E Yehova Alimyavwa nga Mwawa ni Ntazi Ukwasowa Ukwenecela

1. Avyani vino twasuwila?

TWASUWILA ukuti e Yehova watukunda swinya akalonda twakwikala icete, amuno swe wantu wakwe. (Roma. 8:35-39) Twamanya nu kuti tukazanamo ivizima nga cakuti tukukonka ivisinka vya masundo ya mu Baibolo. (Ayize. 48:17, 18) Nomba tungacita wuli nga cakuti twawa nintazi ukwasowa ukwenecela?

2. Antazi ci zino tungapitamo, swinya zingalenga twayikolowozya mawuzyo ci?

² Awawomvi wa kwe Yehova wonsinye wakapita mu ntazi. Ku cakulolelako, ncepamwi uwa mulupwa angacita cino cingatulumisya umwezo. Nanti ncepamwi tungalwala indwala yimwi yino yingalenga twapotwa nu kuwomba imilimo yimwi mwiwungwe lya kwe Yehova. Ne mpindi zimwi tungaponelwa na masanso nanti ukutucuzya pamulandu na vino twazumilamo. Nga twawa ni ntazi zyamusango wo-o, manda yamwi tungayikolowozya ukuti: ‘Amulandu ci wuno vyo-o vikunciticila? Uzye kwawa vino naluvyanya? Uzye co-o cikusula mukuti e Yehova alesile ukumpaala?’ Uzye mungalanga mwayikolowozyapo ya-a amawuzyo? Nga mwayikolowozyapo, mutazipizile ukwivwa uwuwi, amuno asa mwemwe mwenga, na wawomvi wa kwe Yehova nye awavule wayikolowozyapo.​—Amalu. 22:1, 2; Haba. 1:2, 3.

3. Avyani vino tungasambililako kwi waliko lya Amalumbo 34:19?

³ Wazyani Amalumbo 34:19. Pe lyo-o iwaliko, pawa ivintu viwili ivicindame vino tungasambililako: (1) Awalungamane wakawa ni ntazi. (2) E Yehova akatupususya ku ntazi. Nomba uzye akatupususya wuli? Inzila yonga yino akacitilamo wo-o, akutwavwa ukulola vino tukupitamo ukulingana na vino ivintu vili mwe yo-o insi imbipe. Ukuwa kweni Yehova watulaya ukuti twandi twawa ni nsansa pano tukumuwombela, lelo co-o cisisula mu kuti tutandi twapita mu ntazi. (Ayize. 66:14) E Yehova akatuwomelezya ukuwika amano ku vya ku nkolelo pano tuliwakwikala umuyayaya ukulingana na vino akalonda. (2 Kor. 4:16-18) Swinya pe yo-o impindi akatwavwa ukutwalilila ukumuwombela.​—Ukulo. 3:22-24.

4. Avyani vino twandi tusambilile mwe co-o icipande?

⁴ Lekani tulande pe vino tungasambililako ku wawomvi wa kwe Yehova awa ku kaali na wa mwe ya-a amanda. Ndi vino twandi tulole, swensinye tungapita mu ntazi ukwasowa ukwenecela. Lelo nga cakuti tweyamila pe Yehova, aliwatwavwa lyonsinye. (Amalu. 55:22) Pano tukusambilila pe vyo-o ivyakulolelako, mwayikolowozya ukuti: ‘Uzye nanga imbe anene nga nacisile wuli? Uzye vyo-o ivyakulolelako vingawomya wuli isuwilo lyane? Ningawomvya wuli vyo-o vino nasambilila?’

WANO WALEMBWA MU BAIBOLO

5. Antazi ci zino e Yakobi wapisilemo pamulandu ne Labani? (Lolani icikope pa nkupo.)

⁵ Awawomvi wa kwe Yehova wamwi wano walembwa mu Baibolo, wapisile mu ntazi zino watenecelanga nu kwenecela. Lekani tulandeko pe Yakobi. E yisi wamunenile ukuti akatwale e mwana Labani wino wapepanga e Yehova, swinya wamunenile nu kuti ngawacita wo-o e Yehova walinji nu kumupaala nkaninye. (Inta. 28:1-4) Acino e Yakobi wacisile vino wamunenile. Wafumile ku Kenani nu kuya kuno Labani wikalanga. We-e Labani walinji na wana wawili awanaci, e Leya ne Rakelo. Pano wafisile, wizile akunda e Rakelo wino walinji amuzuna, swinya wazumizile nu kuwomba imyaka 7 pakuti ayize amutwale. (Inta. 29:18) Nomba ku cawulanda, vino Yakobi wenecelanga, asa vino vyacitisile. E Labani wizile amuwipa nu kumupa e Leya wino walinji we songo. Acino pano e Yakobi wamazile e sabata wenga mwi twala ne Leya, apano e Labani wizile amuzumilizya ukutwala ne Rakelo nye nga cakuti wazumila ukuwomba imyaka na yinji 7. (Inta. 29:25-27) E Labani atalinjipo ni cisinka mwe vyonsinye vino wawombanga ne Yakobi pa myaka 20 yino wisile nawe!​—Inta. 31:41, 42.

