Primero ña̱ Reyes
7 Ni̱ya̱ʼa 13 ku̱i̱ya̱ saá sa̱ndíʼi ta̱ Salomón i̱xava̱ʼara veʼe* miíra.
2 I̱xava̱ʼara veʼe ña̱ naní Veʼe ña̱ ku̱vaʼa xíʼin yitu̱n tú ke̱e chí Líbano (45 metro káni̱ ni̱xi̱yoña, 22 metro ndíka̱ña ta 13 metro sava súkunña)* ta ku̱mí yiku̱n ni̱xi̱yo yitu̱n tú cedro tú xi̱tiin veʼe yóʼo ta nu̱ú túyóʼo chi̱ndósora viga tú cedro. 3 Ta sa̱tá viga tú chi̱ndósora nu̱ú nama̱* nda̱kasira xíʼin yitu̱n tú cedro, 45 xi̱kuu ndiʼi túyóʼo ta 15 yiku̱n xi̱kuu ndiʼinú. 4 U̱ni̱ chi̱chi xi̱kuu ventana ña̱ xi̱kuumií veʼe yóʼo. Iin ventana yóʼo xi̱xito chí ke̱ʼe* ta inkaña xi̱xito chí ini ta inkáchi ki̱ʼva ni̱xi̱yoña. 5 Ndiʼi nu̱ú xi̱kiʼvina ta saátu poste tú ni̱xi̱yo yéʼé tú cuadrado xi̱kuunú, saátu ni̱xi̱yo u̱ni̱ chi̱chi ventana ña̱ xi̱xito chí ke̱ʼe ta ni̱xi̱yotu ña̱ xi̱xito chí ini.
6 Saátu i̱xava̱ʼara Veʼe nu̱ú xi̱ndita nama̱ ta ña̱yóʼo 22 metro káni̱ ni̱xi̱yoña ta 13 metro sava ndíka̱ ni̱xi̱yoña* ta chí yéʼé ña̱yóʼo ni̱xi̱yo iin veʼe loʼo nu̱ú ni̱xi̱yo ku̱a̱ʼání nama̱ ta ni̱xi̱yo xi̱níña.
7 Saátu i̱xava̱ʼara Veʼe nu̱ú xi̱ndichi trono nu̱ú xi̱ndatiinra ku̱a̱chi xíʼin na̱ yiví, ta xíʼin yitu̱n tú cedro nda̱kasira ini ña̱yóʼo nda̱a̱ ñuʼú iinsaá nda̱a̱ nu̱ú íyo tú viga.
8 Ta veʼe nu̱ú ni̱xi̱yo miíra chí inka táʼví xi̱ndichiña, xíká loʼo xi̱ndichiña nu̱ú veʼe nu̱ú xi̱ndatiinra ku̱a̱chi, soo inkáchi ni̱xi̱yoña. Ta nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo ña̱yóʼo saá ni̱xi̱yo veʼe ña̱ i̱xava̱ʼa ta̱ Salomón ña̱ koo ñá se̱ʼe ta̱ faraón ñá ti̱ndaʼa̱ xíʼinra.
9 Ndiʼi veʼe yóʼo ku̱vaʼaña xíʼin yu̱u̱ ña̱ yaʼviní ña̱ viíní ta̱vána ki̱ʼva tá tu̱xínaña, ña̱ xa̱ʼndana xíʼin sierra, ta xi̱niñúʼuna ña̱yóʼo ña̱ i̱xava̱ʼana nama̱ ña̱ íyo chí ke̱ʼe ta saátu chí ini, nda̱a̱ xa̱ʼa̱ña iinsaá nda̱a̱ ni̱nu. Ta táʼan yu̱u̱ yóʼo kúú ña̱ xi̱niñúʼuna ña̱ i̱xava̱ʼana nama̱ ña̱ xi̱xaa̱ nda̱a̱ nu̱ú íyo yéʼé ña̱ ndíka̱ní. 10 Ta yu̱u̱ ña̱ xi̱niñúʼuna ña̱ i̱xava̱ʼana xa̱ʼa̱ veʼe yóʼo náʼnuníña ta yaʼviníña; sava yu̱u̱ yóʼo xi̱kuuña ña̱ ku̱mí metro sava ta inkaña xi̱kuuña ña̱ ku̱mí metro.* 11 Ta nu̱ú ña̱yóʼo xi̱ndóso yu̱u̱ ña̱ yaʼviní, ña̱ viíní ta̱vána ki̱ʼva tá tu̱xínaña ta saátu yitu̱n tú cedro. 12 Ta iníí sa̱tá yéʼé ña̱ ndíka̱ní, ni̱xi̱yo iin nama̱ ña̱ ku̱vaʼa xíʼin u̱ni̱ chi̱chi yu̱u̱ ña̱ viíní tu̱xína ta saátu xi̱núu iin chi̱chi viga tú cedro nu̱úña, nda̱a̱ táki̱ʼva ku̱vaʼa yéʼé ña̱ ndíka̱ní ña̱ ni̱xi̱yo chí nu̱ú níndichi veʼe Jehová ta saátu cuarto ña̱ ni̱xi̱yo chí yéʼé nu̱ú xi̱kiʼvina veʼe yóʼo.
