ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 27
Ukuwa Nakatina kwe Yehova
“Tinanji Imfumu e Leza, e Leza winu.”—AMASU. 10:20.
ULWIMBO 8 E Yehova we Kacinjilila Witu
VINO TWANDI TUSAMBILILEa
1-2. Ukulingana na Amasundo 10:20, avyani vino tuzipizile ukucita pa kuti tuwe na wuciwuza uwuwome ne Yehova?
AMIWELE ci yino mukulola ukuti ayino muzipizile ukuwa nayo pa kuti mutwalilile ukuwa na wuciwuza uwuwome na wumwi? Ukwasowa nu kuvwilika mungalanda ukuti iviwuza vya cisinka vizipizile ukukundana nu kutunjililana. Mutanga mwelenganyepo nu kwelenganya ukuti akatina nako kangawa pa miwele yino yingalenga wuciwuza winu ukuzipa. Lelo ndi vino muweni, iwaliko pano pafumile umutwe we co-o icipande likulanda ukuti, wano wakulonda ukuwa na wuciwuza uwuwome ne Yehova, wazipizile ‘ukumutina.’—Wazyani Amasundo 10:20.
2 Asa mulandu nu wutali wa mpindi yino twawombela e Yehova, swensinye tuzipizile ukutwalilila ukuwa na katina kwe weliwe. Nomba uzye ukuwa na katina kwe Yehova kwasula mwinye? Uzye tungacita wuli pa kuti twatina Yehova? Swinya tungasambililako cani ku katina kano e Obadiya, e Simapepo Mukulu e Jehoiada, ni Mfumu Joashi wakweti?
UZYE UKUTINA YEHOVA KWASULA MWINYE?
3. Londololani vino ukutina kungatucinjilila.
3 Tungatina pa mulandu wakwivwa intete zya kuti iviwipe vimwi vingatuciticila. Intete zya musango wo-o zitawipa, amuno zingatwavwa ukupingula icete pa vintu. Ku cakulolelako, nga tukutina ukuponela mu luzi, cingalenga tutapita mu mbali muno muli vino vinenencezile, vyo vingalenga tuponele. Ne ukutina ukuyicisa, kungalenga tutapalamila ku vintu vino vingatuwika mu wusanso. Swinya ukutina ukonona wuciwuza witu nu muntu wino twakunda, kungalenga tutalanda nanti ukucita iviwipe.
4. Akatina ka musango ci kano Satana akalonda tuwe nako kwe Yehova?
4 E Satana asilonda tuwe nakatina kwe Yehova lelo akalonda twazakaza Yehova nu kwivwa intete. Akalonda twakwelenganya ngati we Elifazi wino welenganyanga ukuti e Yehova akavwambilizya iviluwo mu wantu, wakalala swinya asacipepuke ukumusecelesya. (Job 4:18, 19) E Satana akalonda twazakaza Yehova ica kuti tuleke nu kumuwombela. Nomba tutazipizile ukuzakaza Yehova nanti ukumwivwila intete. Lelo tuzipizile vye ukumucindika nu kutina ukucita vino vingamulumisya umwezo.
5. Uzye ukutina Yehova kwasula mwinye?
5 Umuntu wino wawa na katina kwe Yehova akamukunda swinya asilonda ukucita icili consinye cino cingonona wuciwuza wakwe naweliwe. Kanye akali ‘akatina ka kwe Leza’ kano ne Yesu wakweti. (Hebe. 5:7) Atazakazangapo e Yehova nanti ukumutina ngati avino tukatina icakutuletela uwusanso. (Ayize. 11:2, 3) Lelo wamukunzile nkaninye swinya wamwivwilanga. (Yoha. 14:21, 31) Nasweswenye tuzipizile ukukunda Yehova nu kuwa na katina kwe weliwe, amuno awa lukundo, awa mano, awa mulinganya swinya awa maka. Twamanya nu kuti watukunda nkaninye swinya vino tukacita nga watunena ivyakukonka, vikamukuma. Nga twamwivwila akasecelela, lelo nga tutamwivwizile tukamulumisya umwezo.—Amalu. 78:41; Imilu. 27:11.
