BIBLIOTECA NU̱Ú INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA NU̱Ú INTERNET
tu’un sâví
ǒ
  • ʼ
  • a̱
  • e̱
  • i̱
  • ǐ
  • o̱
  • ǒ
  • u̱
  • BIBLIA
  • NDIʼI TUTU
  • REUNIÓN
  • ¿Á ndiʼi na̱ káʼa̱n kúú cristiano ndixa kúúna cristiano?
    Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó 2012 | marzo 1
    • ¿Á ndiʼi na̱ káʼa̱n kúú cristiano ndixa kúúna cristiano?

      ¿Á XÍNIÚN nda̱saa kúú ndiʼi na̱ cristiano na̱ íyo iníísaá ñuyǐví? Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi iin tutu Atlas of Global Christianity, tá 2010 ki̱ʼva 2,300 millón, kúú na̱ cristiano na̱ íyo, ta na̱yóʼo ndáta̱ʼvína 41,000 ti̱xin veʼe-ñu̱ʼu, ta xa̱a̱ síín síín íyo ña̱ sánáʼa̱na ta saátu ña̱ ndíku̱nna. Xa̱ʼa̱ ña̱ íyo ku̱a̱ʼání na̱ káʼa̱n kúú “cristiano” savana va̱ása xíni̱na ndáana kúú míí na̱ ndixa ta nda̱a̱ ndákava-inina. Ta sana kivi ndakanixi̱ní na̱yóʼo: “¿Á ndiʼi na̱ káʼa̱n kúú cristiano ndixa kúúna cristiano?”.

      Ná kotoyó iin ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Tá kúni̱ún ku̱ʼún inka país, ¿ndáa ki̱ʼva na̱ʼún ña̱ ndixa ki̱xiún ñuu ña̱ káʼún xa̱ʼa̱? ¿Á kandíxa kuitína ña̱ káʼún? Xíniñúʼu na̱ʼún pasaporte á inkaka tutu ña̱ na̱ʼa̱ ña̱ káʼún xa̱ʼa̱. Ta saátu íyo ña̱ na̱ʼa̱yó ña̱ ndixa kúúyó cristiano, chi va̱ása xíniñúʼu ka̱ʼa̱n kuitíyó ña̱ kándíxayó ta̱ Cristo. Chi xíniñúʼu na̱ʼa̱yó ña̱ kúúyó na̱ cristiano. Ná kotoyó ndáa ki̱ʼva.

      Tu̱ʼun cristiano ki̱xáʼana xíniñúʼunaña tá ku̱i̱ya̱ 44 tiempo vitin. Ta̱ ka̱ʼyí Biblia ta̱ naní Lucas ni̱ka̱ʼa̱nra: “Chí ñuu Antioquía kúú nu̱ú ta̱xi Ndióxi̱ yichi̱ nu̱ú na̱ discípulo ña̱ ndakunanína cristiano, ta kán kúú yichi̱ nu̱ú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna saá xíʼinna” (Hechos 11:26). Xa̱ʼa̱ ña̱kán, na̱ cristiano xíniñúʼu koona discípulo ta̱ Cristo. Soo ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa kooyó discípulo ta̱ Cristo?, Diccionario Teológico del Nuevo Testamento káchiña: “Ña̱ kundiku̱nyó ta kooyó discípulo ta̱ Cristo kúni̱ kachiña ña̱ ndataxiyó ña̱ tákuyó ndaʼa̱ra ta keʼéyó chiñura”. Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña iin na̱ ndixa kúú cristiano ndíku̱nna ndiʼi ña̱ káʼa̱n ta̱ Jesús ta saátu ña̱ sa̱náʼa̱ra, chi ta̱yóʼo kúú ta̱ ki̱xáʼa xíʼin ña̱yóʼo.

      ¿Á íyo na̱ kéʼé táʼan ña̱yóʼo na̱ káʼa̱n kúú cristiano tiempo vitin? ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta Jesús na̱ʼa̱ ndáana kúú mií na̱ ndixa ndíku̱n miíra? Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniún ndáaña káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, káʼa̱nndi̱ xíʼún ña̱ ná ka̱ʼviún u̱ʼu̱n saá artículo ña̱ va̱xi yóʼo. Iin tá iin ña̱yóʼo ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa̱ ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús ña̱ na̱ʼa̱ ndáana ndixa kúú cristiano. Ta saátu kotoyó ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ na̱ cristiano na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú ña̱yóʼo, tándi̱ʼi kotoyó ndáana káʼa̱n kúú cristiano tiempo vitin ta kéʼéna ña̱yóʼo.

