Bid-​direzzjoni taʼ Ġesù, Pietru u Ġwanni diġà waslu Ġerusalemm biex jippreparaw għall-​Qbiż. Iktar tard, Ġesù u l-​għaxar appostli l-​oħra jerħulha lejn Ġerusalemm. Sar waranofsinhar, u hekk kif Ġesù u d-​dixxipli huma neżlin minn fuq il-​Muntanja taż-​Żebbuġ tibda nieżla x-​xemx. Din hi l-​aħħar darba li Ġesù se jara din il-​veduta binhar sa wara l-​irxoxt tiegħu.

Ġesù u d-​dixxipli ma jdumux ma jaslu l-​belt u jmorru fid-​dar fejn se jiċċelebraw il-​Qbiż. Huma jitilgħu t-​taraġ li jwassalhom fil-​kamra l-​kbira taʼ fuq. Hemmhekk isibu li saru l-​preparamenti kollha għall-​ikla privata tagħhom. Ġesù ilu jħares ’il quddiem għal din l-​okkażjoni, għax jgħid: “Kelli xewqa kbira li niekol din l-​ikla tal-​Qbiż magħkom qabel ma nbati.”—Luqa 22:15.

Ħafna snin qabel, inbdiet id-​drawwa li fost il-​parteċipanti tal-​Qbiż idawru kwies bl-​inbid. Issa, wara li jingħata kies minnhom, Ġesù jrodd ħajr u jgħid: “Ħudu dan u għadduh lil xulxin minn wieħed għall-​ieħor; għax ngħidilkom, Minn issa ’l quddiem ma nerġax nixrob mill-​prodott tad-​dielja sakemm tasal is-​saltna t’Alla.” (Luqa 22:17, 18) Minn dan, l-​appostli għandhom jifhmu li qorbot mewtu.

F’xi ħin waqt l-​ikla tal-​Qbiż, isseħħ xi ħaġa mhux tas-​soltu. Ġesù jqum, ineħħi l-​mantar tiegħu, u jaqbad xugaman. Imbagħad jagħmel ftit ilma ġo friskatur. Normalment, sid id-​dar jara li saqajn il-​mistidnin tiegħu jiġu maħsulin, forsi minn xi lsir. (Luqa 7:44) Imma f’din l-​okkażjoni m’hemmx sid id-​dar preżenti, allura Ġesù jagħmel dan hu stess. Xi ħadd mill-​appostli setaʼ jieħu l-​opportunità biex jagħmel dan, imma ħadd minnhom ma jieħu l-​inizjattiva. Jistaʼ jkun li għad hemm xi pika bejniethom? Hi x’inhi r-​raġuni, huma jħossuhom imbarazzati li Ġesù se jaħslilhom saqajhom.

Meta Ġesù jmur biex jaħsel saqajn Pietru, dan jipprotesta u jgħid: “Żgur li qatt m’int se taħsilli saqajja.” Ġesù jwieġbu: “Jekk ma naħsilhomlokx, ma jkollok ebda sehem miegħi.” Pietru mill-​fond taʼ qalbu jgħidlu: “Mulej, mhux saqajja biss, imma wkoll idejja u rasi.” Mela min jaf kemm jissorprendi ruħu meta Ġesù jgħid: “Min inħasel, saqajh biss għandu bżonn jinħaslulu, għax ikun nadif kollu kemm hu. U intom nodfa, imma mhux ilkoll.”—Ġwanni 13:8-​10.

Ġesù jaħsel saqajn it-​12, inkluż saqajn Ġuda l-​Iskarjota. Wara li jerġaʼ jilbes il-​mantar tiegħu u joqgħod mal-​mejda, Ġesù jistaqsi: “Tafu x’għamiltilkom? Intom issejħuli, ‘Għalliem,’ u, ‘Mulej,’ u sewwa tgħidu, għax hekk jien. Għalhekk, jekk jien, għalkemm Mulej u Għalliem, ħsiltilkom saqajkom, intom ukoll għandkom taħslu saqajn xulxin. Għax ħallejtilkom mudell sabiex, bħalma għamiltilkom jien, tagħmlu intom ukoll. Tassew, tassew, ngħidilkom, L-​ilsir mhux akbar minn sidu, lanqas il-​mibgħut m’hu akbar minn dak li bagħtu. Jekk tafu dan, henjin intom jekk tagħmluh.”—Ġwanni 13:12-​17.

X’lezzjoni mill-​isbaħ dwar kif wieħed juri l-​umiltà! Is-​segwaċi taʼ Ġesù m’għandhomx ifittxu l-​pożizzjoni ewlenija, billi jaħsbu li huma importanti u li jmisshom jiġu moqdijin. Minflok, huma għandhom isegwu l-​eżempju taʼ Ġesù, mhux billi jaħslu s-​saqajn bħala sempliċi ritwal, imma billi jkunu lesti li jaqdu lil oħrajn bl-​umiltà u mingħajr parzjalità.

Waqt l-​ikla tal-​Qbiż, Ġesù għallem lill-​appostli tiegħu lezzjoni fl-​umiltà billi ħaslilhom saqajhom. Issa, milli jidher wara din l-​ikla, hu jikkwota l-​kliem profetiku taʼ David: “Il-​bniedem li kien fil-​paċi miegħi, li jien fdajt fih, u li kien jiekol mill-​ħobż tiegħi, għolla għarqubu kontrija.” Imbagħad jispjega: “Wieħed minnkom se jittradini.”—Salm 41:9; Ġwanni 13:18, 21.

L-​appostli jħarsu lejn xulxin, u kull wieħed jistaqsi: “Mulej, mhux jien, hux?” Anki Ġuda l-​Iskarjota jistaqsi dan. Pietru jħeġġeġ lil Ġwanni, li qiegħed bilqiegħda ħdejn Ġesù, biex isir jaf min hu dan il-​wieħed. Allura Ġwanni jersaq qrib lejn Ġesù u jistaqsi: “Mulej, min hu?”—Mattew 26:22; Ġwanni 13:25.

Ġesù jwieġeb: “Hu dak li se nagħtih il-​loqma li nbill.” Ġesù jbill biċċa ħobż, jagħtiha lil Ġuda, u jgħidlu: “Bin il-​bniedem jitlaq, bħalma hu miktub dwaru, imma gwaj għal dak ir-​raġel li permezz tiegħu Bin il-​bniedem jiġi tradut! Kien ikun aħjar għalih kieku ma twilidx.” (Ġwanni 13:26; Mattew 26:24) Satana mbagħad jidħol f’​Ġuda. Dan ir-​raġel, li diġà hu korrott, issa jċedi kompletament għar-​rieda tax-​Xitan, u b’hekk isir “bin il-​qerda.”—Ġwanni 6:64, 70; 12:4; 17:12.

Ġesù jgħid lil Ġuda: “Dak li se tagħmel, agħmlu iktar malajr.” Peress li Ġuda jżomm il-​kaxxa tal-​flus, l-​appostli l-​oħra jaħsbu li Ġesù qed jgħidlu: “‘Ixtri dak li għandna bżonn għall-​festa,’ jew biex jagħti xi ħaġa lill-​foqra.” (Ġwanni 13:27-​30) Minflok, Ġuda jitlaq biex jittradixxi lil Ġesù.

F’din l-​istess lejla tal-​ikla tal-​Qbiż, Ġesù jistabbilixxi ikla ġdida għalkollox. Hu jieħu ħobża, jgħid talba taʼ radd il-​ħajr, jaqsamha, u jagħtiha lill-​appostli tiegħu biex jikluha. Hu jgħid: “Dan il-​ħobż jirrappreżenta ġismi li se jingħata għalikom. Ibqgħu agħmlu dan b’tifkira tiegħi.” (Luqa 22:19) Il-​ħobż jgħaddi minn id appostlu għal ieħor, u huma jikluh.

Issa Ġesù jieħu kies bl-​inbid, jgħid talba taʼ radd il-​ħajr, u jagħtihulhom. Kull wieħed minnhom jixrob mill-​kies, li dwaru jgħid: “Dan il-​kies jirrappreżenta l-​patt il-​ġdid konfermat b’demmi li se jixxerred għalikom.”—Luqa 22:20.

