Referencia Ña̱ Kéʼé na̱ Ndásakáʼnu Ndióxi̱ Tutu nu̱ú Va̱xi ña̱ Keʼéyó Reunión
1-7 TÍ MARZO
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | NÚMEROS 7, 8
“Ña̱ sákuaʼayó xíʼin ña̱ xi̱keʼé na̱ ñuu Israel”
it-1 523 párr. 7
Nu̱ú ndátaka na̱ yiví
Ti̱xin ña̱ ñuu Israel na̱ príncipe kúú na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu yóʼo. (Esd 10:14.) Ta na̱yóʼo kúú na̱ ni̱xa̱ʼa̱n ta̱xi ña̱ ofrenda tá ndi̱ʼi ku̱va̱ʼa ña̱ tabernáculo. (Nú 7:1-11.) Ta tá tiempo ña̱ ni̱xi̱yo ta̱ Nehemías, na̱ su̱tu̱, na̱ levíta ta saátu na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú iin tá iin tribu kúú na̱ ke̱ʼé iin trato ña̱ xa̱a̱na keʼéna. (Ne 9:38–10:27.) Tá xi̱ndoo na̱ ñuu Israel chí nu̱ú ñuʼú yi̱chí, 250 na̱ ta̱a na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu, nda̱kutáʼanna xíʼin ta̱ Coré, ta̱ Datán, ta̱ Abiram xíʼin ta̱ On ña̱ ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ ta̱ Moisés xíʼin ta̱ Aarón. (Nú 16:1-3.) Ta mií Jehová ni̱ka̱ʼa̱n xíʼin ta̱ Moisés ña̱ ndaka̱xinra 70 na̱ ta̱a ti̱xin ñuu Israel ña̱ chindeétáʼanna xíʼinra ña̱ kuniʼina yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel. (Nú 11:16, 17, 24, 25.) Nu̱ú Levítico 4:15 káʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ xi̱ku̱a̱ʼa̱ na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel, ta na̱yóʼo kúú na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú iin tá iin tribu, xi̱kuuna juez ta xi̱niʼituna yichi̱ nu̱ú na̱ xi̱xa̱ʼa̱n nu̱ú xi̱xiyo tu̱ndóʼo. (Nú 1:4, 16; Jos 23:2; 24:1.)
it-2 874 párr. 1
Ta̱ Rubén
Ti̱xin campamento na̱ ñuu Israel, na̱ tribu ta̱ Rubén xi̱ndoona chí sur sa̱tá ña̱ tabernáculo, ma̱ʼñú tribu ta̱ Simeón xíʼin tribu ta̱ Gad. Ta tá xi̱xa̱ʼa̱n na̱ ñuu Israel inka lugar, na̱ u̱ni̱ tribu yóʼo, na̱ xi̱kiʼin ta̱ Rubén kuenta xíʼin, xi̱ndiku̱nna xi̱xa̱ʼa̱nna sa̱tá tribu ta̱ Judá, ta̱ Isacar xíʼin tribu ta̱ Zabulón. (Nú 2:10-16; 10:14-20.) Ta ki̱ʼva saá xi̱ndiku̱n na̱yóʼo tá ta̱xina ofrenda tá ni̱xi̱nu ña̱ tabernáculo. (Nú 7:1, 2, 10-47.)
w04 1/8 25 párr. 1
Ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ libro Números
8:25, 26. Ta ña̱ keʼé vií na̱ levita chiñu nu̱ú Ndióxi̱, xa̱ʼa̱ ña̱kán tá kúú na̱ xi̱ku̱a̱ʼa̱ á na̱ xa̱a̱ chée va̱ása níxi̱kachíñukana, soo xi̱kuchiñu chindeétáʼanna xíʼin inka na̱ levita. Miíyó na̱ xíka nátúʼun xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ va̱ása kíxaa̱ iin tiempo ña̱ ndakooyó keʼéyó ña̱ chiñu yóʼo. Ña̱kán íyo iin ña̱ ndáyáʼviní sákuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo. Na̱ hermanoyó na̱ xa̱a̱ chée tiempo vitin, ni kǒo kíví keʼéna chiñu ña̱ xi̱keʼéna tá ya̱chi̱ soo chíka̱a̱vana ndee̱ keʼéna inkaka chiñu ti̱xin ñuu Ndióxi̱.
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
it-2 717 párr. 3
Na̱ nu̱ú
Na̱ ta̱a na̱ se̱ʼe nu̱ú na̱ ñuu Israel, na̱yóʼo xi̱kuchiñu kuniʼina yichi̱ nu̱ú iin tá iin familia. Mií Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ na̱ ñuu Israel kúúna se̱ʼe nu̱úra xa̱ʼa̱ ña̱ trato ke̱ʼéra xíʼin ta̱ Abrahán. (Éx 4:22.) Xa̱ʼa̱ ña̱ sa̱kǎku Jehová se̱ʼe nu̱ú na̱ ñuu Israel chí ñuu Egipto, ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná nduyi̱i̱ na̱yóʼo, kúúna se̱ʼe nu̱ú na̱ ñuu Israel á se̱ʼe nu̱ú tí kití. (Éx 13:2.) Ña̱kán ndiʼi se̱ʼe nu̱ú na̱ ñuu Israel ni̱xa̱a̱na ndu̱una kuenta mií Ndióxi̱.