13 Ta̱ rey Salomón xa̱ʼndara chiñu ña̱ ná ku̱ʼu̱nna chí Tiro ta ná kixi ta̱ Hiram xíʼinna. 14 Ta̱yóʼo xi̱kuura se̱ʼe iin ñaʼá ñá ni̱xi̱ʼi̱ yii̱ ta ñáyóʼo xi̱kuuñá táʼan na̱ tribu ta̱ Neftalí. Ta yivára ta̱ ñuu Tiro xi̱kuura, ta xi̱xini̱ra ixava̱ʼara ña̱ʼa xíʼin cobre;* ta̱ Hiram ndíchiní ni̱xi̱yora ta xi̱xini̱níra keʼéra ña̱ʼa xíʼin cobre. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱xa̱ʼa̱nra nu̱ú ta̱ rey Salomón, ta ke̱ʼéra ndiʼi chiñu ña̱ xa̱ʼnda ta̱yóʼo nu̱úra.
15 Sa̱ndútara cobre xíʼin ñuʼu̱ ta i̱xava̱ʼara u̱vi̱ nama̱. Iin tá iin nama̱ yóʼo u̱na̱ metro* súkun ni̱xi̱yoña ta xi̱niñúʼuna iin yoʼo̱ ña̱ u̱ʼu̱n metro* ña̱ xi̱xiniñúʼuna xi̱tavána ki̱ʼva ña̱ va̱ʼa ka̱va̱nduuña sa̱tá iin tá iin nama̱ yóʼo.* 16 Saátu i̱xava̱ʼara u̱vi̱ capitel xíʼin cobre ta chi̱ndósoraña chí nu̱ú nama̱, ta iin tá iin ña̱yóʼo u̱vi̱ metro sava* súkun ni̱xi̱yoña. 17 Ta sa̱tá iin tá iin capitel ña̱ xi̱ndóso nu̱ú nama̱ yóʼo ni̱xi̱yo iin ñunú* loʼo ña̱ ku̱vaʼa xíʼin cadena ña̱ níi̱; u̱xa̱ xi̱kuu cadena ña̱ xi̱kuumií iin tá iin capitel yóʼo. 18 Ta i̱xava̱ʼara u̱vi̱ chi̱chi tí ti̱ndísi̱* sa̱tá iin tá iin ñunú yóʼo ña̱ va̱ʼa kundasiña sa̱tá capitel ña̱ níndoso nu̱ú nama̱, tasaá ke̱ʼéra xíʼin u̱vi̱ saá capitel yóʼo. 19 Capitel ña̱ xi̱ndóso nu̱ú nama̱ ña̱ ni̱xi̱yo chí yéʼé, nda̱a̱ táki̱ʼva náʼa̱ yita ña̱ lirio saá xi̱naʼa̱ña ta u̱vi̱ metro* súkun ni̱xi̱yoña. 20 Ta capitel yóʼo xi̱ndósoña nu̱ú u̱vi̱ saá nama̱, xi̱ndósoña mií nu̱ú ti̱ku̱i̱ta̱,* ña̱ ni̱xi̱yo yatin nu̱ú ni̱xi̱yo ñunú ña̱ cadena válí. Ta 200 xi̱kuu ti̱ndísi̱, iin yiku̱n ni̱xi̱yorí ta xi̱kava̱nduurí sa̱tá iin tá iin capitel yóʼo.
21 Ta ka̱tara u̱vi̱ saá nama̱ yóʼo chí yéʼé ña̱ templo.* Nama̱ ña̱ ka̱nindichira chí ndaʼa̱ kúaʼa* chi̱naníraña Jakín,* ta ña̱ ka̱nindichira chí ndaʼa̱ yitin* chi̱naníraña Boaz.* 22 Xi̱ní nama̱ yóʼo xi̱naʼa̱ña nda̱a̱ táki̱ʼva náʼa̱ yita ña̱ lirio. Saá sa̱ndíʼina ke̱ʼéna u̱vi̱ saá nama̱ yóʼo.
