ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 37
Mwakweyamila pe Yehova ndi Vino Samusoni
“We Mfumu Leza nazina njizuka, nkukulambilizya mpa amaka.”—KAPA. 16:28.
ULWIMBO 30 Amukwasi Wane, We Leza Wane Swinya we Ciwuza
VINO TWANDI TUSAMBILILEa
1-2. Amulandu ci wuno ilyasi lya kwe Samusoni lyacindamila kwe sweswe?
AVYANI vino mukakwelenganya nga mwivwa izina lya kuti Samusoni? Mufwile mukakwelenganya pa monsi wino walinji na maka nkaninye. Kweni acisinka, nomba vino wapinguzilepo impindi yimwi vya muletezile intazi. Lelo nanti ciwe wo-o e Yehova wawisile vye amano ku vizima vino wacitanga. Swinya walesile ni lyasi lyakwe lilembwe mu Baibolo pa kuti twasambililako kwi suwilo lino walinji nalyo.
2 E Yehova wawomvizye e Samusoni ukucita ivintu vya kuzungusya pa kwavwa awina Israeli. Pa myaka imivule ukufuma pano Samusoni wafwizile, e Yehova walenzile umutumwa Paulo ukulemba izina lya kwe Samusoni mu Baibolo. (Hebe. 11:32-34) Ica kulolelako ca kwe cingatuwomelezya. Amuno watwalilizile ukweyamila pe Yehova na pano wapitanga mu ntazi. Mwe co-o icipande, twandi tulande pe vino tungasambililako kwe Samusoni na vino ilyasi lyakwe lingatwavwa.
WASUWIZILE E YEHOVA
3. Amulimo ci wuno Yehova wapile e Samusoni?
3 Pano Samusoni wakwasilwe, lyo awa Filisiti awano wakateka awina Israeli swinya wawacuzyanga. (Kapa. 13:1) Wo-o vino awa Filisiti walinji awankalwe, calenzile awina Israeli wacula nkaninye. Acino Yehova wasonsile e Samusoni ukuwomba “umulimo wakutula awa Israeli ku wa Filisiti.” (Kapa. 13:5) Kweni wo-o umulimo wutalinji awupepuke. Fwandi pa kuti awombe icete, walondekwanga ukweyamila pe Yehova.
E Samusoni wasuwizile Yehova swinya wayikundilanga ukupiluka. Wawomvyanga vino vilipo pa kuficilisya ukulonda kwa kwe Leza (Lolani amaparagrafu 4-5
4. Uzye e Yehova wavwizye wuli e Samusoni ukucimvya awa Filisiti wano wamulemile? (Wakapanzya 15:14-16)
4 Katulande pe cino cikalanjizya ukuti e Samusoni weyamizile pa kwavwa kwa kwe Yehova swinya wamusuwizile. Impindi yimwi awasilikali awa Filisiti wayile mukulema e Samusoni mu Leyi akaya kano kawezile mu Yuda. Awa Yuda wivwile intete nkaninye. Acino wizile awamunyepa ni ntambo ziwili nu kumutwala ku walwani wawo awa Filisiti. (Kapa. 15:9-13) Lelo, “umuzimu wa kwe Leza wizile awumusimpisya” icakuti watenkuzile intambo zino wa munyefile. Swinya “wizile aswewelezya iyewo mwame ilyandokwe,” akomela awa Filisiti awonsi 1,000 wano wamulemile—Wazyani Wakapanzya 15:14-16.
5. Uzye e Samusoni walanjizizye wuli kuti wasuwizile e Yehova?
5 Amayewo ya ndokwe watayawomvyangapo mukulwa. Nomba lyo amulandu ci wuno Samusoni wayawomvezizye? Wasuwizile ukuti e Yehova angamwavwa ukuwomvya icanzo icili consinye. We-e umonsi uwa cisinka wawomvyanga vyonsinye vino vilipo pa kucita ukulonda kwa kwe Yehova. Co-o cikulanjizya apatiswenye ukuti ukusuwila Yehova akuno kwalenzile e Samusoni ukucimvya.