  • “Tá ndíku̱nndó ña̱ sánáʼi̱”
    Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó 2012 | marzo 1
    • “Tá ndíku̱nndó ña̱ sánáʼi̱”

      “Tá ndíku̱nndó ña̱ sánáʼi̱ ndóʼó, mií ña̱ ndixa kúúndó discípuloi̱, sakúaʼandó ña̱ nda̱a̱, ta tá ná kunda̱a̱-inindó xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ sa̱ñándó.” (JUAN 8:31, 32)

      ¿Ndáaña káʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱? Káʼa̱nra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ʼa ña̱ sa̱náʼa̱ra. Tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ sa̱náʼa̱ra, iin na̱ káʼnuka nu̱ú miíra ni̱ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xíʼinra: “Chi yivái̱ ta̱ chi̱ndaʼá yi̱ʼi̱ kúú ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n xíʼi̱n xa̱ʼa̱ ndáaña xíniñúʼu ka̱ʼi̱n saátu ndáaña xíniñúʼu sanáʼi̱” (Juan 12:49). Tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin yivára ta̱ íyo chí ndiví, Jehová Ndióxi̱, ka̱chira: “Tu̱ʼún ña̱ nda̱a̱ kúúña” ta tá xa̱a̱ sa̱náʼa̱ra, ku̱a̱ʼá yichi̱ xi̱ndikóra xi̱ka̱ʼa̱nra ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ xíʼin na̱ xi̱kachíñu nu̱úra tá ya̱chi̱ (Juan 17:17; Mateo 4:​4, 7, 10). Tásaá ¿ndáa ki̱ʼva ndíku̱n na̱ cristiano na̱ nda̱a̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús? Ndíku̱nna tu̱ʼun Ndióxi̱, ña̱ Biblia, saáchi nu̱ú ña̱yóʼo va̱xi “ña̱ nda̱a̱” ña̱ kándíxana ta saátu káʼa̱nña ndáa ki̱ʼva keʼéna.

      Ña̱ ke̱ʼé na̱ nu̱ú xi̱kuu na̱ cristiano. Ta̱ apóstol Pablo, ta̱yóʼo kúú ta̱ ka̱ʼyí ku̱a̱ʼáka carta ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia, i̱xato̱ʼóníra tu̱ʼun Ndióxi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús. Ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ nu̱ú tutu yi̱i̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ kúúña” (2 Timoteo 3:16). Ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ta̱a na̱ xi̱sanáʼa̱ ti̱xin ña̱ congregación ña̱ xíniñúʼu kuniñúʼuna tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ viíní sanáʼa̱na inkana (Tito 1:​7, 9). Ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ cristiano na̱ xi̱ndoo tá ya̱chi̱ “kuentaní koondó ña̱ va̱ʼa ná kǒo sandáʼvi na̱ ñuyǐví ndóʼó xíʼin tu̱ʼun ña̱ ndíchi ña̱ káʼa̱nna ta saátu xíʼin tu̱ʼun vatá ña̱ va̱ása ndáyáʼvi, chi ña̱yóʼo xi̱ní miívana kánaña ta kuenta ñuyǐví yóʼo kúúña ta su̱ví kuenta ta̱ Cristo kúúña” (Colosenses 2:8).

      ¿Ndáana kéʼé ña̱yóʼo tiempo vitin? Nu̱ú ña̱ Constitución dogmática sobre la divina revelación ña̱ ta̱vá na̱ vaticano tá ku̱i̱ya̱ 1965 ta va̱xitu ña̱yóʼo nu̱ú ña̱ Catecismo de la Iglesia Católica káchiña “na̱ veʼe-ñu̱ʼu su̱ví nu̱ú Biblia kána ndiʼi ña̱ káʼa̱nna xa̱ʼa̱. Ña̱ ndíku̱nna xíʼin ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ inkáchi xíniñúʼu kandíxanaña ta̱ ixato̱ʼónaña”. Nu̱ú ña̱ revista Maclean’s, iin ñá kachíñu ti̱xin veʼe-ñu̱ʼu chí Toronto (Canadá) káchiñá: “¿Nda̱chunví kundiku̱nyó ña̱ xa̱a̱ yáʼaka u̱vi̱ mil ku̱i̱ya̱ ni̱ka̱ʼyi̱? Miíyó va̱ʼaní íyo ña̱ ndákanixi̱níyó, soo va̱ása ndáyáʼvika ña̱yóʼo tá ná chitáʼanyó xíʼin ña̱ sa̱náʼa̱ ta̱ Jesús saátu ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia”.