6. Antazi ci na zinji zino e Yakobi wapisilemo?

⁶ Kwalinji intazi na zinji zino e Yakobi wapisilemo. Wakweti ulupwa ulukulu nomba awana wativwananga icete. Wasusile wakazya ne Jozefu e munyina muwuzya. Swinya awana wakwe wawili e Simoni ne Levi, walesile umukwelengula pa lupwa na pizina lya kwe Yehova. Cinji acakuti, e Rakelo umuci wino wakunzile nkaninye wizile afwa pano wapapanga umwana waciti wili. Asa vyo-o vitupu, kwizile akupona icipowe cino calenzile acintile ku Egypt lyo amukote.​—Inta. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.

7. Uzye e Yehova walanjizizye wuli e Yakobi ukuti atalinji wenga?

⁷ Asamulandu ni ntazi zyonsinye zino e Yakobi wapisilemo, asitela aleke ukusuwila Yehova na malayo yakwe. Swinya e Yehova nawe wizile amulanjizya ukuti atamulecelezizye. Ku cakulolelako, nanti acakuti e Labani atalinji nicisinka kwe Yakobi, e Yehova wizile apa e Yakobi ivintu ivivule. Ukwasowa nu kuvwilika, afwile wasalifizye nkaninye e Yehova pano waloline ne Josefu umwana wakwe wino walolanga ngati wafwa. Ukukunda Yehova kwamwavwizye ukusipicizya intazi zyonsinye zino wapitangamo. (Inta. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Nasweswenye nga twatwalilila ukuwa na wuciwuza uwuwome ne Yehova, tungasipicizya intazi zino zingatuponela ukwasowa ukwenecela.

8. Avyani vino e Davidi walondanga ukucita?

⁸ Imfumu Davidi yitacisile vyonsinye vino yalondanga ukucita mu mulimo wa kwe Yehova. Ku cakulolelako, e Davidi walondesyanga nkaninye ukuzenjela Yehova itempile. Swinya wanenile ne kasesema Natani vino walondanga ukucita. E Natani nawe wamunenile ukuti: “Chita chonsi chino chili mumwezo wako, amuno Leza ali nawe.” (1 Imila. 17:1, 2) Ukwasowa nu kuvwilika, ya-a amazwi yafwile yamuwomelezizye nkaninye. Afwile paponye watalisile nu kwelenganya pe vino walinji nu kuwomba wo-o umulimo.

9. Avyani vino Davidi wacisile pano vino walondanga vitawomvile?

⁹ Patazimvile, e Natani wizile anena e Davidi ilyasi lino atenecelanga. “Uwusikunye wowo,” e Yehova wanenile e Natani ukuti e Davidi asa wino walinji nu kuzenga itempile, lelo umwana wakwe awino walinji nu kuzenga. (1 Imila. 17:3, 4, 11, 12) Uzye e Davidi wacisile wuli pano wamunenile wo-o? Wapilusile mwe vino welenganyanga. Swinya watalisile nu kupekanizizya e Solomoni indalama ni vintu vinji vino walinji nu kuwomvya pakuzenga.​—1 Imila. 29:1-5.

10. Uzye Yehova wapaazile wuli e Davidi?

¹⁰ Pano Yehova wananile e Davidi ukuti asa wino walinji nu kuzenga itempile, paponye wapangine nawe icipangano. Wamunenile ukuti wumwi wino alifuma mu lupwa lwakwe awino aliteka umuyayaya. (2 Sam. 7:16) Teyelenganyani pe vino Davidi aliyivwa ukumanya ukuti wino akuteka munsi mpya pa Myaka 1,000, we Yesu wino wafumile mulupwa lwakwe! Lyo-o ilyasi likatwavwa ukumanya ukuti e Yehova angatucitila ivintu vinji ivizima vino tusitela twelenganyepo nu kwelenganya, asa mulandu nu kuti tutawomvile vyonsi vino twalondanga ukuwomba mu mulimo wakwe.