SAMBILILANI UKUTINA YEHOVA
6. Acani cino cingatwavwa ukuwa na katina kwe Yehova? (Amalumbo 34:11)
6 Tusikwatwa na katina ka kwe Yehova, lelo tukakwiza mukusambilila vye. (Wazyani Amalumbo 34:11.) Inzila yonga yino tukasambililamo ukuwa na katina ka kwe Yehova akulola vino welewula. Pano tukucita wo-o, tukalola ‘vino ivyelewulwa’ vikatulanjizya amaka, amano na vino Yehova watukunda. Na co-o cikalenga twamucindika nu kumukundilako. (Roma. 1:20) E Nkazi wumwi uwizina lya kuti Adrienne watili, “Nga nalola vyonsinye vino Yehova welewula, nu kulola vino wawa na mano, cikanzungusya nkaninye. Swinya cikalenga nsinincizye ukuti, awino wamanya vino vinganzipila.” Pa mulandu wakuti e Adrienne akakwelenganyapo lyonsinye, walanzile nu kuti: “Nsilonda ukucita icili consinye cino cingonona wuciwuza wane ne Yehova wino wampa uwumi.” Mwe we-e sabata, namwe mungelezyako ukupawula impindi yakwelenganya pe vino Yehova welewula. Ukucita wo-o kulilenga mwacindika sana e Yehova nu kumukundilako.—Amalu. 111:2, 3.
7. Uzye ukupepa kungatwavwa wuli ukuwa na katina kwe Yehova?
7 Na cinji cino cingatwavwa ukuwa nakatina kwe Yehova, akupepa lyonsinye. Nga tukupepa, apano tukaya tukumumanyilako. Tukalola vino wawa na maka nga cakuti twamulenga ukuti atupe amaka ya kusipicizya intazi. Swinya tukamusalifya nkaninye pakutupa umwana wakwe. Ukwelenganya pe co-o, kukalenga tulole ukuti molimonye e Yehova watukunda. Cinji acakuti, tukalola na vino wawa na mano nga cakuti twamulenga ukuti atwavwe pano tuli ni ntazi. Amapepo ya musango wo-o, yakalenga tutwalilile ukumucindika swinya yakalenga twawombesya ukukana cita icili consinye cino cingonona wuciwuza witu na weliwe.
8. Avyani vino tuzipizile ukucita pa kuti tutwalilile ukuwa na katina kwe Yehova?
8 Tungatwalilila ukuwa na katina kwe Yehova nga cakuti tukuwazya nu kusambililako ku wantu wo walembwa mu Baibolo wano walinji na katina na wano watakweti. Lekani tulande pa wawomvi wa kwe Yehova awa cisinka wawili, e Obadiya ne Simapepo Mukulu Jehoiada. Swinya twalola na vino tungasambililako ku mfumu Joashi iya waYuda, yino pakutalika yalinji na katina lelo mukulecelezya yiza yaleka.
MWASIPA NGATI WE OBADIYA
9. Uzye ukuwa na katina kwavwizye wuli e Obadiya? (1 Izyamfumu 18:3, 12)
9 Umuku wakutalicila wuno e Baibolo yalumbula e Obadiyab ya mulandapo ukuti: ‘Obadiya watinanga Imfumu e Leza nkaninye.’ (Wazyani 1 Izyamfumu 18:3, 12.) Uzye ka-a akatina kamwavwizye wuli? Kalenzile awe uwa cisinka swinya umusuwilwe. Na co-o calenzile wamusonte ukuwa amulasi pa ng’anda ya mfumu. (Linganyaniko ne Nehemiya 7:2.) Ukutina Yehova kwalenzile awe umusipe. Cinji acakuti e Obadiya walinjiko mu mpindi pano imfumu Ahabu yatekanga. Yo-o imfumu ‘yawembusile ku mfumu e Leza, ukulusye [izya mfumu] zinji pankolelo pakwe yoliyo.’ (1 Izya. 16:30) Ne e Jezebeli umuci wapepanga e Baali swinya wapasile nkaninye e Yehova icakuti welezizye na maka ukulesya awina Israeli wonsinye ukupepa Yehova. Asa vyo-o vitupu, wakomile na wakasesema wa kwe Yehova awavule. (1 Izya. 18:4) Ukwasowa nu kuvwilika, ivintu vyawifile nkaninye mu mpindi zya kwe Obadiya.
