Referencia Ña̱ Kéʼé na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ Tutu nu̱ú Va̱xi ña̱ Keʼéyó Reunión
4-10 TÍ FEBRERO
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | ROMANOS 1-3
“Ná ndakundeéyó sanáʼa̱yó ña̱ xínitúni̱yó”
(Romanos 2:14, 15) Saáchi na̱ kǒo kúú judío kéʼéna ley Ndióxi̱ nda̱a̱ ni kǒo xíni̱naña, chi kúnda̱a̱va-inina ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa á ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa. 15 Chi xíʼin ña̱ kéʼéna náʼa̱na nda̱a̱ táki̱ʼva na̱ xíni̱ ley kúúna, ta ña̱ xínitúni̱na káʼa̱nña xíʼinna á ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ kéʼéna á ña̱ va̱ása va̱ʼa kúúña.
lvs-S 18 párr. 6
Va̱ʼaní ná koo ña̱ xínitúni̱yó nu̱ú Ndióxi̱
6 Na̱ yiví na̱ va̱ása ndásakáʼnu Jehová kúnda̱a̱tu-ini na̱yóʼo ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña va̱ása va̱ʼa. Ña̱ Biblia káchiña: “Ña̱ xínitúni̱na káʼa̱nña xíʼinna á ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ kéʼéna á ña̱ va̱ása va̱ʼa kúúña” (Romanos 2:14, 15). Tá kúú ku̱a̱ʼá na̱ yiví xíni̱na ña̱ va̱ása va̱ʼa kaʼnína á ña̱ kiʼinna ña̱ʼa inkana. Ni kǒo kúnda̱a̱-inina, soo ña̱ káʼa̱n xíʼinna kúú ña̱ xínitúni̱na. Chi ña̱yóʼo kúú ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ ndiʼiyó ña̱ ka̱ʼa̱nña xíʼinyó ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña va̱ása va̱ʼa. Na̱yóʼo kándíxatuna tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ táxi yichi̱ nu̱úyó, chi ña̱yóʼo kúú ña̱ ta̱xira ndaʼa̱yó ña̱ chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ viíní ndaka̱xinyó ndáaña keʼéyó.
(Romanos 2:15) Chi xíʼin ña̱ kéʼéna náʼa̱na nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ xíni̱ ley saá íyona, ta ña̱ xínitúni̱na káʼa̱nña xíʼinna á ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ kéʼéna á ña̱ va̱ása va̱ʼa kúúña.
lvs-S 19, 20 párr. 8, 9
Va̱ʼaní ná koo ña̱ xínitúni̱yó nu̱ú Ndióxi̱
8 Sava na̱ yiví ndákanixi̱nína ña̱ kundiku̱nna ña̱ káʼa̱n ña̱ xínitúni̱na kúni̱ kachiña keʼéna ña̱ kúni̱ miína tá ña̱ va̱ʼa kúúña túvina. Soo xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi ña̱ ndákanixi̱níyó kivi sándaʼviña miíyó ta kivi sáti̱víña ña̱ xínitúni̱yó. Ña̱ Biblia káchiña: “Níma̱yó kuchiñuña sandáʼviña miíyó. Ta sándi̱ʼi̱níña miíyó, ¿ndáana kivi kunda̱a̱-ini xíʼinña?” (Jeremías 17:9). Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kivi ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ʼaníva ña̱ kéʼéyó ni va̱ása va̱ʼavaña. Tá kúú ta̱ apóstol Pablo tá kúma̱níka kundiku̱nra ta̱ Cristo, i̱xandi̱va̱ʼaníra xíʼin na̱ hermano. Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndakanixi̱níra ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ kéʼéra, va̱ása nísandi̱ʼi̱ña-inira. Soo tá ni̱ya̱ʼa tiempo saá na̱kunda̱a̱-inira ña̱ xíniñúʼu va̱ʼaní koo ña̱ xínitúni̱ra, soo nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ káʼa̱n Jehová (Hechos 23:1; 1 Corintios 4:4; 2 Timoteo 1:3). Tá sa̱kuaʼa ta̱ Pablo ndáaña ndákanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéra, na̱kunda̱a̱-inira ña̱ xíniñúʼu nasamara ña̱ kéʼéra. Ña̱yóʼo táxiña kúnda̱a̱-iniyó tá kúma̱níka ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó, xíniñúʼu nda̱ka̱tu̱ʼunyó miíyó ña̱yóʼo: “¿Ndáaña kúni̱ Jehová keʼíi̱?”.
9 Tá kúni̱yó xíni̱yó iinna ni loʼo kǒo kúni̱yó keʼéyó ña̱ʼa ña̱ kǒo kútóona. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Jehová, kǒo kúni̱yó keʼéyó ni iin ña̱ʼa ña̱ kǒo kútóora. Xíniñúʼu yi̱ʼvíníyó kuniyó Ndióxi̱, ña̱yóʼo kúni̱ kachiña yi̱ʼvíníyó ña̱ keʼéyó ña̱ʼa ña̱ kǒo kútóora. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ta̱ Nehemías, ni xi̱kuura ta̱ chíñu va̱ása níxiinra ndakiʼinra xu̱ʼún na̱ ñuu ña̱ ndukúikára xíʼinña. ¿Nda̱chun va̱ása níxiinra? Miíra ni̱ka̱ʼa̱n ña̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱yi̱ʼvíra xi̱nira Ndióxi̱ kúúña (Nehemías 5:15). Va̱ása níkuni̱ra keʼéra ña̱ʼa ña̱ kǒo kútóo Jehová. Nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱ Nehemías saátu miíyó yíʼviyó keʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa nu̱ú Jehová ta kǒo kuni̱kara kunira miíyó. Ta nu̱ú Biblia sákuaʼayó ndáaña kútóora ta ndáaña va̱ása kútóora (koto nota 6).
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
(Romanos 3:4) Ná va̱ása kuu ña̱yóʼo. Saáchi Ndióxi̱ nina ña̱ nda̱a̱ káʼa̱nra, ni ndiʼi na̱ yiví káʼa̱nna ña̱ vatá, nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼyi̱ña: “Ña̱ va̱ʼa na̱ʼún ña̱ nda̱kú íyo tu̱ʼun káʼún ta va̱ása kuchiñuna xíʼún tá tíinna ku̱a̱chi xíʼún”.
w08-S 15/6 30 párr. 5
Ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ Romanos
3:4. Tá va̱ása kítáʼan ña̱ sánáʼa̱ na̱ yiví xíʼin ña̱ sánáʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱, náʼa̱yó ña̱ kúnda̱a̱-iniyó ña̱ ndixa kúú ña̱ sánáʼa̱ra tá kándíxayó ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ta kéʼéyó táki̱ʼva kúni̱ miíra. Ta saátu, tá chíka̱a̱níyó ndee̱ ña̱ natúʼunyó xa̱ʼa̱ra ta sánáʼa̱yó na̱ yiví saá kúú ña̱ chíndeétáʼanyó xíʼinna ña̱ kunda̱a̱-inina ndiʼi ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ ña̱ nda̱a̱ kúúña.