6. Acani cino tukusambililako kwe Samusoni nga cakuti watupa umulimo wumwi mwiwungwe ?
6 Nasweswenye e Yehova angatupa amaka ya kucita vino watunena nanti aca kuti vikuloleka ngati tutanga tukumanisye. Swinya angatwavwa mu nzila yino ncepamwi inga tuzungusya nu ku tuzungusya. Tuzipizile ukusuwila ukuti e Yehova angatupa amaka ya kucita ukulonda kwakwe ndi wulyanye vino wapile e Samusoni, nga cakuti tweyamila pe weliwe.—Imilu. 16:3
7. Aca kulolelako ci cino cikulanjizya uwucindami wuno wawa mukukonka uwutunguluzi wa kwe Yehova?
7 Awanawitu na wankazi wano wakawomba mu mulimo wa wuzengo walanjizya vino wasuwila Yehova. Ku cakulolelako, ukufuma na kaali wakazenga ama ng’anda ya Wufumu ni vikulwa vinji. Nomba mukupita kwa mpindi pano iwungwe lya kwe Yehova lyayanga likukulilako, palondekwanga ukupilukako mwe vimwi. Acino awanawitu wano wakatungulula mwe wo-o umulimo wapepezilepo ukuti e Yehova awavwe swinya welezizye na maka ukuwomvya inzila izipya, ponga ngati akukala ivikulwa nu kuvizifya. Umwanawitu Robert wino wawomvileko mwe wo-o umulimo mu nsi indekane ndekane pa myaka yino yafumako watili. “Pakutalika citalinji acipepuke kwe wamwi ukukonka ko-o ukupiluka ukupya. Amuno vyapusine nkaninye na vino twacitanga ku myaka ya ku nsizi. Lelo awanawitu na wankazi wayikundizile ukukonka wo-o uwutunguluzi uwupya, na co-o calanjizizye apatiswenye ukuti e Yehova akupaala ko-o ukupiluka.” Co-o cino twalandapo, we conga vye pe vino vikalanjizya vyo Yehova akakwavwa awantu wakwe ukuficilisya ukulonda kwakwe. Fwandi cicindime nkaninye ukuwayikolowozya ukuti, ‘Uzye nkayikundila ukukonka uwutunguluzi wa kwe Yehova nga kwawa ukupiluka?’
WAWOMVIZYE VINO YEHOVA WAPEKINYE
8. Uzye e Samusoni wacisile wuli pano wivwile ulusala?
8 Mufwile mukwizukako ivya kuzungusya na vinji vino e Samusoni wacisile. Ku cakulolelako, wakomile icimbwi kumakasa swinya wakomile na wonsi 30 mu musumba wa Filisiti (Kapa. 14:5, 6, 19) E Samusoni wamanyile ukuti atanga acite vyonsinye vyo-o ku maka yakwe vye umweneco. Lelo walanjizizye ukuti wasuwizile e Yehova pano wivwile ulusala pa nsizi yakukoma awonsi 1,000 awa Filisiti. Avyani vino wacisile? Atatalisile ukulwisya na maka yakwe pa kuti avwambe aminzi yakumwa, lelo walilizile kwe Yehova ukuti amwavwe.—Kapa. 15:18.
9. Uzye e Yehova wasusile wuli ipepo lya kwe Samusoni? (Wakapanzya 15:19)
9 E Yehova wasusile ipepo lya kwe Samusoni pano wamupile aminzi ya kumwa mu cizungusyo. Pano Samusoni wamwile ya-a aminzi, ulusala lwizile “alusila awa ichete.” (Wazyani Wakapanzya 15:19) Akafula muno mwafumile aminzi yano Samusoni wamwile katwalilizile ukuwako ukuficila ni mpindi yino Samueli walemvile ibuku lye Wakapanzya. Awina Israeli wano waweni pano aminzi yafumile cifwile cawizusyangako ukuti e Yehova akakwavwa awawomvi wakwe awacisinka mwevyo wakulondekwa nga cakuti weyamila pe weliwe.
E Samusoni wizile awa na maka pano wamwile aminzi yano Yehova wamupile. Nasweswenye tuzipizile twawomvya ivintu ivilekane lekane vino Yehova watupekanizizya pa kutwalilila ukuwa awa cisinka kwe weliwe (Lolani paragrafu 10)
10. Avyani vino tungacita pa kuti e Yehova atwavwe?
10 Nasweswenye tuzipizile ukulenga e Yehova ukuti awatwavwa asa mulandu nu kuvula kwa vintu vino twamanya nanti imilimo yino twawomba mwiwungwe. Swinya tuzipizile ukuyicefya nu kusuwila ukuti pa kuti tutunguluke kano twasuwila mwe Yehova. Cinji acakuti e Samusoni wizile awa na maka pano wamwile aminzi yano Yehova wamupile, nasweswenye tuzipizile twawomvya ivintu ivilekane lekane vino Yehova watupekanizizya pa kutwalilila ukuwa awa cisinka kwe weliwe.—Mat. 11:28.
