Primero ña̱ Samuel
25 Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ni̱xi̱ʼi̱va ta̱ Samuel. Ta ndiʼi na̱ ñuu Israel nda̱kutáʼanna ña̱ xa̱kuna xa̱ʼa̱ra, ta sa̱ndúxu̱nnara chí Ramá nu̱ú ni̱xi̱yo veʼera. Ta̱ David nda̱kiʼinra ku̱a̱ʼa̱nra chí nu̱ú ñuʼú yi̱chí ña̱ kíndo̱o chí Parán.
2 Ni̱xi̱yo iin ta̱a ta̱ kúikání chí Maón ta kití sa̱na̱ra xi̱ndoorí chí Carmelo.* Ni̱xi̱yo 3,000 ndikachi* ta saátu ni̱xi̱yo 1,000 ti̱xúʼú* sa̱na̱ra. Ta tiempo saá, ta̱yóʼo ndíkaa̱ra chí Carmelo xáʼndara ixí* sa̱tá ndikachi sa̱na̱ra. 3 Ta̱yóʼo ki̱xira ti̱xin na̱ veʼe ta̱ Caleb, ta xi̱naníra Nabal ta ñá síʼira xi̱naníñá Abigaíl. Ñáyóʼo liviní xi̱naʼa̱ñá ta ndíchiní ni̱xi̱yoñá soo yii̱ñá ndi̱va̱ʼaní ni̱xi̱yo inira ta xi̱keʼéra ña̱ va̱ása va̱ʼa. 4 Tá ndíkaa̱ ta̱ David chí nu̱ú ñuʼú yi̱chí, saá ku̱ndaa̱-inira ña̱ ndíkaa̱ ta̱ Nabal xáʼndara ixí sa̱tá ndikachi sa̱na̱ra. 5 Ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ David xíʼin u̱xu̱ na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼinra: “Kúáʼanndó chí Carmelo nandukúndó ta̱ Nabal ta ka̱ʼa̱nndó xíʼinra ña̱ kúni̱i̱ kunda̱a̱-inii̱ á íyo va̱ʼara. 6 Ka̱ʼa̱nndó xíʼinra: ‘Ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ ná kutakún, ta va̱ʼaní ná koo miíún ta saátu na̱ veʼún xíʼin ndiʼi ña̱ kúúmiíún. 7 Ku̱ndaa̱-inii̱ ña̱ xáʼndaún ixí sa̱tá ndikachi sa̱na̱ún. Ña̱kán, kúni̱i̱ ka̱ʼi̱n xíʼún ña̱ tá xi̱ndoo na̱ ndáa kití sa̱na̱ún xíʼinndi̱, va̱ása níkeʼéndi̱na. Ta kǒo nda̱a̱ ni iinna níkindaa nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa ndaʼa̱na ndiʼi tiempo ña̱ xi̱ndoona chí Carmelo. 8 Nda̱ka̱tu̱ʼun na̱ ta̱a na̱ káchíñu nu̱ún ta na̱kán ka̱ʼa̱nna xíʼún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ña̱kán káʼa̱n-ndáʼvii̱ xíʼún ña̱ viíní ná ndakiʼún na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼi̱n, saáchi iin tiempo ña̱ si̱íní kúú ña̱ ku̱xa̱a̱na nu̱ún. Na̱ káchíñu nu̱úvaún kúúna, ta saátu yi̱ʼi̱ ta̱ David ta̱ káchíñu nu̱ún kúi̱. Ña̱kán ixaún ña̱ ma̱ní taxiún nda̱a̱ ndáaka ña̱ kivi taxiún ndaʼa̱ndi̱’”.
9 Ña̱kán na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼin ta̱ David ni̱xa̱ʼa̱nna nu̱ú ta̱ Nabal ta ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ David. Tá sa̱ndíʼina ni̱ka̱ʼa̱nna, 10 ta̱ Nabal ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “¿Ndáa ta̱ kúú ta̱ David? ¿Á ndáyáʼviníva se̱ʼe ta̱ Jesé túvira ña̱kán kuniso̱ʼi̱ ña̱ káʼa̱nra? Tiempo vitin, ku̱a̱ʼání na̱ káchíñundáʼvi xínuna nu̱ú na̱ káchíñuna nu̱ú. 11 ¿Nda̱chun taxii̱ si̱ta̱váʼa, ti̱kui̱í xíʼin ku̱ñu ña̱ i̱xava̱ʼi̱ kuxu na̱ xáʼnda ixí sa̱tá ndikachi sa̱na̱i̱ ndaʼa̱ na̱ ta̱a na̱ va̱ása xíni̱i̱ ndáa míí ke̱e?”.
