddispjaċihom. Waqt li dan jistaʼ jissodisfa l-​ħatjin, idea mqarrqa bħal din taʼ wiri taʼ ħniena kienet iġġib fix-​xejn ir-​rispett lejn il-​ġustizzja. Jistaʼ jkun li l-​qrar kif inhu prattikat mill-​Knisja Kattolika attwalment iħarrax lin-​nies fil-​korsa tad-​dnub?—Ekkleżjasti 8:11.

“Il-​qrar ma jipproduċi l-​ebda inklinazzjoni biex tipprova tevita d-​dnub fil-​futur,” tgħid Ramona, li titkellem mill-​esperjenza tagħha tal-​qrar bħala Kattolika minn mindu kellha sebaʼ snin. Hija żżid: “Il-​qrar iġagħlek taħseb li Alla dejjem jaħfer u li jkun xi jkun dak li ġismek imperfett iwasslek biex tagħmel hu se jaħfirlek. Ma jiżżviluppax fik xewqa profonda biex tagħmel it-​tajjeb.”a

Imma xi ngħidu għall-​kliem taʼ Ġesù fi Ġwann 20:22, 23? Hemmhekk huwa qal lid-​dixxipli tiegħu: “Ħudu l-​Ispirtu s-​Santu. Dawk li taħfrulhom dnubiethom ikunu maħfura; u dawk li żżommuhomlhom ikunu miżmuma.” (JB) Ġesù hawnhekk ma jagħtix b’mod speċifiku awtorità lid-​dixxipli tiegħu biex jaħfru d-​dnubiet?

Jekk jittieħed waħdu, dan il-​passaġġ tal-​Bibbja jistaʼ jidher li jgħid hekk. Madankollu, meta dawn il-​kelmiet jiġu kkunsidrati flimkien mar-​rakkont f’​Mattew 18:15-18 u kull ħaġa oħra li l-​Bibbja tgħallem dwar il-​qrar u l-​maħfra, x’irridu nikkonkludu? Li fi Ġwann 20:22, 23, Ġesù ta lid-​dixxipli tiegħu awtorità biex ikeċċu mill-​kongregazzjoni uħud li jibqgħu jagħmlu dnubiet gravi mingħajr ma jindmu. Fl-​istess ħin, Kristu ta lis-​segwaċi tiegħu awtorità li jestendu l-​ħniena u jaħfru lil midinbin li nidmu. Ġesù ċertament ma kienx qed igħid li d-​dixxipli tiegħu għandhom iqerru kull dnub lil xi qassis.

Uħud responsabbli fil-​kongregazzjoni kienu b’hekk awtorizzati li jiddeċiedu kif jittrattaw maʼ dawk li qed jikkommettu dnubiet gravi. Deċiżjonijiet bħal dawn kellhom isiru taħt il-​gwida tal-​ispirtu qaddis t’Alla u fi qbil mad-​direzzjonijiet t’Alla mogħtijin permezz taʼ Ġesù Kristu u l-​Iskrittura Mqaddsa. (Qabbel Atti 5:1-5; 1 Korintin 5:1-5, 11-13.) Dawk l-​irġiel responsabbli kellhom b’hekk jobdu d-​direzzjoni mis-​sema, mhux jimponu d-​deċiżjonijiet tagħhom lis-​sema.

“Stqarru Wieħed lill-​Ieħor in-​Nuqqasijiet Tagħkom”

Mela, allura, meta huwa xieraq għall-​Kristjani li jistqarru dnubiethom lil xulxin? Fil-​każ taʼ dnub serju (mhux kull nuqqas żgħir), individwu għandu jistqarr lill-​indokraturi responsabbli tal-​kongregazzjoni. Saħansitra jekk dnub m’huwiex gravi imma l-​kuxjenza tal-​midneb tinkwetah ħafna, huwa taʼ valur kbir li wieħed jistqarr u jfittex għajnuna spiritwali.

F’dan ir-​rigward il-​kittieb tal-​Bibbja Ġakbu jgħid: “Hemm xi ħadd marid [spiritwalment] fostkom? Ħalli jsejjaħ lill-​presbiteri tal-​knisja, u ħalli dawn jitolbu għalih u jidilkuh biż-​żejt f’isem il-​Mulej. It-​talba tal-​fidi ssalva lill-​marid u l-​Mulej iqajmu; u jekk ikun għamel xi dnubiet, jinħafrulu. Stqarru wieħed lill-​ieħor in-​nuqqasijiet tagħkom u itolbu għal xulxin.”—Ġakbu 5:14-16, JB.

F’dawn il-​kelmiet, m’hemm l-​ebda suġġeriment taʼ xi qrar formali, ritwalistiku u li jinstemaʼ. Minflok, meta Kristjan huwa tant imtaqqal bid-​dnub li hu jħossu li ma jistax jitlob, hu għandu jsejjaħ l-​anzjani maħturin, jew indokraturi, tal-​kongregazzjoni, u huma se jitolbu miegħu. Biex igħinuh jirkupra spiritwalment, huma se japplikaw ukoll iż-​żejt tal-​Kelma t’Alla.—Salm 141:5; qabbel Luqa 5:31, 32; Rivelazzjoni 3:18.

Taʼ min jinnota t-​twissija taʼ Ġwanni l-​Għammied “ipproduċu frott li jixraq lill-​indiema.” (Mattew 3:8; qabbel Atti 26:20.) Midneb li verament jindem, jabbanduna l-​korsa midinba tiegħu. Bħas-​Sultan David taʼ Iżrael tal-​qedem, il-​midneb li dineb u jistqarr in-​nuqqas tiegħu lil Alla se jirċievi maħfra. David kiteb: “Dnubi sa fl-​aħhar qerrejt miegħek, u l-​iżball tiegħi m’għattejtx. Jiena għedt: ‘Nagħmel qrara dwar in-​nuqqasijiet tiegħi lil Jehovah.’ U int innifsek ħfirt l-​iżball taʼ dnubieti.”—Salm 32:5.

Atti taʼ penitenza ma jistgħux jaqilgħu maħfra bħal din. Alla biss jistaʼ jagħtiha. Hu jqis il-​ħtiġijiet taʼ ġustiżzja perfetta, imma l-​maħfra mingħandu tesprimi l-​imħabba tiegħu għall-​umanità. Il-​maħfra tiegħu hija wkoll turija tal-​qalb tajba mhix mistħoqqa li hija msejsa fuq is-​sagrifiċċju taʼ rahan taʼ Ġesù Kristu u estiża biss lil midinbin li nidmu u li daru minn dak li hu ħażin f’għajnejn Alla. (Salm 51:7; Isaija 1:18; Ġwann 3:16; Rumani 3:23-26) Dawk biss li jaqilgħu l-​maħfra mingħand Alla Jehovah se jaqilgħu l-​ħajja taʼ dejjem. U biex nirċievu maħfra bħal din, irridu nqerru bil-​mod t’Alla, u mhux tal-​bniedem.

[Nota taʼ taħt]