B’hekk, Ġesù jagħmel arranġament biex mewtu tiġi mfakkra. Is-​segwaċi tiegħu għandhom jiċċelebraw din it-​tifkira kull sena fl-​14 taʼ Nisan. Din se tfakkarhom f’dak li għamlu Ġesù u Missieru biex bnedmin taʼ fidi jkunu jistgħu jaħarbu l-​kundanna tad-​dnub u l-​mewt. Il-​Qbiż kien ifakkar lil-​Lhud fil-​ħelsien tagħhom mill-​Eġittu, imma issa din it-​tifkira tenfasizza ħelsien taʼ veru għal dawk kollha li għandhom fidi f’Alla u fil-​wegħdi tiegħu.

Ġesù jgħid li demmu “se jixxerred għal ħafna għall-​maħfra tad-​dnubiet.” Fost il-​ħafna li se jiksbu din il-​maħfra hemm l-​appostli leali tiegħu u dixxipli leali oħrajn. Huma l-​uħud li se jkunu miegħu fis-​Saltna taʼ Missieru.—Mattew 26:28, 29.

Matul l-​aħħar lejla mal-​appostli tiegħu, Ġesù tahom lezzjoni mill-​aħjar fl-​umiltà billi ħaslilhom saqajhom. Dan għala hu xieraq? Minħabba dgħufija li għandhom. Huma leali lejn Alla, imma xorta huma konċernati dwar min hu l-​akbar fosthom. (Marku 9:33, 34; 10:35-​37) Illejla, din id-​dgħufija terġaʼ titfaċċa.

Fost l-​appostli jqum ‘argument sħun dwar min minnhom jidher li hu l-​akbar.’ (Luqa 22:24) Min jaf kemm Ġesù jiddispjaċih meta jerġaʼ jarahom jillitikaw bejniethom! X’jagħmel?

Minflok ma jċanfar lill-​appostli minħabba l-​attitudni u l-​imġiba tagħhom, bil-​paċenzja Ġesù jirraġuna magħhom billi jgħid: “Is-​slaten tal-​ġnus jiddominawhom, u dawk li għandhom l-​awtorità fuqhom jissejħu Benefatturi. Imma intom m’għandkomx tkunu hekk. . . . Għax min hu akbar, dak li jkun mal-​mejda jew dak li jaqdi?” Ġesù kemm-​il darba wriehom bl-​eżempju tiegħu kif għandhom iġibu ruħhom, u issa jfakkarhom f’dan billi jgħid: “Imma jien ninsab f’nofskom bħala dak li jaqdi.”—Luqa 22:25-​27.

Minkejja l-​imperfezzjonijiet tagħhom, l-​appostli ma telqux lil Ġesù, anki meta ħabbtu wiċċhom maʼ ħafna sitwazzjonijiet diffiċli. Allura jgħidilhom: “Nagħmel patt magħkom għal saltna, bħalma Missieri għamel miegħi.” (Luqa 22:29) Dawn l-​irġiel huma segwaċi leali taʼ Ġesù. Hu jaċċertahom li permezz taʼ patt bejnu u bejnhom, huma se jidħlu fis-​Saltna u se jaħkmu miegħu.

Għalkemm l-​appostli għandhom dan il-​prospett meraviljuż, huma xorta għadhom bnedmin imperfetti. Ġesù jgħidilhom: “Satana riedkom f’idejh biex jgħarbilkom bħal qamħ,” li jitferrex meta jiġi mgħarbel. (Luqa 22:31) Hu jwissihom ukoll: “Ilkoll kemm intom titfixklu minħabba dak li se ngħaddi minnu dan il-​lejl, għax hu miktub, ‘Nidrob lir-​ragħaj, u n-​nagħaġ tal-​merħla jitferrxu.’”—Mattew 26:31; Żakkarija 13:7.

Pietru bil-​kunfidenza kollha joġġezzjona u jgħid: “Għalkemm l-​oħrajn kollha jitfixklu minħabba dak li se tgħaddi minnu, jien m’iniex se nitfixkel!” (Mattew 26:33) Ġesù jgħid lil Pietru li qabel ma s-​serduq jidden darbtejn dak il-​lejl, Pietru se jiċħdu. Madankollu, Ġesù jżid jgħid: “Jien tlabt bil-​ħerqa għalik biex il-​fidi tiegħek ma tonqosx; u int, meta terġaʼ tiġi lura, saħħaħ lil ħutek.” (Luqa 22:32) Iżda Pietru b’wiċċu minn quddiem jerġaʼ jgħid: “Anki jekk ikolli mmut miegħek, żgur ma niċħdekx.” (Mattew 26:35) L-​appostli l-​oħra jgħidu l-​istess ħaġa.

Ġesù jgħid lid-​dixxipli tiegħu: “Qiegħed magħkom ftit ieħor. Tfittxuni; u bħalma għedt lil-​Lhud, ‘Fejn sejjer jien intom ma tistgħux tiġu,’ l-​istess ngħid lilkom fil-​preżent.” Imbagħad iżid jgħid: “Qed nagħtikom kmandament ġdid, li tħobbu lil xulxin; bħalma ħabbejtkom jien, ħobbu intom ukoll lil xulxin. B’dan ikun jaf kulħadd li intom dixxipli tiegħi, jekk ikollkom l-​imħabba bejnietkom.”—Ġwanni 13:33-​35.

Hekk kif jismaʼ lil Ġesù jgħid li ftit ieħor biss se jkun magħhom, Pietru jistaqsi: “Mulej, fejn sejjer?” Ġesù jwieġeb: “Fejn sejjer jien int ma tistax tiġi warajja issa, imma tiġi warajja iktar tard.” Imħawwad, Pietru jgħid: “Mulej, għala ma nistax niġi warajk fil-​preżent? Jien nagħti ruħi għalik.”—Ġwanni 13:36, 37.

Ġesù issa jirreferi għaż-​żmien meta bagħat lill-​appostli jippritkaw madwar il-​Galilija mingħajr borża tal-​flus jew ħorġa tal-​ikel. (Mattew 10:5, 9, 10) Hu jistaqsi: “Naqsitkom xi ħaġa?” Huma jwiġbuh: “Le!” Imma x’għandhom jagħmlu fil-​jiem li ġejjin? Ġesù jgħidilhom: “Min għandu borża tal-​flus ħa jiħodha miegħu, u l-​istess il-​ħorġa taʼ l-​ikel; u min m’għandux sejf ħa jbigħ il-​mantar tiegħu u jixtri wieħed. Għax ngħidilkom li dak li hu miktub irid jitwettaq fija, jiġifieri, ‘U kien magħdud mal-​kriminali.’ Għax dak li jikkonċerna lili qed jitwettaq.”—Luqa 22:35-​37.

Ġesù qed jirreferi għaż-​żmien meta se jiġi msammar maʼ zokk maġenb nies mill-​agħar, jew kriminali. Wara dan, is-​segwaċi tiegħu se jiffaċċjaw persekuzzjoni ħarxa. Huma jħossu li huma preparati għal dan u jgħidu: “Mulej, ara! Hawn żewġt isjuf.” Hu jgħidilhom: “Biżżejjed.” (Luqa 22:38) Il-​fatt li għandhom żewġt isjuf magħhom dalwaqt se jagħti lil Ġesù opportunità biex jgħallem lezzjoni importanti oħra.

Ġesù għadu fil-​kamra taʼ fuq mal-​appostli wara l-​ikla tat-​tifkira u issa jinkuraġġihom billi jgħidilhom: “Tħallux lil qlubkom jitħawdu. Eżerċitaw il-​fidi f’Alla, eżerċitaw il-​fidi fija wkoll.”—Ġwanni 13:36; 14:1.

Ġesù jagħti lill-​appostli leali raġuni tajba biex ma jinkwetawx dwar il-​fatt li se jitlaq, hu jgħid: “F’dar Missieri hemm ħafna postijiet fejn toqogħdu. . . . Meta mmur inħejji post għalikom, nerġaʼ niġi u nilqagħkom id-​dar għandi, biex fejn inkun jien tkunu intom ukoll.” Madankollu, l-​appostli ma jifhmux li qed jitkellem dwar li se jmur fis-​sema. Tumas jistaqsi: “Mulej, ma nafux fejn sejjer. Kif nafuha t-​triq?”—Ġwanni 14:2-​5.

