Tistaʼ l-​Predestinazzjoni Tiġi Rrikonċiljata maʼ l-​Imħabba t’Alla?

“AĦNA NIDDEFINIXXU l-​predestinazzjoni bħala l-​pjan etern t’Alla, fejn hu ddetermina dak li ried jagħmel b’kull bniedem. Għax hu ma ħalaqhomx kollha fl-​istess kundizzjoni, imma jaħtar bil-​quddiem lil xi wħud għal ħajja taʼ dejjem u oħrajn għal dannazzjoni eterna.”

Dak huwa kif ir-​Riformista Protestant John Calvin iddefinixxa l-​kunċett tiegħu tal-​predestinazzjoni fil-​ktieb Institutes of the Christian Religion. Dan il-​kunċett huwa bbażat fuq l-​idea li Alla hu omnixjenti u li l-​azzjonijiet tal-​ħlejjaq tiegħu ma jistgħux jitfgħu dubji fuq l-​iskopijiet tiegħu jew jobbligawh li jagħmel tibdiliet.

Imma huwa dan tassew dak li l-​Bibbja timplika rigward Alla? Iktar importanti, hija spjegazzjoni bħal din kompatibbli mal-​kwalitajiet t’Alla, speċjalment mal-​kwalità l-​iktar li tispikka tiegħu​—l-​imħabba?

Alla Li Kapaċi Jbassar Il-​Futur

Alla hu kapaċi jbassar il-​futur. Hu jiddeskrivi lilu nnifsu bħala “l-​Wieħed li qiegħed iħabbar mill-​bidu l-​final, u minn żmien twil ilu l-​affarijiet li ma ntgħamlux; il-​Wieħed li qiegħed jgħid, ‘Il-​parir tiegħi stess se jibqaʼ, u kulma huwa l-​għaxqa tiegħi se nagħmel.’” (Isaija 46:10) Matul l-​istorja tal-​bniedem, Alla ġiegħel il-​profeziji tiegħu jiġu mniżżlin bil-​miktub biex juri li jistaʼ jeżerċita l-​għarfien bil-​quddiem tiegħu u jbassar ġrajjiet qabel ma jseħħu.

B’hekk, fi żmien Belxażżar, sultan taʼ Babilonja, meta l-​profeta Danjel kellu ħolma dwar żewġ bhejjem selvaġġi, wieħed jaqlaʼ lill-​ieħor, Jehovah tah l-​interpretazzjoni tagħha: “Il-​kibx li int rajt li kellu ż-​żewġt iqran jirrappreżenta lis-​slaten tal-​Medja u tal-​Persja. U l-​bodbod muswaf jirrappreżenta lis-​sultan tal-​Greċja.” (Danjel 8:20, 21) Ovvjament, Alla eżerċita l-​għarfien bil-​quddiem tiegħu biex jirrivela s-​suċċessjoni tal-​qawwiet dinjin. L-​Imperu Babilonjan li kien dak iż-​żmien prevalenti kellu jiġi segwit mill-​Medo-Persja u mbagħad mill-​Greċja.

Il-profeziji jistgħu wkoll jikkonċernaw individwu wieħed. Per eżempju, il-​profeta Mikea ddikjara li l-​Messija kellu jitwieled f’Betlehem. (Mikea 5:2) Għal darb’oħra, f’dan il-​każ Alla eżerċita l-​għarfien bil-​quddiem tiegħu. Madankollu, din il-​ġrajja ġiet imħabbra bi skop partikulari​—l-​identifikar tal-Messija. Dan il-​fatt ma jiġġustifikax li wieħed jiġġeneralizza duttrina taʼ predestinazzjoni li tinkludi lil kull individwu.