      Ña̱ New Catholic Encyclopedia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ testigo Jehová káchiña: “Na̱yóʼo ndákanixi̱nína ña̱ iinlá nu̱ú Biblia va̱xi ña̱ kándíxana ta saátu ña̱ xíniñúʼu keʼéna”. Xa̱a̱ íyo loʼo tiempo iin ta̱a ta̱ íyo chí Canadá va̱ása nítaxira ka̱ʼa̱n iin ñá testigo xíʼinra ta ka̱chira xíʼinñá: “Xa̱a̱ xíni̱vai̱ ndáana kúúndó”. Ta ni̱na̱ʼa̱ nda̱ʼara Biblia ña̱ kúúmií ñá ñaʼá yóʼo ta̱ ka̱chikara: “Libro ña̱ níʼún náʼa̱ña ndáana kúún”.

  • “Su̱ví kuenta na̱ ñuyǐví kúúna”
    Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó 2012 | marzo 1
    • “Su̱ví kuenta na̱ ñuyǐví kúúna”

      “Na̱ ñuyǐví yóʼo sáa̱-inina xíninana saáchi su̱ví kuenta na̱ ñuyǐví kúúna.” (JUAN 17:14)

      ¿Ndáaña káʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱? Ta̱ Jesús va̱ása níxikuura táʼan na̱ ñuyǐví, saáchi va̱ása níkeʼéra nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱keʼé na̱ yiví na̱ ni̱xi̱yo tiempo ña̱ ni̱xi̱yora ta saátu va̱ása níki̱ʼvira xíʼin ña̱ política. Ka̱chira: “Chi tá yóʼo kúú nu̱ú xáʼndachíñui̱, na̱ kítáʼan xíʼi̱n va̱ása taxivína ña̱ tiin na̱ judío yi̱ʼi̱. Soo su̱ví yóʼo kúú nu̱ú xáʼndachíñui̱” (Juan 18:36) Ta saátu sa̱náʼa̱ra na̱ discípulora ña̱ ná kǒo ndakanixi̱nína nda̱a̱ táki̱ʼva ndákanixi̱ní na̱ ñuyǐví ta ná keʼéna nda̱a̱ táki̱ʼva káʼa̱n Biblia (Mateo 20:25-27)

      Ña̱ ke̱ʼé na̱ nu̱ú xi̱kuu na̱ cristiano. Nu̱ú iin ña̱ ka̱ʼyí ta̱ escritor Jonathan Dymond ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ na̱ xi̱kuu na̱ nu̱ú cristiano “va̱ása níxiinna ña̱ ku̱ʼu̱nna guerra ni nda̱a̱ ndáaka ña̱ ná ndoʼona, ni sakúkaʼanna nu̱úna, á taánna na̱yóʼo veʼeka̱a á ni ná kuvina”. Ta ni̱xi̱yo tu̱ʼvana ña̱ kuvina xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása níxikuni̱na keʼéna ña̱ kéʼé na̱ ñuyǐví yóʼo. Ta inka ña̱ xi̱na̱ʼa̱ ña̱ síín íyona kúú ña̱ va̱ása níxikeʼéna ña̱ kini. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna: “Va̱ása kítáʼankandó xíʼinna ña̱ keʼéndó ña̱ va̱ása va̱ʼa, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo káʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ndó” (1 Pedro 4:4). Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ historiador Will Durant “xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kandíxana Ndióxi̱ kǒo níkeʼéna ña̱ kini, ta saátu ni̱na̱ʼa̱na ña̱ va̱ása va̱ʼa íyo ña̱ xi̱keʼé na̱ ñuyǐví na̱ xi̱kutóoní keʼé ña̱ kini ña̱ xi̱sakusi̱í-inina”.