11. Avizima ci vino awina Klistu wazanile nanti acakuti Uwufumu wa kwe Leza wutizile ukulingana na vino wenecelanga? (Imilimo 6:7)

¹¹ Awina Klistu wakutalicila wenecelanga ukuti Uwufumu wa kwe Leza walinji nu kwiza, lelo watamanyile impindi pano co-o calinji nu kucitika. (Imili. 1:6, 7) Nomba wacisile wuli? Watwalilizilevye ukuwika amano ku mulimo wakuwizya. Pano wawombanga wo-o umulimo, waweni vino e Yehova wa wapaalanga.​—Wazyani Imilimo 6:7.

12. Avyani vino awina Klistu wakutalicila wacisile pano kwaponile icipowe?

¹² Impindi yimwi, kwizile akupona icipowe “munsi yonsi.” (Imili. 11:28) Co-o icipowe citasile umuntu uwili wensinye ukuwikako na wina Klistu nye. Teyelenganyani pe vino awantu wacuzile! Ukwasowa nu kuvwilika, imitwe ya ndupwa yifwile yasakamalanga nkaninye pe vino yalinji nu kuzana ivyakulya ivyakusunjilamo indupwa zyawo. Nga ku wacitici wano walondanga ukulundulula umulimo wa kwe Yehova, weni cizile aciwa wuli? Uzye wangalanga welenganyanga ukuti tewalindilile mpaka icipowe cize cisile? Kweni asamulandu na vino vyacitisile, watwalilizilevye ukuwomba umulimo wakuwizya, ukuwomvya inzila izilekane lekane zino wangakumanisya. Swinya wapangako na wina Klistu wawuye mu Yudeya vino wakweti.​—Imili. 11:29, 30.

13. Avizima ci vino Yehova wacitizile awina Klistu pano kwalinji icipowe?

¹³ Avizima ci vino Yehova wacitizile awina Klistu pano kwalinji icipowe? Wano wapocelezile uwavwilizyo, waweni ukuti e Yehova wawavwanga. (Mat. 6:31-33) Swinya wafwile waweni nu kuti wakundikwa nkaninye ku wina Klistu wawuye wano wawavwilizizye. Ne wano wasanguzileko na wano wawomvileko mwe wo-o umulimo wakwavwilizya, na wonye walinji ni nsansa zino zikafuma mukupa. (Imili. 20:35) E Yehova wapaazile wonsinye, amuno watwalilizile ukumuwombela asamulandu na vino vyacitisile.

14. Avyani vino vyaciticizile e Banaba nu mutumwa Paulo, swinya avyani vino vyafumilemo? (Imilimo 14:21, 22)

¹⁴ Ilivule awina Klistu wakutalicila wawacuzyanga swinya mpindi zimwi ivyamusango wo-o vyacitikanga palyanye pano watakwenecela nu kwenecela. Lekani tulande pe vino vyaciticizile e Banaba nu mutumwa Paulo pano wawizyanga mu Listra. Pakutalika, awantu wawapocelezile icete swinya wateyelezyanga na kwe woliwo. Nomba awalwani ‘wafunkuzile amawumba,’ swinya wamwi pe wa-a wapozile e Paulo na mawe icakuti kwempe nu kuti wamukome. (Imili. 14:19) Lelo nanti ciwe wo-o, e Paulo ne Banaba watalesile ukuwomba umulimo wakuwizya, watwalilizile ukuwombela ku vifulo vinji. Avyani vino vyafumilemo? Walenzile “awavule awawa awasambilizi,” swinya amazwi yawo ni cakulolelako cawo icizima, vyavwizye awina Klistu wawuye. (Wazyani Imilimo 14:21, 22.) Wo-o vino e Paulo ne Banaba watwalilizile ukuwomba umulimo wakuwizya asa mulandu nu kuti wawacuzyanga, calenzile awavule ukuzanamo ivizima. Fwandi nasweswenye nga cakuti tutanenusile mwe wo-o umulimo wuno Yehova watupa, tulipaalwa.