8-14 TÍ MARZO
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | NÚMEROS 9, 10
“Ki̱ʼva ña̱ níʼi Jehová yichi̱ nu̱ú na̱ ñuura”
it-1 403 párr. 6
Campamento
Tá xi̱xa̱ʼa̱n na̱ ñuu Israel inka lugar viíní xi̱xa̱ʼa̱n na̱yóʼo (ta̱ Moisés káʼa̱nra xa̱ʼa̱ 40 campamento yóʼo nu̱ú Números 33). Tá xi̱núu vi̱kó sa̱tá ña̱ tabernáculo, na̱ ñuu Israel xi̱ndoona, soo tá xi̱ndako̱oña sa̱tá ña̱ tabernáculo, na̱ ñuu Israel xi̱xa̱ʼa̱nna inkaka lugar. Ta mií Jehová xi̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kundoona ta miíra xi̱ka̱ʼa̱n ña̱ ku̱ʼu̱nna. (Nú 9:15-23.) Ta ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-ini na̱ ñuu Israel ña̱ ku̱ʼu̱nna inka lugar, ku̱va̱ʼa u̱vi̱ trompeta tú plata ta tú yóʼo kúú tú xi̱xiniñúʼuna ña̱ xi̱natúʼunna xíʼin na̱yóʼo. (Nú 10:2, 5, 6.) Ta tá xi̱tivina túyóʼo, na̱ ñuu Israel xi̱xiniñúʼu ku̱ʼu̱nna inkaka lugar. Ta ña̱ nu̱ú yichi̱ keʼéna ña̱yóʼo kúú ña̱ ku̱i̱ya̱ u̱vi̱ tá xa̱a̱ ke̱ena ti̱xin ña̱ ñuu Egipto [1512 t.x.], tá 20 íyo tí yo̱o̱ u̱vi̱. Ta na̱ siʼna xi̱xa̱ʼa̱n sa̱tá tú arca ña̱ trato kúú na̱ tribu ta̱ Judá, tribu ta̱ Isacar xíʼi tribu ta̱ Zabulón. Ta sa̱tá na̱yóʼo xi̱ndiku̱n na̱ guersonita xíʼin na̱ merarita, ta na̱yóʼo kúú na̱ xi̱niʼi sava ña̱ʼa ña̱ xi̱xiniñúʼuna ti̱xin ña̱ tabernáculo xi̱xa̱ʼa̱nna. Ta sa̱tá na̱yóʼo xi̱ndiku̱n tribu ta̱ Rubén, tribu ta̱ Simeón xíʼin tribu ta̱ Gad. Ta sa̱tá na̱yóʼo xi̱ndiku̱n na̱ qohatita, na̱ xi̱ndiso ña̱ santuario, tasaá sa̱tá na̱yóʼo xi̱ndakundiku̱n tribu ta̱ Efraín, tribu ta̱ Manasés xíʼin tribu ta̱ Benjamín. Ta na̱ so̱ndíʼi xi̱kuu tribu ta̱ Dan, tribu ta̱ Aser xíʼin tribu ta̱ Neftalí. Ta tribu na̱ ndakúní xíʼin na̱ ku̱a̱ʼání kúú na̱ xi̱xa̱ʼa̱n chí nu̱ú ta saátu chí sa̱tá. (Nú 10:11-28.)
¿Á ndíku̱nyó ndiʼi ña̱ xíniñúʼu Ndióxi̱ ña̱ taxira yichi̱ nu̱úyó?
¿Ndáa ki̱ʼva na̱ʼa̱yó ña̱ táxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ níʼira yichi̱ nu̱úyó? Ta̱ apóstol Pablo káʼa̱nra ndáa ki̱ʼva keʼéyóña: “Kuniso̱ʼondó ta keʼéndó ña̱ káʼa̱n na̱ níʼi yichi̱ nu̱úndó xíʼinndó” (Heb. 13:17). Sava yichi̱ íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ kuniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱nna xíʼinyó. Ndakanixi̱níndó ña̱ kúúndó iin na̱ ñuu Israel na̱ xi̱ndoo tá tiempo ña̱ ni̱xi̱yo ta̱ Moisés, ta xa̱a̱ ku̱a̱ʼá ki̱vi̱ ndíku̱nndó ku̱a̱ʼa̱nndó sa̱tá ña̱ vi̱kó. Ta ña̱yóʼo xi̱kundichiña. “¿Nda̱saa ki̱vi̱ kundichi ña̱yóʼo? ¿Iin ki̱vi̱? ¿Iin semana? ¿Á ku̱a̱ʼá yo̱o̱?” Ta vitin ndakanixi̱níndó, ¿á ndáyáʼvi tavándó ndiʼi ña̱ʼandó ña̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinndó? Sava loʼo kuitíva ña̱yóʼo tavándó. Soo tá ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼáka ki̱vi̱ ki̱xáʼandó távándó ndiʼi ña̱ʼa ña̱ kúúmiíndó. Soo tá xa̱a̱ ta̱vándó ndiʼi ña̱yóʼo, ña̱ vi̱kó nda̱kiʼinña ku̱a̱ʼa̱nña, ta ixayo̱ʼvi̱níña xíʼinndó ña̱ tuku ndataxiva̱ʼandó ndiʼi ña̱ʼa ña̱ ta̱vándó. Soo xíniñúʼu keʼévandó ña̱yóʼo ña̱ va̱ʼa ndakiʼinndó ku̱ʼu̱nndó xíʼin ndiʼi na̱ ñuu Israel (Núm. 9:17-22).
¿Nda̱saa kéʼéyó tá káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinyó ndáaña xíniñúʼu keʼéyó? ¿Á ndi̱ku̱n kéʼéyó ña̱ káʼa̱nra xíʼinyó, á kéʼéyó ña̱ kúni̱ miívayó? ¿Á ndíku̱nyó ndiʼi yichi̱ ña̱ táxi Ndióxi̱ nu̱úyó ña̱ ndáa ki̱ʼva kaʼviyó xíʼin na̱ yiví, á ndáa ki̱ʼva na̱túʼunyó xíʼin na̱ yiví na̱ káʼa̱n inka tu̱ʼun, á ndáa ki̱ʼva kaʼviyó xíʼin na̱ veʼeyó, á ndáa ki̱ʼva xíniñúʼu keʼéyó tá xáʼa̱nyó asamblea, á ndáa ki̱ʼva ndíku̱nyó ña̱ káʼa̱n na̱ Comité ña̱ Enlace xíʼin ña̱ Hospital xíʼinyó? Inka ki̱ʼva ña̱ na̱ʼa̱yó ña̱ táxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Ndióxi̱ kúú ña̱ kundiku̱nyó ndiʼi ña̱ káʼa̱nra xíʼinyó. Ña̱kán tá ndáka̱xinyó keʼéyó iin ña̱ʼa, va̱ása kéʼéyó ña̱ ndákanixi̱ní miíyó chi ndúkúyó ndáa ki̱ʼva chindeétáʼan Jehová xíʼinyó ta saátu na̱ ñuura. Ta kéʼéyó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé iin ña̱ loʼo ña̱ nándukú yivá tá íyo iin ña̱ ndo̱ʼoña, tasaá kéʼéyó tá íyo iin tu̱ndóʼo nu̱úyó, nándukuyó na̱ ñuu Ndióxi̱ ña̱ chindeétáʼanna xíʼinyó.