Għal kuntrarju, l-​Iskrittura tirrivela li hemm sitwazzjonijiet li fihom Alla jagħżel li ma jkunx jaf bil-​quddiem ir-​riżultat. Preċiż qabel il-​qerda taʼ Sodom u Gomorra, hu ddikjara: “Jien determinat għalkollox li ninżel biex inkun nistaʼ nara jekk jaġixxux għalkollox skond l-​għajta minħabba dan li ġiet għandi, u, jekk le, nistaʼ nsir nafu dan.” (Ġenesi 18:21) Dan it-​test jurina b’mod ċar li Alla ma kienx jaf bil-​quddiem sa liema punt waslet il-​korruzzjoni f’dawk l-​ibliet qabel ma investiga l-​affarijiet.

Veru, Alla jistaʼ jara bil-​quddiem ċerti ġrajjiet, imma f’ħafna każi, għażel li ma jużax l-​għarfien bil-​quddiem tiegħu. Minħabba li Alla jistaʼ kollox, hu ħieles biex jeżerċita l-​abbiltajiet tiegħu kif hu jixtieq, mhux skond ix-​xewqat taʼ bnedmin imperfetti.

Alla Li Jistaʼ Jiddritta L-​Affarijiet

Bħalma għamel Calvin, xi wħud jgħidu li Alla ddetermina bil-​quddiem il-​waqgħa tal-​bniedem qabel il-​ħolqien tiegħu u li kien ippredestina l-​‘uħud magħżulin’ qabel dik il-​waqgħa. Imma jekk dan kien veru, ma kenitx tkun ipokrezija min-​naħa t’Alla li joffri l-​prospett taʼ ħajja taʼ dejjem lil Adam u lil Eva, billi kien konxju għalkollox li ma kinux kapaċi jarawh iseħħ? Barra minn hekk, l-​Iskrittura mkien ma tiċħad li l-​ewwel koppja umana ġew mogħtijin għażla: jew biex isegwu direzzjonijiet divini u jgħixu għal dejjem jew biex jirrifjutawhom u jmutu.—Ġenesi, kapitlu 2.

Imma huwa tassew li d-​dnub t’Adam u Eva ġieb fix-​xejn l-​iskop t’Alla? Le, għax immedjatament wara li dinbu, Alla ħabbar li kellu jipproduċi “żerriegħa” biex jeqred lil Satana u lill-​aġenti tiegħu u li kellu mill-​ġdid jiddritta l-​affarijiet fuq l-​art. Sewwa sew bħalma ftit insetti ma jistgħux iwaqqfu lill-​ġardinar milli jipproduċi prodott tajjeb, hekk ukoll id-​diżubbidjenza t’Adam u Eva m’hijiex se twaqqaf lil Alla milli jagħmel l-​art f’ġenna.—Ġenesi, kapitlu 3.

Alla iktar tard irrivela li kellu jkun hemm gvern tas-​Saltna fdat lil dixxendent tas-​Sultan David u li oħrajn kellhom ikunu mseħbin f’din is-​Saltna. Dawn l-​oħrajn huma msejħin “[i]l-qaddisin tal-​Wieħed Suprem.”—Danjel 7:18; 2 Samwel 7:12; 1 Kronaki 17:11.a

Li Tbassar M’Huwiex Li Tippredestina

Il-​fatt li Alla m’għażilx li jkun jaf liema korsa l-​umanità kellha tieħu ma żammux milli jipprofetizza l-​konsegwenzi taʼ l-​azzjonijiet tajbin jew ħżiena tal-​bniedem. Mekkanik li jwissi lil sewwieq dwar il-​kundizzjoni fqira tal-​vettura tiegħu ma jistax jiġi miżmum responsabbli jekk jiġri xi inċident jew jiġi akkużat li ppredestinah. Bl-​istess mod, Alla ma jistax jiġi akkużat li jippredestina l-​konsegwenzi tal-​biki taʼ l-​azzjonijiet taʼ individwi.

L-istess kien veru dwar id-​dixxendenti taʼ l-​ewwel koppja umana. Qabel ma Kajjin qatel lil ħuh, Jehovah poġġa għażla quddiem Kajjin. Kien hu se jrażżan lid-​dnub, jew kellu d-​dnub imexxi lilu? Xejn fir-​rakkont ma jindika li Jehovah iddetermina bil-​quddiem li Kajjin kellu jagħmel l-​għażla l-​ħażina u joqtol lil ħuh.—Ġenesi 4:3-7.