10. Avyani vino vikalanjizya ukuti e Obadiya walinji amusipe?
10 Avyani vino vikalanjizya ukuti e Obadiya walinji amusipe? Pano e Jezebeli wavwambanga wakasesema wa kwe Yehova pa kuti awakome, e Obadiya wafisile awali 100, nu kuwankanya ‘wasano-wasano nanti 50 muninga, awawatwalila ne buledi naminzi.’ (1 Izya. 18:13, 14) Wanga ukusipa kwe Obadiya kumanyikwe, nga wamulile akanyama kawisi. Ukwasowa nu kuvwilika nawenye afwile walinji ni ntete swinya atalondangapo nu kufwa. Lelo nanti ciwe wo-o, wakunzile nkaninye e Yehova na wantu wakwe, ukucila na vino wayikunzile umweneco.
Umwanawitu asifile pano akutwalila awanawitu na wankazi amabuku asa mulandu nu kuti wawinda umulimo witu (Lolani paragrafu 11)d
11. Uzye awawomvi wa kwe Yehova mwe ya-a amanda wakakolanya wuli e Obadiya? (Lolani ni cikope.)
11 Awawomvi wa kwe Yehova awavule mwe ya-a amanda wakakwikala mu ncende muno wawinda umulimo witu. Kweni, wa-a awanawitu na wankazi wakatontela amasundo ya wuteko, lelo ndi wulyanye vino calinji kwe Obadiya, nawonye wakakana ukuleka ukupepa Yehova. (Mat. 22:21) Wakalanjizya ukuti wawa nakatina kwe Yehova nga cakuti wakumwivwila ukucila ukutina awantu. (Imili. 5:29) Wakacita wo-o, ukupitila mukutwalilila ukuwizya ilyasi lizima nu kuzanwa mukulongana. (Mat. 10:16, 28) Swinya wakasinincizya ukuti awina Klistu wawuye wali na vino vikulondekwa pa kuti watwalilile ukuwa na wu ciwuza uwuwome ne Yehova. Lekani tulande pa mwanawitu wumwi uwizina lya kuti Henri wino akakwikala ku ncende yimwi iya mu Africa, kuno wawinzilepo umulimo witu impindi yimwi. Pano calinji wo-o, we-e umwanawitu wayikundizile ukuwombako umulimo wakutwalila awanawitu na wankazi amabuku yano yakalanda pe Baibolo. Watili: “Mucikwatilwa vye nawa ni nsoni. Lelo nasinincizya ukuti akatina ka kwe Yehova akano kanjavwizye ukusipa.” Uzye na mwemwe mukulola ukuti mungasipa ngati we Henri? Na mwemwenye mungasipa nga cakuti muli vye nakatina kwe Yehova.
MWAWA NI CISINKA NGATI WE SIMAPEPO MUKULU E JEHOIADA
12. Uzye e Simapepo Mukulu Jehoiada nu muci walanjizizye wuli ukuti walinji ni cisinka kwe Yehova?
12 E Simapepo Mukulu Jehoiada walinji na katina kwe Yehova. Swinya kanye akatina akano kalenzile atwalilile ukuwa ni cisinka nu kutunjilila ukupepa kwa kwe Yehova. Co-o cizile aciloleka apatiswenye pano e mwana Jezebeli e Ataliya watalisile ukuteka muYuda. Kwalinji imilandu imivule yino yalinji nu kulenga awantu watina we-e namfumu. Amuno walinji nu mwezo uwuwipe swinya pamulandu wakuvwambisya ukuwa amfumu, walondanga nu kukoma awizikulu wakwe wonsinye. (2 Imila. 22:10, 11) Lelo ku calongo, e Joashi wapususile, pamulandu wakuti e Jehoiada nu muci wamufisile nu kutalika ukumusakamala. Wo-o vino wa-a awatwalane wacisile, calenzile mu lupwa lwa kwe Davidi mupusukeko wumwi wino walinji nu kuwa amfumu. Cinji acakuti, asamulandu nu kuti e Jehoiada wakuzile, walinji ni cisinka kwe Yehova swinya atalesile ukutina Ataliya kulenge apotwe ukucita icizima.—Imilu. 29:25.