“Jien it-​triq, il-​verità, u l-​ħajja,” iwieġeb Ġesù. L-​uniku mod kif wieħed jistaʼ jidħol fid-​dar taʼ Missieru fis-​sema hu billi jaċċetta lil Ġesù u t-​tagħlim tiegħu u jimitah. Ġesù jgħid: “Ħadd ma jiġi għand il-​Missier ħlief permezz tiegħi.”—Ġwanni 14:6.

Filippu, li qed jismaʼ b’attenzjoni, jitolbu: “Mulej, urina l-​Missier, u jkun biżżejjed għalina.” Filippu donnu jrid xi viżjoni t’Alla, bħalma raw Mosè, Elija, u Isaija. Madankollu, l-​appostli għandhom xi ħaġa aħjar minn dawn il-​viżjonijiet. Ġesù jenfasizza dan billi jgħid: “Ili daqshekk magħkom, Filippu, u għadek ma sirtx taf min jien? Min ra lili ra wkoll lill-​Missier.” Ġesù jirrifletti perfettament il-​personalità tal-​Missier; għalhekk, peress li jgħixu maʼ Ġesù u josservawh huma bħallikieku qed jaraw lill-​Missier. M’għandniex xi ngħidu, il-​Missier hu superjuri għall-​Iben, għax Ġesù jgħid: “Dak li ngħidilkom ma ngħidux minni nnifsi.” (Ġwanni 14:8-​10) L-​appostli jistgħu jaraw li Ġesù qed jagħti l-​krettu kollu għat-​tagħlim tiegħu lil Missieru.

L-​appostli taʼ Ġesù rawh iwettaq għemejjel tal-​għaġeb u semgħuh ixandar l-​aħbar tajba dwar is-​Saltna t’Alla. Issa jgħidilhom: “Min jeżerċita l-​fidi fija, dan ukoll se jagħmel l-​għemejjel li nagħmel jien; u se jagħmel għemejjel akbar minn dawn.” (Ġwanni 14:12) Ġesù mhuwiex qed jgħid li se jwettqu mirakli akbar minn tiegħu. Imma huma se jwettqu l-​ministeru tagħhom għal perijodu itwal taʼ żmien, f’ħafna iktar postijiet, u se jilħqu bil-​wisq iktar nies.

Il-​fatt li Ġesù se jitlaq ma jfissirx li huma se jiġu abbandunati, għax hu jwegħedhom: “Jekk titolbu xi ħaġa f’ismi, nagħmilha.” Barra minn hekk, hu jgħid: “Jien nitlob lill-​Missier u jagħtikom ajjutant ieħor biex ikun magħkom għal dejjem, l-​ispirtu tal-​verità.” (Ġwanni 14:14, 16, 17) Hu jiggarantilhom li se jirċievu l-​ispirtu qaddis, li hu l-​ajjutant ieħor. Dan iseħħ fil-​jum taʼ Pentekoste.

Ġesù jgħid: “Ftit ieħor u d-​dinja ma taranix iktar, imma intom tarawni, għax jien ngħix u intom se tgħixu.” (Ġwanni 14:19) Ġesù mhux biss se jidhrilhom bħala bniedem wara l-​irxoxt tiegħu imma wkoll, maż-​żmien, se jirxoxtahom biex ikunu miegħu fis-​sema bħala ħlejjaq spirti.

Issa Ġesù jistqarr verità sempliċi: “Min għandu l-​kmandamenti tiegħi u josservahom, dan iħobbni. U min iħobbni jkun maħbub minn Missieri, u jien inħobbu u nurih lili nnifsi b’mod ċar.” Xħin jismaʼ dan il-​kliem, l-​appostlu Ġuda, li jismu wkoll Taddew, jistaqsi: “Mulej, x’ġara biex bi ħsiebek turi lilek innifsek b’mod ċar lilna u mhux lid-​dinja?” Ġesù jwieġbu: “Jekk xi ħadd iħobbni, josserva kelmti, u Missieri jħobbu . . . Min ma jħobbnix ma josservax kliemi.” (Ġwanni 14:21-​24) Kuntrarju għas-​segwaċi tiegħu, id-​dinja ma tirrikonoxxix lil Ġesù bħala t-​triq, il-​verità, u l-​ħajja.

Ġesù mhux se jibqaʼ magħhom, allura d-​dixxipli tiegħu kif se jkunu jistgħu jiftakru dak kollu li għallimhom? Ġesù jispjega: “L-​ajjutant, l-​ispirtu qaddis, li l-​Missier jibgħat f’ismi, jgħallimkom kollox u jfakkarkom kulma għedtilkom.” L-​appostli raw kemm l-​ispirtu qaddis hu qawwi, allura din l-​assiguranza sserrħilhom moħħhom. Ġesù jżid jgħid: “Inħallilkom il-​paċi, nagħtikom il-​paċi tiegħi. . . . Tħallux lil qlubkom jitħawdu u lanqas jitbeżżgħu.” (Ġwanni 14:26, 27) Allura, id-​dixxipli għandhom raġuni tajba biex ma jinkwetawx—huma se jingħataw direzzjoni u protezzjoni mingħand Missier Ġesù.

Il-​protezzjoni t’Alla dalwaqt se tidher b’mod ċar. Ġesù jgħid: “Ġej il-​ħakkiem tad-​dinja. Hu m’għandu ebda setgħa fuqi.” (Ġwanni 14:30) Ix-​Xitan irnexxielu jidħol f’​Ġuda u jinfluwenzah. Imma Ġesù li hu perfett m’għandux xi dgħufija li Satana jistaʼ juża biex idawru kontra Alla. U x-​Xitan lanqas mhu se jirnexxilu jeħles minn Ġesù bil-​mewt. Għala le? Ġesù jgħid: “Bħalma ordnali l-​Missier, hekk qed nagħmel.” Hu ċert li Missieru se jirxoxtah.—Ġwanni 14:31.

Ġesù qed jinkuraġġixxi lill-​appostli leali tiegħu b’dak li qed jgħidilhom. Issa sar il-​ħin, forsi qabeż nofsillejl u Ġesù jirrakkontalhom tixbiha li timmotivahom:

“Jien id-​dielja vera, u Missieri l-​bidwi,” jibda hu. (Ġwanni 15:1) It-​tixbiha tiegħu hi simili għal dak li ntqal sekli qabel dwar il-​ġens t’Iżrael, li kien imsejjaħ id-​dielja taʼ Ġeħova. (Ġeremija 2:21; Ħosea 10:1, 2) Madankollu, Ġeħova qed iwarrab lil dan il-​ġens. (Mattew 23:37, 38) Allura Ġesù qed jintroduċi ħsieb ġdid. Hu d-​dielja li Missieru ilu jikkultiva minn mindu dilek lil Ġesù bl-​ispirtu qaddis fis-​sena 29 WK. Imma Ġesù juri li d-​dielja ma tissimbolizzax lilu biss billi jgħid:

“Kull fergħa fija li ma tagħtix frott ineħħiha [Missieri], u kull waħda li tagħti l-​frott inaddafha, biex tagħti iktar frott. . . . Bħalma l-​fergħa ma tistax tagħti frott minnha nfisha jekk ma tibqax fid-​dielja, bl-​istess mod lanqas intom ma tagħtu frott jekk ma tibqgħux f’unjoni miegħi. Jien id-​dielja u intom il-​friegħi.”—Ġwanni 15:2-​5.

Ġesù wiegħed lid-​dixxipli leali tiegħu li wara li jitlaq, hu se jibgħat ajjutant, l-​ispirtu qaddis. Wieħed u ħamsin jum wara, meta l-​appostli u oħrajn jirċievu dan l-​ispirtu, huma se jsiru friegħi tad-​dielja. U l-​“friegħi” kollha se jkollhom jibqgħu f’unjoni maʼ Ġesù. Dawn x’se jwettqu?

