ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 40
Ná chikaa̱kayó ndee̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Pedro
“Kǒo kuyatiún nu̱úi̱ táta, saáchi iin ta̱a ta̱ ku̱a̱chiva kúi̱” (LUC. 5:8).
YAA 38 Jehová kundaa yóʼó
ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱a
1. ¿Ndáaña ndo̱ʼo ta̱ Pedro tá xi̱nira milagro ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús?
INÍÍ ñu̱ú xi̱ndikaa̱ ta̱ Pedro ña̱ tiinra ti̱a̱ká soo nda̱a̱ ni iinrí kǒo nítiinra. Soo, tá xi̱ni ta̱ Jesús ña̱ kǒo ti̱a̱ká nítiinra, ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinra: “Kúáʼan chí nu̱ú kúnuka ta kán chika̱a̱ndó ñunúndó ña̱ va̱ʼa tiinndó ti̱a̱ká” (Luc. 5:4). Ta̱ Pedro ni̱xi̱ka-inira á ndixa kivi tiinra ku̱a̱ʼá ti̱a̱ká, soo ke̱ʼéra ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinra, ña̱kán ku̱a̱ʼání ti̱a̱ká ti̱inna ta nda̱a̱ ki̱xáʼa ni̱taʼnda ñunúna á yi̱ʼvana. Ta̱ Pedro xíʼin ndiʼi na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra nda̱kanda̱ní-inina tá xi̱nina ña̱ iin milagro xi̱kuu ña̱yóʼo. Ta̱ Pedro ni̱ka̱ʼa̱nra: “Kǒo kuyatiún nu̱úi̱ táta, saáchi iin ta̱a ta̱ ku̱a̱chiva kúi̱” (Luc. 5:6-9). Soo, ta̱ Pedro nda̱kanixi̱níra ña̱ va̱ása kivi kitáʼanra xíʼin ta̱ Jesús saáchi iin ta̱ ku̱a̱chi xi̱kuura.
2. ¿Ndáa ki̱ʼva chindeétáʼan ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Pedro xíʼinyó?
2 Ña̱ nda̱a̱va kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pedro ña̱ xi̱kuura iin ta̱ ku̱a̱chi. Chi Biblia káʼa̱nña ña̱ sava yichi̱ va̱ása va̱ʼa íyo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra á ña̱ ke̱ʼéra, soo tándi̱ʼi ndandikó-inira xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. ¿Á xa̱a̱ ndóʼún táki̱ʼva ndo̱ʼo ta̱ Pedro? ¿Á xa̱a̱ íyo tiempo chika̱ún ndee̱ ña̱ sandákoún iin ña̱ va̱ása va̱ʼa káʼún á ña̱ kéʼún? Tá saá ndóʼún kǒo ndakava-iniún, ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Pedro va̱ʼaní chindeétáʼanña xíʼún. Jehová ta̱xira ña̱ ná ka̱ʼyi̱ ndiʼi ña̱ ke̱ʼé ta̱ Pedro nu̱ú Biblia, saáchi kúni̱ra ña̱ ná sakúaʼayó ku̱a̱ʼání ña̱ ndáyáʼvi xíʼin ña̱yóʼo (2 Tim. 3:16, 17). Tá káʼviyó xa̱ʼa̱ ta̱ Pedro kúnda̱a̱-iniyó ña̱ ni̱xi̱yora nda̱a̱ táki̱ʼva íyo miíyó saáchi ku̱a̱ʼání ña̱ i̱xayo̱ʼvi̱ xíʼinra. Soo, ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó ña̱ mií Jehová kǒo ndátura ña̱ ndiʼi tiempo viíní keʼéyó iin ña̱ʼa, saáchi kúnda̱a̱-inira ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi soo kúni̱ra ná chikaa̱yó ndee̱ ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼinra ni íyo ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼinyó.
3. ¿Nda̱chun xíniñúʼu chikaa̱níkayó ndee̱ ña̱ keʼéyó ña̱ va̱ʼa?