      ¿Ndáana kéʼé ña̱yóʼo tiempo vitin? Ña̱ New Catholic Encyclopedia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ cristiano ña̱ va̱ása kéʼéna táʼan ña̱ kéʼé na̱ ñuyǐví yóʼo “ña̱ kǒo xíínna keʼéna táʼan ña̱ kéʼé na̱ ñuyǐví yóʼo, tá kúú ña̱ ku̱ʼu̱nna nu̱ú ku̱a̱chi, xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna ña̱yóʼo va̱ása va̱ʼa íyoña nu̱ú na̱ yiví”. Iin artículo ña̱ naní Reformierte Presse ña̱ tavá na̱ organización de derechos humanos African Rights, ni̱ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ veʼe-ñu̱ʼu “iinlá na̱ testigo Jehová” va̱ása níki̱ʼvina ku̱a̱chi xíʼin na̱ Ruanda tá ku̱i̱ya̱ 1994 tá xa̱ʼnína ku̱a̱ʼání na̱ yiví.

      Iin ta̱ sánáʼa̱ secundaria ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u ta̱ ni̱xi̱yo ña̱ Holocausto “nda̱a̱ ni iin na̱ yiví va̱ása níka̱ʼa̱n ku̱a̱china xa̱ʼa̱ ña̱ vatá ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna, ña̱ i̱xandi̱va̱ʼana xíʼin na̱ yiví ta saátu ña̱ kininí ke̱ʼéna xíʼinna”. Tá ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra na̱ káchíñu ti̱xin Museo Conmemorativo del Holocausto ña̱ íyo chí Estados Unidos, ka̱ʼyíra ña̱yóʼo: “Vitin kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ su̱ví saá níxi̱yoña”, saáchi ku̱nda̱a̱-inira ña̱ ni i̱xandi̱va̱ʼana xíʼin na̱ testigo Jehová, va̱ása nísandákoona ña̱ kándíxana.

      Tá káʼa̱nyó xa̱ʼa̱ na̱ kǒo kéʼé ña̱ kini, ¿ndáana ndíku̱n ña̱ ke̱ʼé na̱ cristiano na̱ nu̱ú? Ña̱ revista U.S. Catholic káchiña: “Ku̱a̱ʼání na̱ va̱lí kúa̱an na̱ kúú católico va̱ása kándíxana ña̱ sánáʼa̱ na̱ veʼe-ñu̱ʼu ña̱ va̱ása koo xíʼin táʼanna á ku̱su̱n xíʼin táʼanna tá kúma̱níka tindaʼa̱na”. Ta saátu nu̱ú ña̱yóʼo va̱xi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n iin ta̱ díacono, ka̱chira: “Ku̱a̱ʼání na̱ yiví xa̱a̱ íyo xíʼin táʼanna ta saáví va̱xina tindaʼa̱na”. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi The New Encyclopædia Britannica na̱ testigo Jehová “chíka̱a̱nína ndee̱ ña̱ vií koo ña̱ kéʼéna ta va̱ása keʼéna ña̱ kini”.

  • “Tá kúʼvi̱-inindó xínitáʼanndó”
    Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó 2012 | marzo 1
    • “Tá kúʼvi̱-inindó xínitáʼanndó”

      “Xáʼndai̱ iin chiñu xa̱á nu̱úndó: ña̱ ná kuʼvi̱-inindó kunitáʼanndó; nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱kuʼvi̱-inii̱ xi̱nii̱ ndóʼó, saátu kuʼvi̱-ini ndóʼó kunitáʼanndó. Tasaá kúú ña̱ kunda̱a̱-ini ndiʼina ña̱ kúúndó discípuloi̱: tá kúʼvi̱-inindó xínitáʼanndó.” (JUAN 13:34, 35)

      ¿Ndáaña káʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱? Ta̱ Cristo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ na̱ ndíku̱n miíra xíniñúʼu kuʼvi̱-inina kunitáʼanna nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱kuʼvi̱-inira xi̱nirana. Soo, ¿ndáa ki̱ʼva ni̱kuʼvi̱-inira xi̱nirana? Ndiʼina va̱ʼa ni̱xi̱yo nu̱úra, ni xi̱kuuna na̱ inka ñuu á ná ñaʼá (Juan 4:​7-10). Ta saátu xi̱niñúʼura ku̱a̱ʼání tiempo xíʼin ndee̱ra ña̱ chindeétáʼanra xíʼin inkana, nu̱úka ña̱ keʼéra ña̱ kútóo miíra (Marcos 6:​30-34). Soo ña̱ ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínirana kúú ña̱ ta̱xira ña̱ tákura xa̱ʼa̱na. Ta̱yóʼo ka̱chira: “Yi̱ʼi̱ kúú pastor ta̱ va̱ʼaní, ta iin pastor ta̱ va̱ʼaní nda̱a̱ ndataxira miíra ña̱ kuvira xa̱ʼa̱ ndikachi sa̱na̱ra” (Juan 10:11).