Hu jispjega: “Min jibqaʼ f’unjoni miegħi, u jien f’unjoni miegħu, jagħti ħafna frott; għax mingħajri ma tistgħu tagħmlu xejn.” Dawn il-​“friegħi”—is-​segwaċi leali tiegħu—kellhom jagħtu ħafna frott, billi jimitaw il-​kwalitajiet taʼ Ġesù, jitkellmu m’oħrajn dwar is-​Saltna t’Alla, u jagħmlu iktar dixxipli. Xi ngħidu jekk xi ħadd minnhom ma jibqax f’unjoni maʼ Ġesù u ma jagħtix frott? Ġesù jispjega: “Jekk xi ħadd ma jibqax f’unjoni miegħi, jintrema.” Mill-​banda l-​oħra, Ġesù jgħid: “Jekk tibqgħu f’unjoni miegħi u kliemi jibqaʼ fikom, itolbu kulma tixtiequ u jsirilkom.”—Ġwanni 15:5-​7.

Ġesù issa jirripeti xi ħaġa li diġà semma darbtejn oħra—il-​fatt li għandhom josservaw il-​kmandamenti tiegħu. (Ġwanni 14:15, 21) Hu jiddeskrivi mod prinċipali kif id-​dixxipli jistgħu juru li qed jagħmlu dan: “Jekk tosservaw il-​kmandamenti tiegħi, tibqgħu fi mħabbti, bħalma jien osservajt il-​kmandamenti tal-​Missier u nibqaʼ fi mħabbtu.” Madankollu, hemm iktar involut milli sempliċement iħobbu lil Alla Ġeħova u lil Ibnu. Ġesù jgħid: “Dan hu l-​kmandament tiegħi, li tħobbu lil xulxin bħalma ħabbejtkom jien. Ħadd m’għandu mħabba akbar minn din, li xi ħadd jagħti ruħu għal ħbiebu. Intom ħbiebi jekk tagħmlu dak li qed nordnalkom.”—Ġwanni 15:10-​14.

Ftit sigħat oħra, Ġesù se juri mħabbtu billi jagħti ħajtu għal dawk kollha li jeżerċitaw fidi fih. L-​eżempju tiegħu għandu jqanqal lis-​segwaċi tiegħu juru mħabba mhix egoistika simili lejn xulxin. Din l-​imħabba se tidentifikahom, kif Ġesù qal iktar qabel: “B’dan ikun jaf kulħadd li intom dixxipli tiegħi, jekk ikollkom l-​imħabba bejnietkom.”—Ġwanni 13:35.

Il-​fatt li Ġesù jsejjaħ lill-​appostli ‘ħbieb’ għandu jkun taʼ interess għalihom. Hu jispjega għala jqishom bħala ħbiebu: “Sejjaħtilkom ħbieb, għax kulma smajt mingħand Missieri għarrafthulkom.” X’relazzjoni prezzjuża għandhom—huma ħbieb tal-​qalb taʼ Ġesù u jafu x’qallu l-​Missier! Imma biex ikunu jistgħu jgawdu din ir-​relazzjoni, għandhom ‘jibqgħu jagħtu l-​frott.’ Jekk jagħmlu hekk, Ġesù jgħid, “kulma titolbu lill-​Missier f’ismi jagħtihulkom.”—Ġwanni 15:15, 16.

L-​imħabba fost dawn il-​“friegħi,” id-​dixxipli tiegħu, se tgħinhom jissaportu dak li ġej. Hu jwissihom li d-​dinja se tobgħodhom, iżda jagħtihom ukoll dan il-​faraġ: “Jekk id-​dinja tobgħodkom, tafu li lili bagħditni qabel ma bagħdet lilkom. Kieku kontu parti mid-​dinja, id-​dinja kienet tkun ferħana b’dak li hu tagħha. Issa għax m’intomx parti mid-​dinja, . . . minħabba f’hekk tobgħodkom id-​dinja.”—Ġwanni 15:18, 19.

Billi jkompli jispjega għala d-​dinja se tobgħodhom, Ġesù jgħid: “Jagħmlu dan kollu kontrikom minħabba ismi, għax ma jafux lil dak li bagħatni.” Ġesù jgħid li l-​għemejjel mirakolużi tiegħu, f’ċertu sens, jikkundannaw lil dawk li jobogħduh: “Kieku m’għamiltx fosthom l-​għemejjel li ħadd qatt m’għamel, ma kien ikollhom ebda dnub; imma issa raw u bagħdu kemm lili kif ukoll lil Missieri.” Infatti, il-​mibegħda tagħhom twettaq profezija.—Ġwanni 15:21, 24, 25; Salm 35:19; 69:4.

Ġesù għal darb’oħra jwiegħed li se jibgħat ajjutant, l-​ispirtu qaddis. Din il-​forza qawwija hi disponibbli għas-​segwaċi kollha tiegħu u tgħinhom jagħtu l-​frott, jiġifieri ‘jagħtu xhieda.’—Ġwanni 15:27.

Ġesù u l-​appostli huma lesti biex jitilqu mill-​kamra taʼ fuq fejn kielu l-​ikla tal-​Qbiż. Peress li għadu kemm tahom diversi twissijiet, Ġesù jżid jgħid: “Għedtilkom dan biex ma titfixklux.” Din it-​twissija għala hija xierqa? Hu jgħidilhom: “Għad ikeċċukom mis-​sinagoga. Fil-​fatt, ġejja s-​siegħa meta kulmin joqtolkom jimmaġina li qed jagħti servizz sagru lil Alla.”—Ġwanni 16:1, 2.

Dan għandu mnejn jinkwetahom lill-​appostli. Għalkemm Ġesù iktar qabel kien qal li d-​dinja kienet se tobgħodhom, hu ma kienx qalilhom direttament li kienu se jinqatlu. Għala le? Hu jgħidilhom: “Dan m’għedthulkomx mill-​ewwel, għax kont magħkom.” (Ġwanni 16:4) Issa qed jippreparahom qabel ma jitlaq. Dan forsi jgħinhom biex ma jitfixklux fil-​futur.

Ġesù jkompli jgħid: “Sejjer għand dak li bagħatni, u ħadd minnkom ma jistaqsini, ‘Fejn sejjer?’” Iktar kmieni dan il-​lejl, huma kienu staqsewh dwar fejn kien sejjer. (Ġwanni 13:36; 14:5; 16:5) Imma issa, maħsudin minħabba dak li qal dwar il-​persekuzzjoni, huma mitlufin fin-​niket tagħhom stess. B’hekk, ma jistaqsux iktar dwar il-​glorja li hemm tistennieh jew dwar x’se jkun ifisser dan għall-​aduraturi veri. Ġesù jgħidilhom: “Għax għedtilkom dan, qlubkom imtlew bin-​niket.”—Ġwanni 16:6.

Imbagħad Ġesù jispjega: “Hu għall-​ġid tagħkom li se nitlaq. Għax jekk ma nitlaqx, l-​ajjutant żgur ma jiġix għandkom; iżda jekk immur, nibagħthulkom.” (Ġwanni 16:7) L-​uniku mod kif id-​dixxipli jistgħu jirċievu l-​ispirtu qaddis hu jekk Ġesù jmut u jmur fis-​sema. U hu jistaʼ jibgħat dan l-​ajjutant lin-​nies tiegħu jkunu fejn ikunu fid-​dinja.

L-​ispirtu qaddis se “jagħti prova konvinċenti lid-​dinja dwar id-​dnub, dwar is-​sewwa, u dwar il-​ġudizzju.” (Ġwanni 16:8) Iva, se jidher ċar daqs il-​kristall li l-​biċċa l-​kbira min-​nies m’eżerċitawx fidi fl-​Iben t’Alla. Meta Ġesù jitlaʼ fis-​sema dan se jagħti prova konvinċenti dwar is-​sewwa tiegħu u se juri għala Satana, “il-​ħakkiem taʼ din id-​dinja,” ħaqqu jiġi kundannat.—Ġwanni 16:11.

“Għad għandi ħafna x’ngħidilkom,” ikompli jgħid Ġesù, “imma fil-​preżent ma tifilħux għalih.” L-​ispirtu qaddis, li Ġesù se jferraʼ fuqhom, se jgħinhom jifhmu “l-​verità kollha,” u se jkunu jistgħu jgħixu fi qbil maʼ din il-​verità.—Ġwanni 16:12, 13.