3 ¿Nda̱chun xíniñúʼu chikaa̱yó ndee̱ ña̱ keʼéyó ña̱ va̱ʼa? Saáchi tá chíkaa̱yó ndee̱ ña̱ keʼéyó iin ña̱ʼa ña̱ va̱ása xíniyó keʼéyó, tá yáʼa tiempo va̱ʼaníva kéʼéyó ña̱yóʼo. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ iin ejemplo. Tá iin na̱ yiví kúni̱na sakúaʼana sákaʼana iin guitarra sana ixayo̱ʼvi̱vaña xíʼinna tá sa̱kán kíxáʼana. Soo, tá kǒo sándákoona ña̱ sakáʼana tá ná ya̱ʼa tiempo va̱ʼaní keʼéna ña̱yóʼo. Ni xa̱a̱ va̱ʼaníva sákaʼana soo koova ña̱ ixayo̱ʼvi̱ xíʼinna. Ki̱ʼva saá ndóʼo miíyó, tá túviyó xa̱a̱ sa̱ndákooyó kéʼéyó iin ña̱ va̱ása va̱ʼa, tá yáʼa tiempo ndíko tukuyó kéʼéyóña, soo chíkaa̱níyó ndee̱ ña̱ kǒo keʼékayóña. Ndiʼiyó káʼa̱nyó á kéʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼin inkana ta tándi̱ʼi ndíkoní-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéyó. Tá ná chikaa̱yó ndee̱ ña̱ kǒo keʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa, Jehová chindeétáʼanvara xíʼinyó(1 Ped. 5:10). Nu̱ú artículo yóʼo sakúaʼayó ña̱ chi̱kaa̱ní ta̱ Pedro ndee̱ ña̱ ke̱ʼéra ña̱ va̱ʼa. Ni sava yichi̱ ke̱ʼéra ña̱ va̱ása va̱ʼa soo ku̱ndáʼvi-ini ta̱ Jesús xi̱nirara, ta ña̱yóʼo kivi chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ndakundeéyó kachíñukayó nu̱ú Jehová.
ÑA̱ I̱XAYO̱ʼVI̱ XÍʼINRA XÍʼIN BENDICIÓN ÑA̱ NDA̱KIʼINRA
¿Ndáaña keʼún tá ná ndoʼún táʼan ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Pedro? (Koto párrafo 4).
4. ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pedro xa̱ʼa̱ miíra, ta ndáa ki̱ʼva sa̱ndíko ta̱ Jesús inira? (Lucas 5:5-10).
4 Va̱ása káʼa̱n Biblia ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pedro ña̱ kúúra ta̱ ku̱a̱chi, ta ni va̱ása káʼa̱nña ndáa ña̱ʼa xi̱ndakanixi̱níra xa̱ʼa̱ (kaʼvi Lucas 5:5-10). Soo sana ke̱ʼévara ku̱a̱chi ndeé. Ta̱ Pedro xi̱yiʼvíra ta xi̱ndakanixi̱níra ña̱ kǒo kivi keʼéra ku̱a̱ʼání ña̱ʼa, soo ta̱ Jesús ki̱ʼinra kuenta ña̱ kiviva nda̱kú koo inira xíʼin Ndióxi̱. Ña̱kán, ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra “va̱ása yi̱ʼvíkaún”. Tá xi̱ni ta̱ Pedro ña̱ ndáaní-ini ta̱ Jesús miíra va̱ʼaní ku̱nira. Ña̱kán, tá ni̱ya̱ʼa tiempo ta̱ Pedro xíʼin ñanira ta̱ Andrés nda̱koona chiñu ña̱ xi̱kuumiína ña̱ xi̱tiinna ti̱a̱ká, ta ki̱xáʼana ndíku̱nna iinlá ta̱ Jesús. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna ña̱yóʼo ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa nda̱kiʼinna (Mar. 1:16-18).
5. ¿Ndáaña va̱ʼa nda̱kiʼin ta̱ Pedro xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndiku̱nra ta̱ Jesús?