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
it-1 226 párr. 4
Nu̱ú ndátakana
Ndáyáʼviní ku̱ʼu̱nyó reunión. Tiempo vitin Jehová xíniñúʼura reunión ña̱ va̱ʼa sánáʼa̱ra na̱ ñuura ta ndáyáʼviní ku̱ʼu̱nyó ña̱yóʼo. Ki̱ʼva saá xi̱xiniñúʼura ña̱ Pascua ña̱ va̱ʼa sa̱náʼa̱ra na̱ ñuura, ta iin ña̱ xi̱ndayáʼviní xi̱kuu ña̱yóʼo chi saá va̱ʼa sákuaʼana xa̱ʼa̱ mií ña̱ ndáyáʼvi va̱ʼaka. Ta ndiʼi na̱ va̱ása ní xi̱chindayáʼvi ña̱ Pascua tiempo xi̱naʼá, xi̱xiniñúʼu kuvina. (Nú 9:9-14.) Tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ rey Ezequías xíʼin na̱ ñuu Judá ta saátu xíʼin na̱ ñuu Israel ña̱ ná ndakutáʼanna ña̱ ñuu Jerusalén ña̱ koo ña̱ Pascua, ña̱ tu̱ʼun yóʼo kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Na̱ ñuu Israel, ndikóndó nu̱ú Jehová [...], va̱ása ixaso̱ʼondó nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé na̱ táʼanndó na̱ ni̱xi̱yo xi̱naʼá. Ndakundiku̱nndó Jehová ta kixindó santuario ña̱ nda̱saa yi̱i̱ra, ta ndasakáʼnundó Jehová ta̱ kúú Ndióxi̱ miíndó; tasaá va̱ása sa̱a̱kara xíʼinndó. [...] Jehová Ndióxi̱ miíndó kúndáʼvi-inira xínira ndóʼó, ta ndakiʼinvara ndóʼó tá ná ndikóndó nu̱úra”. (2Cr 30:6-9.) Ta tá iin na̱ ñuu Israel va̱ása níxi̱ndiku̱nna ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ xi̱kuxíká nu̱ú Ndióxi̱ saá ni̱xi̱yona. Tiempo vitin miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ va̱ása kéʼékayó vikó ña̱ Pascua, soo ta̱ apóstol Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná kǒo ndakooyó ña̱ ku̱ʼu̱nyó reunión, ta ña̱ tu̱ʼun yóʼo kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra: “Ná kundi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ táʼanyó ta ná kuʼvi̱ka-iniyó kuni táʼanyó ta keʼéyó ña̱ va̱ʼa xíʼin táʼanyó, ta kǒo sandákooyó ña̱ ndatakayó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé inkana. Va̱ʼaka ná chika̱a̱yó ndee̱ xíʼin táʼanyó, saáchi kúnda̱a̱-iniyó ña̱ xa̱a̱ ku̱yatin kixaa̱ ki̱vi̱”. (Heb 10:24, 25; koto CONGREGACIÓN.)
15-21 TÍ MARZO
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | NÚMEROS 11, 12
“¿Nda̱chun va̱ása xíniñúʼu ka̱ʼa̱n kúáchiníyó?”
w01 15/6 17 párr. 20
Ná kǒo nandósóyó ña̱ sánáʼa̱ Ndióxi̱ miíyó
20 Miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ va̱ása ku̱a̱kiʼviyó ku̱a̱chi kini. Ta kíʼinníyó kuenta ña̱ va̱ása káʼa̱n kúáchiyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, chí tásaá ná keʼéyó Jehová sandákoora ña̱ kitáʼan viíra xíʼinyó. Ta̱ Pablo káʼa̱nra ña̱ consejo yóʼo xíʼinyó: “Saátu ná va̱ása kotondosóyó Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé sava na̱kán [na̱ ñuu Israel] ña̱ xi̱tondosónara, ta tándi̱ʼi ti̱in ko̱o̱ miína ta ni̱xi̱ʼi̱na. Saátu ná kǒo ka̱ʼa̱n kúáchiyó nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé sava na̱kán ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina ta ni̱xi̱ʼi̱na i̱xaa iin ángel” (1 Corintios 10:9, 10). Na̱ ñuu Israel ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina xíʼin ta̱ Moisés ta saátu xíʼin ta̱ Aarón, ta nda̱a̱ xíʼin Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱taxira iinlá kuití maná xi̱xixina (Números 16:41; 21:5). ¿Ndáa ña̱ʼa kúú ña̱ va̱ása níkutóo Ndióxi̱ keʼé na̱ ñuu Israel, ña̱ ka̱ʼa̱n kúáchina á ña̱ ni̱ki̱ʼvina ku̱a̱chi kini? Ña̱ relato káʼa̱nña ku̱a̱ʼání na̱ ñuu Israel ni̱xi̱ʼi̱na i̱xaa tí ko̱o̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina (Números 21:6). Ta tá kúma̱níka kaxí tí ko̱o̱ yóʼo na̱ ñuu Israel, ki̱ʼva 14,700 kúú na̱ ni̱xi̱ʼi̱ i̱xaa Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina (Números 16:49). Ña̱kán ná ixato̱ʼóyó Jehová ta ná kǒo ka̱ʼa̱n kúáchiyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ táxira ndaʼa̱yó.
¿Nda̱chun xíniñúʼu taxiyó tíxa̱ʼvi?
12 Íyo ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ ke̱ʼé Jehová xa̱ʼa̱ na̱ ñuu Israel ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xi̱niñúʼu taxina tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra. Chi̱ndaʼára u̱xu̱ tu̱ndóʼo nu̱ú na̱ ñuu Egipto ña̱ va̱ʼa ná taxina ku̱ʼu̱n na̱ ñuu Israel. Tándi̱ʼi sa̱kákura miína tá sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ra na̱ soldado na̱ ñuu Egipto ti̱xin tá mar Rojo. Ku̱si̱íní-inina xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta ña̱ va̱ʼa taxina tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Ndióxi̱ xi̱tana iin yaa nu̱úra. Soo, ¿nda̱saa tiempo ta̱xina tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra?
13 Tá ki̱xi inka tu̱ndóʼo nu̱úna, na̱ndósóna xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ xa̱a̱ ke̱ʼé Ndióxi̱ xa̱ʼa̱na, ta va̱ása nítaxikana tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra (Sal. 106:7). Biblia káchiña “ndiʼi na̱ ñuu Israel ki̱xáʼana káʼa̱n kúáchina xíʼin ta̱ Moisés ta saátu xíʼin ta̱ Aarón” soo nu̱ú Jehová xa̱ʼa̱ miívara ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina (Éx. 16:2, 8) Va̱ása níkutóo Jehová ndiʼi ña̱ ke̱ʼéna, ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kuvi ndiʼi na̱yóʼo chí nu̱ú ñuʼú yichi̱, soo ta̱ Josué xíʼin ta̱ Caleb, ka̱kuvana (Núm. 14:22-24; 26:65). ¿Ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ása kundiku̱nyó yichi̱ na̱ va̱ása táxi tíxa̱ʼvi, tasaá kundiku̱nyó yichi̱ na̱ táxi tíxa̱ʼvi? Ná kotoyó ndáaña kivi keʼéyó.
it-2 855 párr. 2
Ña̱ nátúʼun kúáchi na̱ yiví
Ña̱ káʼa̱n kúáchina. Ña̱ ka̱ʼa̱n kúáchiyó kivi sandákavaña ini inka na̱ yiví. Tá sa̱kán íyo loʼo tiempo ke̱e na̱ ñuu Israel ña̱ ñuu Egipto, ki̱xáʼana ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina xa̱ʼa̱ Jehová ta saátu ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina xa̱ʼa̱ chiñu ña̱ xi̱keʼé ta̱ Moisés xíʼin ta̱ Aarón. (Éx 16:2, 7.) Ta xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n kúáchinína, ta̱ Moisés nda̱kavaní-inira ta nda̱a̱ xi̱kuni̱ra kuvira. (Nú 11:13-15.) Ta na̱ káʼa̱n kúáchiní nda̱a̱ kivi xa̱a̱na kuvina. Ta tá xi̱ka̱ʼa̱n kúáchi na̱ ñuu Israel xa̱ʼa̱ chiñu ña̱ xi̱keʼé ta̱ Moisés, xa̱ʼa̱ miíva Jehová xi̱ka̱ʼa̱n kúáchi na̱yóʼo chi miíra kúú ta̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱úna. (Nú 14:26-30.) Ku̱a̱ʼání na̱ ñuu Israel ni̱xi̱ʼi̱na xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ inkana.