L-​appostli jitħawdu minħabba dak li Ġesù jkompli jgħid: “Ftit ieħor u ma tarawnix iktar; jerġaʼ ftit ieħor u tarawni.” Huma jistaqsu lil xulxin xi jrid ifisser b’dan il-​kliem. Ġesù jinduna li huma jridu jistaqsuh dwar dan, allura jispjegalhom: “Tassew, tassew, ngħidilkom, Intom tibku u tolfqu, imma d-​dinja tifraħ; intom titnikktu, imma n-​niket tagħkom jinbidel f’ferħ.” (Ġwanni 16:16, 20) Fi ftit sigħat oħra, meta Ġesù jiġi maqtul, il-​mexxejja reliġjużi jifirħu, imma d-​dixxipli jitnikktu. Imbagħad in-​niket tagħhom jinbidel f’ferħ meta Ġesù jiġi rxoxtat! U l-​ferħ tagħhom jiżdied meta jferraʼ l-​ispirtu qaddis t’Alla fuqhom.

Ġesù jqabbel is-​sitwazzjoni tal-​appostli maʼ dik taʼ mara waqt l-​uġigħ tal-​ħlas billi jgħid: “Meta tkun qed tiled, mara jkollha n-​niket, għax tkun waslet is-​siegħa tagħha; imma meta tkun wildet it-​tarbija, ma tiftakarx iktar it-​tribulazzjoni minħabba l-​ferħ li jkun twieled bniedem fid-​dinja.” Ġesù jinkuraġġixxi lill-​appostli tiegħu billi jgħid: “Bl-​istess mod, intom ukoll qed ikollkom in-​niket issa; imma jien nerġaʼ narakom u qlubkom jithennew, u l-​ferħ tagħkom ħadd ma jiħodhulkom.”—Ġwanni 16:21, 22.

S’issa, l-​appostli qatt ma talbu xi ħaġa f’isem Ġesù. Imma issa jgħidilhom: “Dakinhar titolbu [lill-​Missier] f’ismi.” Għala se jagħmlu dan? Mhux għax il-​Missier ma jkunx irid iwiġibhom. Infatti, Ġesù jgħid: “Il-​Missier innifsu jurikom affezzjoni, għax lili wrejtuni affezzjoni . . . bħala r-​rappreżentant tal-​Missier.”—Ġwanni 16:26, 27.

Il-​kliem inkuraġġanti taʼ Ġesù lill-​appostli għandu mnejn tant qawwielhom qalbhom li jgħidu: “B’dan nemmnu li int ħriġt mingħand Alla.” Din il-​konvinzjoni mhux se ddum ma tiġi mġarrba. Infatti, Ġesù jiddeskrivi dak li se jseħħ dalwaqt: “Ara! Ġejja s-​siegħa, u tabilħaqq ġiet, meta tixterdu kull wieħed lejn daru u tħalluni waħdi.” Iżda jassigurahom billi jgħidilhom: “Għedtilkom dan sabiex permezz tiegħi jkollkom il-​paċi. Fid-​dinja qed ikollkom it-​tribulazzjoni, imma agħmlu kuraġġ! Jien irbaħt lid-​dinja.” (Ġwanni 16:30-​33) Le, Ġesù mhux qed jabbandunahom. Hu ċert li anki huma jistgħu jirbħu lid-​dinja, kif għamel hu, billi jwettqu r-​rieda t’Alla b’lealtà minkejja l-​attentati taʼ Satana u d-​dinja tiegħu biex ikissru l-​integrità tagħhom.

Imqanqal minn imħabba profonda għall-​appostli tiegħu, Ġesù qed iħejjihom peress li dalwaqt se jitlaq. Issa jerfaʼ għajnejh lejn is-​sema u jitlob lil Missieru: “Igglorifika lil ibnek, biex ibnek jigglorifika lilek, skond l-​awtorità li tajtu fuq il-​bnedmin kollha, biex jagħti l-​ħajja taʼ dejjem lill-​għadd sħiħ taʼ dawk li tajtu.”—Ġwanni 17:1, 2.

Jidher ċar li Ġesù jifhem kemm hu importanti li dak li jkun jagħti glorja lil Alla. Imma kemm hu taʼ faraġ il-​prospett li jsemmi Ġesù—il-​ħajja taʼ dejjem! Peress li ngħata ‘l-​awtorità fuq il-​bnedmin kollha,’ Ġesù jistaʼ joffri l-​benefiċċji tal-​fidwa tiegħu lill-​umanità kollha. Iżda, ftit biss se jkollhom din il-​barka. Għala ftit biss? Għax Ġesù se jagħti l-​benefiċċji tal-​fidwa tiegħu lil dawk biss li jġibu ruħhom fi qbil maʼ dak li Ġesù jsemmi issa: “Il-​ħajja taʼ dejjem tfisser dan: li jieħdu għarfien dwarek, l-​uniku Alla veru, u dwar Ġesù Kristu li int bgħatt.”—Ġwanni 17:3.

Individwu jeħtieġ isir jaf kemm lill-​Missier kif ukoll lill-​Iben mill-​qrib, billi jkollu rabta soda magħhom. Għandu jkollu l-​istess ħarsa tagħhom lejn l-​affarijiet. Barra minn hekk, hu jrid jistinka biex jimita l-​kwalitajiet mill-​aqwa tagħhom meta jittratta m’oħrajn. U għandu bżonn jifhem li l-​glorifikazzjoni t’Alla hija iktar importanti mill-​fatt li l-​bnedmin se jirċievu l-​ħajja taʼ dejjem. Ġesù issa jerġaʼ jitkellem dwar din il-​ħaġa:

“Jien igglorifikajtek fuq l-​art, billi temmejt ix-​xogħol li tajtni nagħmel. Mela issa, Missier, igglorifikani maġenbek bil-​glorja li kelli ħdejk qabel ma kienet teżisti d-​dinja.” (Ġwanni 17:4, 5) Iva, Ġesù jitlob biex jerġaʼ jgawdi l-​glorja fis-​sema permezz taʼ rxoxt.

Madankollu, Ġesù ma nesiex dak li wettaq fil-​ministeru tiegħu. Hu jitlob: “Urejt ismek lill-​bnedmin li tajtni mid-​dinja. Kienu tiegħek u int tajthomli, u huma osservaw kelmtek.” (Ġwanni 17:6) Ġesù għamel iktar milli sempliċement ħabbar isem Alla, Ġeħova, fil-​ministeru tiegħu. Hu għen lill-​appostli tiegħu jsiru jafu x’jirrappreżenta l-​isem—il-​kwalitajiet t’Alla u l-​mod kif jittratta mal-​bnedmin.

L-​appostli saru jafu lil Ġeħova, l-​irwol taʼ Ibnu, u l-​affarijiet li għallem Ġesù. Bl-​umiltà Ġesù jgħid: “Il-​kliem li tajtni jien tajthulhom, u huma laqgħuh u żgur saru jafu li ħriġt bħala r-​rappreżentant tiegħek, u emmnu li int bgħattni.”—Ġwanni 17:8.

Ġesù mbagħad jirrikonoxxi d-​differenza bejn is-​segwaċi tiegħu u l-​umanità inġenerali: “Għalihom nitlob; ma nitlobx għad-​dinja, imma għal dawk li tajtni; għax huma tiegħek . . . Missier Qaddis, ħarishom minħabba ismek stess li tajtni, biex ikunu ħaġa waħda bħalna. . . . Żammejthom, u lanqas wieħed minnhom ma nqered ħlief bin il-​qerda,” jiġifieri, Ġuda l-​Iskarjota, li kien fi triqtu biex jittradixxi lil Ġesù.—Ġwanni 17:9-​12.

“Id-​dinja bagħdithom,” ikompli jitlob Ġesù. “Ma nitolbokx biex toħroġhom mid-​dinja, imma biex tħarishom minħabba l-​Ħażin. M’humiex parti mid-​dinja, bħalma jien m’iniex parti mid-​dinja.” (Ġwanni 17:14-​16) L-​appostli u d-​dixxipli l-​oħra huma fid-​dinja, jiġifieri s-​soċjetà umana taħt il-​ħakma taʼ Satana, imma jeħtieġ li jibqgħu separati minnha u mill-​ħażen tagħha. Kif?