      Ña̱ ke̱ʼé na̱ nu̱ú xi̱kuu na̱ cristiano. Na̱yóʼo xi̱ka̱ʼa̱nna ñani xíʼin táʼanna (Filemón 1, 2). Ti̱xin congregación viíní xi̱ndakiʼinna na̱ yiví ni nda̱a̱ ndáaka ñuu ke̱ena. Ta xi̱kandíxana ña̱ va̱ása xíín íyo na̱ judío nu̱ú na̱ griego, saáchi iinlá kúú ta̱ xi̱kandíxana (Romanos 10:​11, 12). Tá ku̱i̱ya̱ 33, tá ndi̱ʼi vikó ña̱ Pentecostés, na̱ discípulo na̱ ni̱xi̱yo ñuu Jerusalén “ni̱xi̱kóna ndiʼi ña̱ʼa ña̱ xi̱kuumiína saátu ñuʼúna ta xi̱taxina xu̱ʼún kán ndaʼa̱ na̱ xi̱kuma̱níña nu̱ú”. ¿Nda̱chun ke̱ʼéna ña̱yóʼo? Ña̱ va̱ʼa chindeétáʼan xíʼin na̱ sa̱kán nda̱kuchi ña̱ kindo̱ona kuniso̱ʼona ña̱ sánáʼa̱ na̱ apóstol (Hechos 2:41-45) Ta̱ Tertuliano ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ nda̱chun kúú ña̱ va̱ʼaní ni̱xi̱yo inina, tá xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa u̱vi̱ ciento ku̱i̱ya̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ na̱ apóstol, ta ni̱ka̱ʼa̱nra ndáaña xi̱ka̱ʼa̱n inkana xa̱ʼa̱ na̱ cristiano yóʼo: “Koto [...] kúʼvi̱kaví-inina xíni táʼanna [...] ta nda̱a̱ íyo tu̱ʼvana ña̱ kuvina xa̱ʼa̱ táʼanna”.

      ¿Ndáana kéʼé ña̱yóʼo tiempo vitin? Nu̱ú libro Historia de la decadencia y ruina del Imperio romano káchiña, ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ na̱ xi̱ka̱ʼa̱n kúú cristiano “i̱xandi̱va̱ʼana xíʼin táʼan miína nu̱úka ña̱ i̱xandi̱va̱ʼa inkana na̱ yiví xíʼinna”. Iin estudio ña̱ sa̱kán íyo loʼo ke̱ʼéna, ni̱na̱ʼa̱ña ña̱ na̱ ndíku̱n iin veʼe-ñu̱ʼu, sáa̱-inina xínina na̱ inka ñuu á na̱ inka raza, ta ku̱a̱ʼání na̱ kéʼé ña̱yóʼo kúú na̱ káʼa̱n ña̱ kúúna cristiano. Na̱ yiví na̱ xa̱a̱ síín síín país soo inkáchi religión kúúmiína va̱ása ndákunina ña̱ inkáchi religión kándíxana. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo va̱ása kívi chindeétáʼanna xíʼin táʼanna á va̱ása xíínna keʼéna ña̱yóʼo tá na̱ táʼanna yáʼana nu̱ú tu̱ndóʼo.

      Tá ku̱i̱ya̱ 2004 estado ña̱ Florida (EE.UU.) ti̱xin ku̱mí yo̱o̱ ni̱xi̱yo ku̱mí huracán. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ta̱ ndísochíñu xíʼin na̱ chíndeétáʼan xíʼin na̱ ni̱ya̱ʼa nu̱ú tu̱ndóʼo, xi̱kunira kotora ndáa ki̱ʼva xíniñúʼuna ña̱ʼa ña̱ ta̱xira. Tá ki̱ʼinra kuenta ña̱ iinlá na̱ testigo Jehová kúú na̱ viíní chíndeétáʼan xíʼin táʼan ni̱ka̱ʼa̱nra ta̱xira ndiʼi ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼuna ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼinna. Tá ku̱i̱ya̱ 1997 iin tiʼvi na̱ testigo ni̱ya̱ʼana chí República Democrática del Congo, ña̱ va̱ʼa ta̱xina ndaʼa̱ na̱ ñanina ta̱tán, ña̱ kuxuna ta saátu ti̱ko̱to̱ ta saátu ta̱xina ña̱yóʼo ndaʼa̱ inka na̱ yiví na̱ xíniñúʼuña. Ta xi̱niñúʼuna xu̱ʼún ña̱ ta̱xi na̱ testigo Jehová na̱ íyo chí Europa ña̱ va̱ʼa satána ña̱yóʼo, ta̱ki̱ʼva iin millón ña̱ dólar xi̱kuuña.