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
it-2 288
Maná
Ki̱ʼva ña̱ ni̱xi̱yo ña̱ maná. Ña̱ yaa ni̱xi̱yoña ta nda̱a̱ tá ki̱ʼva ni̱xi̱yo si̱ʼva̱ ña̱ cilantro saá ni̱xi̱yoña, ta xi̱na̱ʼa̱ña nda̱a̱ táki̱ʼva náʼa̱ ña̱ naní bedelio, ta nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo ña̱ i̱má (cera) saá ni̱xi̱yoña, ta xi̱na̱ʼa̱ña nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱na̱ʼa̱ ña̱ perla. Ta ya̱si̱nní ni̱xi̱yoña, nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo si̱táva̱ʼa ña̱ chi̱ka̱a̱na ñu̱ñú xíʼin saá ni̱xi̱yoña á nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo iin si̱táva̱ʼa ña̱ chi̱ka̱a̱na aceite xíʼin saá ni̱xi̱yoña. Ta tá xi̱ndikona ña̱yóʼo xíʼin iin molino á xíʼin inkaka ña̱ʼa, saá savana xi̱sachíʼyonaña ta savana xi̱keʼé si̱táva̱ʼa xíʼinña. (Éx 16:23, 31; Nú 11:7, 8.)
22-28 TI MARZO
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | NÚMEROS 13, 14
“Ña̱ kandíxayó Ndióxi̱ kúú ña̱ chíndeétáʼan xíʼinyó ña̱ ndakú koo iniyó”
w06 1/10 17 párr. 5, 6
Ña̱ kandíxayó Ndióxi̱ xíʼin ña̱ ixato̱ʼóyora kúú ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ndakú koo-iniyó
5 Soo ta̱ Josué xíʼin ta̱ Caleb xi̱kuni̱ka̱ví na̱yóʼo ña̱ ná ki̱ʼvi na̱ ñuu Israel nu̱ú ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱na, ta ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ tu̱ʼun yóʼo: “Va̱ása ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱yó ña̱ ñuu Canaán, saáchi kǒo na̱ chindeétáʼan xíʼinna, soo miíyó Jehová kúú ta̱ chindeétáʼan xíʼinyó, va̱ása yi̱ʼvíndó nu̱úna” (Números 14:9). ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Josué xíʼin ta̱ Caleb ña̱yóʼo? Ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo saáchi xi̱nira ndáa ki̱ʼva ke̱ʼé Jehová tá ta̱xira u̱xu̱ tu̱ndóʼo ki̱xi sa̱tá na̱ ñuu Egipto xíʼin sa̱tá ndióxi̱ na̱yóʼo, ta saátu xi̱nira ndáa ki̱ʼva ke̱ʼé Jehová xíʼin ta̱ Faraón ta saátu ndiʼika na̱ kítáʼan xíʼin ta̱yóʼo ña̱ ni̱xi̱ʼi̱na ti̱xin tá mar Rojo (Salmo 136:15). Ta na̱ u̱xu̱ ta̱a na̱ ni̱xa̱ʼa̱n xi̱to se̱ʼé, va̱ása níxiniñúʼu yi̱ʼvína ta kaka-inina chi xi̱nivana ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼin na̱ ñuu Israel ta saátu ndiʼika na̱ xi̱niso̱ʼo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱yóʼo va̱ása níxiniñúʼu kaka-inina, soo xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ka-ini na̱yóʼo, ku̱suchíní-ini Jehová ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ tu̱ʼun yóʼo: “¿Nda̱a̱ amaví xa̱ʼa̱ na̱ ñuu yóʼo ixato̱ʼóna yi̱ʼi̱, amaví xa̱a̱na kandíxana yi̱ʼi̱ xa̱ʼa̱ ndiʼi milagro ña̱ ke̱ʼíi̱ xa̱ʼa̱na?” (Números 14:11).
6 Ta ña̱ ni̱yi̱ʼví na̱ ñuu Israel, ni̱na̱ʼa̱na ña̱ va̱ása kándíxana Jehová. Ña̱kán inkáchi ná koo ña̱ kándíxayó Ndióxi̱ xíʼin ña̱ ndakúní ná koo-iniyó, chi ndáyáʼviní ña̱yóʼo, ña̱kán ta̱ apóstol Juan ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ congregación ña̱ xíniñúʼu kandíxanína Ndióxi̱ chi ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼinna ña̱ ya̱ʼana nda̱a̱ ndáaka nu̱ú tu̱ndóʼo (1 Juan 5:4). Ta tiempo vitin íyo ku̱a̱ʼání na̱ hermano na̱ va̱ʼaní kándíxa Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Josué xíʼin ta̱ Caleb chi xíkana nátúʼunna xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱, kúúna na̱ va̱lí kúa̱an á na̱ xa̱a̱ chée á na̱ xi̱ku̱a̱ʼa̱, ta na̱yóʼo ndakúní-inina chi kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa sási nu̱úna ña̱ na̱túʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ (Romanos 8:31).
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
it-1 740
Ñuʼú ña̱ ta̱xi Ndióxi̱ ndaʼa̱ na̱ ñuu Israel
ÑUʼÚ ña̱ ta̱xi Ndióxi̱ ndaʼa̱ na̱ ñuu Israel, iin ñuʼú va̱ʼaní xi̱kuuña. Tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Moisés xíʼin na̱ ta̱a ña̱ ná ku̱ʼu̱nna koto se̱ʼéna ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱na, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱yóʼo ña̱ ná kiʼinna sava ña̱ʼa ña̱ íyo nu̱úña, ta tá ndi̱kóna níʼina higo, granada xíʼin uva ta náʼnukaví tíyóʼo níʼina tá ndi̱kóna, ta ki̱ʼva u̱vi̱ na̱yóʼo ndíso ña̱ fruta yóʼo chi náʼnuníña. Ni ni̱yi̱ʼvívana xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása níkandíxana Ndióxi̱, soo ni̱ka̱ʼa̱nvana ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ ñuʼú kán, ña̱ va̱ʼaní íyo leche nu̱úña xíʼin ñu̱ñú. (Nú 13:23, 27.)