(Romanos 3:24, 25) ta iin ña̱ ndáyáʼviní kúúña ña̱ káʼa̱nna ña̱ ndóo ku̱a̱chindó, xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní ini Ndióxi̱ kúú ña̱yóʼo, ña̱ ta̱xira se̱ʼera ta̱ Jesús ni̱xi̱ʼi̱ xa̱ʼa̱ndó. 25 Ndióxi̱ ta̱xira ta̱yóʼo ña̱ ku̱i̱ta̱ ni̱i̱ra xa̱ʼa̱yó tá ná kandíxayóra. Ña̱yóʼo ke̱ʼéraña ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱ra ña̱ nda̱kú-inira, saáchi i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ku̱u tiempo xi̱naʼá.
w08-S 15/6 29 párr. 6
Ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ Romanos
3:24, 25 ¿Nda̱chun va̱ʼa cha̱ʼvi ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi na̱ yiví na̱ ni̱xi̱ʼi̱ tá kúma̱níka kixira kuvira xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó? Profecía ña̱ nu̱ú ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ xa̱ʼa̱ ta̱ nda̱ka̱xin Ndióxi̱, ña̱ va̱xi nu̱ú Génesis 3:15, ni̱xi̱nuña ku̱i̱ya̱ 33 tiempo vitin, tá xa̱ʼnína ta̱ Jesús ta ka̱tikaanara ndaʼa̱ iin yitu̱n (Gál. 3:13, 16). Soo tá ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ xa̱a̱ ni̱xi̱nu saá ni̱xi̱yoña nu̱úra, saáchi kǒo ni iin ña̱ʼa ña̱ kivi kasi nu̱úra ña̱ keʼéra ña̱ kúni̱ra. Ña̱kán, xa̱ʼa̱ ña̱ taxira ta̱ Jesús kuvira xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi na̱ yiví, Jehová ku̱chiñura i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi na̱ se̱ʼe ta̱ Adán na̱ ndátu ndakiʼin ña̱yóʼo. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó, kivitu ndataku na̱ xi̱ndoo nu̱ú ñuʼú yóʼo ta ni̱xi̱ʼi̱na tá kúma̱níka kixira kuvira xa̱ʼa̱yó (Hech. 24:15).
Ña̱ kaʼviyó nu̱ú Biblia
(Romanos 1:1-17) Ta̱ Pablo, ta̱ káchíñu nu̱ú ta̱ Jesucristo ta nda̱ka̱xinrara ña̱ koora apóstol, xíʼin ña̱ sanáʼa̱ra tu̱ʼun xa̱á xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, 2 ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ profeta ka̱ʼa̱nna tá tiempo xi̱naʼá ta va̱xiña nu̱ú tu̱ʼunra, 3 ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ se̱ʼera, ta̱ ki̱xi ti̱xin veʼe ta̱ David, 4 soo xa̱ʼa̱ ndee̱ Ndióxi̱ nda̱kunaníra se̱ʼe Ndióxi̱ saáchi nda̱takura ni xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ra, ta̱ kúú tátayó Jesucristo, 5 ta xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra kúú ña̱ ndákiʼinyó ña̱ va̱ʼa ta káʼa̱nyó xa̱ʼa̱ra xíʼin ndiʼi na̱ yiví ña̱ va̱ʼa kandíxanara xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ra, 6 ta ti̱xin ñuu yóʼo kúú ña̱ ke̱e miíndó ña̱ va̱ʼa xa̱a̱ndó koondó kuenta ta̱ Jesucristo, 7 nu̱ú ndiʼi na̱ íyo ñuu Roma ta kúúndó na̱ kúʼvi̱-ini Ndióxi̱ xínira, na̱ ka̱nara ña̱ kuundó na̱ santo: Ná kuumiíndó ña̱ va̱ʼa ña̱ táxi Ndióxi̱ ta̱ kúú yiváyó xíʼin tátayó Jesucristo. 8 Nu̱ú ndiʼika ña̱ʼa, táxii̱ tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Ndióxi̱ miíi̱ xa̱ʼa̱ ndóʼó ta kéʼíi̱ña xíʼin ki̱vi̱ ta̱ Jesucristo, saáchi nu̱ú iníísaá ñuyǐví káʼa̱nna xa̱ʼa̱ndó ña̱ va̱ʼaní kándíxandó Ndióxi̱. 9 Saáchi Ndióxi̱, ta̱ káchíñui̱ nu̱ú xíʼin ndee̱ ña̱ kúúmiíi̱, ta nátúʼi̱n xa̱ʼa̱ se̱ʼera, ta̱kán kúú testigo ña̱ ndiʼi yichi̱ káʼi̱n xa̱ʼa̱ndó tá kéʼíi̱ oración, 10 ta káʼi̱n xíʼinra, tá ña̱ kívi kúúña, ná taxira ña̱ va̱ʼa ndaʼíi̱ ña̱ kivi ku̱ʼi̱n nu̱úndó. 11 Saáchi kúni̱i̱ xai̱ kotoi̱ ndóʼó, ña̱ va̱ʼa ka̱ʼi̱n xíʼinndó xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa ndakú ná koo inindó xíʼinña; 12 ña̱ ndakutáʼanndó ta taxindó ndee̱ ndaʼa̱ táʼanndó xíʼin ña̱ kándíxandó. Ta taxindó ndee̱ ndaʼíi̱, ta yi̱ʼi̱ taxii̱ ndee̱ ndaʼa̱ndó. 13 Soo va̱ása kúni̱i̱ nandósóndó, na̱ ñani miíi̱, ña̱ ku̱a̱ʼá yichi̱ ku̱ni̱i̱ ku̱ʼi̱n nu̱úndó, soo nda̱a̱ vitin ta̱ʼán kivi ku̱ʼi̱n, ña̱ va̱ʼa sanáʼi̱ inkana nda̱a̱ táki̱ʼva i̱xai̱ xíʼin inkaka ñuu. 14 Ni kúúna na̱ griego á na̱ inkaka ñuu, ni kúúna na̱ ndíchi á ná va̱ása xíni̱, nísákai̱ xa̱ʼa̱na: 15 ña̱kán yi̱ʼi̱ kúsi̱íní-inii̱ natúʼi̱n xíʼin ndóʼó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ndóʼó na̱ ndóo chí ñuu Roma. 16 Saáchi va̱ása kúkaʼan nu̱úi̱ ka̱ʼi̱n xa̱ʼa̱ tu̱ʼunra, chi ña̱yóʼo kúú ndee̱ Ndióxi̱ ña̱ sáka̱ku na̱ yiví na̱ kándíxaña, siʼna na̱ judío, ta saátu na̱ griego. 17 Ta xíʼin ña̱yóʼo náʼa̱ Ndióxi̱ ña̱ nda̱kú-inira xíʼin na̱ kándíxara, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱: “Soo na̱ kéʼé ña̱ nda̱kú, xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxana Ndióxi̱ xa̱a̱na kutakuna”.
11-17 TÍ FEBRERO
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | ROMANOS 4-6
“Ndióxi̱ náʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó”
(Romanos 5:8) Soo Ndióxi̱ ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó, chi ni táʼan kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi, ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Cristo xa̱ʼa̱yó.