12 Na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼin ta̱ David ndi̱kóna nu̱úra ta na̱túʼunna xíʼinra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Nabal. 13 Ta ndi̱ku̱n saá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ David ña̱yóʼo xíʼin na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼinra: “Iin tá iinndó ndakiʼinndó espadandó”. Ña̱kán ndiʼi na̱yóʼo nda̱kiʼinna espadana ta saátu mií ta̱ David. Ta 400 na̱ ta̱a nda̱kiʼin ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra, ta 200 kúú na̱ ki̱ndoo ndáa ña̱ʼa ña̱ kúúmiína.
14 Ta iin ta̱ káchíñu nu̱ú ta̱ Nabal ni̱xa̱ʼa̱nra na̱túʼunra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱yóʼo xíʼin ñá Abigaíl ñá síʼi ta̱ Nabal. Ta ka̱chira: “Ta̱ David chi̱ndaʼára sava na̱ ta̱a ña̱ ki̱xina nu̱ú ta̱ káchíñundi̱ nu̱ú, na̱yóʼo ke̱ena chí nu̱ú ñuʼú yi̱chí. Ta ki̱xina chi̱ndeénara ta to̱ʼóní ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra, soo ta̱yóʼo ni̱nda̱ʼyi̱ra nu̱úna ta ni̱ka̱ʼa̱n-ndi̱va̱ʼara xíʼinna. 15 Na̱ ta̱a yóʼo va̱ʼaní ni̱xi̱yo inina xíʼinndi̱, va̱ása níkeʼéna ndi̱ʼi̱. Ta nda̱a̱ ni iinna kǒo níkindaa nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa ndaʼa̱ndi̱ ndiʼi tiempo ña̱ xi̱ndoondi̱ xíʼin na̱yóʼo chí yuku̱.* 16 Ta ndiʼi tiempo ña̱ xi̱ndoondi̱ xíʼinna ña̱ xi̱ndaandi̱ ndikachi, ñuú xíʼin káʼñu* xi̱ndaana ndi̱ʼi̱. 17 Ta vitin koto ndáaña keʼún. Saáchi kivi kundoʼo ta̱ káchíñundi̱ nu̱ú iin tu̱ndóʼo káʼnu ta saátu ndiʼi na̱ veʼera. Saáchi iin ta̱a ta̱ kíʼvíní kúúra, ta nda̱a̱ ni loʼo va̱ása kívi ka̱ʼa̱nyó xíʼinra”.
18 Ta ndi̱ku̱n ni̱xa̱ʼa̱n ñá Abigaíl ki̱ʼinñá 200 si̱ta̱váʼa, u̱vi̱ ki̱si náʼnu tá vino, u̱ʼu̱n ndikachi tí xa̱a̱ i̱xaviína, u̱ʼu̱n canasta* trigo* ña̱ ya̱tan, 100 si̱ta̱váʼa tí pasa* ta saátu 200 si̱ta̱váʼa tí higo* ta chi̱ndósoñá ndiʼi ña̱yóʼo sa̱tá sava burro. 19 Tasaá ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin na̱ káchíñu nu̱úñá: “Siʼna ndóʼó kunúu ku̱ʼu̱n, tasaá kutikai̱ ku̱ʼi̱n sa̱tándó”. Soo va̱ása níka̱ʼa̱nñá xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xíʼin yii̱ñá ta̱ Nabal.