29 TÍ MARZO NDA̱A̱ 4 TÍ ABRIL
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | NÚMEROS 15, 16
“Ná kiʼinyó kuenta ña̱ va̱ása ni̱nuní kuniyó ta saátu ná va̱ása ndakanixi̱níyó ña̱ xíni̱níyó”
¿Á xíni̱ Jehová ndáa na̱ yiví kúi̱?
12 Tá kúma̱níka ki̱ʼvi na̱ ñuu Israel nu̱ú ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱na, ta̱ Coré nda̱kanixi̱níra ña̱ va̱ása va̱ʼa níʼina yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Ndióxi̱. Tasaá nda̱kutáʼan 250 na̱ ta̱a ñuu yóʼo xíʼinra ta xi̱kuni̱na nasamana ki̱ʼva ña̱ xi̱niʼi ta̱ Moisés yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu yóʼo. Sana nda̱kanixi̱nína ña̱ íyo Ndióxi̱ xíʼinna ña̱kán ke̱ʼéna ña̱yóʼo. Ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Moisés ta saátu xíʼin ñanira ta̱ Aarón, ta̱ ka̱china: “Kǒo kúndeéka-inindi̱ nu̱úndó, ndiʼi na̱ ñuu yóʼo na̱ yi̱i̱ kúúna ta Jehová íyora xíʼinna” (Núm. 16:1-3). Na̱ ta̱a yóʼo ni̱nuní xi̱kunina, soo ta̱ Moisés ña̱yóʼo kuití nda̱kuiinra yuʼúna: “Jehová na̱ʼa̱ra ndáana kúú na̱ ndaka̱xinra” (kaʼvi Números 16:5). Ta tá ni̱tu̱vi inka ki̱vi̱ ta̱ Coré xíʼin na̱ kítáʼan xíʼinra, ni̱xi̱ʼi̱ ndiʼivana (Núm. 16:31-35).
¿Á xíni̱ Jehová ndáa na̱ yiví kúi̱?
11 Nu̱ú Jehová va̱ása inkáchi níxi̱yo ta̱ Moisés xíʼin ta̱ Coré. Saáchi u̱vi̱ saá na̱yóʼo xa̱a̱ síín síín xi̱ndakanixi̱nína, ta xa̱a̱ síín síín xi̱keʼéna ña̱ʼa ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinna. Ná ka̱ʼa̱nyó loʼo xa̱ʼa̱ ta̱ Coré ta̱ ki̱xi ti̱xin tribu ta̱ Qohat. Ta̱ Coré ku̱a̱ʼání ña̱ʼa xi̱nira ke̱ʼé Ndióxi̱ ta xi̱nira ndáa ki̱ʼva sa̱kǎku Ndióxi̱ na̱ ñuura ti̱xin tá mar Rojo, saátu ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ása níkutóora ña̱ ke̱ʼé na̱ i̱xaso̱ʼo nu̱ú Jehová ña̱ yuku̱ Sinaí ta xi̱nira ndáa ki̱ʼva ta̱xi Jehová castigo ndaʼa̱ na̱yóʼo, ta saátu xi̱chindeétáʼanra xíʼinna ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱n tú arca ña̱ trato inkaka lugar (Éxo. 32:26-29; Núm. 3:30, 31). Ta ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ nda̱kú ni̱xi̱yo inira xíʼin Jehová ña̱kán ku̱a̱ʼání na̱ ñuu Israel xi̱ ixato̱ʼónínara.
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
w98 1/9 20 párr. 1, 2
Kundi̱ʼi̱-inindó xa̱ʼa̱ mií ña̱ ndáyáʼvi va̱ʼaka
Jehová va̱ása níkutóora ña̱yóʼo ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Moisés ña̱ tu̱ʼun yóʼo: “Xíniñúʼu kuvi ta̱ ta̱a yóʼo” (Números 15:35.) ¿Nda̱chun iin ña̱ va̱ása va̱ʼa kúú ña̱ ke̱ʼé ta̱ ta̱a yóʼo nu̱ú Jehová?
Na̱ ñuu Israel ni̱xi̱yo i̱ñu̱ ki̱vi̱ ndaʼa̱na ña̱ ndakayana titu̱n saátu ña̱ kachíñuna ña̱ va̱ʼa koo ña̱ kuxuna xíʼin ña̱ koo ña̱ kundixina. Soo ña̱ ki̱vi̱ u̱xa̱ xi̱niñúʼu ndakutáʼanna ña̱ sákuaʼana xa̱ʼa̱ Jehová. Su̱ví iin ña̱ va̱ása va̱ʼa kúú ña̱ ndakayana titu̱n ña̱ ki̱vi̱ kán, soo va̱ása níxi̱xiniñúʼu keʼéna ña̱yóʼo, saáchi ña̱ ki̱vi̱ kán xi̱xiniñúʼu ndakutáʼanna ña̱ ndasakáʼnuna Jehová. Tiempo vitin miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ va̱ása ñúʼukayó ti̱xin Ley ña̱ ta̱xi Ndióxi̱ ndaʼa̱ ta̱ Moisés, ¿á su̱ví iin ña̱ ndáyáʼviní kúú ña̱ sánáʼa̱ ña̱yóʼo miíyó ña̱ ndáyáʼvi taváyó tiempo ña̱ sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱? (Filipenses 1:10.)
5-11 TÍ ABRIL
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | NÚMEROS 17-19
“Yi̱ʼi̱ kúú [...] herencia miíún”
¿Á mií Jehová kúú herenciayó?
9 Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ tribu ta̱ Leví. Kǒo nda̱a̱ ni iin ñuʼú níndakiʼin na̱yóʼo, soo xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kachíñuna nu̱ú Ndióxi̱ miíra kúú ta̱ xi̱taxi ña̱ xi̱xiniñúʼuna ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ tu̱ʼun yóʼo xíʼinna: “Saáchi yi̱ʼi̱ kúú kuenta miíún ta yi̱ʼi̱ kúú herencia miíún” (Núm. 18:20). Miíyó va̱ása káchíñuyó ti̱xin ña̱ santuario nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱keʼé na̱ su̱tu̱ xíʼin na̱ levita, soo xíniñúʼu keʼéyó nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé na̱yóʼo, ña̱ kandíxayó ña̱ mií Jehová taxira ndiʼi ña̱ xíniñúʼuyó. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ ndóoyó tiempo nu̱ú ndíʼi ndáyáʼviní kandíxaníkayó Ndióxi̱ (Rev. 13:17).