MWE YA-A AMANDA

15. Avyani vino mukusambililako ku mwanawitu e A. H. Macmillan?

¹⁵ Awantu wa kwe Yehova wenecelanga ukuti cimwi candi cicitike pano umwaka wa 1914 wutani wufike. Ku cakulolelako, katulande pa mwanawitu e A. H. Macmillan. Awantu awavule ukuwikako na wenye umwanawitu, welenganyanga ukuti walinji mupipi nu kuya kwi yulu. Mwi lyasi lino umwanawitu Macmillan walanzile mu September 1914, watili: “Lyo-o alili ilyasi lyakulecelezyako ilya ku cintu wavule lino nalanda.” Lelo icisinka acakuti, litalinji alyakulecelezyako. Mukupita kwa mpindi, wizile alanda ukuti: “Swe wamwi twenecelanga ukuti twalinji nu kupita kwi yulu pe yilyanye impindi.” Walanzile nu kuti: “Tutamanyile ukuti cino tuzipizile vye ukucita, akutwalilila ukuwa awapamviwe mu mulimo wa kwe Tatakulu.” Wonye avino umwanawitu Macmillan wacisile. Wawombesyanga nkaninye mu mulimo wakuwizya. Swinya wawomelezyangako na wanawitu wano wawawisile mu cifungo pamulandu wakukana yinjila uwusilika. Cinji acakuti, atapuswanga mukulongana na pano wakosilenye. Avizima ci vino wazanilemo mukutwalilila ukuwa amupamviwe mu mulimo wa kwe Yehova pano walindililanga ukupocelela icilambu cakwe? Mu 1966 pano walinji mupipi nu kufwa walemvile ukuti: “Pe yo-o impindi isuwilo lyane lyawomelako nkaninye.” Umwanawitu e Macmillan wawa cakulolelako icizima kwe sweswe nga cakuti twasipicizya intazi pa mpindi intali ukucila na pe vino twenecelanga.​—Hebe. 13:7.

16. Antazi ci iyasowa ukwenecela yino e Herbert Jennings nu muci wapisilemo? (Jemusi 4:14)

¹⁶ Awawomvi wa kwe Yehova awavule wakapita muntazi yakukanawa nu wumi uwuzima. Ku cakulolelako, umwanawitu e Herbert Jenningsb walondolola mwi lyasi lya wumi wawo vino wayitopwanga nu muci ukuwomba umulimo wa wumishonari mu Ghana. Lelo nanti ciwe wo-o, umwanawitu e Herbert wizile alwala indwala yakuwongo yino wakakwita ukuti mood disorder. Acino wizile asenda amazwi yano yawa pe Jemusi 4:14, nu kulondolola ukuti vino wapitangamo “we ‘mutondo’ tutenecelanga.” (Wazyani.) Walanzile ukuti: “Twizile atuzumila ukuti cisizile ivintu vipilusile. Acino twafumile ku Ghana nu kusya iviwuza vino twamanyine sana swinya twanyocezile ku Canada pakuti tuye kuvipatala nu kulola vino uwumi wuli.” E Yehova wavwanga umwanawitu e Jennings nu muci pakuti watwalilile ukumuwombela ni cisinka asamulandu ni ntazi zino wapitangamo.

17. Uzye vino umwanawitu Jennings wapisilemo vyavwa wuli awanawitu na wankazi wanji?

¹⁷ Amazwi yano umwanawitu Jennings walanzile, yavwa nkaninye awantu. Ku cakulolelako, e nkazi wumwi watili: “Kusitela kuwepo amazwi yano yakatela ayamfika pa mwezo ngati aya-a yano na wazizye. . . . Ukuwazya pe vino umwanawitu Jennings wacisile, akuli ukuti ukusya umulimo wuno wawombanga nu kuya mukusakamala uwumi, kwalenzile indalola intazi yino napitangamo, munzila iyi yiwele. Wonye avino calinji na ku mwanawitu wumwi. Watili: “Nawomvile wu eluda pa myaka 10. Lelo nizile indeka pamulandu wakuti nizile indwala indwala yakuwongo. Nasakamikwanga sana swinya nalolanga nu kuti ntanga imbazye amalyasi yano yakalanda ukuti uwumi wawo. Amuno nalolanga ngati naposilwe ukuwomba umulimo. . . . Lelo pano naweni vino umwanawitu Jennings watwalilizile ukusipicizya, cambomelezizye nkaninye.” Co-o cikutulanjizyavye apatiswenye ukuti nga twatwalilila ukusipicizya intazi zino zyatuponela ukwasowa ukwenecela, tungawomelezya wanji. Cinji acakuti asamulandu nu kuti ivintu vino vyatuciticila vyalenga ivintu ukupiluka mu wumi ukupusanako na vino twenecelanga, naponye tungavwa wanji ukuwa ni suwilo iliwome nu kutwalilila ukusipicizya.​—1 Pet. 5:9.