13. Uzye e Jehoiada walanjizizye wuli ukuti walinji ni cisinka pano e Joashi wakumanisizye imyaka 7?
13 Pano Joashi walinji ni mwaka 7 e Jehoiada walanjizizye na swinyanye ukuti walinji ni cisinka. Ku cakulolelako, wapanzile ivyakucita pakuwika e Joashi pa wufumu. Wamanyile ukuti vyo-o vino wapanzile ukucita nga vyawomba, e Joashi wino wafumile mu luko lwa kwe Davidi walinji nu kuwa pa wufumu. Wamanyile nu kuti nga vyakana ukuwomba, uwumi wakwe walinji nu kuwa mu wusanso. Ku calongo, e Yehova wamwavwizye ukuficilisya vino wapanzile ukucita. Awawomvi wa kwisano na wina Levi wamwavwizye swinya wakomile ne Ataliya nu kuwika e Joashi pa wufumu. (2 Imila. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) Apano “Jehoiada aleka imfumu nawantu awalayana ni Mfumu e Leza, ukuti wawe awantu wa Mfumu e Leza.” (2 Izya. 11:17) Swinya wawisile “wakalinda wampongolo zya ng’anda ya Mfumu e Leza ukuti wumwi wino wakombela atakwinjila.”—2 Imila. 23:19.
14. Uzye e Yehova wacindamisile wuli e Jehoiada pa mulandu na vino wacisile?
14 E Yehova walanzile kaali nkaninye ukuti: “Nandi nchindike wano wakanchindika.” Swinya wonye avino wacisile kwe Jehoiada. (1 Sam. 2:30) Ku cakulolelako, walenga ilyasi lya kwe Jehoiada ukulembwa mu Baibolo pa kuti twasambililako. (Roma. 15:4) Swinya pano wafwile, wamucindamisile nkaninye. Wayile awamuzika “mukaya kakwe Davidi mukasi muzyamfumu, amuno wachisile ichete mwe Israeli nakwakwe Leza na kung’anda yakwe Leza.”—2 Imila. 24:15, 16
Akatina ka kwe Yehova kangalenga twakwavwa awanawitu na wankazi ngati awulyanye vino e Simapepo Mukulu Jehoiada wacisile (Lolani paragrafu 15)e
15. Acani cino tungasambililako kwe Jehoiada? (Lolani ni cikope.)
15 Ilyasi lya kwe Jehoiada lingatwavwa swensinye ukuwa na katina kwe Yehova. Ku cakulolelako, wa eluda wangakolanya e Jehoiada ukupitila mukulola inzila zya kusakamalilamo awanawitu na wankazi. (Imili. 20:28) Ne awakoloci wangasambililako ukuti nga watwalilila ukuwa nakatina ni cisinka, e Yehova angawawomvya ukuficilisya ukulonda kwakwe, amuno atawiwilila nanti katicinye. Ne awacitici wazipizile wakwizuka vino Yehova wapaazile e Jehoiada nu kumukolanya ukupitila mukusakamala nu kucindika awanawitu na wankazi awacikoloci, maka maka wano wawombela e Yehova ni cisinka pa myaka imivule. (Imilu. 16:31) Swinya swensinye tuzipizile ukusambililako kwamusika wakwisano na wina Levi wano wavwizye e Jehoiada. Acino lekani swensinye tutwalilile ukutunjilila ‘wano wakatungulula’ ukupitila mu kuwivwila.—Hebe. 13:17.
MUTAKAWE NGATI AMFUMU JOASHI
16. Avyani vino vikalanjizya ukuti imfumu Joashi yitatwalilizile ukuwa ni cisinka?
16 E Jehoiada wavwizye Imfumu Joashi ukuwa amuntu umuzima nkaninye. (2 Izya. 12:2) Na co-o calenzile e Joashi pano walinji amutici awavwambisya sana ukusecelesya e Yehova. Lelo ku cawulanda, pano Jehoiada wafwile ivintu vizile avipiluka. E Joashi watalisile ukuteyelezya ku wantu wano watapepanga e Yehova. Acani cino cafumilemo? E Joashi na wa mu ng’anda yakwe, wizile awatalika ‘ukupepa ivimikwe na makolania.’ (2 Imila. 24:4, 17, 18) Kweni nanti acakuti e Yehova wafuzilwe nkaninye “wawatumizile awatumwa awakuwapetulila ku Mfumu e Leza . . . , ukuwa nanti kupechela.” Swinya weliwe na wamu ng’anda yakwe, wakanile nu kwivwila ne Zakariya nye, wino atalinji vye we kasesema wa kwe Yehova nanti e simapepo, lelo wino walinji amuvyala wakwe. Atalanjizizyepo nu kusalifya ku lupwa lwa kwe Jehoiada wano wamupususizye. Lelo wizile akoma e Zakariya e mwana Jehoiada.—2 Imila. 22:11; 24:19-22.