Jehová kúú herenciayó
4 Nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱niyó, na̱ tribu ta̱ Leví kǒo nda̱a̱ ni iin ñuʼú níndakiʼinna saáchi herencia ña̱ ndáyáʼviní nda̱kiʼin na̱yóʼo kúú ña̱ xi̱kuuna su̱tu̱ mií Jehová (Jos. 18:7). Xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱yóʼo ña̱ va̱xi nu̱ú Números 18:20: “Saáchi yi̱ʼi̱ kúú kuenta miíún”. ¿Á kúni̱ kachi ña̱yóʼo ña̱ na̱ nda̱ʼví xi̱kuu na̱ levita xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo ñuʼu̱ níxi̱kuumiína? Va̱ása (kaʼvi Números 18:19, 21, 24). Saáchi xa̱ʼa̱ chiñu ña̱ xi̱keʼé na̱yóʼo nu̱ú Ndióxi̱, na̱ ñuu Israel xi̱taxina 10% ña̱ʼa ña̱ xi̱kuumiína ndaʼa̱ na̱yóʼo, tá kúú ña̱ʼa ña̱ xi̱chiʼina xíʼin kití tí xi̱kuumiína. Ta ña̱ʼa ña̱ xi̱taxi na̱ ñuu Israel ndaʼa̱ na̱ levita, 10% ña̱yóʼo xi̱taxina ndaʼa̱ na̱ su̱tu̱ (Núm. 18:25-29). Ta na̱ su̱tu̱ yóʼo xi̱ndakiʼinna sava ña̱ʼa ña̱ xi̱xa̱ʼa̱n xíʼin na̱ ñuu Israel ti̱xin ña̱ santuario. Ta na̱yóʼo xi̱xiniñúʼu kandíxanína Jehová ña̱ miíra taxi ña̱ xíniñúʼuna.
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
g02 8/6 14 párr. 2
Iin ña̱ ndáyáʼviní kúú ña̱ ñi̱i̱n
Tá tiempo xi̱naʼá ña̱ ñi̱i̱n yóʼo xi̱xiniñúʼuna tá xi̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ va̱ása ndíʼi-xa̱ʼa̱. Ña̱kán tá káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ trato ña̱ ñi̱i̱n, xa̱ʼa̱ iin trato ña̱ va̱ása ndíʼi-xa̱ʼa̱ kúú ña̱ káʼa̱nña xa̱ʼa̱. Ta ña̱ va̱ʼa sáxi̱nuna ña̱ trato yóʼo, xi̱xixina iin comida ña̱ xi̱kuumií ñi̱i̱n (Números 18:19). Ta Ley ña̱ ta̱xi Ndióxi̱ ndaʼa̱ ta̱ Moisés xi̱ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ xi̱taxina nu̱ú ña̱ altar, ña̱ xi̱xiniñúʼu kuumiíña ñi̱i̱n. Ta ña̱ xi̱chitáʼanna ñi̱i̱n xíʼin ña̱ sacrificio yóʼo, xi̱na̱ʼa̱ña ña̱ iin sacrificio ña̱ va̱ʼaní xi̱kuuña ta va̱ása ndiʼi-xa̱ʼa̱ kamaña.
12-18 TÍ ABRIL
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | NÚMEROS 20, 21
“Vitá ná koo iniyó tá íyo iin ña̱ sándi̱ʼi̱ní-iniyó”
Vitá ná koo iniyó ta sakusi̱íyó-ini Jehová
19 Chi saá va̱ʼaní kana ña̱ keʼéyó. Ná ndakani tuku xi̱níyó xa̱ʼa̱ ta̱ Moisés. Ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ xi̱kuura iin ta̱ vitání-ini ta sa̱kusi̱íra-ini Jehová. Soo, tá si̱lóʼo kúma̱ní ña̱ ki̱ʼvi na̱ ñuu Israel nu̱ú ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱na ta̱ Moisés va̱ása ni̱xi̱yo vitáka-inira. Ku̱ʼvara, ñá sana chi̱ndeétáʼan xíʼinra tá loʼora ña̱ va̱ása kuvira chí ñuu Egipto, sa̱kán ni̱xi̱ʼi̱ñá ta sa̱ndúxunañá ñuu Qadés. Tasaá na̱ ñuu Israel, ki̱xáʼa tukuna káʼa̱n kúáchina ña̱ kúma̱ní sava ña̱ʼa nu̱úna. Ña̱ Biblia káʼa̱nña ña̱ ki̱xáʼana káʼa̱n kúáchina xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱ kúma̱ní ti̱kui̱í nu̱úna. Ni ku̱a̱ʼá milagro ke̱ʼé Jehová nu̱úna ta ni va̱ʼaní xi̱niʼi ta̱ Moisés yichi̱ nu̱úna, ni saá nda̱kundeéna ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina. Saátu ni̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ta̱ Moisés, ña̱ kúúmiíra ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo ti̱kui̱í nu̱úna (Núm. 20:1-5, 9-11).
Vitá ná koo iniyó ta sakusi̱íyó-ini Jehová
20 Xa̱ʼa̱ ña̱ sa̱ndíʼi̱ní na̱ ñuu Israel ini ta̱ Moisés, ni̱sa̱a̱ra. Va̱ása níkeʼéra ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra ña̱ ná ka̱ʼa̱nra xíʼin yu̱u̱ ña̱ va̱ʼa ná kee ti̱kui̱í, ta̱ ni̱sa̱a̱va kúúra nda̱a̱ ni̱nda̱ʼyi̱ra nu̱ú na̱ ñuu Israel ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ keʼéra iin milagro. Tasaá u̱vi̱ yichi̱ ka̱nira kándíka yu̱u̱ ta ke̱e ku̱a̱ʼání ti̱kui̱í. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱nu kúnira ta ni̱sa̱a̱ra ña̱kán va̱ása va̱ʼa níkana ña̱ ke̱ʼéra (Sal. 106:32, 33). Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása nína̱ʼa̱kara ña̱ vitá íyo inira ki̱vi̱ saá, ña̱kán Jehová va̱ása nítaxira ña̱ ki̱ʼvira nu̱ú ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra taxira ndaʼa̱na (Núm. 20:12).
21 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Moisés? Ña̱ nu̱ú kúú, ña̱ xíniñúʼu chika̱a̱kayó ndeé ña̱ va̱ʼa vitá koo iniyó. Tá ná nandosóyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, kivi xa̱a̱yó ni̱nu kuni̱yó ta va̱ása keʼékayó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinyó. Ña̱ u̱vi̱ ña̱ sákuaʼayó kúúña, ni íyova ña̱ sándi̱ʼi̱-iniyó ná ndakundeékayó na̱ʼa̱yó ña̱ vitá íyo iniyó.
w09 1/9 19 párr. 5
Iin Juez ta̱ nda̱kúní tíin ku̱a̱chi
Ña̱ nu̱ú, Ndióxi̱ va̱ása níka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Moisés ña̱ ndachitáʼanra na̱ ñuu Israel ta saátu va̱ása níka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ñuu Israel ña̱ kúúna na̱ so̱ʼoní. Ña̱ u̱vi̱, ta̱ Moisés xíʼin ta̱ Aarón va̱ása níndasakáʼnuna Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱sa̱a̱ra xíʼinna xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása níndasakáʼnunara (versículo 12). Ta ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Moisés tavándi̱ ti̱kui̱í koʼondó, xi̱kuni̱ kachira ña̱ miíra xíʼin ta Aarón taxi tá ti̱kui̱í yóʼo koʼo na̱ ñuu Israel ta su̱ví Ndióxi̱ taxirá. Ña̱ u̱ni̱, castigo ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ ta̱ Moisés kítáʼanña xíʼin ña̱ ta̱xira ndaʼa̱ na̱ ñuu Israel na̱ va̱ása níxiniso̱ʼo ta xa̱ʼa̱ ña̱kán va̱ása nítaxira ña̱ ki̱ʼvina nu̱ú ñuʼú ña̱ Canaán (Números 14:22, 23). Ta ña̱ ku̱mí, xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuuna na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel, Ndióxi̱ xi̱kuni̱ra ña̱ ná keʼéna ku̱a̱ʼáka chiñu (Lucas 12:48).
