Wa Eluda​—Sambililaniko kwe Gideoni

1. Ukulingana ne 1 Peter 5:2, amulimo ci uwucindame wuno wa eluda wazipizile ukuwomba?

E YEHOVA wapa wa eluda umulimo wakusakamala awanawitu na wankazi. Wa-a awonsi wacisinka wacindamika nkaninye wo-o umulimo wuno wawapa, swinya wakawombesya na maka ukuwa ‘awacemi wakuwasunga.’ (Jere. 23:4; wazyani 1 Peter 5:2.) Tukasalifya nkaninye ukuwa na wa-a awonsi mwi wungwe!

2. Antazi ci zimwi zino wa eluda wangakwata?

² Wa eluda wakapita mu ntazi izivule pano wakuwomba umulimo wuno wawapa. Ku cakulolelako, pa kuti vye wasakamale awa mwi wungwe wonsinye, wakalondekwa ukuwombesya nkaninye. Umwanawitu e Tony wino we eluda ku United State wazana ukuti pakalondekwa ukuyicefya pano utani uzumile ukuwomba imilimo yino wakupa. Watili: “Pano Korona yatalisile vye, nawombesyanga nkaninye ukutantika ukulongana ni vya kuwomba mu mulimo wakuwizya. Lelo asa mulandu na wo-o vino nawombesyanga, ivyakucita vyeni vitasilanga. Icakuti mukupita kwa mpindi nizile intalika ukupotwa ukuzana impindi yakuwazya Baibolo, ukuwa ni sambililo lya palwane apano niya kupepa.” Ne umwanawitu Ilir, e eluda waku Kosovo, nawe wakweti intazi iyipusaneko. Pano wikalanga ku ncende kuno kwawezile inkondo, camutalizile nkaninye ukwivwila uwutunguluzi ukufuma kwi wungwe. Watili: “Cambomezile nkaninye ukuwa ne musipe pano awa kwi ofesi lya musambo wanenile ukuti nakwavwilizya awanawitu na wankazi kwe yoyo incende. Nalinji ni ntete swinya vino wanenanga ukucita, vyalolekanga ngati vitanga viwombe.” Winji, we Tim e mishonari waku Asia. We-e umwanawitu nawe camuwomelanga ukuwomba ivintu vyonsinye vino walondekanga ukuwomba cila wanda. Watili: “Manda yamwi natontanga nkaniye, icakuti ntakwatanga na maka yakusakamala awanawitu na wankazi.” Avyani vino vingavwa wa eluda wano wakupita mu ntazi izikolaneko na zino wa-a awanawitu wapisilemo?

3. Avyani vino swensinye tungasambililako kwe Gideoni e Kapanzya?

³ Kwawa vimwi vino wa eluda wangasambililako kwe Gideoni e Kapanzya. (Hebe. 6:12; 11:32) E Gideoni walinji we kacinjilila swinya e kacema wa wantu wa kwe Leza. (Kapa. 2:16; 1 Imila. 17:6) Wa eluda nawo wawapa umulimo wakusakamala awantu wa kwe Leza mwe ya-a amanda amatale. (Imili. 20:28; 2 Tim. 3:1) Wangasambililako kwe vino e Gideoni walinji ni civwila, ukuyicefya nga nu kusipicizya. Swinya swensinye tuzipizile ukutunjilila wa eluda nu kuwasalifya pe vino wakawombesya. Ukusambilila pe Gideoni kwandi kutwavwe ukucita wo-o.​—Hebe. 13:17.

NGA CAWOMA UKUYICEFYA

4. Uzye e Gideoni walanjizizye wuli ukuti walinji amuyicefye?

⁴ E Gideoni walinji amuyicefye.b Pano umungeli wa kwe Yehova wamunenile ukuti awino walinji nu kupususya awina Israeli ku wina Midiani, wayicefizye nu kwasuka ukuti: “Awachiwanza wane awatontesye ku wamwiko wa kwe Manase, swinya ne wakupelelechezya pachiwanza chane.” (Kapa. 6:15) E Gideoni walolanga ngati atafisilepo ukuwomba wo-o umulimo, lelo e Yehova waweni ukuti angawomba swinya wamwavwizye nu kuwuwomba.