Iktar tard, il-​Liġi Mosajka wissiet lill-​Iżraeliti dwar x’kellu jiġri jekk huma jduru lil hinn minn Jehovah, per eżempju, billi jieħdu nisa minn fost il-​ġnus pagani. Dak li kien imbassar tassew li ġara. Dan jistaʼ jiġi muri mill-​eżempju tas-​Sultan Salamun, li fi xjuħitu kien influwenzat min-​nisa barranin tiegħu biex jipprattika l-​idolatrija. (1 Slaten 11:7, 8) Iva, Alla wissa lill-​poplu tiegħu, imma ma ppredestinax x’kellhom ikunu l-​azzjonijiet individwali tagħhom.

Il-Kristjani maħturin, jew magħżulin, huma inkuraġġiti biex jipperseveraw jekk ma jixtiqux li jiġu mċaħħdin mill-​premju mwiegħed taʼ li jsaltnu fis-​smewwiet maʼ Kristu. (2 Pietru 1:10; Rivelazzjoni 2:5, 10, 16; 3:11) Bħalma staqsew xi teoloġi tal-​passat, Tfakkiriet bħal dawn għala ngħataw jekk is-​sejħa għal uħud magħżulin kienet finali?

Il-​Predestinazzjoni u L-​Imħabba T’Alla

Il-​bniedem ġie mogħti r-​rieda ħielsa, billi ġie maħluq “fix-​xbiha t’Alla.” (Ġenesi 1:27) Ir-​rieda ħielsa kienet indispensabbli jekk il-​bnedmin kellhom jonoraw u jaqdu lil Alla mill-​imħabba, mhux bħal robots b’kull moviment iddeterminat minn qabel. L-​imħabba murija minn ħlejjaq intelliġenti u ħelsin kellha ġġiegħel lil Alla jgiddeb akkużi inġusti. Hu jgħid: “Kun għaref, ibni, u ġiegħel lil qalbi tithenna, biex inkun nistaʼ nagħti risposta lil dak li qiegħed jinbixni.”—Proverbji 27:11.

Li kieku l-​qaddejja t’Alla kienu ppredestinati​—jew ipprogrammati, biex ngħidu hekk—​ma setgħetx il-​ġenwinità taʼ l-​imħabba tagħhom għall-​Ħallieq tagħhom tiġi ddubitata? Ukoll, ma kenitx tkun kontra l-​imparzjalità t’Alla li hu jagħmel għażla ddeterminata minn qabel taʼ persuni ddestinati għall-​glorja u hena mingħajr ma jqis il-​merti individwali tagħhom? Barra minn hekk, jekk xi wħud jirċievu trattament preferenzjali bħal dan, waqt li oħrajn huma ddestinati għall-​kastig etern, dan x’aktarx li ma kienx iqajjem sentimenti sinċieri taʼ gratitudni fil-​“maħturin,” jew “uħud magħżulin.”—Ġenesi 1:27; Ġob 1:8; Atti 10:34, 35.

Fl-aħħarnett, Kristu qal lid-​dixxipli tiegħu biex jippridkaw l-​aħbar tajba lill-​umanità kollha. Li kieku Alla diġà għażel l-​uħud li jridu jiġu salvati, ma kienx dan ibatti ż-​żelu Kristjan muri fl-​evanġelizzazzjoni? Ma kienx jagħmel lix-​xogħol taʼ l-​ippridkar essenzjalment bla valur?