Għandhom bżonn jibqgħu qaddisin, separati biex jaqdu lil Alla, billi japplikaw il-​veritajiet li hemm fl-​Iskrittura Ebrajka u l-​veritajiet li Ġesù nnifsu għallem. Ġesù jitlob: “Qaddishom permezz tal-​verità; kelmtek hi l-​verità.” (Ġwanni 17:17) ’Il quddiem, ftit mill-​appostli se jiktbu kotba ispirati li wkoll se jkunu parti mill-​“verità” li tistaʼ tgħin biex individwu jkun imqaddes.

Imma maż-​żmien se jkun hemm oħrajn li se jaċċettaw “il-​verità.” Għalhekk, Ġesù ma jitlobx “għal dawn biss [dawk li qegħdin hemmhekk], imma wkoll għal dawk li jpoġġu l-​fidi [fih] permezz taʼ kelmithom.” Ġesù x’jitlob mingħand Missieru għalihom ilkoll? “Ħalli jkunu lkoll ħaġa waħda, sabiex bħalma int, Missier, f’unjoni miegħi u jien f’unjoni miegħek, huma wkoll ikunu f’unjoni magħna.” (Ġwanni 17:20, 21) Ġesù u Missieru mhumiex letteralment persuna waħda. Huma ħaġa waħda fis-​sens li jaqblu fuq kollox. Ġesù jitlob li s-​segwaċi tiegħu jgawdu din l-​istess unjoni.

Ftit qabel dan, Ġesù kien qal lil Pietru u lill-​oħrajn li kien sejjer iħejji post għalihom, jiġifieri post fis-​sema. (Ġwanni 14:2, 3) Ġesù issa jerġaʼ jsemmi dan fit-​talb: “Missier, nixtieq li dawk li tajtni jkunu wkoll miegħi fejn inkun jien, sabiex jaraw il-​glorja tiegħi li tajtni int, għax ħabbejtni qabel it-​tisjis tad-​dinja.” (Ġwanni 17:24) B’hekk, hu jikkonferma li ħafna żmien ilu—qabel m’Adam u Eva kellhom it-​tfal—Alla ħabb lill-​Iben uniġenitu tiegħu, li sar Ġesù Kristu.

Ġesù jikkonkludi t-​talba tiegħu billi jerġaʼ jenfasizza l-​isem taʼ Missieru u l-​imħabba t’Alla għall-​appostli u għal oħrajn li għad iridu jaċċettaw “il-​verità” billi jgħid: “Għarrafthom ismek u nibqaʼ ngħarrfu, sabiex l-​imħabba li biha ħabbejtni tkun fihom u jien inkun f’unjoni magħhom.”—Ġwanni 17:26.

Ġesù jieqaf jitlob mal-​appostli leali tiegħu. Imbagħad, ‘wara li jkantaw għanjiet taʼ tifħir, joħorġu lejn il-​Muntanja taż-​Żebbuġ.’ (Marku 14:26) Huma jmorru lejn ġnien fil-​Lvant jismu Ġetsemani, fejn Ġesù mdorri jmur.

Xħin jaslu f’dan il-​post sabiħ qalb is-​siġar taż-​żebbuġ, Ġesù jħalli tmienja mill-​appostli warajh. Forsi jibqgħu ħdejn id-​daħla tal-​ġnien, għax hu jgħidilhom: “Oqogħdu bil-​qiegħda hawn sakemm jien immur hemmhekk biex nitlob.” Ġesù jieħu miegħu tliet appostli—Pietru, Ġakbu, u Ġwanni—u jidħol iktar ’il ġewwa fil-​ġnien. Hu jinsab inkwetat għall-​aħħar u jgħid lil dawn it-​tlieta: “Ruħi mnikkta ferm, għall-​mewt. Oqogħdu hawnhekk u ibqgħu għassa miegħi.”—Mattew 26:36-​38.

Ġesù jitbiegħed xi ftit minnhom, ‘jinxteħet fl-​art, u jibda jitlob.’ Dwar xiex qed jitlob lil Alla f’dan il-​mument diffiċli? Hu jgħid: “Missier, kollox hu possibbli għalik; warrab minni dan il-​kies. Iżda mhux li rrid jien, imma li trid int.” (Marku 14:35, 36) Xi jrid ifisser b’dan il-​kliem? Qiegħed hu jipprova jaħrab mill-​irwol tiegħu bħala l-​Feddej? Lanqas xejn!

Ġesù mis-​sema ra t-​tbatija kbira li għaddew minnha wħud oħra li nqatlu mir-​Rumani. Issa bħala bniedem, li għandu sentimenti teneri u li jistaʼ jħoss l-​uġigħ, Ġesù mhuwiex qed iħares ’il quddiem għal dak li hemm jistennieh. Iżda, iktar minn hekk, hu qiegħed f’agunija għax iħoss li peress li se jmut bħala kriminal mill-​agħar, dan jistaʼ jġib tmaqdir fuq isem Missieru. Fi ftit sigħat, se jiġi msammar maʼ zokk bħallikieku hu xi midgħi kontra Alla.

Wara li jitlob fit-​tul, Ġesù jmur ħdejn it-​tliet appostli u jsibhom reqdin. Hu jgħid lil Pietru: “Ma stajtux tgħassu siegħa waħda miegħi? Ibqgħu għassa u itolbu kontinwament, sabiex ma tidħlux fit-​tentazzjoni.” Ġesù jifhem li anki l-​appostli qed iħossu ansjetà kbira, u li issa sar il-​ħin. Għalhekk, hu jżid jgħid: “Naturalment, l-​ispirtu hu ħerqan imma l-​laħam dgħajjef.”—Mattew 26:40, 41.

Imbagħad Ġesù jerġaʼ jitlaq waħdu u jitlob lil Alla biex dan “il-​kies” jitwarrab minnu. Xħin imur lura, hu jerġaʼ jsib it-​tliet appostli reqdin, meta suppost kienu qed jitolbu biex ma jidħlux fit-​tentazzjoni. Meta Ġesù jkellimhom, huma ma ‘jafux x’se jwiġbuh.’ (Marku 14:40) Ġesù jitlaq għat-​tielet darba, u jinżel għarkopptejh biex jitlob.

Ġesù hu inkwetat għall-​aħħar dwar it-​tmaqdir li l-​mewta tiegħu bħala kriminal se ġġib fuq isem Missieru. Però, Ġeħova qed jismaʼ t-​talb taʼ Ibnu u ħin minnhom Alla jibgħat anġlu biex isaħħu. Minkejja dan, Ġesù ma jiqafx jitlob lil Missieru bil-​ħrara, imma jibqaʼ “jitlob iktar bil-​ħeġġa.” L-​istress emozzjonali hu kbir immens. X’piż qed iġorr Ġesù fuq spallejh! Fin-​nofs hemm il-​ħajja eterna tiegħu u dik tal-​bnedmin li jemmnu f’Alla. Infatti, ‘l-​għaraq tiegħu jibda nieżel fl-​art bħal qtar tad-​demm.’—Luqa 22:44.

Meta Ġesù jerġaʼ jmur it-​tielet darba ħdejn l-​appostli tiegħu, hu għal darb’oħra jsibhom reqdin. “F’mument bħal dan,” jgħid hu, “qed torqdu u tieħdu l-​mistrieħ tagħkom! Ara! Qorbot is-​siegħa biex Bin il-​bniedem jiġi tradut u jingħata f’idejn il-​midinbin. Qumu, ejja mmorru. Ara! It-​traditur tiegħi qorob.”—Mattew 26:45, 46.

Issa qabeż sew nofsillejl. Il-​qassisin qablu li lil Ġuda jħallsuh 30 biċċa tal-​fidda biex jittradixxi lil Ġesù. Allura Ġuda jmexxi lil folla kbira taʼ qassisin ewlenin u Fariżej, li qed ifittxu lil Ġesù. Magħhom hemm grupp taʼ suldati Rumani bi kmandant militari.

Milli jidher, meta Ġesù qal lil Ġuda biex jitlaq waqt l-​ikla tal-​Qbiż, hu mar direttament għand il-​qassisin ewlenin. (Ġwanni 13:27) Huma ġabru l-​uffiċjali tagħhom stess kif ukoll ġemgħa taʼ suldati. Ġuda għandu mnejn l-​ewwel ħadhom il-​kamra fejn Ġesù u l-​appostli tiegħu kienu ċċelebraw il-​Qbiż. Imma issa l-​marmalja qasmet il-​Wied taʼ Kidron u miexja lejn il-​ġnien. Minbarra l-​armi, f’idejhom għandhom imsiebaħ u torċi, determinati li jsibu lil Ġesù.