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
¿Á nda̱a̱ táki̱ʼva xíto Jehová na̱ yiví saá xítoyó na̱yóʼo?
12 Xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ke̱ʼé ta̱ Aarón Jehová xi̱kuchiñuva taxira castigo ndaʼa̱ ta̱yóʼo. Soo xi̱kunda̱a̱va-ini Ndióxi̱ xíʼin ta̱yóʼo ña̱ su̱ví iin ta̱a ta̱ ndi̱va̱ʼa-ini níxi̱kuura ni ni̱ki̱ʼvira ku̱a̱ʼá ku̱a̱chi, chi tá ni̱xa̱a̱ra ke̱ʼéra sava ña̱ va̱ása va̱ʼa nu̱ú Ndióxi̱, xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nní na̱ yiví xíʼinra kúú ña̱ ke̱ʼéra ña̱yóʼo. ta tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Moisés xíʼinra xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼvira, ndi̱ku̱n kama nda̱kunira ku̱a̱chira tasaá ki̱xáʼara kéʼéra ña̱ kúni̱ Ndióxi̱ (Éx. 32:26; Núm. 12:11; 20:23-27). Ta Jehová xi̱kiʼinra kuenta xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo ini ta̱ Aarón xíʼinra ta saátu ki̱ʼinra kuenta ña̱ ndi̱kó-ini ta̱ Aarón xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼvira. Tá ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱, ta̱ Aarón xíʼin na̱ veʼera xi̱ndakaʼánka na̱ yiví xa̱ʼa̱ na̱yóʼo ña̱ va̱ʼaní xi̱kandíxana Jehová (Sal. 115:10-12; 135:19, 20).
19-25 TÍ ABRIL
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | NÚMEROS 22-24
“Jehová nda̱sara chiʼña iin bendición”
bt 53 párr. 5
“Na̱túʼunra xa̱ʼa̱ tu̱ʼun va̱ʼa ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús”
5 Nda̱a̱ táki̱ʼva ku̱u tá siglo nu̱ú saátu kúu tiempo vitin, na̱ sáa̱-ini xíni miíyó va̱ása kúchiñuna kasina nu̱úyó ña̱ natúʼunyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ta tá tíin na̱ yiví na̱ hermano táanna veʼeka̱a á tá tíinna na̱yóʼo ña̱ chindaʼánana ña̱ ku̱ʼu̱nna inka lugar, ña̱ kéʼéna xíʼin na̱ hermano yóʼo kúú ña̱ chíndeétáʼanna xíʼinna ña̱ xaxáka na̱ hermano yóʼo tu̱ʼun Ndióxi̱. Ta iin ejemplo kúú ña̱ ku̱u ti̱xin ña̱ segunda Guerra Mundial, tá xi̱ñuʼu na̱ hermano ti̱xin campo ña̱ concentración na̱ nazi. Iin ta̱ judío ta̱ xi̱ndika̱a̱ yóʼo ni̱xa̱a̱ra ku̱nda̱a̱-inira xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta ka̱chira: “Ña̱ chi̱ndeétáʼan xíʼin na̱ testigo Jehová na̱ xi̱ñuʼu kán kúú ña̱ xi̱kandíxanína Ndióxi̱, ta ña̱yóʼo kúú ña̱ chi̱ndeétáʼan xíʼi̱n ña̱ ni̱xa̱i̱ ku̱i̱ testigo Jehová”.
it-2 250
Ña̱ kíʼvi
Iin ña̱ kíʼvi kúú ña̱ kasiyó nu̱ú Jehová. Iin ña̱ va̱ása va̱ʼa kúú ña̱ ke̱ʼé ta̱ profeta Balaam ña̱ xi̱kuni̱ra ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ na̱ ñuu Israel, xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱ra kiʼinra xu̱ʼún ndaʼa̱ ta̱ rey Balac. Soo Jehová va̱ása nítaxira keʼéra ña̱yóʼo. Ta ta̱ apóstol Pedro ka̱ʼyíra xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Balaam, ña̱ iin tí burro kuití sa̱si nu̱ú ta̱yóʼo ña̱ va̱ása chika̱a̱ra chiʼña sa̱tá na̱ ñuu Israel. Ta̱ apóstol Pedro xi̱niñúʼura iin tu̱ʼun griego ña̱ ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ta̱ Balaam ta ña̱ tu̱ʼun yóʼo kúú pa·ra·fro·ní·a, ta kúni̱ kachiña iin na̱ yiví “na̱ sánaní”. (2Pe 2:15, 16; Nú 22:26-31.)
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
w04 1/8 27 párr. 2
Ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ libro Números
22:20-22. ¿Nda̱chun ni̱sa̱a̱ní Jehová xíʼin ta̱ Balaam? Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ profeta Balaam ña̱ kǒo chika̱a̱ra chiʼña sa̱tá na̱ ñuu Israel (Números 22:12). Soo ta̱ Balaam va̱ása níxiniso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová ta ni̱xa̱ʼa̱nra xíʼin na̱ káchíñu nu̱ú ta̱ Balac chi xi̱kuni̱ra sakúsi̱íra-ini ta rey yóʼo, ta saátu xi̱kuni̱ra keʼéra ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ xu̱ʼún (2 Pedro 2:15, 16; Judas 11). Soo va̱ása níkuchiñura keʼéra ña̱yóʼo chi nu̱úka ña̱ chika̱a̱ra chiʼña sa̱tá na̱ ñuu Israel, soo bendiciónva chi̱ka̱a̱ra sa̱tána, ta̱ ña̱ xi̱kuni̱ra sakúsi̱íra-ini ta̱ rey Balac ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ ná kuniñúʼura ná ñaʼá ná ndásakáʼnu ndióxi̱ Baal ña̱ ná ku̱ʼu̱nná ki̱ʼviná ku̱a̱chi xíʼin na̱ ta̱a ñuu Israel (Números 31:15, 16). Ta xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kutóoní ta̱ Balaam xu̱ʼún ña̱kán ni̱sa̱a̱ní Jehová xíʼinra.
