BIBLIOTECA NU̱Ú INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA NU̱Ú INTERNET
tu’un sâví
ǒ
  • ʼ
  • a̱
  • e̱
  • i̱
  • ǐ
  • o̱
  • ǒ
  • u̱
  • BIBLIA
  • NDIʼI TUTU
  • REUNIÓN
  • lff lección 39
  • Ña̱ ndákanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ ni̱i̱

Kǒo video ndíka̱a̱ yóʼo.

Káʼnu koo iniún, kǒo kívi kana ña̱ video.

  • Ña̱ ndákanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ ni̱i̱
  • Kivi koo si̱íún vitin ta saátu chí nu̱únínu Koto ndáaña sánáʼa̱ Biblia
  • Subtema
  • Inka ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ña
  • NÁ SAKUAʼAKAYÓ XA̱ʼA̱ÑA
  • ÑA̱ XA̱A̱ SA̱KUAʼAYÓ
  • NANDUKÚKA XA̱ʼA̱ÑA
  • Pregunta ña̱ kéʼé na̱ káʼvi tutu yóʼo
    Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó Xa̱ʼa Reino Jehová 2004
  • ¿Á ndáyáʼvi ña̱ tákún nu̱ún táki̱ʼva ndáyáʼviña nu̱ú Ndióxi̱?
    Ná ndakundeéyó kuʼvi̱ka-iniyó kuniyó Ndióxi̱
  • Nota
    Ná ndakundeéyó kuʼvi̱ka-iniyó kuniyó Ndióxi̱
  • Pregunta ña̱ kéʼé na̱ káʼvi tutu yóʼo
    Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó Xa̱ʼa Reino Jehová 2000
Kivi koo si̱íún vitin ta saátu chí nu̱únínu Koto ndáaña sánáʼa̱ Biblia
lff lección 39
Lección 39. Na̱ʼná ni̱i̱ tá xítonaña xíʼin microscopio.

LECCIÓN 39

Ña̱ ndákanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ ni̱i̱

Siaʼa ka̱naña nu̱ú tutu
Siaʼa ka̱naña nu̱ú tutu
Siaʼa ka̱naña nu̱ú tutu

Ni̱i̱ ndáyáʼviníña. Saáchi tá va̱ása kúúmiíyóña va̱ása kivi kutakuyó. Xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xava̱ʼa Ndióxi̱ miíyó kivi ka̱ʼa̱nra xíʼinyó ndáa ki̱ʼva kuniñúʼuyóña. ¿Ndáaña káʼa̱nra xa̱ʼa̱ ni̱i̱? ¿Á kivi kuxuyóña ta á kivi ndataánnaña miíyó? ¿Ndáaña kivi chindeétáʼan xíʼún ña̱ vií koo ña̱ ndaka̱xiún keʼún?

1. ¿Ndáa ki̱ʼva xíto Jehová ni̱i̱?

Tiempo xi̱naʼá Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ xi̱kachíñu nu̱úra: “ña̱ táxi ña̱ táku ndiʼi na̱ yiví kúú ni̱i̱” (Levítico 17:​14). Nu̱ú Jehová ni̱i̱ kúú ña̱ táku. Ña̱ tákuyó iin regalo ña̱ ta̱xi Ndióxi̱ kúúña ta ña̱ yi̱i̱ kúú ña̱yóʼo ta saátu ni̱i̱ ña̱ yi̱i̱ kúú ña̱yóʼo.

2. ¿Á káʼa̱n Ndióxi̱ ña̱ ná va̱ása kuniñúʼuyó ni̱i̱?

Tá kúma̱níka koo na̱ cristiano, Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ xi̱kachíñu nu̱úra ña̱ ná va̱ása kuxuna ni̱i̱ (kaʼvi Génesis 9:4 xíʼin Levítico 17:​10). Tá ki̱xáʼa íyo na̱ cristiano, Jehová ndi̱kó tukura ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinna. Na̱ cuerpo gobernante, na̱yóʼo xi̱kuu iin tiʼvi na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ congregación, ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱yóʼo xíʼin na̱ congregación: “Kǒo kuniñúʼundó ni̱i̱” (kaʼvi Hechos 15:​28, 29).

¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ kǒo kuniñúʼuyó ni̱i̱? Tá na̱ doctor ná ka̱ʼa̱nna xíʼún ña̱ ná va̱ása koʼún ndixi, ¿á su̱ví ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ va̱ása koʼúnrá? Soo, ¿á kuxún ña̱ʼa ña̱ ñúʼu ndixi xíʼin á ndataúnrá miíún? Va̱ása keʼéviún ña̱yóʼo. Ta saátu xíniñúʼu keʼéyó xíʼin ni̱i̱. Ña̱ kuniso̱ʼoyó Ndióxi̱ kúni̱ kachiña ña̱ kǒo kuxuyó á koʼoyó ni̱i̱ á ña̱ kuxuyó ku̱ñu iin kití tí va̱ása níxatana ni̱i̱. Ta saátu va̱ása kuxuyó ña̱ʼa ña̱ nda̱sakána ni̱i̱ xíʼin.

Soo, ¿ndáaña keʼéyó tá ná ka̱ʼa̱n na̱ doctor xíʼinyó ña̱ nde̱e ni̱i̱ miíyó? Sava ki̱ʼva ña̱ íxatátanna yáʼandosóña ña̱ káʼa̱n ley Ndióxi̱. Ta kúú ña̱ nde̱e ni̱i̱ na̱ yiví á sava táʼví ña̱ kúúmií ña̱yóʼo ta kúú: glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas xíʼin plasma. Soo sava yichi̱ ki̱ʼva ña̱ íxatátanna na̱ yiví va̱ása náʼa̱ káxiña ña̱ yáʼandosóña ña̱ káʼa̱n ley Ndióxi̱. Ta kúú sava yichi̱ xíniñúʼuna táʼví válí ña̱ ni̱i̱. Ta sava yichi̱ xíniñúʼuna mií ni̱i̱ na̱ íxatátanna. Tá xa̱a̱ ki̱ʼinna kuenta xíʼin ña̱yóʼo, iin tá iin na̱ yiví xíniñúʼu ndaka̱xinna ndáaña keʼéna (Gálatas 6:5).a

NÁ SAKUAʼAKAYÓ XA̱ʼA̱ÑA

Ná kotoyó ndáaña xíniñúʼu kiʼinyó kuenta xíʼin tá ndáka̱xinyó ndáa ki̱ʼva ixatátanna miíyó.

3. Ña̱ ndáka̱xinyó keʼéyó ná sakusi̱íña-ini Jehová

Xa̱ʼa̱ ña̱ kúnda̱a̱-iniún ña̱ ndákanixi̱ní Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ni̱i̱, ¿ndáa ki̱ʼva vií koo ña̱ ndaka̱xiún keʼún? Kotondó VIDEO tá ndi̱ʼi ka̱ʼa̱nndó xa̱ʼa̱ nda̱chun ndáyáʼviní kundiku̱nyó iin tá iin ña̱ va̱xi yóʼo:

VIDEO: Ndáa ki̱ʼva vií koo ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó xa̱ʼa̱ ni̱i̱ (5:​47)

  • Ndukú ña̱ ndíchi nu̱ú Ndióxi̱ (Santiago 1:5).

  • Nandukú ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ñayóʼo ta koto ndáa ki̱ʼva kundiku̱únña (Proverbios 13:​16).

  • Nandukú xa̱ʼa̱ ndáa ki̱ʼva ixatátanna yóʼó ñuu nu̱ú íyoún.

  • Koto ndáaña va̱ása kuniñúʼún.

  • Kíʼin kuenta ña̱ vií ná koo ña̱ ndaka̱xiún keʼún tasaá vaása sándi̱ʼi̱ña-iniún (Hechos 24:​16).b

  • Kiʼin kuenta ña̱ ni iinna, ni na̱ ti̱ndáʼa xíʼún, ni na̱ anciano, ni na̱ sánáʼa̱ yóʼó xa̱ʼa̱ Biblia, va̱ása xíniñúʼu ka̱ʼa̱nna xíʼún ndáaña ndakaxíún keʼún saáchi miívaún kúú na̱ ndakaxin ndáaña keʼún (Romanos 14:​12).

  • Kaʼyí ña̱ nda̱kaxiún keʼún.

Na̱ʼná iin ta̱a tá ndáka̱xinra ndáa ki̱ʼva ixatatánnara: 1. Kéʼéra oración. 2. Nándukúra ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ta saátu nu̱ú tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱ xíʼin nu̱ú tableta. 3. Káʼa̱nra xíʼin iin médico.