(Romanos 5:12) Ña̱kán ku̱a̱chi iin ta̱a ni̱ki̱ʼvi ku̱a̱chi iníísaá ñuyǐví yóʼo, ta xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi yóʼo ndiʼiyó xíʼi̱ chi ndiʼiyó kúúmií ku̱a̱chi.
w11-S 15/6 12 párr. 5
Ndióxi̱ náʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó
5 Ta̱ Pablo ki̱xáʼara káʼa̱nra xa̱ʼa̱ iin ña̱ ndixaní: “Ña̱kán ku̱a̱chi iin ta̱a ni̱ki̱ʼvi ku̱a̱chi iníísaá ñuyǐví yóʼo, ta xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi yóʼo ndiʼiyó xíʼi̱ chi ndiʼiyó kúúmií ku̱a̱chi” (Rom. 5:12). Nu̱ú inka táʼví ña̱ Biblia, Ndióxi̱ káʼa̱nra xíʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xíʼinña. Nda̱a̱ táki̱ʼva kúnda̱a̱-iniyó, Jehová kúú ta̱ ke̱ʼé na̱ nu̱ú xi̱ndoo nu̱ú ñuʼú yóʼo, ta̱ Adán xíʼin ñá Eva, ta na̱yóʼo kǒo ku̱a̱chi níxikuumiína. Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ ná kǒo keʼéna iin ña̱ʼa, ta ni̱ka̱ʼa̱ntura xíʼinna tá ná kǒo kandíxana xa̱a̱na kuvina (Gén. 2:17). Soo na̱yóʼo va̱ása níkandíxana ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinna, ta xíʼin ña̱ ke̱ʼéna ni̱na̱ʼa̱na ña̱ va̱ása kúni̱na kaʼndachíñura nu̱úna (Deu. 32:4, 5).
(Romanos 5:13, 14) Saáchi nda̱a̱ ley ni̱ki̱ʼviña ku̱a̱chi ti̱xin ñuyǐví yóʼo, soo nda̱a̱ ni iinna va̱ása kíʼvina ku̱a̱china tá kǒo ley íyo. 14 Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, nda̱a̱ tá tiempo ta̱ Adán iinsaá nda̱a̱ tiempo ta̱ Moisés ku̱a̱ʼání na̱ yiví ni̱xi̱ʼi̱, ni kǒo níkeʼévana ku̱a̱chi táʼan ña̱ ke̱ʼé ta̱ Adán, chi ta̱yóʼo inkáchi náʼa̱ra xíʼin ta̱ kixi chí nu̱únínu.
w11-S 15/6 12 párr. 6
Ndióxi̱ náʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó
6 Na̱ se̱ʼe ta̱ Adán ka̱kuna tá xa̱a̱ ni̱ki̱ʼvi ta̱yóʼo ku̱a̱chi nu̱ú jardín ña̱ Edén. Ña̱kán ndiʼi na̱kán ni̱ya̱ʼa ku̱a̱chi ndaʼa̱na i̱xaa yivána ta ki̱xáʼa xóʼvi̱na xa̱ʼa̱ña. Soo Jehová va̱ása níchika̱a̱ra ku̱a̱china xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ta̱ Adán, chi su̱ví na̱kán kúú na̱ níya̱ʼandosó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra; ta saátu tiempo saá kǒo ni iin ley xa̱a̱ nítaxira ndaʼa̱na (Gén. 2:17). Soo ni saá nda̱kiʼin na̱yóʼo ku̱a̱chi. Ta saá ndiʼi na̱ yiví ki̱xáʼana kúúmiína ku̱a̱chi ta xíʼi̱na nda̱a̱ tá ni̱xa̱a̱ tiempo ña̱ ta̱xi Ndióxi̱ leyra ndaʼa̱ na̱ ñuu Israel, ta ña̱kán ni̱na̱ʼa̱ káxiña nu̱úna ña̱ kúúna na̱ yiví ku̱a̱chi (kaʼvi Romanos 5:13, 14). Ku̱a̱chi ña̱ sa̱yáʼa ta̱ Adán ndaʼa̱yó táki̱ʼva íyo kue̱ʼe̱ xíkun saá íyoña, tá kúú ña̱ naní talasemia, á anemia mediterránea, xíʼin ña̱ naní hemofilia, ta ña̱ kéʼé ña̱yóʼo xíʼinna kúúña xíta̱ saá ni̱i̱na tá ndeé ndóʼona á táʼnda̱na. Iin ta̱ ndo̱ʼo kue̱ʼe̱ yóʼo kúú ta̱ príncipe Alejo ña̱ ñuu Rusia, se̱ʼe ta̱ chíñu Nicolás II xíʼin ñá síʼíra ñá Alejandra. Sava na̱ kúúmií kue̱ʼe̱ yóʼo, su̱ví ndiʼiví se̱ʼena ndáya̱ʼaña ndaʼa̱. Soo su̱ví saá íyo ku̱a̱chi ña̱ kúúmiíyó ña̱ sa̱yáʼa ta̱ Adán ndaʼa̱yó, chi ndiʼivana kúúmií ña̱yóʼo. Ndiʼiyó nda̱kiʼinyóña ndaʼa̱ na̱ yiváyó, sáya̱ʼayóña ndaʼa̱ na̱ se̱ʼeyó ta ndiʼiyó xóʼvi̱ xíʼinña. ¿Á íyo ña̱ kivi chindeé miíyó?
(Romanos 5:18) Xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi iin ta̱a ndiʼiyó nda̱kava ndaʼa̱ tu̱ndóʼo, ta saátu xa̱ʼa̱ iin ta̱a ta ke̱ʼé ña̱ va̱ʼa ndiʼiyó ni̱ʼí ña̱ kutakuyó.
(Romanos 5:21) ¿Ndáa xa̱ʼa̱ kúúña? Ña̱kán va̱ʼa nda̱a̱ táki̱ʼva inkáchi xi̱táʼan ku̱a̱chi xíʼin ña̱ xíʼi̱yó, saátu inkáchi kutáʼan ña̱ va̱ʼa-ini Ndióxi̱ xíʼin ña̱ nda̱kú-inira ña̱ va̱ʼa kutakuyó ndiʼi tiempo xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé tátayó Jesucristo.
w11-S 15/6 13 párr. 9, 10
Ndióxi̱ náʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó
9 ¿Ndáaña kúni̱ kachi tu̱ʼun griego ña̱ sándaya̱ʼana “káʼa̱n ña̱ nda̱kú” ta “ka̱ʼa̱nna ña̱ kúúndó na̱ va̱ʼa”? Ta̱ sa̱ndáya̱ʼa Biblia inka tu̱ʼun ta̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ káchira: “Ña̱yóʼo táki̱ʼva íyo iin ña̱ kéʼé na̱ tíin ku̱a̱chi saá íyoña. Va̱ása kúni̱ kachiña ña̱ nasa̱ma-ini iin na̱ yiví, chi ña̱ káʼa̱nña xa̱ʼa̱ kúú ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ kítáʼanna xíʼin Ndióxi̱ [...]. Tá xíniñúʼuna ña̱yóʼo, ndásana Ndióxi̱ táki̱ʼva íyo iin juez ta̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ iin na̱ yiví na̱ kúúmií ku̱a̱chi ña̱ kǒokaña kúúmiína, chi Ndióxi̱ tíin ku̱a̱chi xíʼinna xa̱ʼa̱ ña̱ kúúna na̱ ku̱a̱chi, soo tá so̱ndíʼi mií Ndióxi̱ káʼa̱nra ña̱ kǒoka ku̱a̱chi kúúmiína”.