5. Ampindi ci pano cingatala kwa eluda ukuwa awayicefye?

⁵ Wa eluda wakakwelezya na maka ukuwa awayicefye mwe vyonsinye. (Mika 6:8; Imili. 20:18, 19) Wasiyilumvya nga wacita cimwi swinya wasiyilola ukuti watacindama nga wapotwa ukuwomba cimwi nanti waluvyanya vye kamwi. Lelo nanti ciwe wo-o, asa welyonsi pano cikawapepucila ukuwa awayicefye. Ku cakulolelako, mpindi zimwi eluda angazumila ukuwomba imilimo imivule yino wamupa, lelo apotwe ukuficilisya. Ne mpindi zimwi angapotwa ukuyicefya pa mulandu wakuti wamusalifya nkani ukucila mu cipimo nanti nga wamulengulula pe vino tewawomba nanti ukucita. Avyani vino wa eluda wangasambililako kwe Gideoni nga cakuti ivya musango wo-o vyawaciticila?

6. Avyani vino wa eluda wangasambililako ku kuyicefya kwa kwe Gideoni? (Lolani ni cikope.)

⁶ Mwanenako wanji ukuti wamyavwe. E Gideoni walinji amuyicefye amuno wanenangako wanji ukuti wamwavwe. (Kapa. 6:27, 35; 7:24) Wo-nye avino wa eluda wakacita. E Tony wino tulanzilepo kaali watili: “Pa mulandu na vino wankuzizye, nazumilanga imilimo yonsinye yino wampa, ukuwikako nayilyanye yino ntanga nkumanisye nu kuwomba. Acino nasozilepo ukuti pa mapepo ya lupwa tulanzyanye pa kuyicefya. Swinya nanenile ne wakwane ukuti alandepo pe vino nkawomba pe lo-o uluwali. Cinji acakuti, natamvile ne vidyo ya mu Cizungu iyakuti, Mwasambilizya, Mwasuwila Wanji nu Kuwavwa Ngati we Yesu (Train, Trust, and Empower Others, as Jesus Does) iya pa jw.org.” We-e umwanawitu Tony watalisile ukunenako wanji ukuti wamwavwe ukuwomba imilimo. Cani cafumamo mukucita wo-o? Watili: “Imilimo yonsinye mwi wungwe yikawombeka icete sana, swinya nkakwatako ni mpindi yakuwomya wuciwuza wane ne Yehova.”

7. Uzye wa eluda wangakolanya wuli e Gideoni nga cakuti wakuwalengulula? (Jemusi 3:13)

⁷ Mutafulwa nga wumwi wamilengulula. Intazi yinji yino wa eluda wakapitamo, akuwalengulula. Lelo icakulolelako ca kwe Gideoni cingawavwa nkaninye. E Gideoni wamanyile ukuti atapwililika, acino watesile umwezo pano awina Efulemu wamulenguluzile. (Kapa. 8:1-3) Atawafulizilwe, lelo walanjizizye ukuti walinji amuyicefye pano wateyelezyanga kwe vino wayilizyanyanga nu kulanda nawo mu cikuku. Na co-o calenzile wateke imyezo. Wa eluda wakakolanya e Gideoni ukupitila mukuteyelezya nu kukana fulwa nga cakuti wumwi wawalengulula. (Wazyani Jemusi 3:13.) Ukucita wo-o kukalenga watunjilila umutende mwi wungwe.