  • “Sa̱náʼi̱ ki̱vi̱ún”
    Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó 2012 | marzo 1
    • “Sa̱náʼi̱ ki̱vi̱ún”

      “Sa̱náʼi̱ ki̱vi̱ún nu̱ú na̱ ta̱xiún ndaʼíi̱ ñuyǐví yóʼo. [...] Na̱túʼi̱n xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ún xíʼinna ta natúʼunkavai̱ xa̱ʼa̱ña.” (JUAN 17:​6, 26)

      ¿Ndáaña káʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱? Ta̱ Jesús sa̱náʼa̱ra xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ Ndióxi̱ tá xi̱natúʼunra xíʼin na̱ yiví. Ta xi̱ka̱ʼa̱nra ki̱vi̱ Ndióxi̱ tá xi̱kaʼvira Escrituras Hebreas, ta ndiʼi tiempo xi̱keʼéra ña̱yóʼo (Lucas 4:​16-21). Ta saátu sa̱náʼa̱ra na̱ discípulora ña̱ ná ka̱ʼa̱nna: “Yivá ná nduyi̱i̱ ki̱vi̱ún” (Lucas 11:2).

      Ña̱ ke̱ʼé na̱ nu̱ú xi̱kuu na̱ cristiano. Tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ apóstol Pedro xíʼin na̱ anciano na̱ xi̱ndoo chí Jerusalén, ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ta̱vá Ndióxi̱ “iin ñuu na̱ va̱ʼa kuniʼi ki̱vi̱ra” (Hechos 15:14). Na̱ apóstol ta saátu inka na̱ discípulo ta̱ Jesús ña̱yóʼo xi̱ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ yiví tá xi̱natúʼunna xíʼinna: “Ndiʼi na̱ xíniñúʼu ki̱vi̱ Jehová ña̱ káʼa̱nna xíʼinra ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinna, ka̱kuna” (Hechos 2:21; Romanos 10:13). Ta saátu xi̱xiniñúʼuna ki̱vi̱ Ndióxi̱ nu̱ú ña̱ xi̱kaʼyína. Nu̱ú ley na̱ judío ña̱ naní Tosefta ña̱ sa̱ndíʼina ka̱ʼyína tá ku̱i̱ya̱ 300, káʼa̱nña ña̱ xi̱niñúʼu kaʼmina tutu ña̱ xi̱kaʼyí na̱ cristiano. Káchiña: “[Ña̱ Evangelio] xíʼin libro ña̱ kúúmií na̱ secta yóʼo [sana na̱ judío na̱ xi̱kuu cristiano] va̱ása xíniñúʼu sáka̱kunaña xíniñúʼu kokoña xíʼin ki̱vi̱ Ndióxi̱ ña̱ kúúmiíña”.

      ¿Ndáana kéʼé ña̱yóʼo tiempo vitin? Nu̱ú kíxáʼa xa̱ʼa̱ ña̱ Biblia Revised Standard Version, ña̱ ta̱vá na̱ Consejo Nacional de las Iglesias de Cristo en Estados Unidos káchiña: “Ña̱ kuniñúʼuna ki̱vi̱ Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱na ña̱ síín íyora nu̱ú inkaka ndióxi̱, ni kǒoví inka ndióxi̱ íyo va̱ása níxiniñúʼukana ña̱yóʼo ti̱xin ña̱ judaísmo tá kúma̱níka koo na̱ cristiano, ta̱ nda̱a̱ ni iin na̱ veʼe-ñu̱ʼu na̱ kúú cristiano va̱ása xíniñúʼu kuniñúʼuna ña̱yóʼo”. Xa̱ʼa̱ ña̱kán nu̱ú Biblia yóʼo va̱xi tu̱ʼun táta nu̱úka ña̱ kixi ki̱vi̱ Ndióxi̱. Ta saátu na̱ vaticano ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱yóʼo ña̱ xíniñúʼu keʼé ndiʼi na̱ obispo: “Tá kéʼéna vikó ta xítana ta saátu kéʼéna oración ki̱vi̱ Ndióxi̱ ña̱ kúú tetragrammaton YHWH va̱ása xíniñúʼu kuniñúʼunaña ta ni va̱ása xíniñúʼu ka̱ʼa̱nnaña”.a