18. Ndi vino walanjilizile pa cikope, tukusambililako cani kwe mukamfwilwa wa ku Nigeria?

¹⁸ Awantu wa kwe Yehova awavule wacuzile nkaninye pamulandu na masanso, pano palinji ni ndwala ye Korona. Ku cakulolelako, e mukamfwilwa wumwi ku Nigeria atakweti ivyakulya ivivule ni ndalama. Wanda wumwi umutondo tondo, umwana wakwe umwanaci wamukolowozizye vino walinji nu kuwa walya nga cakuti wamalizya twa layisi tuno wasyazile nato mwe kapu. We-e mukamfwilwa wanenile umwana wakwe ukuti watasyazile ni vyakulya nanti andalama izili zyonsinye. Lelo walinji nu kutenda ivyakulya vino wasyazile navyo nu kusuwila mwe Yehova ngati avino e mukwamfwilwa wa ku Zarefati wacisile. (1 Izya. 17:8-16) Nomba pano watani watalike nu kwelenganya pevino wandi walye umusanya, awanawitu wizile awawaletela ivyakulya. Vyo-o ivyakulya vyalinji nu kuzimba ukucila na pa masabata yawili. We-e nkazi waposilwe ukusinincizya pano wamanyile ukuti fwandi e Yehova wateyelezyanga pano walandanga nu mwana wakwe. Ukwasowa nu kuvwilika, nga cakuti tweyamila pe Yehova, intazi zino tukapitamo ukwasowa ukwenecela zingatupalamika kwe weliwe.​—1 Pet. 5:6, 7.

19. Antazi ci yino umwanawitu Aleksey Yershov wapisilemo?

¹⁹ Mu myaka yino yafumileko, awanawitu na wankazi wawacuzizye nkaninye. Lekani tulande pe cino caciticizile umwanawitu e Aleksey Yershov, wino akakwikala ku Russia. Mu 1994 pano we-e umwanawitu wabatizwanga, lyo awantu wa kwe Yehova wakwatako uwuntungwa. Lelo mukupita kwa mpindi, ivintu vizile avipiluka mu Russia. Mu 2020, awa mu wuteko wayile mukuvwambilizya mu ng’anda ya mwanawitu e Yershov swinya wamuposile ni viya ivivule vino wakweti. Pano papisileko imyezi, wizile awamupa imilandu iya wufi imivule. Ku cawulanda, imilandu yonsinye yino wamupile yalinji ukulingana na mavidyo yano umuntu wumwi wakofile. We-e umuntu wacisile ngati molimonye akulonda ukusambilila e Baibolo icakuti papisile nu mwaka wonga nu kucilapo, akayipangavye. Cino we-e umuntu wacisile cawifile nkaninye.

20. Uzye umwanawitu e Yershov wacisile wuli pakuwomya wuciwuza wakwe ne Yehova?

²⁰ Kwawako vimwi ivizima vino vyafumamo mwe wo-o vino umwanawitu e Yershov wamucuzyanga. Ku cakulolelako, wuciwuza wakwe ne Yehova wawomelako. Walanzile ukuti. “Lyonsinye tukapepela caponga ne wakwane. Swinya namanya ukuti ntanga nsipicizye yo-o intazi nga cakuti Yehova atanjavwizye.” Walanzile nu kuti: Isambililo lya palwane likanjavwa ukukanafupuka. Swinya nkakwelenganya sana pa wawomvi wa kwe Yehova awa ku kaali. Cinji acakuti, mu Baibolo mwawa amalyasi amavule yano yakalanda pa wucindami wuno wawa mu kusuwila e Yehova nu kuwa awatekanye.”

21. Avyani vino twasambilila mwe co-o icipande?

²¹ Avyani vino twasambilila mwe co-o icipande? Twasambilila ukuti, impindi zimwi tukapita muntazi ukwasowa ukwenecela. Lelo nanti ciwe wo-o, e Yehova akakwavwa awawomvi wakwe nga cakuti weyamila pe weliwe. Ndi vino iwaliko pano pafumile umutwe lilanzile, “umuntu muzima akayimba nintazi mvule, ukuwa Imfumu e Leza akamupulumusya muntazi zyonsi.” (Amalu. 34:19) Acino lekani swensinye tutwalilile ukuwika amano pevino Yehova akatwavwa ukucila ukuwika amano ku ntazi zino tukapitamo. Nga twacita wo-o, tulilanda ndi vino umutumwa Paulo walanzile, ukuti: ‘Ndi na maka yakucitila vyonsi mu maka yakwe wino akambomya.’​—Flpi. 4:13.