20 Ta ñáyóʼo yósóñá* iin burro va̱xinuuñá iin táʼví ña̱ íyo se̱ʼé yuku̱ kán, ta ta̱ David xíʼin na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼinra ku̱a̱ʼa̱nna chí nu̱ú va̱xiñá, xa̱ʼa̱ ña̱kán nda̱kutáʼanna xíʼinñá. 21 Saáchi ta̱ David xi̱kaʼa̱nra: “Nda̱chunví ki̱ʼinníi̱ kuenta xíʼin ndiʼi ña̱ʼa ña̱ xi̱kuumií ta̱ ta̱a yóʼo chí nu̱ú ñuʼú yi̱chí. Kǒo nda̱a̱ iinna níkindaa ña̱ʼa ña̱ kúú kuentara, ni ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ ke̱ʼíi̱ xíʼinra, su̱ví ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ kéʼé miíra xíʼi̱n. 22 Tá va̱ása níkuchiñui̱ kaʼníi̱ ta̱ Nabal xíʼin ndiʼi na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼinra* tá kúma̱níka tu̱vi, ndeéní ná koo castigo ña̱ taxi Ndióxi̱ ndaʼa̱ na̱ sáa̱-ini xíni yi̱ʼi̱”.*
23 Tá xi̱ni ñá Abigaíl ta̱ David, kamaní nu̱uñá sa̱tá burro ta xi̱kuxítíñá nu̱úra. 24 Tasaá xi̱kuxítíñá xa̱ʼa̱ra ta ni̱ka̱ʼa̱nñá: “Táta miíi̱, ñá káchíñu nu̱úvaún kúi̱, yi̱ʼi̱ chika̱ún ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Káʼa̱n-ndáʼvii̱ xíʼún ña̱ ná taxiún ka̱ʼi̱n xíʼún, ta kuniso̱ʼo-loʼún ña̱ ka̱ʼi̱n. 25 Táta, ixaún ña̱ ma̱ní va̱ása kuniso̱ʼún ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Nabal.* Iin ta̱a ta̱ kíʼvíva kúúra nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ kachi ki̱vi̱ra, naníra Nabal ta iin ta̱ kíʼví kúúra. Soo yi̱ʼi̱ va̱ása níxinii̱ na̱ ta̱a na̱ chi̱ndaʼún ni̱xa̱ʼa̱n nu̱úra. 26 Ta vitin táta miíi̱, chínaʼíi̱* xa̱ʼa̱ Jehová, Ndióxi̱ ta̱ táku ta saátu chínaʼíi̱ xa̱ʼa̱ miíún, ña̱ mií Jehová kúú ta̱ sási nu̱ún ña̱ kǒo keʼún nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼéna xíʼún ta kǒo kuisoún ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ni̱i̱ inka na̱ yiví. Ta ndiʼi na̱ sáa̱-ini xíni yóʼó ta saátu na̱ kúni̱ ixandi̱va̱ʼa xíʼún ná xa̱a̱na koona nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ta̱ Nabal. 27 Táta, taxi ña̱ ná ndakiʼin na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼún ña̱ʼa ña̱ níʼii̱ va̱xii̱ taxii̱ ndaʼún. 28 Ta ixaún ña̱ ma̱ní koo káʼnu-iniún xa̱ʼíi̱ tá íyo iin ña̱ va̱ása va̱ʼa níka̱ʼi̱n xíʼún. Táta, kúnda̱a̱va-inii̱ ña̱ mií Jehová taxi ña̱ ndiʼi tiempo ná koo na̱ veʼún,* saáchi yóʼó kánitáʼún xíʼin na̱ sáa̱-ini xíni Jehová ta ndiʼi tiempo ña̱ xa̱a̱ tákún kǒo ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼún. 29 Táta miíi̱, tá ná kundiku̱nna sa̱táún ta kuni̱na kaʼnína yóʼó, Jehová Ndióxi̱ miíún ná kundaara ña̱ tákún nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní ña̱ ndíkaa̱va̱ʼa ini iin bolsa. Soo ña̱ táku na̱ sáa̱-ini xíni yóʼó xíkání sakánaraña, nda̱a̱ táki̱ʼva xíkání sákanana iin yu̱u̱ xíʼin iin yoʼo̱ loʼo.* 30 Tá ná saxínu Jehová ndiʼi ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼún ta taxira ña̱ xa̱ún koún ta̱ kuniʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel, 31 va̱ása kusuchí-iniún ta ni va̱ása ndikó-iniún saáchi va̱ása níxa̱ʼún keʼún xíʼinna nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼéna xíʼún ta kǒo kuisoún ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ni̱i̱na. Táta, tá ná taxi Jehová ña̱ va̱ʼa ndaʼún, ndakaʼún xa̱ʼa̱ yi̱ʼi̱ ñá káchíñu nu̱ún”.