Hekk kif Ġuda jmexxi l-​ġemgħa fuq il-​Muntanja taż-​Żebbuġ, hu jħoss li jaf fiċ-​ċert fejn se jsib lil Ġesù. Matul il-​ġimgħa li għaddiet, meta Ġesù u l-​appostli kienu jivvjaġġaw bejn Betanja u Ġerusalemm, spiss waqfu fil-​ġnien tal-​Ġetsemani. Imma issa hu billejl, u Ġesù forsi qiegħed fid-​dell tas-​siġar taż-​żebbuġ fil-​ġnien. Allura s-​suldati, li għandhom mnejn qatt ma raw lil Ġesù, kif se jkunu jistgħu jidentifikawh? Biex jgħinhom, Ġuda se jagħtihom sinjal. Hu jgħid: “Lil dak li nbus, ikun hu; arrestawh u ħuduh mgħasses sew.”—Marku 14:44.

Ġuda jmexxi lill-​folla fil-​ġnien u xħin jara lil Ġesù mal-​appostli tiegħu jmur dritt għal fuqu. “Is-​sliem għalik, Rabbi!” jgħid Ġuda, u jbusu b’tenerezza kbira. Ġesù jgħidlu: “Sieħeb, għalfejn qiegħed hawnhekk?” (Mattew 26:49, 50) Ġesù jwieġeb il-​mistoqsija tiegħu stess u jgħid: “Ġuda, b’bewsa tittradih lil Bin il-​bniedem?” (Luqa 22:48) Imma Ġesù m’għadux konċernat dwar dak li ttradieh.

Ġesù issa jersaq lejn id-​dawl tat-​torċi u l-​imsiebaħ u jistaqsi: “Lil min qed tfittxu?” Dawk fil-​marmalja jwiġbuh: “Lil Ġesù n-​Nazzarenu.” Ġesù b’kuraġġ jgħid: “Jien hu.” (Ġwanni 18:4, 5) Peress li ma jafux kif se jirreaġixxi Ġesù, l-​irġiel jersqu lura u jaqgħu mal-​art.

Minflok ma jaħtaf din l-​opportunità biex jaħrab fid-​dlam, Ġesù jerġaʼ jistaqsihom lil min qed ifittxu. Meta jerġgħu jgħidu, “lil Ġesù n-​Nazzarenu,” hu bil-​kalma jgħidilhom: “Għedtilkom jien hu. Għaldaqstant, jekk qed tfittxu lili, ħalluhom imorru lil dawn.” Anki f’dan il-​mument kruċjali, Ġesù jiftakar dak li qal iktar kmieni, li ma kien se jitlef lil ħadd minnhom. (Ġwanni 6:39; 17:12) Ġesù ħarishom lill-​appostli leali tiegħu u ħadd minnhom ma ntilef “ħlief bin il-​qerda”—Ġuda. (Ġwanni 18:7-​9) Għalhekk, issa jistaqsi biex lis-​segwaċi leali tiegħu jitħallew jitilqu.

Hekk kif is-​suldati jqumu bilwieqfa u jersqu lejn Ġesù, l-​appostli jindunaw x’qed jiġri. Huma jistaqsu: “Mulej, nagħtu bis-​sejf?” (Luqa 22:49) Qabel ma Ġesù jilħaq iwiġibhom, Pietru jislet wieħed miż-​żewġt isjuf li l-​appostli ġabu magħhom. Hu jattakka lil Malku, ilsir tal-​qassis il-​kbir, billi jaqtagħlu widintu l-​leminija.

Ġesù jmiss il-​widna taʼ Malku u jfejjaq il-​ferita. Imbagħad jgħallem lezzjoni importanti billi jikkmanda lil Pietru: “Erġaʼ daħħal sejfek f’postu, għax kulmin jaqbad is-​sejf, bis-​sejf jinqered.” Ġesù hu lest li jiġi arrestat, għax jispjega: “Kif isseħħ l-​Iskrittura li tgħid li hekk għandu jsir?” (Mattew 26:52, 54) Hu jżid jgħid: “M’għandix jien nixrob il-​kies li tani l-​Missier?” (Ġwanni 18:11) Ġesù jaqbel mar-​rieda t’Alla għalih, saħansitra sal-​punt li jitlef ħajtu.

Ġesù jistaqsi lill-​folla: “Ħriġtu bis-​sjuf u l-​bsaten qisu kontra xi ħalliel biex tarrestawni? Kuljum kont inkun bil-​qiegħda fit-​tempju ngħallem, iżda m’arrestajtunix. Imma dan kollu seħħ biex jitwettaq dak li kitbu l-​profeti.”—Mattew 26:55, 56.

Is-​suldati, il-​kmandant militari, u l-​uffiċjali tal-​Lhud jaħtfu lil Ġesù u jorbtuh. Meta jaraw dan, l-​appostli jaħarbu. Madankollu, “wieħed żagħżugħ”—forsi d-​dixxiplu Marku—jibqaʼ qalb il-​folla biex ikun jistaʼ jsegwi lil Ġesù. (Marku 14:51) Xi wħud fil-​folla jagħrfuh lil dan iż-​żagħżugħ, u għalhekk jipprovaw jaqbduh taħt idejhom. Minħabba f’hekk, hu jaħrab u jħalli warajh il-​libsa tal-​għażel fin tiegħu.

Xħin Ġesù jkun marbut bħala kriminal komuni, hu jittieħed għand Anna, li kien il-​qassis il-​kbir meta Ġesù kien għaġġeb lill-​għalliema fit-​tempju bħala żagħżugħ. (Luqa 2:42, 47) Uħud mill-​ulied t’Anna kienu qdew bħala l-​qassis il-​kbir warajh, u issa Kajfa, ir-​raġel taʼ bintu, għandu din il-​kariga.

Waqt li Anna qed jinterroga lil Ġesù, Kajfa għandu biżżejjed ħin biex ilaqqaʼ s-​Sinedriju. Din il-​qorti taʼ 71 membru tinkludi l-​qassis il-​kbir u oħrajn li kellhom din il-​kariga fil-​passat.

Anna jistaqsi lil Ġesù “dwar id-​dixxipli tiegħu u dwar it-​tagħlim tiegħu.” Ġesù sempliċement jgħid: “Jien kellimt lid-​dinja pubblikament. Dejjem għallimt f’xi sinagoga u fit-​tempju, fejn il-​Lhud kollha jiltaqgħu flimkien; u m’għedt xejn bil-​moħbi. Għala qed tistaqsi lili? Staqsi lil dawk li semgħu dak li għedtilhom.”—Ġwanni 18:19-​21.

Uffiċjal li qiegħed fil-​qrib jagħti lil Ġesù daqqa taʼ ħarta u b’disprezz jgħidlu: “Hekk twieġbu int lill-​qassis ewlieni?” Imma Ġesù, billi jaf li m’għamel xejn ħażin, jgħid: “Jekk għedt xi ħaġa ħażina, ixhed dwar il-​ħażin; imma jekk tkellimt sewwa, għala tagħtini bil-​ħarta?” (Ġwanni 18:22, 23) Anna mbagħad jordna li Ġesù jittieħed għand Kajfa, ir-​raġel taʼ bintu.

S’issa laħqu ltaqgħu flimkien dawk li jifformaw is-​Sinedriju—il-​qassis il-​kbir, ix-​xjuħ tal-​poplu, u l-​iskribi. Huma jinġabru fid-​dar taʼ Kajfa. Mhuwiex legali li jgħaddu lil xi ħadd ġuri fil-​lejla tal-​Qbiż, imma dan ma jwaqqafhomx milli jipprovaw jilħqu l-​iskop mill-​agħar tagħhom.

Dan il-​grupp mhuwiex xi wieħed imparzjali. Wara li Ġesù rxoxta lil Lazzru, is-​Sinedriju ddeċieda li Ġesù għandu jmut. (Ġwanni 11:47-​53) U ftit jiem ilu biss, il-​mexxejja reliġjużi kkonfoffaw biex jaħtfu lil Ġesù u joqtluh. (Mattew 26:3, 4) Iva, saħansitra qabel ma jibda l-​ġuri tiegħu, lil Ġesù diġà qatgħuhielu għall-​mewt!