5 Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuu ta̱ Pedro discípulo ta̱ Jesús, ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa xi̱nira. Tá kúú, xi̱nira tá sa̱ndáʼa ta̱ Jesús na̱ ndeé ndóʼo, ta̱vára ta̱chí ndi̱va̱ʼa ña̱ xi̱kumií na̱ yiví ta nda̱a̱ sa̱ndátakura sava na̱ yiví (Mat. 8:14-17; Mar. 5:37, 41, 42).b Saátu xi̱nira iin visión ña̱ ni̱na̱ʼa ndáa ki̱ʼva kaʼndachíñu ta̱ Jesús chí ndiví, ta ña̱yóʼo va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanña xíʼinra (Mar. 9:1-8; 2 Ped. 1:16-18). Xa̱ʼa̱ ña̱ chi̱kaa̱ ta̱ Pedro ndee̱ ta kǒo níndakava-inira ña̱kán ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa nda̱kiʼinra.
6. ¿Á kama na̱sama ta̱ Pedro ki̱ʼva ña̱ ni̱xi̱yora?
6 Ni xi̱ni ta̱ Pedro ku̱a̱ʼaní milagro ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús, soo nisaá xi̱niñúʼu chikaa̱ra ndee̱ ña̱ ndakundeéra keʼékara ña̱ va̱ʼa. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ sava ña̱ʼa ña̱ xi̱niñúʼu viíníka keʼéra. Tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús ña̱ xíniñúʼu xo̱ʼvi̱ra ta kuvira ña̱ va̱ʼa sáxi̱nura ña̱ káʼa̱n profecía, ta̱ Pedro ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ kǒo xíniñúʼuví kuvira (Mar. 8:31-33). Ku̱a̱ʼá yichi̱, ta̱ Pedro xíʼin inkaka na̱ apóstol ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina xa̱ʼa̱ ndáana kúú na̱ káʼnuka nu̱ú táʼanna (Mar. 9:33, 34). Ñuú tá ti̱inna ta̱ Jesús, ta̱ Pedro ni̱sa̱a̱níra ta xa̱ʼndara so̱ʼo iin ta̱a (Juan 18:10). Ta mií ñuú saá xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱yi̱ʼvíra, u̱ni̱ yichi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kǒo xíni̱ra ta̱ Jesús (Mar. 14:66-72). Xa̱ʼa ña̱yóʼo, ku̱suchíní-inira ta xa̱kuníra (Mat. 26:75).
7. Tá xa̱a̱ nda̱taku ta̱ Jesús, ¿ndáaña ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Pedro?
7 Ta̱ Pedro nda̱kavaní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra, soo ta̱ Jesús kǒo níndakanixi̱níra ña̱ va̱ása ndáyáʼvikara. Tá nda̱taku ta̱ Jesús ni̱ndaka̱tu̱ʼúnra ta̱ Pedro á kúʼvi̱-inira xínirara, ta tándi̱ʼi ta̱xira iin chiñu ña̱ ndáyáʼviní ndaʼa̱ra, ña̱ kundaara ndikachi válí sa̱na ta̱ Jesús (Juan 21:15-17). Ni̱kusi̱íní-ini ta̱ Pedro xíʼin chiñu ña̱ ta̱xi ta̱ Jesús ndaʼa̱ra. Ña̱kán, ñuu Jerusalén ni̱xi̱yora tá Pentecostés, ta miíra xíʼin inkakana xi̱kuu na̱ nu̱ú na̱ nda̱kiʼin espíritu santo i̱xaa Ndióxi̱.
8. ¿Ndáaña va̱ása va̱ʼa ke̱ʼé ta̱ Pedro chí Antioquía?