      ¿Á íyo na̱ yiví na̱ xíniñúʼu ta sánáʼa̱na ki̱vi̱ Ndióxi̱ ta̱ íyo chí ndiví? Iin ta̱ loʼo ta̱ naní Sergey ki̱ʼinra kuenta ña̱ saá íyoña tá loʼokara ta íyora chí Kirguistán, xi̱nira iin película nu̱ú káʼa̱nña ña̱ ki̱vi̱ Ndióxi̱ kúú Jehová. Ki̱ʼva 10 ku̱i̱ya̱ va̱ása níxiniso̱ʼokara ki̱vi̱ Ndióxi̱ ta saá ku̱a̱ʼa̱nra koora chí Estados Unidos, ta kán kúú nu̱ú kanindaʼa̱ u̱vi̱ na̱ testigo Jehová yéʼéra ta ni̱na̱ʼa̱na nu̱úra ña̱ nu̱ú Biblia va̱xi ki̱vi̱ Ndióxi̱. Ta̱ Sergey ku̱si̱íní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱ni̱ʼíra iin religión ña̱ xíniñúʼu ki̱vi̱ Ndióxi̱. Nu̱ú iin diccionario káʼa̱nña ndáaña kúni̱ kachi ki̱vi̱ Jehová Ndióxi̱: “Ndióxi̱ ta̱ káʼnuní, iinlá Ndióxi̱ ta̱ ndásakáʼnu na̱ testigo Jehová” (Webster’s Third New International Dictionary).

      [Nota]

      a Tu̱ʼun sáʼán, ki̱vi̱ Ndióxi̱ sándaya̱ʼanaña Jehová.

  • “Natúʼunna tu̱ʼun va̱ʼa xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱”
    Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó 2012 | marzo 1
    • “Natúʼunna tu̱ʼun va̱ʼa xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱”

      “Natúʼunna tu̱ʼun va̱ʼa xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱ iníísaá nu̱ú ñuʼú yóʼo ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-ini ndiʼi na̱ yiví tasaá ndiʼi-xa̱ʼa̱ ñuyǐví.” (MATEO 24:14)

      ¿Ndáaña káʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱? Nda̱a̱ táki̱ʼva káʼa̱n ña̱ Evangelio ta̱ Lucas, ta̱ Jesús “nda̱kiʼinra ku̱a̱ʼa̱nra ñuu tá ñuu ña̱ natúʼunra tu̱ʼun va̱ʼa xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱” (Lucas 8:1). Ta̱kán ka̱chira: “Saátu xíniñúʼu natúʼi̱n tu̱ʼun va̱ʼa xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱ chí inka ñuu, saáchi xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo chi̱ndaʼá Ndióxi̱ yi̱ʼi̱.” (Lucas 4:43). Tá xa̱ʼa̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulora ña̱ ná ku̱ʼu̱nna natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ chí ñuu náʼnu ta saátu ñuu válí, soo tá ndi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinna: “Natúʼunndó [...] nda̱a̱ iníísaá nu̱ú ñuʼú” (Hechos 1:8; Lucas 10:1).

      Ña̱ ke̱ʼé na̱ nu̱ú xi̱kuu na̱ cristiano. Na̱ discípulo ta̱ Jesús ndi̱ku̱n ki̱xáʼana ke̱ʼéna ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra. Nu̱ú Hechos 5:42 káchiña: “Ndiʼi ki̱vi̱ xi̱xa̱ʼa̱nna ña̱ templo saátu veʼe tá veʼe, ta kǒo nísandákoona ña̱ sanáʼa̱na ni ña̱ natúʼunna tu̱ʼun va̱ʼa xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús, ta̱ kúú Cristo”. Su̱ví sava kuitína níndaka̱xinna ña̱ keʼéna ña̱yóʼo chi ndiʼivana ke̱ʼéña. Ta̱ historiador August Neander, káchira: “Ta̱ Celso ta̱ nu̱ú ki̱xáʼa ni̱ka̱ʼa̱n ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ na̱ cristiano xi̱kusi̱kindaara na̱ xi̱kachíñu xíʼin yixí kití, na̱ i̱xava̱ʼa ndu̱xa̱n, na̱ xi̱kachíñu xíʼin ñii̱ kití, na̱ yiví na̱ va̱ása níkaʼvi va̱ʼa á na̱ va̱ása níkaʼviví xi̱chika̱a̱ ndee̱ ña̱ na̱túʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱”. Ta̱ Jean Bernardi, ta̱ ka̱ʼyí libro Les premiers siècles de L’Église (Los primeros siglos de la Iglesia), káchira: “Na̱ cristiano iníísaá xi̱xikana nu̱ú ñuyǐví xi̱natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, chí yichi̱, ñuu náʼnu, nu̱ú xíka ku̱a̱ʼá na̱ yiví, ta saátu veʼe tá veʼe. Ni tiempo va̱ʼa kúúña ni tiempo yo̱ʼvi̱ kúúña” ta ka̱chikara ña̱ “na̱túʼunna iníísaá nu̱ú ñuyǐví”.