11. Tungalanjizya wuli ukuti tweyamila pe Yehova? Landani pa ca kulolelako
11 Lekani tulande pa mwanawitu Aleksey uwaku Russia wino wawa pa wanawitu na wankazi wano wakawacuzya. Avyani vino vyamwavwa ukutwalilila ukusipicizya? We-e umwanawitu nu muci wakapepa lyonsinye nu kuyisambilizya Baibolo. Watili: “Nkakwelezya na maka ukukwata isambililo lya pa lwane nu kuwazya Baibolo cila wanda. Swinya cila mutondotondo tukalanzyanya iwaliko lya wanda nu kupepela ponga ne wakwane.” Avyani vino tukusambililako kwe wa-a awatwalane? Tukusambililako ukuti tutazipizile ukweyamila pa maka yitu, lelo tuzipizile ukusuwila Yehova. Tungacita wo-o ukupitila mukuyisambilizya Baibolo cila wanda, ukupepa, ukuzanwa mukulongana nu kuya mukuwizya. E Yehova nawe alitwavwa ukutwalilila ukumuwombela. Swinya wulyanye vino wawomizye e Samusoni avino na sweswenye alituwomya.
ATANENUSILE
12. Acani cino Samusoni atapinguzilepo icete, swinya amulandu ci wuno ukucita wo-o kwawipizile?
12 E Samusoni atalinji amupwililike nge asweswenye. Swinya wapinguzilepo ukucita cimwi cino camuletezile intazi izivule. Ku cakulolelako, pa nsizi yakuwomba katici wukapanzya, wizile “akundana ichiwuza nu mwanachi wa mumupata wa Soreki, izina lya mwanachinye weyo walinji we Delila.” Cino calenzile acite wo-o, asa pa mulandu wakuti walondanga ukuwomba umulimo wuno Yehova wamupile. (Kapa. 16:4) Kweni pakutalika walondanga ukutwala umu Filisiti, lelo ‘walinji a Mfumu e Leza awino wamukolelelanga,’ amuno “wavwambanga inzila yakulwisya awa Filisiti.” Mukupita kwa mpindi watalisile ukwikala mu ng’anda ye cilende mu musumba wa Filisiti ku Gaza. Na co-o calenzile e Yehova amupe amaka yakulwisya awa mu musumba. (Kapa. 14:1-4; 16:1-3) Lelo kwe Delila kweni capusineko, amuno weni walinji amwina Israeli, fwandi yitalinjipo anzila ya kulwisizyamo awa Filisiti.
13. Avyani vino Delila wacisile kwe Samusoni?
13 Awa Filisiti wapile e Delila indalama izivule pa kuti afutuke e Samusoni. E Samusoni afwile Wakunzile nkaninye we-e umwanaci, cifwile acino calenzile apotwe nu kwiluka co walondanga. E Delila wazembelesile e Samusoni imiku imivule ukuti amunene cino calenzile awe na maka swinya nawe wasusile wamunena. Ku cawulanda, wo-o vino atapinguzilepo icete calenzile amaka yakwe yasile swinya ne Yehova aleke ukumuwomvya pampindi yimwi.—Kapa. 16:16-20.
14. Avyani vino vyaciticizile e Samusoni pa mulandu wakusuwila Delila?
14 E Samusoni wapisile muviwipe ivivule pa mulandu wa kukana suwila Yehova lelo wasuwila Delila. Awa Filisiti wamulemile nu kumutonkola aminso. Swinya wayile awamuwika mu cifungo ca mu Gaza muno pakutalika wakonkomozile icisakati ca ku musumba. Cinji acakuti mwe co-o icifungo wamucuzyanga nkaninye nu kumupa umulimo wapansi uwa kusya ingano. Swinya wizile awamutwala pa muteweto wuno wazevyanga. Wapile na ka leza kawo ka Dagoni inzuwi, amuno walolanga ngati akano kawavwile ukulema Samusoni. Asa vyo-o vitupu wamufumizye mu cifungo nu kumuleta palonde ‘awamutumfya’ pa kuti wamuseka.—Kapa. 16:21-25.
E Yehova wapile Samusoni amaka ya kukoma awa Filisiti (Lolani paragrafu 15)
15. Uzye e Samusoni walanjizizye wuli ukuti atalesile ukusuwila Yehova? (Wakapanzya 16:28-30) (Lolani ni cikope pa nkupo.)
15 Nanti acakuti e Samusoni waluvinye, atalesile ukucita ukulonda kwa kwe Yehova. Wavwamvile inzila yakuwomvya pa kuti aficilisye umulimo wuno Yehova wamupile uwakulwisya awa Felisiti. (Wazyani Wakapanzya 16:28-30.) Cimwi cino wacisile, wapefile kwe Yehova ukuti: “nazina mpa amaka swinya lyonga, alyakuti . . . ingachita awa Filisiti chimwi.” E Yehova wasusile ipepo lyakwe swinya wamupile na maka mucizungusyo. Naco cafumilemo acakuti e Samusoni wizile akoma awa Filisiti awavule ukucila na wano wakomile pa kutalika.