8 Ni xa̱a̱ nda̱kaxin Ndióxi̱ ta̱ Pedro ña̱ ku̱ʼunra chí ndiví nisaá xi̱niñúʼu chikaa̱kara ndee̱ ña̱ vií keʼéra sava ña̱ʼa. Tá ku̱i̱ya̱ 36 ta̱ Pedro xi̱nira iin ta̱a ta̱ va̱ása kúú judío ta̱ xi̱nani Cornelio ta̱ nda̱kiʼin espíritu santo i̱xaa Ndióxi̱. Xíʼin ña̱yóʼo ki̱ʼin ta̱ Pedro kuenta ña̱ va̱ása ndáka̱xin Ndióxi̱ na̱ yiví, chi kiviva ndasakáʼnu na̱ inka ñuu Ndióxi̱ (Hech. 10:34, 44, 45). Tá ku̱ndaa̱-ini ta̱ Pedro ña̱ inkáchi íyo ndiʼi na̱ yiví nu̱ú Ndióxi̱, ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ kǒo ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinra kuxura xíʼin na̱ kǒo kúú judío (Gál. 2:12). Soo, sava na̱ cristiano na̱ xi̱kuu judío xi̱ndakanixi̱nína ña̱ va̱ása xíniñúʼu kuxuna xíʼin na̱ kǒo kúú judío. Sava na̱ judío na̱ xi̱ndakanixi̱ní saá ni̱xaa̱na ñuu Antioquía, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta̱ Pedro kǒo níxiinkara kuxura xíʼin na̱ kǒo kúú judío saáchi ni̱yi̱ʼvíra ña̱ sa̱a̱ na̱ judío xíʼinra. Tá xi̱ni ta̱ Pablo ña̱ va̱ása va̱ʼa íyo ña̱ kéʼé ta̱ Pedro, nu̱ú ndiʼi na̱ cristiano ta̱xira consejo ndaʼa̱ra (Gál. 2:13, 14). Ni ndo̱ʼo ta̱ Pedro ña̱yóʼo, kǒo níndakava-inira chi chi̱kaa̱ra ndee̱ ña̱ ndasakáʼnura Ndióxi̱, ¿ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼinra?
¿NDÁAÑA CHI̱NDEÉTÁʼAN XÍʼIN TA̱ PEDRO ÑA̱ KǑO NDAKAVA-INIRA?
9. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Juan 6:68, 69, ¿ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Pedro ña̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo-inira?
9 Ta̱ Pedro nda̱kúní ni̱xi̱yo inira ta kǒo nítaxira ña̱ sandákavana-inira. Iin yichi̱ ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ nda̱kúní íyo inira xíʼin ta̱ Jesús, saáchi ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra iin ña̱ʼa, soo na̱ discípulo kǒo níkunda̱a̱-inina xíʼinña (kaʼvi Juan 6:68, 69). Na̱ discípulo yóʼo kǒo níxiinna kundatuna ña̱ ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinna ndáaña xi̱kuni̱ra ka̱ʼa̱nra, ta nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna. Soo ta̱ Pedro ni̱ndoovara ta nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ kúúmiíra “tu̱ʼun ña̱ taxi kutakuna ndiʼi tiempo”.
¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ki̱ʼva ña̱ ni̱xi̱yo ta̱ Jesús xíʼin ta̱ Pedro? (Koto párrafo 10).
10. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ xi̱ndaa-inira ta̱ Pedro? (Koto na̱ʼná).
10 Ta̱ Jesús xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ñuú tá ná tiinnara, ta̱ Pedro xíʼin ndiʼika na̱ apóstol sandákoovanara. Soo nisaá xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ndikóva ta̱ Pedro kundiku̱nra sa̱tára ta nda̱kú koo inira xíʼinra (Luc. 22:31, 32). Ta̱ Jesús xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ miíyó na̱ yiví kúni̱vayó keʼéyó ña̱ va̱ʼa soo xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó na̱ ku̱a̱chi íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó (Mar. 14:38). Ña̱kán ni ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pedro ña̱ kǒo xíni̱ra ta̱ Jesús, soo ta̱yóʼo kǒo níndakanixi̱níra ña̱ va̱ása ndáyáʼvika ta̱ Pedro. Tá xa̱a̱ nda̱taku ta̱ Jesús ki̱tara nu̱ú ta̱ Pedro (Mar. 16:7; Luc. 24:34; 1 Cor. 15:5). Ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼanníña xíʼinra ña̱ kǒo ndakava-inira.
11. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jesús nu̱ú ta̱ Pedro ña̱ mií Jehová kiʼin kuenta xíʼinra?