26 TÍ ABRIL NDA̱A̱ 2 TÍ MAYO
ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱ | NÚMEROS 25, 26
“Ña̱ va̱ʼa kéʼé iin na̱ yiví, ¿á kivi chindeétáʼan ña̱yóʼo xíʼin inkana?”
“Kuxíkandó nu̱ú ña̱ kini”
NDAKANIXI̱NÍ xa̱ʼa̱ iin ta̱ tíin ti̱a̱ká ña̱ ku̱a̱ʼa̱nra tiinrarí nu̱ú xíni̱ra ña̱ kivi ndani̱ʼírarí. Ndáka̱xin va̱ʼara ña̱ʼa ña̱ kútóorí ta chínúuraña nu̱ú iin ka̱a loʼo, ta sákanara yi̱ʼva̱ ini ti̱kui̱í. Kúee kúee ndátura, tá xa̱a̱ xi̱nira ña̱ kíxáʼa tíinrí yi̱ʼva̱, táváraña ti̱xin ti̱kui̱í ña̱ va̱ʼa tiinrarí.
2 Ta ki̱ʼva saá kivi ndoʼo miíyó na̱ yiví. Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo na̱ ñuu Israel. Tá kúma̱níka ki̱ʼvina nu̱ú ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová taxira ndaʼa̱na, ni̱xa̱a̱na xi̱koona yatin ñuu Moab. Ta̱ rey ñuu Moab ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin iin ta̱ naní Balaam ña̱ ku̱a̱ʼání xu̱ʼún taxira ndaʼa̱ra tá ná ku̱ʼu̱nra chika̱a̱ra chiʼña sa̱tá na̱ ñuu Israel. Tándi̱ʼi ta̱ Balaam viíní nda̱kanixi̱níra ndáaña keʼéra ña̱ va̱ʼa sandákavara na̱ ñuu Israel ta mií Jehová taxi castigo ndaʼa̱na. Ña̱kán viíní nda̱ka̱xinra ña̱ kuniñúʼura xíʼinna: chi̱ndaʼára ná válí ñuu Moab ña̱ va̱ʼa sandáʼviná na̱ ta̱a ñuu Israel ña̱ va̱ʼa ku̱su̱nna xíʼinná (Números 22:1-7; 31:15, 16; Revelación [Apocalipsis] 2:14).
“Kuxíkandó nu̱ú ña̱ kini”
4 ¿Nda̱chun ku̱a̱ʼání na̱ ñuu Israel nda̱kava xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Balaam? Saáchi xa̱ʼa̱ miína ni̱ndi̱ʼi̱ní-inina ta xi̱kuni̱na sákusi̱ína-ini mií kuitína. Ta na̱ndósóna xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ke̱ʼé Jehová xa̱ʼa̱na. Ta̱yóʼo ku̱a̱ʼání ña̱ ke̱ʼéra xa̱ʼa̱na, ña̱kán xi̱niñúʼu nda̱kú koo inina xíʼinra. Ta̱várana ñuu Egipto, ta̱xira ña̱ xi̱xina tá xi̱ñuʼuna chí ñuʼú yi̱chí ta xi̱ndaarana ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na nu̱ú ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra taxira ndaʼa̱na (Hebreos 3:12). Ni ke̱ʼéra ndiʼi ña̱yóʼo xa̱ʼa̱na, ni saá ni̱xa̱a̱na ke̱ʼéna ña̱ kini xíʼin ná ñuu Moab. Ta̱ apóstol Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra: “Ná kǒo keʼéyó ña̱ kini táki̱ʼva ke̱ʼé savana, ta xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna ña̱kán ni̱xi̱ʼi̱na” (1 Corintios 10:8).
Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeé miíyó
it-2 238 párr. 1, 2
Nu̱ú xi̱xaa̱ nu̱ú ñuʼúna
U̱vi̱ ña̱ʼa xi̱keʼéna tá xi̱ndataʼvína ñuʼú tiempo xi̱naʼá: ña̱ nu̱ú, mií Ndióxi̱ xi̱ka̱ʼa̱n ndáa na̱ kiʼin ñuʼú kán ña̱ kooña ñuʼúna, ta ña̱ u̱vi̱, xi̱kiʼinna kuenta ndáa ki̱ʼva xi̱xiyo iin tá iin tribu, tá ku̱a̱ʼá kúúna ku̱a̱ʼá ñuʼú xi̱ndakiʼinna, ta tá loʼo kúúna ta loʼo ñuʼú xi̱ndakiʼinna. Ta tá xi̱keʼéna ña̱yóʼo xi̱kiʼinna kuenta ndáa mií kúú ña̱ ndakiʼinna koo ñuʼúna á chí norte á chí sur á chí este á oeste ta nda̱saa ñuʼú ndakiʼin iin tá iin tribu, ta xa̱ʼa̱ ña̱ mií Jehová xi̱keʼé ña̱yóʼo kǒo na̱ níxi̱sa̱a̱ xíʼin táʼan ta kǒo na̱ níxi̱ka̱ʼa̱n kúáchi. (Pr 16:33.) Ta xa̱ʼa̱ ña̱ viíní nda̱taʼví Ndióxi̱ ñuʼú nda̱kiʼin iin tá iin tribu, saá kúú ña̱ ni̱xi̱nu ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob tá kúma̱níka kuvira, ña̱ va̱xi nu̱ú Génesis 49:1-33.
Tá xi̱ndakiʼin iin tá iin tribu ñuʼú xi̱keʼé Ndióxi̱, saá kúú ña̱ xi̱kiʼinna kuenta nda̱a̱ mií xi̱xaa̱ nu̱ú ñuʼú iin tá iinna ta xi̱kiʼinna kuenta xíʼin iin tá iin tribu á loʼo kúúna á ku̱a̱ʼá kúúna tasaá ñuʼú xi̱ndakiʼinna, ta mií Ndióxi̱ xi̱taxi ña̱ ñuʼú yóʼo ndaʼa̱ iin tá iin familia. Ta ñuʼú ña̱ xi̱taxi Ndióxi̱ ndaʼa̱ na̱yóʼo, kán kúú nu̱ú xi̱ndoona. (Nú 33:54.) Ta tá savana ku̱a̱ʼá ñuʼú xi̱ndakiʼinna soo loʼo kúúna, xa̱ʼa̱ ña̱kán xi̱ndataxina loʼoña ndaʼa̱ inka tribu, nda̱a̱ táki̱ʼva ku̱u xíʼin ñuʼú ña̱ nda̱kiʼin tribu ta̱ Judá, ku̱a̱ʼá ñuʼú ta̱xi Ndióxi̱ ndaʼa̱ na̱yóʼo soo nda̱taxina loʼoña ndaʼa̱ tribu ta̱ Simeón. (Jos 19:9.)