Minbarra li ltaqgħu illegalment, il-​qassisin ewlenin u oħrajn mis-​Sinedriju qed jipprovaw isibu xhieda biex iġibu akkużi foloz kontra Ġesù. Isibu ħafna xhieda, imma dawn ma jaqblux bejniethom. Fl-​aħħar, jiġu tnejn u jgħidu: “Smajnieh jgħid, ‘Se nġarraf dan it-​tempju li kien magħmul bl-​idejn u fi tlett ijiem nibni ieħor mhux magħmul bl-​idejn.’” (Marku 14:58) Iżda lanqas dawn l-​irġiel ma jaqblu għalkollox.

Kajfa jistaqsi lil Ġesù: “Ma twieġeb xejn? X’qed jixhdu dawn kontrik?” (Marku 14:60) Ġesù jibqaʼ sieket minkejja dawn l-​akkużi foloz taʼ xhieda li ma jaqblux bejniethom. Allura l-​Qassis il-​Kbir Kajfa jipprova juża tattika oħra.

Kajfa jaf li għal-​Lhud hija kwistjoni sensittiva jekk xi ħadd isostni li hu l-​Iben t’Alla. Iktar qabel, meta Ġesù kien qal li Alla hu Missieru, il-​Lhud riedu joqtluh għax huma qalu li kien qed “jagħmel lilu nnifsu ugwali m’Alla.” (Ġwanni 5:17, 18; 10:31-​39) Peress li jaf kif huma jħossuhom, Kajfa issa b’makakkerija jgħid lil Ġesù: “Inġiegħlek taħlef bl-​Alla l-​ħaj biex tgħidilna jekk intix il-​Kristu, Bin Alla!” (Mattew 26:63) M’għandniex xi ngħidu, Ġesù diġà għamel magħruf li hu l-​Iben t’Alla. (Ġwanni 3:18; 5:25; 11:4) Allura jekk ma jagħmilx hekk issa, jistaʼ jagħti l-​impressjoni li qed jiċħad li hu l-​Iben t’Alla u l-​Kristu. Għalhekk, Ġesù jgħid: “Jien hu; u intom se taraw lil Bin il-​bniedem bil-​qiegħda fuq il-​lemin tal-​qawwa u ġej mas-​sħab tas-​sema.”—Marku 14:62.

Xħin jismaʼ dan, Kajfa b’mod drammatiku jċarrat ħwejġu u jgħid: “Qed jidgħi! X’għandna bżonnhom iktar ix-​xhieda? Ara! Issa smajtuha d-​dagħwa. X’taħsbu?” Is-​Sinedriju jaqtgħu l-​kundanna b’mod inġust u jgħidu: “Ħaqqu l-​mewt.”—Mattew 26:65, 66.

Imbagħad jibdew iwaqqgħu lil Ġesù għaċ-​ċajt u jagħtuh bil-​ponn. Oħrajn jagħtuh daqqiet taʼ ħarta u jobżqulu f’wiċċu. Wara li jgħattulu wiċċu u jsawtuh, b’mod sarkastiku jgħidu: “Ipprofetizza. Min sawtek?” (Luqa 22:64) Hawn qed naraw lill-​Iben t’Alla jiġi trattat b’mod abbużiv waqt ġuri illegali billejl!

Meta Ġesù jiġi arrestat fil-​ġnien tal-​Ġetsemani, l-​appostli jabbandunawh u jaħarbu bil-​biżaʼ. Madankollu, tnejn minnhom jieqfu u jduru lura. Dawn huma Pietru u “dixxiplu ieħor,” li milli jidher hu l-​appostlu Ġwanni. (Ġwanni 18:15; 19:35; 21:24) Huma għandhom mnejn jilħqu lil Ġesù hekk kif ikun qed jittieħed għand Anna. Meta Anna jibgħat lil Ġesù għand il-​Qassis il-​Kbir Kajfa, Pietru u Ġwanni jsegwuh mill-​bogħod. X’aktarx li huma jħossuhom imtertqin, billi qed jibżgħu għal ħajjithom stess u fl-​istess ħin huma inkwetati dwar x’se jiġri lil Sidhom.

Peress li Ġwanni jaf lill-​Qassis il-​Kbir Kajfa jirnexxilu jidħol fil-​bitħa tad-​dar tiegħu. Pietru jibqaʼ barra ħdejn il-​bieb sakemm Ġwanni jerġaʼ lura u jkellem lil qaddejja li qiegħda mal-​bieb. Imbagħad Pietru jitħalla jidħol.

Huwa lejl kiesaħ, allura dawk fil-​bitħa jqabbdu n-​nar bil-​faħam. Pietru joqgħod bilqiegħda ħdejhom biex jibqaʼ sħun hekk kif jistenna “biex jara x’se jiġri” fil-​ġuri taʼ Ġesù. (Mattew 26:58) Issa, bid-​dawl tan-​nar, il-​qaddejja li kienet mal-​bieb u li ħalliet lil Pietru jidħol tistaʼ tarah sew. Hi tistaqsih: “Int m’intix ukoll wieħed mid-​dixxipli taʼ dan ir-​raġel?” (Ġwanni 18:17) U hi mhix l-​unika waħda li tagħraf lil Pietru u takkużah li jkun maʼ Ġesù.—Mattew 26:69, 71-​73; Marku 14:70.

Dan jinkwetah ferm lil Pietru. Hu qed jipprova ma jagħtix fil-​għajn, billi saħansitra joħroġ barra ħdejn il-​kanċell. Pietru jiċħad li kien maʼ Ġesù u ħin minnhom jgħid: “La nafu u lanqas naf x’int tgħid.” (Marku 14:67, 68) Ukoll, jibda “jisħet u jaħlef,” jiġifieri hu lest li jaħlef li qed jgħid il-​verità u li jekk le se jaħbatlu ħażin.—Mattew 26:74.

Sadanittant, għaddej il-​ġuri taʼ Ġesù, milli jidher f’parti tad-​dar taʼ Kajfa li tiġi fuq il-​bitħa. Pietru u oħrajn li qed jistennew isfel forsi jaraw lix-​xhieda ġejjin u sejrin biex jixhdu.

L-​aċċent Galilew taʼ Pietru juri li mhux qed jgħid il-​verità. Barra minn hekk, xi ħadd li hemm fosthom jiġi minn Malku, dak li Pietru qatagħlu widintu. Allura din l-​akkuża tinġieb kontra Pietru: “Ma rajtekx fil-​ġnien miegħu?” Meta Pietru jiċħad dan għat-​tielet darba, jidden is-​serduq, eżatt kif kien imbassar.—Ġwanni 13:38; 18:26, 27.

F’dan il-​waqt, Ġesù milli jidher qiegħed f’gallarija li tagħti għal fuq il-​bitħa. Il-​Mulej idur u jħares fiss lejn Pietru, dan żgur jolqot lil Pietru fil-​laħam il-​ħaj. Hu jiftakar dak li qal Ġesù ftit sigħat biss ilu fil-​karma taʼ fuq. Immaġina kif iħossu Pietru hekk kif jinduna x’għamel! Pietru joħroġ barra u jibki biki taʼ mrar.—Luqa 22:61, 62.

Dan kif setaʼ jiġri? Pietru—li kien tant ċert mill-​ispiritwalità u l-​lealtà tiegħu—kif setaʼ jiċħad lil Sidu? Il-​mexxejja reliġjużi qed jgħawġu l-​verità, u lil Ġesù qed ipinġuh bħala xi kriminal mill-​agħar. Meta Pietru setaʼ ddefenda lil raġel innoċenti, hu ta dahru lil dak il-​Wieħed li għandu “l-​kliem tal-​ħajja taʼ dejjem.”—Ġwanni 6:68.

L-​esperjenza tal-​biki taʼ Pietru turi li anki bniedem li għandu l-​fidi u li hu devot jistaʼ jinqabad fuq sieq waħda jekk ma jkunx preparat sew għal provi jew tentazzjonijiet mhux mistennijin. Jalla dak li għadda minnu Pietru jkun taʼ twissija għall-​qaddejja kollha t’Alla!