Imħabba imparzjali minn Alla hija l-​forza l-​iktar b’saħħitha li tistaʼ tqanqal lil bnedmin iħobbuh lura. L-​akbar espressjoni taʼ l-​imħabba t’Alla kienet li jissagrifika lil Ibnu għan-​nom taʼ l-​umanità imperfetta u midinba. L-​għarfien bil-​quddiem t’Alla rigward Ibnu huwa każ speċjali, imma jassigurana li l-​wegħdi taʼ restawrar li jistrieħu fuq Ġesù se jiġu tabilħaqq imwettqin. Mela jalla npoġġu fidi f’dak l-​Iben u nersqu qrib lejn Alla. Ejjew nuru l-​apprezzament tagħna billi naċċettaw l-​istedina t’Alla biex nidħlu f’relazzjoni mill-​aħjar mal-​Ħallieq tagħna. Illum, Alla jindirizza din l-​istedina lil dawk kollha li jridu jeżerċitaw ir-​rieda ħielsa tagħhom u juru l-​imħabba tagħhom lejh. (w95 2/15)

[Nota taʼ taħt]

[Kaxxa f’paġna 7]

Predestinati Bħala Klassi

“Dawk li lilhom Alla kien jaf minn qabel hu wkoll ippredestina biex jiġu kkonformati max-​xebh taʼ Ibnu, biex ikun l-​ewwel imwieled fost ħafna aħwa. U dawk li hu ppredestina, hu wkoll sejjaħ; dawk li hu sejjaħ, hu wkoll iġġustifika; dawk li hu ġġustifika, hu wkoll igglorifika.” (Rumani 8:29, 30, New International Version) Kif għandna nifhmu t-​terminu “ppredestina” wżata minn Pawlu f’dawn il-​versi?

L-​irraġunar taʼ Pawlu hawnhekk m’huwiex argument ibbażat fuq evidenza assoluta favur il-​predestinazzjoni individwali. Iktar kmieni fis-​seklu tagħna, id-​Dictionnaire de théologie catholique spjega l-​argumenti taʼ Pawlu (Rumani, kapitli 9-11) b’dan il-​mod: “Kull ma jmur qiegħda tiżdied l-​opinjoni prevalenti fost l-​istudjużi Kattoliċi li l-​kunċett attwali taʼ predestinazzjoni għal ħajja eterna ma kienx impoġġi quddiemna.” L-​istess ktieb taʼ referenza mbagħad jikkwota lil M. Lagrange li jgħid: “Il-​kwistjoni żviluppata primarjament minn Pawlu m’hijiex assolutament waħda taʼ predestinazzjoni u taʼ kundanna minn qabel imma sempliċement dik tas-​sejħa tal-​Ġentili għall-​grazzja tal-​Kristjanità, l-​oppost dirett tagħha li huwa n-​nuqqas taʼ twemmin tal-​Lhud. . . . Dan jikkonċerna lil gruppi, Ġentili, Lhud, u mhux lil individwi speċifiċi direttament.”​—Il-​korsiv tagħna.

Iktar riċenti, The Jerusalem Bible offriet l-​istess konklużjoni rigward dawn il-​kapitli (9-11), billi stqarret: “Is-​suġġett taʼ dawn il-​kapitli, għalhekk, m’huwiex il-​problema taʼ predestinazzjoni individwali għall-​glorja, jew saħansitra għall-​fidi, imma tas-​sehem taʼ Iżrael fl-​iżvilupp taʼ l-​istorja taʼ salvazzjoni, l-​unika problema mqajma mill-​istqarrijiet fit-​T[estment il-​]Q[adim].”

L-​aħħar versi taʼ Rumani kapitlu 8 jappartjenu lill-​istess kuntest. B’hekk, dawn il-​versi jistgħu b’mod ġust ifakkruna li Alla ra minn qabel l-​eżistenza taʼ klassi, jew grupp, minn fost l-​umanità li kellhom jiġu msejħin biex isaltnu maʼ Kristu, kif ukoll il-​ħtiġijiet li jkollhom jilħqu​—u dan mingħajr ma jinnomina qabel iż-​żmien l-​individwi speċifiċi li kellhom ikunu magħżulin, għax dak ikun kontra l-​imħabba u l-​ġustizzja tiegħu.