8. Uzye wa eluda wangacita wuli nga cakuti wawasalifya ukucila mu cipimo? Landani pa cakulolelako.

⁸ Mwaleka ilumbo lyaya kwe Yehova. Pano e Gideoni wamusalifyanga ku wantu pa mulandu wakucimvya awina Midiani, atalesile wowo umucinzi ukuya kwe weliwe, lelo walenzile ilumbo ukuya kwe Yehova. (Kapa. 8:22, 23) Uzye wa eluda wangakolanya wuli e Gideoni? Nga wawasalifya pe vimwi vino wacita, wazipizile ukuleka ilumbo liye kwe Yehova. (1 Kor. 4:6, 7) Ku cakulolelako, nga cakuti e eluda wamusalifya pe vino tewalanda icete ilyasi, angalanda vye ukuti, tusalifye e Yehova wino akatusambilizya ukuwomvya iwungwe lyakwe swinya tukazana ni vyakukonka mwi Zwi lyakwe Baibolo. Wa eluda wazipizile ukuwikako sana amano ukulola nga cakuti imisambilizizye yawo yikutwala ilumbo kwe Yehova nanti yikulenga wawacindika woliwo. Lekani tulandeko pe eluda wumwi uwizina lyakuti Timothy. Pano we-e umwanawitu wamusonsile vye ukuwa we eluda, watemilwe nkaninye ukulanda amalyasi ya kucintu wavule. Watili: “Pa kutalika ukulanda ilyasi nawomvyanga amazwi amavule ni vilanjililo iviwome. Na co-o calenganga awantu wansalifya sana. Lelo nanti ciwe wo-o, wawikanga vye amano pe nene ukucila ukuwika amano pe Baibolo nanti pe Yehova.” Mukupita kwa mpindi e Timothy wizile yiluka ukuti, wazipizile ukupilukako mu misambilizizye yakwe pa kuti awantu watawika nkani amano kwe weliwe. (Imilu. 27:21) Avyani vino vyafumilemo? Watili: “Pe yo-o impindi awanawitu na wankazi wakanena pe vino ilyasi telyawavwa ukucimvya intazi, ukusipicizya nanti ukupalamila kwe Yehova. Nkakwivwa icete nkaninye nga cakuti wandondololela wo-o, ukucila na pe vino nayivwanga nga cakuti wansalifya ukucila mu cipimo.”

NGA CAWOMA UKUWA NI CIVWILA NU KUSIPA

9. Acani cino calenzile ciwomele Gideoni ukuwa ni civwila nu kusipa? (Lolani icikope pa nkupo)

⁹ Pano Gideoni wamusonsile ukuwa we Kapanzya, walondekwanga ukuwa ni civwila nu kusipa. Ku cakulolekako, wamupile umulimo uwuwome nkaninye uwakumongolanya icikomelo ca kwe Baali cino yisi wapanzile. (Kapa. 6:25, 26) Ne pano awasilika walongine ponga, e Yehova wanenile e Gideoni imiku yiwili ukuti acefyeko impendwa ye wano walinji nu kuya ku wulwi. (Kapa. 7:2-7) Na mukulecelezya, e Yehova wamunenile ukuti akasanse awalwani mu nkambi pa kasi ka wusiku.​—Kapa. 7:9-11.

10. Acani cino mpindi zimwi cingalenga citalile wa eluda ukuwa ni civwila?

¹⁰ Wa eluda wazipizile ukuwa ni “civwila” lyonsinye. [NWT] (Jemu. 3:17) Wa eluda wano wawa ni civwila, wakakonka vino Amawaliko yakalanda nu kwivwila uwutunguluzi wi wungwe lya kwe Yehova. Na co-o cikalenga awawa acakulolelako icizima kwe wanji. Lelo nanti ciwe wo-o, asa welyonsi pano cikawapepucila ukuwa ni civwila. Ku cakulolelako, cingawawomela nga cakuti wawanena ivya kukonka ivivule swinya vino vikulondekwa ukuwombelwapo paponye. Ne mpindi zimwi wangavwilika nga cakuti vino wawanena ukucita vingawomba nanti avya cisinka. Cinji acakuti mpindi zimwi wangawanena ukuwomba umulimo wumwi wuno wungalenga wawike nu wumi wawo mu wusanso. Uzye wa eluda wangakolanya wuli e Gideoni ukuwa ni civwila nga cakuti ivya musango wo-o vyacitika?

11. Acani cino cingavwa wa eluda ukuwa ni civwila?

¹¹ Mwakwivwicisya nu kuwomvya vino waminena ukucita. E Yehova wanenile e Gideoni ivya kucita pakonona icikomelo cino yisi wapanzile, ukwakuya mukuzenga icikomelo ca kwe Yehova apano ni nyama zyakupa pe coco icikomelo. Pano calinji wo-o, e Gideoni atatalisile ukulengulula lelo wacisile vyonsinye vino Yehova wamunenile. Mwe ya-a amanda iwungwe lya kwe Yehova likanena wa eluda ivya kukonka ukupitila mu makalata, mu vya kuwilizya apano ni vintu vye vinji. Vyo-o vino wakawanena vikatucinjilila swinya vikatwavwa nu kutwalilila ukuwa na wuciwuza uwuwome ne Yehova. Twakunda nkaninye wa eluda amuno wakakonka vino wakawanena ukucita. Swinya cikalenga nawonsinye mwi wungwe ukuzanamo ivizima.​—Amalu. 119:112.