11 Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Pedro ña̱ mií Jehová kiʼin kuenta xíʼinra. Tá xa̱a̱ nda̱taku ta̱ Jesús chi̱ndeétáʼanra xíʼin ta̱ Pedro xíʼin inka na̱ apóstol ña̱ kotona inka milagro, saáchi tá ni̱xa̱ʼa̱nna ti̱inna ti̱a̱ká ku̱a̱ʼánírí ti̱inna (Juan 21:4-6). Milagro yóʼo chi̱ndeétáʼanña xíʼin ta̱ Pedro ña̱ ku̱nda̱a̱-inira ña̱ mií Jehová kivi taxi ndiʼi ña̱ xíniñúʼura. Sana nda̱kaʼán ta̱ Pedro xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús, ña̱ mií Jehová kundaara ta taxira ña̱ xíniñúʼu na̱ nándukú “siʼnaka Reino Ndióxi̱” (Mat. 6:33). Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ta̱ Pedro ni̱ndiʼiníka-inira ña̱ natúʼunra xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱ nu̱úka ña̱ tiinra ti̱a̱ká. Ña̱kán, tá pentecostés ña̱ ku̱i̱ya̱ 33 ni̱ka̱ʼa̱nra iin ña̱ʼa ña̱ chi̱ndeétáʼan xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ yiví ña̱ sakúaʼana xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ (Hech. 2:14, 37-41). Tá ni̱ya̱ʼa tiempo chi̱ndeétáʼanra xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ samaritano saátu xíʼin na̱ yiví na̱ ke̱e inka ñuu ña̱ koona discípulo ta̱ Cristo (Hech. 8:14-17; 10:44-48). Va̱ʼaní xi̱niñúʼu Jehová ta̱ Pedro ña̱ chindeétáʼanra xíʼin ku̱a̱ʼá na̱ yiví ña̱ sakúaʼana xa̱ʼa̱ra.
ÑA̱ SÁKUAʼAYÓ
12. ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Pedro xíʼinyó tá xa̱a̱ ku̱a̱ʼání tiempo kúni̱yó sandákooyó iin ña̱ va̱ása va̱ʼa?
12 Jehová kivi chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ kǒo ndakava-iniyó. Soo sana kivi ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó chi sana xa̱a̱ ku̱a̱ʼání tiempo chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ sandákooyó kéʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa. Ta sana ndákanixi̱níyó ña̱ yo̱ʼvi̱níka ña̱ ndóʼo miíyó nu̱úka ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Pedro, soo mií Jehová kivi taxi ndee̱ ndaʼa̱yó ña̱ kundeé-iniyó (Sal. 94:17-19). Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo iin ta̱ hermano. Tá kúma̱níka sakúaʼara xa̱ʼa̱ Jehová, xi̱kutoora ta̱a. Ni xa̱a̱ sa̱ndákoora ña̱yóʼo soo ndákanikavaxi̱níra xa̱ʼa̱ ña̱ kini kán sava yichi̱. ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ kǒo ndakava-inira? Ta̱yóʼo káchira: “Jehová táxi ndee̱ ndaʼa̱yó”. Ta káʼa̱nkara: “Mií Jehová kúú ta̱ chíndeétáʼan xíʼi̱n ña̱ kiviva kundeé-inii̱ tasaá keʼíi̱ ña̱ va̱ʼa nu̱úra”. Ta káchikara: “Jehová táxira ña̱ kachíñui̱ nu̱úra ni kúndaa̱va-inira xa̱ʼa̱ sava ña̱ʼa ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼi̱n soo ndákundeéra chíndeétáʼanra xíʼi̱n”.
Ta̱ Horst Henschel ki̱xáʼara kúúra precursor 1 tí enero ña̱ ku̱i̱ya̱ 1950. ¿Á ndándikó-inira xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndiku̱nra ejemplo ta̱ Pedro ña̱ ndiʼi tiempo kachíñura nu̱ú Jehová? (Koto párrafo 13 xíʼin 15).d
13. ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Pedro? (Hechos 4:13, 29, 31; koto na̱ʼná).