23 Tasaá i̱xava̱ʼara iin ka̱a ña̱ chéení nu̱ú kuñuʼu ti̱kui̱í ta ña̱yóʼo naníña Mar ña̱ cobre. Ña̱ ti̱ku̱i̱ta̱ xi̱kuuña ta nu̱ú kíxáʼa iin táʼví yuʼúña iinsaá nda̱a̱ inka táʼví yuʼúña ku̱mí metro sava* káni̱ ni̱xi̱yoña, ta u̱vi̱ metro sava* súkun ni̱xi̱yoña ta xi̱niñúʼuna iin yoʼo̱ ña̱ 13 metro sava* ña̱ xi̱xiniñúʼuna xi̱tavána ki̱ʼva ña̱ va̱ʼa ka̱va̱nduuña iníísaá sa̱táña. 24 Ta ti̱xin yuʼú ña̱yóʼo iin yiku̱n i̱xava̱ʼara yiki̱n válí. Ta u̱xu̱ yiki̱n válí xi̱ñuʼu iin tá iin codo* ta xi̱kava̱nduuña iníísaá yuʼú Mar ña̱ cobre yóʼo; u̱vi̱ chi̱chi xi̱kuu yiki̱n yóʼo ta sa̱tá mií ka̱a yóʼo ku̱vaʼaña. 25 Ta 12 si̱ndi̱ki̱ che̱e kúú tí xi̱ndiso Mar ña̱ cobre, u̱ni̱rí xi̱xito chí norte, u̱ni̱rí xi̱xito chí oeste, u̱ni̱rí xi̱xito chí sur ta u̱ni̱rí xi̱xito chí este. Ka̱a yóʼo xi̱núuña sa̱tárí ta chí ma̱ʼñú ni̱xi̱yo sa̱tárí. 26 Ki̱ʼva u̱xa̱ centímetro* kúkun* ni̱xi̱yo ka̱a yóʼo ta yuʼúña ni̱xi̱yoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo yuʼú iin copa, á nda̱a̱ táki̱ʼva íyo yita ña̱ lirio. Ta 44,000 litro* ti̱kui̱í xi̱ñuʼu iniña.
27 Tasaá ke̱ʼéra u̱xu̱ carro válí tú cobre.* Iin tá iin carro válí yóʼo u̱vi̱ metro káni̱ ni̱xi̱yonú, u̱vi̱ metro ndíka̱ ni̱xi̱yonú ta iin metro sava súkun ni̱xi̱yonú.* 28 Siaʼa ku̱vaʼa tú carro válí yóʼo: ku̱a̱ʼá táʼví ka̱a* xi̱niñúʼura ña̱ i̱xava̱ʼara túyóʼo ta iníí yuʼúnú ta saátu síi̱nnú* xi̱ñuʼu ka̱a ña̱ xi̱tiinñaʼá. 29 Ta sa̱tá ka̱a yóʼo sa̱nánara ndikaʼa,* si̱ndi̱ki̱ che̱e xíʼin na̱ querubín, ta táʼan ña̱yóʼotu kúú ña̱ na̱na sa̱tá ka̱a ña̱ kánuu yuʼúnú xíʼin síi̱nnú. Chí si̱kí tí ndikaʼa xíʼin tí si̱ndi̱ki̱ che̱e ta saátu chí ti̱xinrí iin yiku̱n sa̱nánara ti̱ku̱i̱ta̱ válí. 30 Ta iin tá iin carro válí yóʼo xi̱ñuʼu ku̱mí llanta ña̱ cobre xa̱ʼa̱nú ta ka̱a ña̱ xi̱tiin llanta yóʼo ña̱ cobre xi̱kuuña, ta chí ti̱tu̱n carro yóʼo ni̱xi̱yo ku̱mí ka̱a ña̱ xi̱ndakutáʼan xíʼin llanta. Ta síi̱n xikóʼó* nu̱ú xi̱ñuʼu ti̱kui̱í