16. Acani cino tungasambililako kwe Samusoni?
16 Nanti acakuti kwalinji iviwipe ivivule vino vya citicizile e Samusoni pa mulandu na vino wapinguzilepo, atalesile ukwelezya na maka ukuwombela Yehova. Nasweswenye nga cakuti twaluvyanya swinya watwavwa nanti ukutupoka imilimo mwiwungwe, tutazipizile ukuleka ukucita ukulonda kwa kwe Yehova. Mwakwizuka ukuti e Yehova akavwambisya ukututetela. (Amalu. 103:8-10) Fwandi nga twaluvyanya, angatupa amaka yakutwavwa ukutwalilila ukucita ukulonda kwakwe ngati awulyanye vino wacisile kwe Samusoni.
E Samusoni wivwile uwuwi pe vino waluvinye, lelo atalesile ukuwombela Yehova—wonye avino naswenye tuzipizile ukucita (Lolani amaparagrafu 17-18)
17-18. Uzye vino vyaciticizile Michael vingamyavwa wuli?
17 Lekani tulandeko pa mwanawitu uwacitici uwuzina lya kuti Micheal. We-e umwanawitu wawombesyanga nkaninye mwiwungwe pano walinji amuwomvi wino akatumicila swinya e payiniya wa mpindi zyonsi. Nomba ku cawulanda wizile aluvyanya swinya wizile awamupoka imilimo. Walanzile ukuti, “Nawombesyanga nkaninye mu mulimo wa kwe Yehova. Nomba nizile ntalika ukuyivwa ngati pasi icili consinye cino ningawomba mwiwungwe. Kweni namanyile ukuti e Yehova atanga andecelezye, lelo navwilikanga nga cakuti wuciwuza wane ne Yehova wulitela wuwe ndi vino walinji pa kutalika nanti nga nditela mbombepo umulimo mwiwungwe ngati avino nawombanga pa kutalika.”
18 Icizima acakuti e Michael asitela anenuke. Watili: “Nawisile vye amano pa kuwomya wuciwuza wane ne Yehova ukupitila mu kumunena vyonsinye vino vili ku mwezo, ukuyisambilizya Baibolo lyonsinye nu kwelenganyapo.” Mukupita kwa mpindi wizile awamunyosezya imilimo yino wawombanga mwiwungwe. Pe yo-o impindi we eluda swinya e payiniya wa mpindi zyonsi. Walanzile nu kuti: “vino awanawitu na wankazi wantunjililanga nu kumbomelezya maka maka wa eluda vyanjavwizye ukumanya ukuti e Yehova acili wankunda. Pe yo-o impindi nkawomba imilimo yino Yehova wampa mwiwungwe ne kampingu umusanguluke. Vyo-o vino vyanciticizile vyalenga nsambilileko ukuti e Yehova akatetela wensinye wino walapila ukufuma pansi ya mwezo wakwe.” Nasweswenye asa mulandu nu kuti twaluvyanya, tungasuwila ukuti e Yehova angatuwomvya nu ku tupaala, cikulu vye nga tukuwombesya na maka ukuzifya muno tuzipizile ukuzifya nu kweyamila pe weliwe.—Amalu. 86:5; Imilu. 28:13.
19. Uzye vino Samusoni wacisile vingamyavwa wuli?
19 Mwe co-o icipande tusambilizile vye pe vitici vino vya citicizile e Samusoni. E Samusoni atalinji amupwililike, lelo atalesile ukwelezya na maka ukuwombela Yehova nanti aca kuti waluvinye pano wamuzembelesile kwe Delila. Swinya e Yehova watwalilizile ukumuwomvya. Wizile amuwomvya naswinya ukucita icintu cimwi icikulu. Swinya pa mulandu wa kuti wamulolanga ukuti walinji amonsi wi suwilo, walenga izina lyakwe ukulembwa mu Baibolo ponga na wantu wanji awacisinka wano walandwapo mu cipandwa 11 ica Waheberi. Alongo ukumanya ukuti tukawombela Umukwasi witu uwa lukundo wino akatuwomya maka maka pano tukupita mu ntazi na pano tukulondeka uwakutwavwa. Ndi wulyanye vino Samusoni wacisile, lekani nasweswenye tutwalilile ukulenga kwe Yehova ukuti: “Nazina njizuka, nkukulambilizya mpa amaka.”—Kapa. 16:28.
ULWIMBO 3 Wewe we Maka Yitu Swinya Isuwilo Litu
a E Samusoni wino Baibolo yalandapo wamanyikwa ku wantu awavule ukuwikako na walyanye wano wamanya vye vitici pe Baibolo. Ilyasi lyakwe likazanwa mu ndwizyo, mu ndwimbo na mu mafilimu. Kweni ilyasi lyakwe lisitwivwisya vye icete lelo tungasambililako ivivule kwi suwilo lino walinji nalyo.