13 Nda̱a̱ táki̱ʼva sa̱kuaʼayó, ta̱ Pedro xi̱yi̱ʼvíra xi̱xini̱ra na̱ yiví soo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová ña̱ chindeétáʼanra xíʼinra tasaá kǒo níyi̱ʼvikara (kaʼvi Hechos 4:13, 29, 31). Saátu miíyó, kivi chindeétáʼan Jehová xíʼinyó ña̱ va̱ása yi̱ʼvíyó nu̱ú na̱ yiví. Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ta̱ loʼo testigo ta̱ xi̱naní Horst, ta̱ ni̱xi̱yo ñuu Alemania nazi. Na̱ yiví na̱ ni̱xi̱yo tiempo saá xi̱ka̱ʼa̱nna: “Ta̱ Hitler kúú ta̱ sáka̱ku miíyó”, ta xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱yi̱ʼvíra ku̱a̱ʼá yichi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo ti̱xin escuela. Nu̱úka ña̱ sa̱a̱ na̱ yivá ta̱ Horst xíʼinra, va̱ʼaka xi̱ka̱ʼa̱nna xíʼin Jehová ña̱ chindeétáʼanra xíʼinra ña̱ ndakú koo inira. Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní chi̱ndeétáʼan na̱ yivá ta̱ Horst xíʼinra ta saátu ña̱ xi̱ndaaní-inira Jehová ndakúní ni̱xi̱yo inira ta kǒo níka̱ʼa̱nkara ña̱yóʼo. Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ta̱ Horst ni̱ka̱ʼa̱nra: “Nda̱a̱ ni iin yichi̱ kǒo nísandakoo Jehová yi̱ʼi̱”.c
14. ¿Ndáaña kivi keʼé na̱ anciano ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanna xíʼin na̱ ndákava-ini?
14 Nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása sandákoo ndaʼa̱ Jehová xíʼin ta̱ Jesús miíyó. ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Pedro tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kǒo xínira ta̱ Cristo? ¿Á nda̱kava-inira? ¿Á nda̱kundeéra ni̱xi̱yora discípulo ta̱ Cristo? Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová ña̱ chindeétáʼanra xíʼin ta̱ Pedro ña̱ kǒo sandákoora ña̱ kandíxarara. Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin ta̱ Pedro ña̱ xa̱a̱ ni̱kaʼa̱nra xíʼin Ndióxi̱ ña̱ chindeétáʼanra xíʼinra, ta kǒo níxika-inira ña̱ chikaa̱ ta̱ Pedro ndee̱ xíʼin inka na̱ hermano (Luc. 22:31, 32). Va̱ʼaní chi̱ndeétáʼan ña̱yóʼo xíʼin ta̱ Pedro. Saátu miíyó, íyo sava ña̱ ndáyáʼviní ña̱ xíniñúʼu ndaka̱xinyó. Tá ná kuu ña̱yóʼo, Jehová kivi kuniñúʼura na̱ anciano ña̱ chindeétáʼanna xíʼinyó ña̱ ndaka̱xin viíyó ña̱ keʼéyó tasaá nda̱kú koo iniyó xíʼinra (Efes. 4:8, 11). Tá kúú, ta̱ Paul xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ kúúra anciano ta chíkaa̱ra ndee̱ xíʼin na̱ hermano. Tá xítora ña̱ sava na̱ hermano kúni̱na sandákoona ña̱ kachíñuna nu̱ú Jehová chíkaa̱ra ndee̱ xíʼinna, ta sándakaʼánra na̱yóʼo ndáa ki̱ʼva ni̱xaa̱na sa̱kuaʼana xa̱ʼa̱ Jehová. Saátu káʼa̱nra xíʼinna ña̱ nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása sandákoo ndaʼa̱ Jehová na̱yóʼo chi kúʼvi̱ní-inira xínirana. Ta̱ anciano yóʼo xa̱a̱ kíʼinra kuenta ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan Jehová xíʼin na̱ hermano na̱ ndákava-ini.
15. Ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Pedro xíʼin ta̱ Horst, ¿ndáa ki̱ʼva náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ ndiʼi tiempo xínu ña̱ káʼa̱n Mateo 6:33?