17. Uzye ivintu vizile aviwa wuli kwe Joashi?
17 E Joashi atalinji na katina kwe Yehova, na co-o calenzile ivintu vimuwipile nkaninye. E Yehova walanzile ukuti: “Ndisalula wano wankwelengula.” (1 Sam. 2:30) Acino awasilika awina Asiria wizile awacimvya “iwumba kulu ilyavita” vya kwe Joashi swinya wamusile “impondo mvule.” Cinji acakuti, awina Asiria walile wakupita vye, e Joashi wasyazile awamukoma ku wawomvi wakwe, amuno wakomile e Zakariya.c Imiwele miwipe yino Joashi wakweti, yalenzile awantu wakane ukumuzika “munkungwe mfolonkonte zyazyamfumu.”—2 Imila. 24:23-25.
18. Ukulingana ne Jeremiya 17:7, 8, tungacita wuli pa kuti tutakawe ngati we Joashi?
18 Avyani vino tungasambililako kwe Joashi? E Joashi walinji ngati acimuti cino imisisi yitaya pansi swinya cino watunjilila vye. Fwandi Jehoiada walile wafwa, wino walinji ngati we mutunji wakwe, wizile atalika ukukoncelela ivisambilizyo vya wufi nu kuleka ukuwa ni cisinka kwe Yehova. Co-o icakulolelako, cikutusambilizya ukuti, tutazipizile ukuwa na katina kwe Yehova pa mulandu vye wakuti avino wa lupwa na wanawitu na wankazi wakucita. Pakutwalilila ukuwa ni suwilo iliwome, tuzipizile ukutwalilila ukuwomya wuciwuza witu ne Yehova, ukumukunda nu kuwa na katina kwe weliwe. Tungacita wo-o ukupitila mukuyisambilizya e Baibolo lyonsinye, ukwelenganyapo nga nu kupepa.—Wazyani Jeremiya 17:7, 8; Kolo. 2:6, 7.
19. Avyani vino Yehova akalonda kwe sweswe?
19 E Yehova asilonda twamucitila ivintu ivicilemo. Cino akalonda calandwapo pe Ekawizya 12:13, pano pa kati: “Tinanga Leza, uwatontela amasundo yakwe, amuno chonye-choo achino umuntu welewulizilwe.” Ngati awulyanye vino Obadiya ne Jehoiada wacisile, na sweswenye nga tuli nakatina kwe Yehova, tulitwalilila ukuwa ni cisinka asamulandu ni vili vyonsinye vino tungiza tupitemo ku nkolelo. Pasi icili consinye cino ciliyonona wuciwuza witu ne Yehova.
ULWIMBO 3 Wewe we Maka Yitu Swinya Isuwilo Litu
a Izwi lyakuti ‘ukutina’ lino lyalandwapo mu Baibolo, litawa nu wupiliwulo wonga. Lingawomba ukulingana vye na cino mukulandapo. Ku cakulolelako, lingasula ku kwivwa intete, umucinzi nanti akatina ka kwe Leza. Fwandi co-o icipande candi citwavwe ukuwa nakatina kano kangalenga tuwe swe wasipe swinya awa cisinka pano tukuwomba umulimo wa kwe Yehova.
b E Obadiya wino tukulandapo, asa weyo wino walinji we kasesema wino wisile imyaka imivule ku nsizi swinya wino walemvile ni buku lya mu Baibolo lino linikwa izina lyakwe.
c E Baibolo pe Mateyu 23:35 yikalanda ukuti e Zakariya walinji we mwana Berekiya. Cikaloleka ngati e Jehoiada afwile wakweti amazina yawili ngati awulyanye vino cawa na kwe wanji wano walumbulwapo mu Baibolo. (Linganyani Mat. 9:9 ne Mar. 2:14). Nga asa wowo lyo we-e Berekiya walinji we yisikulu wa kwe Zakariya nanti icikolwe vye mu lupwa.
d UKULONDOLOLA IVIKOPE: Icikope ca kulanjilila vye, umwanawitu akutwalila awanawitu na wankazi amabuku lyo wawinda umulimo witu.
e UKULONDOLOLA IVIKOPE: E nkazi uwacitici akusambilila kwe nkazi uwa cisongo ivya kuwomba umulimo wakuwizya ukuwomvya foni; umwanawitu uwa cisongo asifile pano akuwomba umulimo wakuwizya ku cintu wavule; umwanawitu wino wamanya ukuwomba icete imilimo akusambilizyako wanji ivya kusakamala Ing’anda ya Wufumu.