10 ¿Nda̱chun va̱ʼa ka̱ʼa̱n Jehová ña̱ kǒoka ku̱a̱chi kúúmií iin na̱ yiví? (Gén. 18:25.) Va̱ʼa keʼéraña saáchi miíra chi̱ndaʼára se̱ʼera mií ta̱ nu̱ú ña̱ kixira nu̱ú ñuʼú yóʼo kuvira xa̱ʼa̱ ku̱a̱china. Ta̱ Jesús va̱ʼaní sa̱xínura ña̱ ku̱ni̱ yivára, ni ku̱a̱ʼá prueba ni̱ya̱ʼara nu̱ú, ni ku̱sikindaanara á i̱xandi̱va̱ʼana xíʼinra. Nda̱kúní ni̱xi̱yo inira nda̱a̱ ni̱xa̱a̱ra ni̱xi̱ʼi̱ra ndaʼa̱ iin yitu̱n (Heb. 2:10). Saá kúúña nda̱taxira ña̱ tákura ña̱ va̱ʼa chaʼvira xa̱ʼa̱ ndiʼi na̱ se̱ʼe ta̱ Adán, ta va̱ása kuumiíkana ku̱a̱chi ta ni va̱ása kuvikana (Mat. 20:28; Rom. 5:6-8).
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
(Romanos 6:3-5) ¿Á va̱ása kúnda̱a̱va-inindó ña̱ ndiʼiyó na̱ nda̱kuchi xa̱ʼa̱ ta̱ Cristo Jesús nda̱kuchiyó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra? 4 Ña̱kán nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ ni̱ndu̱xu̱n xíʼinra saá íyoyó chi nda̱kuchiyó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra, ta nda̱a̱ táki̱ʼva nda̱taku ta̱ Cristo i̱xaa yivára, saátu miíyó kutakuyó. 5 Saáchi tá nda̱kutáʼanyó xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra, saátu xa̱a̱yó ndakutáʼanyó xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱takura;
w08-S 15/6 29 párr. 7
Ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ Romanos
6:3-5 ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ ndakuchina xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús xíʼin ña̱ ndakuchina xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra? Tá xíniñúʼu Jehová espíritura ña̱ ndaka̱xinra na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví, iin xáa̱ na̱yóʼo kítáʼanna xíʼin ta̱ Jesús ta ndúuna na̱ congregaciónra, chi ña̱ congregación táki̱ʼva íyo ku̱ñura saá íyoña ta miíra táki̱ʼva íyo xi̱níña saá íyora (1 Cor. 12:12, 13, 27; Col. 1:18). Saá kúú ña̱ xáa̱na ndákuchina xa̱ʼa̱ ta̱ Cristo Jesús. Soo na̱ ndáka̱xin Ndióxi̱ xáa̱tuna ndákuchina xíʼin ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Cristo saáchi tá tákuna va̱ása kéʼékana ña̱ kútóo miína, saátu va̱ása ndátukana koona nu̱ú ñuʼú yóʼo ndiʼi tiempo. Ña̱kán, ni su̱ví xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó cháʼvina tá xíʼi̱na, soo ni saá iin kúú ña̱ xíʼi̱na xíʼin ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús. Ndíʼi ndákuchina ti̱xin ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Cristo tá xíʼi̱na ta ndátakuna chí ndiví ña̱ koona kán.
(Romanos 6:7) Saáchi na̱ xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ kǒoka ku̱a̱chi kúúmiína.
w14-S 1/6 11 párr. 1
¿Ndáaña ndátu na̱ táʼi̱n na̱ ni̱xi̱ʼi̱ tá ya̱chi̱?
Tá ná ndataku na̱ va̱ása níkunda̱a̱-ini xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ¿á chaʼvina xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ke̱ʼéna tá xi̱takuna? Va̱ása. Romanos 6:7 káchiña: “Saáchi na̱ xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ kǒoka ku̱a̱chi kúúmiína”. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi ña̱yóʼo, na̱ ni̱xi̱ʼi̱ xa̱a̱ cha̱ʼvina xa̱ʼa̱ ku̱a̱china ki̱vi̱ ni̱xi̱ʼi̱na, ña̱kán tiinna ku̱a̱chi xíʼinna xa̱ʼa̱ ña̱ ná keʼéna tá ndi̱ʼi nda̱takuna, su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna tá kúma̱ní kuvina. ¿Nda̱chun iin ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱yóʼo?
Ña̱ kaʼviyó nu̱ú Biblia
(Romanos 4:1-15) Tá saá íyoña, ¿ndáaña ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ta̱ Abrahán ta̱ xi̱kuu yiváyó? 2 Saáchi tá ná ka̱ʼa̱nna ña̱ iin ta̱a ta̱ ke̱ʼé ña̱ nda̱kú xi̱kuu ta̱ Abrahán xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra, ta̱yóʼo kiviva ka̱ʼa̱n va̱ʼara xa̱ʼa̱ miíra, soo su̱ví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. 3 Saáchi, ¿ndáaña káchi tu̱ʼun Ndióxi̱? “Ta̱ Abrahán ka̱ndíxara Jehová, ta̱ ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ xi̱kuura ta̱ nda̱kú-ini.” 4 Soo na̱ káchiñu va̱ása cháʼvinana xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inina xíniñaʼána, chi xa̱ʼa̱ ña̱ nísákána nu̱úna kúúña. 5 Soo na̱ va̱ása káchíñu, ta kándíxana ta̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ta̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ kǒo ku̱a̱chira, xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxana ndakiʼinna ña̱ va̱ʼa. 6 Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ David xa̱ʼa̱ ta̱a ta̱ nda̱kú-ini Ndióxi̱ xíʼin: 7 “Si̱íní íyo na̱ yiví na̱ xi̱keʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa soo xa̱a̱ i̱xakáʼnu-inina xa̱ʼa̱ ku̱achina; 8 si̱íní íyo na̱ yiví na̱ i̱xakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱ ta kǒo ndakaʼánkara xa̱ʼa̱ña”. 9 ¿Ndáana kúú na̱ si̱í koo? ¿Na̱ ni̱ta̱ʼnda nu̱ú yi̱i̱ á na̱ va̱ása níta̱ʼnda? Saáchi káchiyó: “Ta̱ Abrahán ka̱ndíxara Jehová, ta̱ ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ xi̱kuura ta̱ nda̱kú-ini”. 10 ¿Ama kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ra? ¿Tá xa̱a̱ ni̱ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ra á tá kúma̱ní ta̱ʼnda̱vaña? Tá kúma̱ní ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ra kúúña. 11 Ta nda̱kiʼinra iin seña, ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ na̱ ta̱a, ña̱ na̱ʼa̱ña ña̱ nda̱kú ni̱xi̱yo inira ta ka̱ndíxaníra Ndióxi̱ ni kúma̱níva ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ra, ña̱ va̱ʼa xa̱a̱ra koora yivá ndiʼi na̱ kándíxa Ndióxi̱ ni va̱ása níta̱ʼnda̱va nu̱ú yi̱i̱na, ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na koona na̱ va̱ʼa; 12 ta koora yivá ndiʼi na̱ ni̱ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱, su̱ví kuití na̱ káʼa̱n ña̱ xíniñúʼu ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ na̱ ta̱a, chi saátu xa̱ʼa̱ na̱ ndíku̱n ndiʼi ña̱ ke̱ʼé yiváyó ta̱ Abrahán ni kúma̱níva ta̱ʼnda̱ra tá ke̱ʼéra ndiʼi ña̱kán. 13 Saáchi su̱ví xa̱ʼa̱ iin ley kúúña níndakiʼin ta̱ Abrahán á na̱ se̱ʼera ña̱yóʼo, ña̱ xa̱a̱ra ndakiʼinra iin ñuʼú, saáchi xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní ka̱ndíxara Ndióxi̱ kúúña. 14 Saáchi, tá na̱ kéʼé kuití ña̱ káʼa̱n ley kúú na̱ ndakiʼin ña̱yóʼo, va̱ása ndáyáʼviví ña̱ kandíxayó Ndióxi̱ ta ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ndi̱ʼi-xa̱ʼa̱vaña. 15 Saáchi nu̱ú íyo ley sáa̱-inina xínitáʼanna, soo nu̱ú kǒo ley íyo, ni ku̱a̱chi kǒo íyo.