xi̱ndita ña̱ʼa ña̱ xi̱tiin ña̱yóʼo. 31 Ta kaʼa̱ xikóʼó yóʼo xi̱kiʼviña ini corona ta ki̱ʼva 44 centímetro* súkun ni̱xi̱yoña ta ña̱ ti̱ku̱i̱ta̱ xi̱kuuña, ta saátu ka̱a ña̱ xi̱tiinñaʼá ki̱ʼva 67 centímetro* súkun ni̱xi̱yoña ta chí yuʼúña sa̱nánara sava ña̱ʼa válí. Ta xi̱kuumiítuña ka̱a válí chí sa̱táña soo su̱ví ña̱ ti̱ku̱i̱ta̱ níxi̱yoña chi ña̱ cuadrado xi̱kuuña. 32 Ku̱mí saá llanta tú carro yóʼo xi̱ñuʼuña chí ti̱xin ka̱a ña̱ xi̱ñuʼu chí síi̱nnú, ta ka̱a ña̱ xi̱tiin llantanú xi̱ndakutáʼanña xíʼin carro loʼo yóʼo. Iin tá iin llanta túyóʼo ki̱ʼva 67 centímetro* súkun ni̱xi̱yoña. 33 Llanta túyóʼo ni̱xi̱yoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo llanta carro. Ta ña̱ ka̱a xi̱kuu ña̱ xi̱tiin llanta yóʼo ta saátu mií llanta yóʼo ña̱ ka̱a xi̱kuuña, ña̱ ka̱a xi̱kuu ña̱ xi̱ñuʼu ti̱xin llanta ta saátu ña̱ xi̱ndikaa̱ ma̱ʼñúña. 34 Iin tá iin ti̱tu̱n carro loʼo yóʼo ni̱xi̱yo iin ka̱a ña̱ xi̱tiinñaʼá, ta ka̱a yóʼo inkáchi xi̱táʼanña xíʼin carro loʼo yóʼo. 35 Ta chí yuʼú tú carro loʼo yóʼo ni̱xi̱yo iin ka̱a ña̱ ti̱ku̱i̱ta̱ ña̱ súkun ki̱ʼva 22 centímetro,* ta ka̱a ña̱ xi̱kava̱ iníísaá yuʼú ña̱yóʼo ta saátu ka̱a ña̱ ni̱xi̱yo síi̱nña iin kuití xi̱táʼanña xíʼin tú carro loʼo yóʼo. 36 Ta sa̱tá ka̱a ña̱ xi̱kava̱ yuʼú ña̱yóʼo ta saátu ña̱ ni̱xi̱yo síi̱nña sa̱nánara na̱ querubín, tí ndikaʼa, tú ñu̱u̱ ta saátu sa̱nánara ti̱ku̱i̱ta̱ válí iníísaá yuʼú ña̱yóʼo. 37 Saá kúú ña̱ ke̱ʼéra u̱xu̱ saá carro válí. Ndiʼi túyóʼo inkáchi ki̱ʼva ke̱ʼéranú ta inkáchi xi̱naʼa̱nú.
38 Saátu ke̱ʼéra u̱xu̱ ka̱a nu̱ú kuñuʼu ti̱kui̱í. Ta iin tá iin ña̱yóʼo xi̱ñuʼu ki̱ʼva 800 litro* ti̱kui̱í iniña ta u̱vi̱ metro* káʼnu ni̱xi̱yoña. U̱xu̱ xi̱kuu tú carro válí, ta iin tá iinnú xi̱ndisonú iinña. 39 Tasaá ka̱tara u̱ʼu̱n carro válí chí ndaʼa̱ kúaʼa veʼe yóʼo ta saátu ka̱tara u̱ʼu̱nnú chí ndaʼa̱ yitin. Ta chí ndaʼa̱ kúaʼa veʼe yóʼo ka̱nindichira Mar ña̱ cobre, chí táʼví sureste.