      ¿Ndáana kéʼé ña̱yóʼo tiempo vitin? Ta̱ párroco anglicano David Watson ndákanixi̱níra ña̱yóʼo: “Ku̱a̱ʼání na̱ yiví va̱ása kandíxakana Ndióxi̱ tiempo vitin, saáchi na̱ veʼe-ñu̱ʼu va̱ása nátúʼunkana xa̱ʼa̱ ta̱ Cristo ta ni va̱ása sánáʼa̱kana xa̱ʼa̱ra”. Nu̱ú libro ¿Por qué se van los católicos?, ta̱ José Luis Pérez Guadalupe káchira, na̱ testigo Jehová “ku̱a̱ʼa̱nna veʼe tá veʼe” ta síín íyo ña̱ kéʼé na̱yóʼo nu̱ú na̱ evangélico, na̱ adventista á inkaka veʼe-ñu̱ʼu.

      Ndákanda̱-iniyó xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jonathan Turley nu̱ú iin informe del Cato Institute ka̱chira: “Ña̱ ka̱ʼa̱n kuitíyó xa̱ʼa̱ na̱ testigo Jehová ndi̱ku̱n na̱ yiví ndákanixi̱nína xa̱ʼa̱ na̱ xíka nátúʼun xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ veʼe tá veʼe ni íyoní chiñu nu̱úyó. Va̱ása kéʼéna ña̱yóʼo ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱na nu̱ú inkana xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxana chi kéʼénaña ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱na ña̱ kándíxana Ndióxi̱” (Cato Supreme Court Review, 2001-2002).

      [Cuadro]

      ¿Á xa̱a̱ nda̱kuniún ndáana kúúna?

      Nu̱ú artículo ña̱ xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa sa̱kúaʼayó ndáaña xíniñúʼu keʼé na̱ cristiano na̱ nda̱a̱ na̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱. ¿Á xa̱a̱ nda̱kuniúnna? Ña̱ nda̱a̱ ku̱a̱ʼání na̱ veʼe-ñu̱ʼu káʼa̱nna ña̱ kúúna cristiano. Soo ndakaʼán ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin na̱ discípulora: “Su̱ví ndiʼi na̱ káʼa̱n xíʼi̱n ‘Táta, táta’ ki̱ʼvi ti̱xin Reino ña̱ íyo chí ndiví. Na̱ kéʼé ña̱ kúni̱ yivái̱ ta̱ íyo chí ndiví kúú na̱ ki̱ʼvi” (Mateo 7:21). Ña̱kán ña̱ va̱ʼa ndakiʼinyó ña̱ va̱ʼa tá ná kixi Reino Ndióxi̱, xíniñúʼu ndakuniyó ndáana kúú na̱ kéʼé ña̱ kúni̱ Ndióxi̱ ta ndakutáʼanyó xíʼinna. ¿Á kúni̱kaún kunda̱a̱-iniún xa̱ʼa̱ Reino yóʼo ta saátu ña̱ va̱ʼa taxiña? (Lucas 4:43). Káʼa̱nndi̱ xíʼún ña̱ ná ka̱ʼún xíʼin na̱ ta̱xi revista yóʼo ndaʼún, na̱ testigo Jehová.

Publicación ña̱ va̱xi tu̱ʼun sâví (1993-2026)
Kita
Yóʼo ki̱ʼviún
  • tu’un sâví
  • Chindaʼáña ndaʼa̱ inkana
  • Nda̱saa kúni̱únña
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Ña̱ xíniñúʼuna
  • Política ña̱ privacidad
  • Configuración ña̱ privacidad
  • JW.ORG
  • Yóʼo ki̱ʼviún
Chindaʼáña ndaʼa̱ inkana