18-24 TÍ FEBRERO
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | ROMANOS 7, 8
“¿Á xa̱a̱ kúni̱yó kotoyóña?”
(Romanos 8:19) Saáchi ña̱ na̱kuva̱ʼa i̱xaa Ndióxi̱ ndátuníña ki̱xaa̱ ki̱vi̱ ña̱ kuniña ña̱ keʼé na̱ se̱ʼe Ndióxi̱.
w12-S 15/7 11 párr. 17
Jehová kúú ta̱ táxi ña̱ kooyó na̱ yiví libre
17 Tá ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ keʼé Jehová ña̱ sakǎkura na̱ káchíñu nu̱úra na̱ ndóo nu̱ú ñuʼú yóʼo, ta̱ Pablo ka̱chira: “Saáchi ña̱ na̱kuva̱ʼa i̱xaa Ndióxi̱ ndátuníña ki̱xaa̱ ki̱vi̱ ña̱ kuniña ña̱ keʼé na̱ se̱ʼe Ndióxi̱”. Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱ntura: “Sa̱ñá ña̱ na̱kuva̱ʼa ndaʼa̱ ku̱a̱chi ta kooña táki̱ʼva íyo na̱ se̱ʼe Ndióxi̱” (Rom. 8:19-21). Nu̱ú texto yóʼo, tá káʼa̱nña “ña̱ na̱kuva̱ʼa” xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ ndátu kundoo ndiʼi tiempo nu̱ú ñuʼú yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱. Na̱yóʼo kúú na̱ ndakiʼin ña̱ va̱ʼa tá ná ndukáʼnu na̱ se̱ʼe Ndióxi̱ na̱ nda̱ka̱xinra, ta ña̱yóʼo kuuña tá ná ndakaya̱ ndiʼina chí ndiví ta chindeétáʼanna xíʼin ta̱ Cristo ña̱ ndaya̱kúnna nu̱ú ñuʼú yóʼo ta chindeétáʼanna xíʼin na̱ yiví ña̱ ya̱ʼana kundoona ti̱xin ñuyǐví xa̱á (Rev. 7:9, 14).
(Romanos 8:20) Saáchi ña̱ na̱kuva̱ʼa va̱ásaka ndáyáʼviña, soo su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ níkuni̱ miíña kúúña, saáchi íyo iin ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n kooña saá, chi íyo iin xa̱ʼa̱ ke̱ʼéraña,
w12-S 15/3 23 párr. 11
Ná kusi̱í-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndátuyó
11 Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ keʼéra ña̱ va̱ʼa sakǎkura na̱ yiví tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kixaa̱ “se̱ʼe” iin ñá ñaʼá, ta ta̱yóʼo sakǎkuna ndaʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta̱ kúú “ko̱o̱ káʼnu tí íyo tiempo xi̱naʼáví” (Gén. 3:15; Rev. 12:9). Ta̱ kúú “se̱ʼe” ñá ñaʼá yóʼo kúú ta̱ Jesucristo (Gál. 3:16). Kachika ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa̱yó ta nda̱takura ña̱yóʼo chíndeéña na̱ yiví ña̱ ka̱kuna ta kivi kundatuna ña̱ sa̱ñána ndaʼa̱ ku̱a̱chi xíʼin ña̱ xíʼi̱na. Ña̱ xi̱nu nu̱ú ña̱ káʼa̱nyó xa̱ʼa̱ yóʼo kítáʼanña xíʼin ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ “ña̱ keʼé na̱ se̱ʼe Ndióxi̱”. ¿Ama kuu ña̱yóʼo? Tá ná ndataku na̱ nda̱ka̱xin Ndióxi̱, na̱ kítáʼan xíʼin ta̱ kúú “se̱ʼe” ñá ñaʼá, ta ndakutáʼanna xíʼin ta̱ Jesús ña̱ sandiʼi-xa̱ʼa̱na ñuyǐví ta̱ Ndi̱va̱ʼa yóʼo (Rev. 2:26, 27). Tá ná kuu ña̱yóʼo ndiʼi na̱ yiví na̱ va̱ása níxi̱ʼi̱ ti̱xin ña̱ gran tribulación ka̱kuna (Rev. 7:9, 10, 14).
(Romanos 8:21) xa̱ʼa̱ ña̱ sa̱ñá ña̱ na̱kuva̱ʼa ndaʼa̱ ku̱a̱chi ta kooña táki̱ʼva íyo na̱ se̱ʼe Ndióxi̱.
w12-S 15/3 23 párr. 12
Ná kusi̱í-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndátuyó
12 Tá ná kixáʼa kaʼndachíñu ta̱ Cristo ti̱xin mil ku̱i̱ya̱, na̱ yiví va̱ʼaní koo kundoona. Tiempo saá, íyotu inka “ña̱ keʼé na̱ se̱ʼe Ndióxi̱”: xa̱ʼa̱ ña̱ koona su̱tu̱ xíʼin ta̱ Cristo, kivi chindeéna na̱ yiví ña̱ ndakiʼinna ña̱ va̱ʼa xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús. Tá ná kaʼndachíñu Reino ña̱ koo chí ndiví, saá kúúña ndiʼi-xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ kúúmií na̱ yiví xíʼin ña̱ xíʼi̱na. Loʼo tá loʼo sa̱ñána ndaʼa̱ ku̱a̱chi. Tá nda̱kú ni̱xi̱yo inina xíʼin Jehová ti̱xin mil ku̱i̱ya̱ kán ta ku̱chiñuna ni̱ya̱ʼana prueba ña̱ so̱ndíʼi, saá kivi kunina ka̱ʼyi̱ ki̱vi̱na nu̱ú rollo ña̱ taxi ña̱ kutakuna ndiʼi tiempo ta xa̱a̱na koona “táki̱ʼva íyo na̱ se̱ʼe Ndióxi̱” (Rev. 20:7, 8, 11, 12). Iin ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱yóʼo.
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
(Romanos 8:6) Chi tá ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kútóo ku̱ñuyó nda̱a̱ kivi kuviyó, soo tá ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ espíritu ña̱yóʼo taxi ña̱ kutakuyó.
w17.06-S 3
¿Á ndákaʼún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?
¿Á inkáchi kúú ña̱ “ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kútóo ku̱ñuyó” xíʼin ña̱ “ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ espíritu”? (Rom. 8:6)
Na̱ ndákanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱ kútóo ku̱ñuna ndíʼi̱ka-inina xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ miína xíʼin ña̱ kútóona keʼéna ta nina xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo káʼa̱nna. Na̱ ndákanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱ espíritu ndíʼi̱-inina xa̱ʼa̱ chiñu Ndióxi̱ ta kúni̱na ndakanixi̱nína táki̱ʼva ndákanixi̱ní miíra, ta táxina ña̱ sanáʼa̱ espíritura miína. Na̱ ndákanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱ kútóo ku̱ñuna na̱ kuvi kúúna, soo na̱ ndákanixi̱ní xa̱ʼa̱ espíritu na̱ kutaku kúúna (w16.12-S, página 15 nda̱a̱ 17).
(Romanos 8:26, 27) Saátu ña̱ espíritu chíndeéña miíyó nu̱ú va̱ása kúchiñuyó, saáchi va̱ása kúnda̱a̱-iniyó ndáaña ndukúyó ta ndáa ki̱ʼva keʼéyóña, soo ña̱ espíritu kúú ña̱ chíndeétáʼan xíʼinyó ta káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo kúchiñuyó ka̱ʼa̱nyó. 27 Soo ta̱ xíto níma̱ iin iin na̱ yiví kúú ta̱ kúnda̱a̱-ini ndáa xa̱ʼa̱ kéʼé espíritu ña̱yóʼo, saáchi ña̱yóʼo chíndeéña na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra.
w09-S 15/11 7 párr. 20
¿Ndáa ki̱ʼva íyo oración ña̱ kéʼún?
20 Sava yichi̱ va̱ása kúnda̱a̱-iniyó ndáa ña̱ʼa ndukúyó nu̱ú Ndióxi̱ tá káʼa̱nyó xíʼinra. Ta̱ Pablo ka̱chira: “Va̱ása kúnda̱a̱-iniyó ndáaña ndukúyó ta ndáa ki̱ʼva keʼéyóña, soo ña̱ espíritu kúú ña̱ chíndeétáʼan xíʼinyó ta káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo kúchiñuyó ka̱ʼa̱nyó. Soo, [Ndióxi̱,] ta̱ xíto níma̱ iin iin na̱ yiví kúú ta̱ kúnda̱a̱-ini ndáa xa̱ʼa̱ kéʼé espíritu ña̱yóʼo” (Rom. 8:26, 27). Jehová ta̱xira ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ ku̱a̱ʼání oración nu̱ú Biblia. Kachika miíra ni̱ka̱ʼa̱n ña̱ ka̱ʼyi̱ña, ku̱nda̱a̱va-inira ndáaña xi̱kuni̱ ka̱ʼa̱n na̱ ka̱ʼyíña. Ta kúnda̱a̱tu-inira ndáa ki̱ʼva íyo miíyó. Ña̱kán ndákiʼinra oración kán ta sáxi̱nuraña chi nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ ke̱ʼé miíyó saá íyoña. Jehová ndákuiinra ña̱ káʼa̱nyó xíʼinra tá káʼa̱n ña̱ espíritu xa̱ʼa̱yó. Tá ná sakuaʼakayó xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱, va̱ása yo̱ʼvi̱ kooña nu̱úyó kunda̱a̱-iniyó ndáaña ndukúyó nu̱úra.
Ña̱ kaʼviyó nu̱ú Biblia
(Romanos 7:13-25) Soo ¿á xa̱ʼa̱ ña̱ ki̱xáʼa ley íyoña kúúña xíʼi̱ na̱ yiví? Su̱ví saá íyoña. Xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiva kúúña xíʼi̱na, saáchi ley ni̱na̱ʼa̱ña na̱ kúúmií ku̱a̱chi kúú na̱ xíʼi̱, ña̱kán va̱ʼaña, chi saá ni̱na̱ʼa̱ káxi va̱ʼaka ley ña̱ su̱ví ña̱ va̱ʼa kúú ku̱a̱chi. 14 Saáchi xíni̱yó Ley kuenta Ndióxi̱ kúúña; soo yi̱ʼi̱ ta̱ ku̱ñuva kúi̱, ta kúúmiíníi̱ ku̱a̱chi. 15 Saáchi ña̱ kéʼíi̱ va̱ása xíni̱i̱ xa̱ʼa̱ña. Saáchi ña̱ kúni̱i̱ keʼíi̱, va̱ása kéʼíi̱ña, chi ña̱ kúndasíi̱ xínii̱ ña̱kán kéʼíi̱. 16 Soo tá ña̱ va̱ása kúni̱i̱ keʼíi̱ kúú ña̱ kéʼíi̱, kúni̱ kachiña va̱ʼaní ley. 17 Soo vitin su̱ví yi̱ʼi̱ kúú ta̱ kéʼé ña̱yóʼo, chi xa̱ʼa̱ ña̱ kúi̱ ta̱ ku̱a̱chi kúúña. 18 Saáchi kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ kǒo ni iin ña̱ va̱ʼa ndíka̱a̱-inii̱; ta ni kúni̱vai̱ keʼíi̱ iin ña̱ʼa, va̱ása kúchiñui̱ keʼíi̱ña. 19 Saáchi ña̱ va̱ʼa ña̱ kúni̱i̱ keʼíi̱ va̱ása kéʼíi̱ña, soo ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ kǒo kúni̱i̱ keʼíi̱ ña̱kán kúú ña̱ kéʼíi̱. 20 Soo tá kéʼíi̱ ña̱ va̱ása kúni̱i̱, su̱ví yi̱ʼi̱ kúú ta̱ kéʼé ña̱yóʼo, chi xa̱ʼa̱ ña̱ kúi̱ ta̱ ku̱a̱chi kúúña. 21 Ña̱yóʼo kúú ña̱ ndóʼi̱: tá kúni̱i̱ keʼíi̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ va̱ása va̱ʼa va̱xi nu̱úi̱. 22 Kúsi̱íní-inii̱ xa̱ʼa̱ ley Ndióxi̱ saáchi ta̱ ku̱a̱chi kúi̱, 23 soo íyo inka ley ña̱ kánitáʼan xíʼin ña̱ xínitúni̱i̱, ña̱yóʼo kúú ley ña̱ sándákava yi̱ʼi̱ nu̱ú ku̱a̱chi. 24 Ndáʼviníva miíi̱. ¿Ndáana chindeétáʼan xíʼi̱n ña̱ va̱ása kuvii̱? 25 Tíxa̱ʼvi Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ se̱ʼera ta̱ Jesucristo. Xíʼin ña̱ xínitúni̱i̱ kándíxai̱ ley Ndióxi̱, soo xíʼin ku̱ñui̱ kándíxai̱ ley ña̱ sándákava yi̱ʼi̱ nu̱ú ku̱a̱chi.