12. Uzye wa eluda wangawomvya wuli iwaliko lya Waheberi 13:17 nga cakuti kwawa vino vyapiluka mwi wungwe lya kwe Yehova?

¹² Mwayikundila ukupiluka. Pano e Gideoni wayanga ku wulwi, e Yehova wamunenile ukuti asyale vye na wasilika watici, lelo awavule wanyocelemo ku ma ng’anda ku mwawo. (Kapa. 7:8) Pano Gideoni wamunenile wo-o, ncepamwi nga watalisile ukwelenganya ukuti: ‘Vyo-o vino wanena ukucita vikuloleka ngati vitacindime nu kucindama. Uzye kweni viliwomba?’ Lelo wo-o asa vino Gideoni welenginye, weni wivwizile vye e Yehova. Wa eluda mwe ya-a amanda wakakolanya e Gideoni ukupitila mukukonka vino wawanena ukucita nga cakuti kwawa ukupiluka. (Wazyani Waheberi 13:17.) Ku cakulolelako, mu 2014 Iwumba Lino Likatungulula lizile alipilulako mwe vino ama Ng’anda ya Wufumu ni vikulwa vya kulonganilamo ukulongana kukulu vyazengwanga. (2 Kor. 8:12-14) Kaali nga cakuti wazenga ing’anda ya Wufumu, awanawitu na wankazi awa pe lyolyonye iwungwe awano wizanga mukunyosya indalama zino wawomvya pakuzenga. Lelo pe yo-o impindi, iwungwe lya kwe Yehova likawomvya imisangulo yino yikafuma ku wanawitu na wankazi ukuzinguluka insi yonsinye pa kuzenga ama Ng’anda ya Wufumu ni vikulwa vyakulonganilamo ukulongana kukulu. Wakazenga asa mulandu nu kuti awanawitu na wankazi awa pe lyolyo iwungwe wasanguzile vye indalama zitici. Pano e José wivwile ko-o ukupiluka, watalisile ukuvwilika nu kwelenganya ukuti: ‘Pasi Ing’anda ya Wufumu nanti yimwinye yino yilitela yizengwe. Amuno wo-o asa vino ivintu vikaya munsi.’ Acani cino cavwizye e José ukwivwila wo-o uwutunguluzi? Watili: “Amazwi yano yawa pa Imilumbe 3:5, 6 yanjizusizyeko ukuti nzipizile ukusuwila Yehova. Swinya mukucita wo-o mwafumamo ivizima! Amuno tutazenga vye ama ng’anda ya Wufumu amavule, lelo twasambilila ni vyakusangwilako ukuwomvya inzila izilekane lekane pa kuti kuwe umulinganya.”

13. (a) Avyani vino e Gideoni wasuwizile? (b) Uzye wa eluda wangakolanya wuli e Gideoni? (Lolani ni cikope.)

¹³ Mwasipa pano mukucita ukulonda kwa kwe Yehova. E Gideoni wivwizile e Yehova asa mulandu nu kuti walinji ni ntete swinya umulimo wuno Yehova wamupile walinji nu kulenga awike uwumi wakwe mu wusanso. (Kapa. 9:17) Pano Gideoni waweni vino vyalanjizyanga ukuti e Yehova walinji nu kumwavwa, wasuwizile ukuti e Yehova walinji nu kucinjilila awantu wakwe. Wa eluda wano wawa munsi muno wawinda umulimo witu, wakakolanya nkaninye e Gideoni. Wakasipa pano wakutungulula ukulongana nu kusunkana kwa kuya mu mulimo wakuwizya, asa mulandu nu kutina ukuti ncepamwi wandi wawanyepe, wawalesye incito, wawaluwulusye nanti ukukatusya ivyongo.c Swinya muwucuzi wukulu, wa eluda waliwalondekwa ukusipa pakukonka vino wawanena, asa mulandu nu kuti ncepamwi ukucita wo-o kungalenga wayiwike mu wusanso. Ku cakulolelako, wangatunena ivyakukonka pakuwizya ilyasi lya wupinguzi ilya maka swinya ni vyakucita pakuyicinjilila ku kusansa kwa kwe Gogi waku Magogi.​—Ezek. 38:18; Ukuwu. 16:21.