40 Ta i̱xava̱ʼatu ta̱ Hiram ko̱ʼo̱ válí, pala xíʼin ko̱ʼo̱ ña̱ kúnú ini.
Saá kúú ña̱ sa̱ndíʼi ta̱ Hiram ke̱ʼéra ndiʼi chiñu ña̱ ndu̱kú ta̱ rey Salomón nu̱úra xa̱ʼa̱ veʼe Jehová: 41 ke̱ʼéra u̱vi̱ saá nama̱ xíʼin u̱vi̱ saá capitel ña̱ náʼa̱ nda̱a̱ táki̱ʼva náʼa̱ ko̱ʼo̱ ña̱ kúnú ini, ña̱ xi̱ndóso nu̱ú nama̱ yóʼo; u̱vi̱ saá ñunú ña̱ ku̱vaʼa xíʼin cadena válí ña̱ xi̱ndasi sa̱tá u̱vi̱ saá capitel, ña̱ xi̱naʼá nda̱a̱ táki̱ʼva náʼa̱ ko̱ʼo̱ ña̱ kúnu ini ña̱ xi̱ndóso nu̱ú nama̱; 42 saátu 400 saá ti̱ndísi̱ tí xi̱tikaa sa̱tá u̱vi̱ saá ñunú (u̱vi̱ chi̱chi xi̱kuurí xa̱ʼa̱ iin tá iinña) ña̱ xi̱ndasi sa̱tá u̱vi̱ saá capitel, ña̱ xi̱naʼa̱ nda̱a̱ táki̱ʼva náʼa̱ ko̱ʼo̱ ña̱ kúnú ini ña̱ xi̱ndóso nu̱ú u̱vi̱ saá nama̱; 43 u̱xu̱ saá carro válí* xíʼin u̱xu̱ saá ka̱a nu̱ú xi̱ñuʼu ti̱kui̱í ña̱ xi̱ndóso sa̱tánú; 44 Mar ña̱ cobre xíʼin 12 saá si̱ndi̱ki̱ che̱e tí xi̱ndiso Mar ña̱ cobre; 45 saátu cubeta, pala, ko̱ʼo̱ ña̱ kúnú ini xíʼin ndiʼika ña̱ʼa ña̱ kuniñúʼuna. Ta̱ Hiram ke̱ʼéra ña̱yóʼo xíʼin cobre ña̱ yéʼe̱ní nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ ndu̱kú ta̱ rey Salomón nu̱úra xa̱ʼa̱ veʼe Jehová. 46 Ta ña̱ va̱ʼa keʼéna ña̱yóʼo, ta̱ rey ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná sandútana cobre ta taánnaña ti̱xin ña̱ʼa* ña̱ ku̱vaʼa xíʼin nda̱ʼyi̱ chí nu̱ú ñuʼú ña̱ íyo chí yu̱ta Jordán, yatin nu̱ú íyo ñuu Sucot xíʼin Zaretán.
47 Ndiʼi ña̱ʼa ña̱ i̱xava̱ʼana ku̱a̱ʼání xi̱kuuña, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta̱ Salomón kǒo níkataraña. Ta kǒo na̱ níkunda̱a̱-ini nda̱saa cobre xi̱niñúʼuna. 48 Ta̱ Salomón ke̱ʼéra ndiʼi ña̱ʼa ña̱ kuniñúʼuna veʼe Jehová: altar ña̱ oro, mesa tú oro nu̱ú chindósona si̱ta̱váʼa ña̱ so̱kóna;* 49 saátu candelabro ña̱ ku̱vaʼa xíʼin nina oro, u̱ʼu̱n ña̱yóʼo xi̱ndita chí ndaʼa̱ kúaʼa ta u̱ʼu̱nña xi̱ndita chí ndaʼa̱ yitin, ta ndiʼi ña̱yóʼo xi̱nditaña yatin nu̱ú ndíkaa̱ cuarto ña̱ ndíkaa̱ nda̱a̱ ma̱á; ke̱ʼétura yita, lámpara xíʼin pinza ña̱ oro; 50 ña̱ʼa nu̱ú xi̱ñuʼu ya̱a̱, ña̱ʼa ña̱ xi̱ndaʼvana ñuʼu̱, ko̱ʼo̱ ña̱ kúnú ini, copa, ña̱ʼa nu̱ú xi̱ñuʼu ñuʼu̱ ña̱ ku̱vaʼa xíʼin nina oro, ta saátu nu̱ú xi̱ñuʼu xa̱ʼa̱ yéʼé ña̱ xi̱ndikaa̱ nda̱a̱ ma̱á á ña̱ naní Ña̱ yi̱i̱ní, ta saátu yéʼé ña̱ templo ña̱ oro xi̱kuuña.
51 Ta̱ rey Salomón sa̱ndíʼira ke̱ʼéra ndiʼi chiñu ña̱ xi̱niñúʼu keʼéra xa̱ʼa̱ veʼe Jehová. Tasaá ni̱xa̱ʼa̱nra nda̱kiʼinra ña̱ʼa ña̱ nda̱sayi̱i̱ yivára ta̱ David ta nda̱taánva̱ʼara* plata, oro xíʼin inkaka ña̱ʼa ini cuarto nu̱ú xi̱ñuʼu ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼvi ini veʼe Jehová.