25 TÍ FEBRERO NDA̱A̱ 3 TÍ MARZO
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | ROMANOS 9-11
“Ejemplo tú olivo”
(Romanos 11:16) Saátu, ta ña̱ nu̱ú va̱ʼa kána ña̱ yi̱i̱ kúúña, ña̱ yi̱i̱ kootu ña̱ kuva̱ʼa xíʼinña; tá ña̱ yi̱i̱ kúú ti̱oʼo, ña̱ yi̱i̱ kootu ndaʼa̱ yitu̱nva.
w11-S 15/5 23 párr. 13
Ku̱a̱ʼákaví kúú ña̱ ndíchi kúúmií Ndióxi̱
13 Ta̱ Pablo káʼa̱nra xa̱ʼa̱ na̱ ki̱xi ti̱xin veʼe ta̱ Abrahán ña̱ íyona táki̱ʼva íyo ndaʼa̱ iin tú olivo tú chíʼina (Rom. 11:21). Yitu̱n yóʼo kúni̱ kachinú ña̱ xi̱nu nu̱ú trato ña̱ chi̱ka̱a̱ Ndióxi̱ xíʼin ta̱ Abrahán. Ti̱oʼo tú olivo ña̱ yi̱i̱ kúúña ta táki̱ʼva íyo Jehová saá íyoña, chi ta̱yóʼo kúú ta̱ táxi ña̱ táku na̱ ñuu Israel ña̱ espiritual (Isa. 10:20; Rom. 11:16). Nduʼú xa̱ʼa̱ túyóʼo kúú ta̱ Jesús, ta̱ ki̱xi ti̱xin veʼe ta̱ Abrahán. Ta ndiʼi ndaʼa̱ túyóʼo kúni̱ kachiña ndiʼi na̱ kutáʼan kaʼndachíñu xíʼin ta̱ Jesús.
(Romanos 11:17) Soo tá ni̱ko̱yo sava ndaʼa̱nú, yóʼó ni kúún iin olivo tú kána chí yukú, nda̱kutiinndaún ndaʼa̱nú ta ni̱xa̱ún inkáchi íyoún xíʼin túyóʼo,
(Romanos 11:20, 21) Va̱ʼava. Xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo fe kúúmiína ni̱ta̱ʼnda̱na, soo yóʼó kǒo ña̱ níndoʼún chi kúúmiíún fe. Va̱ása ndakani kíʼvika xi̱níún, va̱ʼaka yi̱ʼvíún. 21 Saáchi tá Ndióxi̱ va̱ása ní ixakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ ndaʼa̱nú ña̱ ka̱na tá xa̱ʼa̱, va̱ása ixakáʼnu-inira xa̱ʼún.
w11-S 15/5 24 párr. 15
Ku̱a̱ʼákaví kúú ña̱ ndíchi kúúmií Ndióxi̱
15 Tá saá, ¿ndáaña ke̱ʼé Jehová ña̱ va̱ʼa saxínura ña̱ kúnira? Ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ na̱samara ndaʼa̱ tú olivo ña̱ ni̱ko̱yo ta chi̱núundaara ndaʼa̱ tú acebuche á tú olivo tú íyo chí yukú (kaʼvi Romanos 11:17, 18). Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi tu̱ʼun yóʼo, na̱ nda̱ka̱xin Ndióxi̱ na̱ ke̱e inka ñuu, tá kúú na̱ ñuu Roma, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ chi̱núundaana ndaʼa̱ tú olivo simbólico saá ni̱xi̱yona. Saá kúú ña̱ ni̱xa̱a̱na ku̱una na̱ ki̱xi ti̱xin veʼe ta̱ Abrahán. Tá xa̱ʼa̱ va̱ása níkivi kuumiína ña̱yóʼo, chi nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ndaʼa̱ tú acebuche saá ni̱xi̱yona, soo Jehová ta̱xira ña̱ xa̱a̱na koona na̱ judío espiritual (Rom. 2:28, 29).
(Romanos 11:25, 26) Saáchi va̱ása kúni̱i̱ ña̱ ya̱ʼandosóndó ña̱yóʼo, ta ndakanixi̱níndó xa̱ʼa̱ miíndó ña̱ va̱ʼa íyondó: saáchi ku̱a̱ʼání na̱ ñuu Israel sa̱ndákoona ña̱yóʼo ta va̱ása níkandíxakana nda̱a̱ tá ki̱xáʼa ndákaya̱ na̱ yiví na̱ inka ñuu 26 ta saá kúú ña̱ va̱ʼa ka̱ku iníísaá ñuu Israel. Nda̱a̱ táki̱ʼva xa̱a̱ ni̱ka̱ʼyi̱: “Ti̱xin Sión kana ta̱ sakǎku ta sakutáʼara ndiʼi ña̱ʼa ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ kéʼé na̱ veʼe ta̱ Jacob.
w11-S 15/5 25 párr. 19
Ku̱a̱ʼákaví kúú ña̱ ndíchi kúúmií Ndióxi̱
19 Ña̱ ndixaní kúú ña̱ ku̱a̱ʼa̱n xínu ña̱ kúni̱ Ndióxi̱ ña̱ kuu xíʼin na̱ Israel na̱ nda̱ka̱xinra (Gál. 6:16). Nda̱a̱ táki̱ʼva ka̱chi ta̱ Pablo, “ndiʼi na̱ Israel ka̱kuna” (Rom. 11:26). Tá ná kixaa̱ ki̱vi̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová, iníísaá na̱ Israel yóʼo, á ndiʼi na̱ nda̱ka̱xin Ndióxi̱, kixáʼana keʼéna chiñu xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱ka̱xin Ndióxi̱na. Saá kúú ña̱ koona rey ta koona su̱tu̱. Nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa kǒo kivi kasi nu̱ú Jehová ña̱ keʼéra ña̱ kúni̱ra.
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
(Romanos 9:21-23) ¿Á va̱ása kivi keʼé ta̱ íxava̱ʼa ki̱si ña̱ kúni̱ miíra xíʼin nda̱ʼyi̱, ña̱ kooña iin ña̱ va̱ʼa á iin ña̱ va̱ása va̱ʼa? 22 Saáchi Ndióxi̱ ni kúni̱ra na̱ʼa̱ra ndiʼi ndee̱ ña̱ kúúmiíra, va̱ása níkeʼéraña ta kúee ni̱xi̱yo inira xíʼin vaso ña̱ na̱kuva̱ʼa ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱, 23 ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱ra ña̱ ndáyáʼviní ña̱ kúúmií vaso ña̱ va̱ʼa, ña̱ i̱xava̱ʼara ña̱ ndukáʼnuña.
w13-S 15/6 25 párr. 5
Taxi ná sanáʼa̱ Jehová yóʼó
5 Soo, ¿ndáaña kéʼé Jehová xíʼin na̱ va̱ása xíín ña̱ sanáʼa̱rana? Tá iin koʼndo nda̱ʼyi̱ va̱ása kánaña táki̱ʼva kúni̱ ta̱ íxava̱ʼaña, kivi keʼéra inka ña̱ʼa xíʼinña á kataraña. Sava yichi̱ saá kúú xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása vií níkuchiñura keʼéraña. Soo su̱ví saá kúu xíʼin Jehová (Deut. 32:4). Tá iin na̱ yiví va̱ása xíínna kandíxana ña̱ sanáʼa̱ra miína, ku̱a̱chi miívana kúúña. Nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé mií na̱ yiví saá kúú ña̱ íxaa Jehová ña̱ va̱ʼa kuniʼira yichi̱ nu̱úna. Na̱ yiví na̱ kándíxa ña̱ káʼa̱nra va̱ʼa xáa̱na íyona. Tá kúú na̱ nda̱ka̱xinra ku̱ʼu̱n chí ndiví, vaso ña̱ va̱ʼa kúúna ta xa̱ʼa̱ iin chiñu ndáyáʼvi nda̱ka̱xinrana. Soo na̱ ndákundeé íyo contra Ndióxi̱ xáa̱na íyona táki̱ʼva íyo vaso ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱ (Rom. 9:19-23).