NGA CAWOMA UKUSIPICIZYA

14. Amulandu ci wuno cawezile aciwome kwe Gideoni ukutwalilila ukusipicizya?

¹⁴ Palondekwanga ukuwombesya na maka pa kuti e Gideoni awombe umulimo wawukapanzya. Ku cakulolelako, uwusiku pano awina Midiani wasamazile mu wulwi, e Gideoni watalisile ukuwakonka ukufumilila ku mayonde ya ku Zerera ukufika na ku Luzi lwa Yodani. Mo-o muno wasamalanga mufwile mwalinji ivimuti ivivule nkaninye. (Kapa. 7:22) Lelo e Gideoni atapelezile vye pa Yodani nu kutalika ukunyocelamo! Nanti acakuti e Gideoni na wonsi wakwe 300 watonsile, watwalilizile vye ukukonka awina midiani. Namukulecelezya wasusile wawazana nu kuwacimvya.​—Kapa. 8:4-12.

15. Amulandu ci wuno mpindi zimwi cingawomela wa eluda ukusipicizya?

¹⁵ Mpindi zimwi wa eluda wangatonta nkaninye pamulandu wakusakamala indupwa zyawo na wa mwi wungwe. Nomba, uzye wangakolanya wuli e Gideoni nga cawa wo-o?

16-17. (a) Avyani vino vyavwizye e Gideoni ukusipicizya? (b) Avyani vino wa eluda wangasuwila? (Ayizeya 40:28-31) (Lolani ni cikope.)

¹⁶ Mwasuwila ukuti e Yehova alimiwomya. E Gideoni wasuwizile ukuti e Yehova walinji nu kumuwomya swinya wonye avino calinji. (Kapa. 6:14, 34) E Gideoni na wonsi wakwe, wakonsile izya mfumu ziwili izya wina midiani. Zyo-o izya mfumu zyakwezile pa ngamila nawo wasamalanga vye. (Kapa. 8:12, 21) Lelo nanti ciwe wo-o, e Yehova wawavwizye ukuzizana nu kucimvya uwulwi. Wonye avino wa eluda wazipizile ukusuwila Yehova wino “asitonta nanti ukutontechela.” Aliwapa amaka pa mpindi yilyanye pano wakuyalonda.​—Wazyani Ayizeya 40:28-31.

¹⁷ Lekani tulande pa mwanawitu Matthew wino akawombela mwe Komiti wa Kwivwanilamo ni Vipatala. Acani cino cikamwavwa ukusipicizya? We-e umwanawitu watili: “Nalola vino Yehova akampa amaka ndi wulyanye vino iwaliko lya Wafilipi 4:13 likalanda. Imiku imivule nga cakuti natonta swinya nkuyivwa ngati pasi ni cili consinye cino ningacita, nkapepa kwe Yehova ukufuma pansi ya mwezo ukuti ampe amaka yano yakulondekwa pa kuti ntwalilile ukwavwa awanawitu na wankazi. Lyonsinye nga cakuti napepa, nkalola vino Yehova akampa amaka nu kunjavwa ukusipicizya. Ndi wulyanye vino calinji kwe Gideoni, wa eluda nawo wakawombesya ukusakamala awantu wa kwe Yehova na palyanye pano citapepusile. Cingazipa nga cakuti wakuwomba vye ukufika pano papelezile amaka yawo nu kwizuka ukuti, asa welyonsi pano wangakumanisya ukucita vyonsinye vino wakulonda. Lelo nanti ciwe wo-o, wazipizile ukusuwila ukuti e Yehova angawavwa nga wamulenga nu kuwapa amaka yakusipicizya.​—Amalu. 116:1; Flpi. 2:13.

18. Uzye wa eluda wangakolanya wuli e Gideoni?

¹⁸ Kwawa ivivule vino wa eluda wangasambililako kwe Gideoni. Ku cakulolelako, wangasambililako ukuyicefya pano watani wazumile ukuwomba imilimo yimwi na pano wawasalifya ukucila mu cipimo nanti nga wakuwalengulula. Cinji acakuti, wazipizile ukuwa ni civwila nu kusipa maka maka pano tukuya tukupalamila ku nsilo ya kwe yo-o insi imbipe. Wazipizile nu kusuwila ukuti e Yehova angawapa amaka asa mulandu ni ntazi zino wakupitamo. Ukulanda vye icisinka, tukasalifya nkaninye wa-a wakacema swinya ‘muwachindika awantu wano wali ngati woliwo.’​—Phil. 2:29.