32 Tasaá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ David xíʼin ñá Abigaíl: “Ná ndukáʼnu Jehová Ndióxi̱ na̱ ñuu Israel, xa̱ʼa̱ ña̱ chi̱ndaʼára yóʼó ña̱ ki̱xaún nu̱úi̱ vitin. 33 Mií Ndióxi̱ ná taxi ña̱ va̱ʼa ndaʼún xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní íyo ña̱ ke̱ʼún. Ta saátu xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo nítaxiún ku̱ʼi̱n keʼíi̱ xíʼinna nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼéna xíʼi̱n ta va̱ása kuisoi̱ ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ni̱i̱na. 34 Chínaʼíi̱ xa̱ʼa̱ Jehová Ndióxi̱ na̱ ñuu Israel, ta̱ va̱ása nítaxi ña̱ ixandi̱va̱ʼi̱ xíʼún, tá va̱ása kama níkixiún ka̱ʼún xíʼi̱n, taa̱n va̱ása kutakukaví ta̱ Nabal xíʼin na̱ ta̱a na̱ káchíñu nu̱úra”. 35 Tasaá nda̱kiʼin ta̱ David ña̱ ta̱xiñá ndaʼa̱ra ta ka̱chira: “Kǒo kundi̱ʼi-iniún ku̱ʼún veʼún, xi̱niso̱ʼovai̱ ña̱ ni̱ka̱ʼún ta keʼévai̱ña”.
36 Tá ndi̱kó ñá Abigaíl nu̱ú íyo ta̱ Nabal, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo vikó na̱ rey saá íyo ña̱ ke̱ʼéra veʼera. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ kúsi̱íní-ini ta̱ Nabal ndeéní xi̱ʼira nda̱a̱ ni̱xi̱ni va̱ʼara, soo kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa níka̱ʼa̱nñá xíʼinra nda̱a̱ tá ni̱tu̱vi. 37 Soo tá ni̱tu̱vi, tá va̱ása xíniika ta̱ Nabal, ñá síʼira na̱túʼunñá xíʼinra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ku̱u. Tasaá, níma̱ra va̱ása níkanda̱kaña nda̱a̱ táki̱ʼva ndóʼo iin na̱ ni̱xi̱ʼi̱, ta ku̱tunra ta ki̱ndoora nda̱a̱ táki̱ʼva káa iin yu̱u̱. 38 Tá ni̱ya̱ʼa u̱xu̱ ki̱vi̱, ni̱xi̱ʼi̱va ta̱ Nabal i̱xaa Jehová.
39 Tá ku̱ndaa̱-ini ta̱ David ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Nabal, saá ka̱chira: “Ná ndukáʼnu Jehová. Ta̱ Nabal ku̱sikindaara yi̱ʼi̱ soo Jehová kúú ta̱ nda̱kiʼin tu̱ʼi̱n. Kǒo nítaxira ña̱ keʼíi̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa, ta ta̱xira ña̱ ná ndikó ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ ke̱ʼé ta̱ Nabal nu̱ú miíra”. Tándi̱ʼi, ta̱ David chi̱ndaʼára na̱ ku̱a̱ʼa̱n ka̱ʼa̱n xíʼin ñá Abigaíl ña̱ ná tindaʼa̱ñá xíʼinra. 40 Ta na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼin ta̱ David ni̱xa̱a̱na chí Carmelo ta ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ñá Abigaíl: “Ta̱ David chi̱ndaʼára ndi̱ʼi̱ va̱xindi̱ nu̱ún chí kúni̱ra tindaʼa̱ra xíʼún”. 41 Ta ndi̱ku̱n xi̱kuxítíñá ta ka̱chiñá: “Yóʼo íyoi̱, ta xa̱a̱ íyo tu̱ʼvai̱ ña̱ koi̱ ñá kachíñu nu̱úra ña̱ va̱ʼa ndakatai̱ xa̱ʼa̱ na̱ káchíñu nu̱ú tátai̱”. 42 Ta ñá Abigaíl kamaní nda̱kundichiñá ta nda̱añá sa̱tá iin burro ta u̱ʼu̱n ná ñaʼá ná káchíñu nu̱úñá ndíku̱nná ku̱a̱ʼa̱n xáʼáná sa̱táñá, ta nda̱kiʼinná ku̱a̱ʼa̱nná xíʼin na̱ chi̱ndaʼá ta̱ David. Tasaá ni̱xa̱a̱ñá ndu̱uñá ñá síʼira.
43 Ta saátu xa̱a̱ ti̱ndaʼa̱va ta̱ David xíʼin ñá Ahinoam ñá ñuu Jezreel. Ña̱kán u̱vi̱ saáná xi̱kuu ná síʼira.
44 Soo ta̱ Saúl sa̱tíndaʼa̱ tukura se̱ʼera ñá Mical ñá xi̱kuu ñá síʼi ta̱ David xíʼin ta̱ Paltí se̱ʼe ta̱ Lais ta̱ ni̱xi̱yo chí Galim.