(Romanos 10:2) Chi kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ kúni̱ndó ndasakáʼnundó Ndióxi̱, soo va̱ása xíni̱ndó míí ña̱ nda̱a̱.
it-1-S 456 párr. 4
Na̱ kúiñu, na̱ ndíʼi̱-ini
Tá ndíʼi̱-inina xa̱ʼa̱ iin ña̱ va̱ása va̱ʼa. Sava na̱ yiví kivi kundi̱ʼi̱-inina xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa soo sana ña̱ ndíʼi̱-inina xa̱ʼa̱ su̱ví ña̱ va̱ʼa kúúña ta va̱ása kindo̱o-ini Ndióxi̱ xíʼinña. Saá kúú ña̱ ndo̱ʼo ku̱a̱ʼání na̱ judío na̱ xi̱ndoo tá siglo nu̱ú. Na̱yóʼo xi̱ndakanixi̱nína ña̱ va̱ʼa xi̱keʼéna xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndiku̱nna ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n ley ta̱ Moisés. Soo ta̱ Pablo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ su̱ví saá íyoña chi xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása kúnda̱a̱ va̱ʼa inina xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ndíʼi̱-inina xa̱ʼa̱ inka ña̱ʼa. Ña̱kán va̱ása níndakiʼinna ña̱ va̱ʼa ña̱ táxi Ndióxi̱. Xi̱niñúʼu ndakunina ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼéna ta ndikóna nu̱ú Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ ta̱ Cristo ña̱ va̱ʼa kuchiñuna ndakiʼinna ña̱ va̱ʼa ta sa̱ñána ndaʼa̱ ña̱ káʼa̱n Ley xa̱ʼa̱. (Ro 10:1-10.) Ta̱ Saulo ta̱ ñuu Tarso xi̱kuu iin ta̱ ndo̱ʼo saá, ta̱yóʼo xi̱ndi̱ʼi̱ní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kandíxa na̱ judío, ta nda̱a̱ ni̱xa̱a̱ra xi̱ndiku̱nra sa̱tá congregación Ndióxi̱ ta i̱xandi̱va̱ʼara xíʼinna. Xi̱ndiku̱nvara ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n ley ta nda̱a̱ nda̱kanixi̱níra ña̱ nina ña̱ nda̱kú kéʼéra. (Gál 1:13, 14; Flp 3:6.) Soo ña̱ xi̱keʼéra su̱ví ña̱ va̱ʼaví níxikuuña. Ni saá, xa̱ʼa̱ ña̱ ndixa kúni̱ra kunda̱a̱-inira, Jehová xi̱niñúʼura ta̱ Cristo ña̱ na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ʼa-inira xíʼinra ta ni̱na̱ʼa̱ra yichi̱ nu̱úra ña̱ kundiku̱nra religión ña̱ nda̱a̱. (1Ti 1:12, 13.)
Ña̱ kaʼviyó nu̱ú Biblia
(Romanos 10:1-15) Ñaniyó xíʼin ndiʼi níma̱i̱ kúni̱i̱ ta xákundáʼvii̱ nu̱ú Ndióxi̱ xa̱ʼa̱na ña̱ ná ka̱kuna. 2 Chi kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ kúni̱na ndasakáʼnuna Ndióxi̱, soo va̱ása xíni̱na mií ña̱ nda̱a̱. 3 Saáchi xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo níkunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ke̱ʼéna ña̱ nda̱kanixi̱ní miína ña̱ kúú ña̱ va̱ʼa, ta va̱ása níxindiku̱nna ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱. 4 Saáchi ta̱ Cristo kúú ta̱ sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ ndiʼi ley, ndiʼi na̱ kándíxañaʼá va̱ʼa kundoona. 5 Chi ta̱ Moisés ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndiʼi na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ káʼa̱n ley kutakuna. 6 Soo ña̱ nda̱kú ña̱ kána xa̱ʼa̱ ley káchiña: “Va̱ása ndakani-iniún ña̱yóʼo: ‘¿Ndáana ku̱ʼu̱n chí ndiví?ʼ, ña̱ va̱ʼa kixi ta̱ Cristo xíʼinna; 7 á: ‘¿Ndáana ku̱ʼu̱n nda̱a̱ nu̱ú kúnu va̱ʼa nu̱ú na̱á?ʼ, ña va̱ʼa ndataku ta̱ Cristo ixaana”. 8 Soo ¿ndáaña káchiña? “Tu̱ʼun íyo yatinña nu̱ún, yuʼún ndíka̱a̱ña ta saátu níma̱ún”; ña̱ kúni̱ kachi tu̱ʼun ña̱ nátúʼunyó xa̱ʼa̱. 9 Saáchi tá káʼún xa̱ʼa̱ tu̱ʼun yóʼo nu̱ú ndiʼi na̱ yiví, xa̱ʼa̱ ña̱ kúú ta̱ Jesús tátayó, ta xíʼin níma̱ún kándíxaún ña̱ nda̱takura i̱xaa Ndióxi̱, ka̱kuvaún. 10 Saáchi xíʼin níma̱yó kándíxayó Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kú, soo xíʼin yuʼúyó káʼa̱nyó ña̱ ná kunda̱a̱-inina ña̱ kúni̱yó ka̱kuyó. 11 Saáchi ña̱ xa̱a̱ ni̱ka̱ʼyi̱ káchiña: “Ndiʼi na̱ kándíxa Ndióxi̱ va̱ása ndakava-inina”. 12 Saáchi iin kúú na̱ griego xíʼin na̱ judío, chi iin kuití kúú tátayó, ta va̱ʼaní-inira xíʼin ndiʼi na̱ ndásakáʼnu ki̱vi̱ra. 13 Saáchi “ndiʼi na̱ ndásakáʼnu ki̱vi̱ Jehová ka̱kuna”. 14 Ta, ¿nda̱saa va̱ʼa ndasakáʼnuna ki̱vi̱ra tá va̱ása kándíxanara? ¿Nda̱saa va̱ʼa kandíxanara tá va̱ása xíniso̱ʼona xa̱ʼa̱ra? ¿Nda̱saa va̱ʼa kuniso̱ʼona xa̱ʼa̱ra tá kǒo na̱ yiví xíka nátúʼun xíʼinna? 15 ¿Nda̱saa va̱ʼa ku̱ʼu̱nna natúʼunna tá kǒona níchindaʼá-ñaʼá? Tá káchi tu̱ʼun Ndióxi̱: “Livikaví xa̱ʼa̱ na̱ xíka nátúʼun xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱”.