15 Sa̱kuaʼayó ña̱ mií Jehová ta̱xi ña̱ xi̱xiniñúʼu ta̱ Pedro xíʼin na̱ inka apóstol, ta saátu keʼéra xíʼin miíyó tá siʼna chiñura ndíʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ (Mat. 6:33). Tá xa̱a̱ ndi̱ʼi ni̱xi̱yo Segunda Guerra Mundial, ta̱ Horst, ta̱ xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ chi̱kaa̱-inira ña̱ koora precursor. Xa̱ʼa̱ ña̱ ndáʼviní ni̱xi̱yora nda̱kanixi̱níra ña̱ va̱ása kivi koora precursor saáchi xi̱niñúʼu kachíñura ña̱ va̱ʼa kiʼinra xu̱ʼún ña̱ kuniñúʼura. Ña̱kán, ¿ndáaña nda̱kaxinra keʼéra? Xi̱tondosóra Jehová ta ki̱tara iníí semana ña̱ natúʼunra xa̱ʼa̱ra tá ni̱xi̱yo visita ta̱ superintendente ña̱ circuito. Tándi̱ʼi semana ña̱ ni̱xi̱yo visita kán, ta̱ superintendente ta̱xira iin tutu nu̱ú ñúʼu xu̱ʼún ndaʼa̱ra ta nda̱kanda̱ní-inira xíʼin ña̱yóʼo. Xíʼin xu̱ʼún kán kivi koora precursor ku̱a̱ʼá yo̱o̱. Ta̱ Horst ki̱ʼinra kuenta ña̱ mií Jehová kúú ta̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinra. Nani saá siʼnaka Reino Ndióxi̱ ki̱xáʼa ndíʼi̱-inira xa̱ʼa̱ (Mal. 3:10).
16. ¿Nda̱chun ndáyáʼviní sakúaʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Pedro?
16 Ku̱si̱íní-ini ta̱ Pedro tá ki̱ʼinra kuenta ña̱ kǒo níkeʼé ta̱ Jesús ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra tá ka̱chira “Kǒo kuyatiún nu̱úi̱ táta”. Ta̱ Jesús va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanra xíʼin ta̱ Pedro ña̱ ndakú koo inira xíʼin Ndióxi̱ tasaá va̱ʼaní ejemplo chi̱nuura nu̱ú na̱ cristiano. Ndiʼi ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Pedro va̱ʼatu chindeétáʼanña xíʼin miíyó tiempo vitin. Ta̱ Pedro ka̱ʼyíra ña̱ sa̱kuaʼara xíʼin inka ña̱ ndo̱ʼora nu̱ú u̱vi̱ carta ña̱ chi̱ndaʼára ku̱a̱ʼa̱n nu̱ú na̱ congregación ña̱ siglo nu̱ú. Nu̱ú inka artículo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ sava ña̱ ndáyáʼviní ña̱ va̱xi nu̱ú carta kán ta ndáa ki̱ʼva keʼéyó ña̱ káʼa̱nña.
YAA 126 Nda̱kúní ná koo iniyó xíʼin Ndióxi̱
a Artículo yóʼo ku̱va̱ʼaña ña̱ chindeétáʼanña xíʼin na̱ ndákava-ini xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna á ni̱ka̱ʼa̱nna iin ña̱ va̱ása va̱ʼa, ta saátu chikaa̱ña ndee̱ xíʼinna ña̱ kachíñukana nu̱ú Jehová.
b Ku̱a̱ʼá texto ña̱ va̱xi nu̱ú artículo yóʼo ke̱eña nu̱ú tutu ña̱ Marcos. Ta̱ Pedro ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Marcos xa̱ʼa̱ ña̱ ndáyáʼviní xi̱nira ta ta̱ Marcos ka̱ʼyí ña̱yóʼo.
c Ña̱ nátúʼun xa̱ʼa̱ ta̱ Horst Henschel ña̱ naní “Motivado por la lealtad de mi familia a Dios” ka̱naña nu̱ú ¡Despertad! 22 tí febrero ña̱ ku̱i̱ya̱ 1998.
d ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Na̱ʼná yóʼo ndánaʼa̱ña ndáa ki̱ʼva káʼa̱n na̱ yivá ta̱ Horst xíʼin Jehová ta saátu ña̱ chíkaa̱na ndee̱ xíʼinra ña̱ ndakú koo inira.