4. Ndi̱ʼi̱ na̱ testigo Jehová ndúkúndi̱ ña̱ vií ná ixatátanna ndi̱ʼi̱

Ña̱ kuniso̱ʼoyó ley Ndióxi̱ ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ni̱i̱ va̱ása kúni̱ kachiña ña̱ ná va̱ása vií ixatátanna miíyó. Kotondó VIDEO.

VIDEO: Entrevista ña̱ ke̱ʼéna xíʼin ta̱ profesor Massimo Franchi (1:​36)

Kaʼvindó Tito 3:2 ta ka̱ʼa̱nndó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo:

  • ¿Nda̱chun xíniñúʼu vií va̱ʼa ka̱ʼa̱nyó xíʼin na̱ xíniva̱ʼa xa̱ʼa̱ ta̱tán, ta xíʼin ña̱ to̱ʼó keʼéyóña?

Iin ña̱ʼa ña̱ ñúʼu ni̱i̱. Ta ku̱mí nda̱taʼví ni̱i̱ ta ña̱ letra A, B, C xíʼin D náʼa̱ ndáaña kúú iin tá iin ña̱yóʼo.

Ña̱ va̱ása nde̱e miíyó

Ña̱ ndaka̱xin iin tá iinyó

A. Plasma

Táʼví válí ña̱ Plasma

B. Glóbulos blancos

Táʼví válí ña̱ Glóbulos blancos

C. Plaquetas

Táʼví válí ña̱ Plaquetas

D. Glóbulos rojos

Táʼví válí ña̱ Glóbulos rojos

5. Táʼví válí ña̱ kúúmií ni̱i̱

Ku̱mí ki̱ʼva kivi ndata̱ʼví ni̱i̱: glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas xíʼin plasma. Ta iin tá iin ña̱yóʼo kúúmiíña ku̱a̱ʼáka táʼví válí, ta ña̱yóʼo kúú ña̱ káʼa̱nyó xíʼin ta̱ʼví válí ni̱i̱.c Sava ta̱tán kúúmiíña táʼví válí ña̱yóʼo ña̱ va̱ʼa ixatátanna na̱ yiví nu̱ú kue̱ʼe̱ á ña̱ va̱ása ku̱i̱ta̱ka ni̱i̱na.

Tá káʼa̱nna xa̱ʼa̱ táʼví válí ni̱i̱, iin tá iin na̱ cristiano xíniñúʼu ndaka̱xin á táxi ña̱ xínitúni̱na ña̱ nde̱eña miína á va̱ása. Xa̱ʼa̱ ña̱kán savana kivi ndaka̱xinna ña̱ va̱ása kuniñúʼuna ña̱ káʼa̱n na̱ doctor tá xíniñúʼu nde̱e táʼví váli ni̱i̱ miína. Soo nu̱ú savana su̱ví iin ku̱a̱chi kúú ña̱ nde̱e ña̱yóʼo miína.

Tá kúma̱níka ndaka̱xiún ña̱ keʼún ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo:

  • ¿Nda̱a̱ ki̱ʼva ka̱ʼi̱n xíʼin na̱ doctor nda̱chun kúú ña̱ kivi nda̱kiʼi̱n sava táʼví válí ni̱i̱ á va̱ása?

ÑA̱ NDÁKA̱TU̱ʼUN SAVA NA̱ YIVÍ: “¿Nda̱chun va̱ása va̱ʼa nde̱e ni̱i̱ miíyó?”.

  • ¿Ndáaña ndákanixi̱níún?

ÑA̱ XA̱A̱ SA̱KUAʼAYÓ

Jehová va̱ása kúni̱ra ña̱ ná kuniñúʼuyó ni̱i̱.

Ná ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo

  • ¿Nda̱chun nu̱ú Jehová ña̱ yi̱i̱ kúú ni̱i̱?

  • ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ ña̱ va̱ása kuniñúʼuyó ni̱i̱ kúni̱ kachiña ña̱ va̱ása va̱ʼa nde̱eña miíyó?

  • ¿Ndáaña kivi chindeétáʼan xíʼún ña̱ vií koo ña̱ ndaka̱xiún tá káʼa̱n na̱ médico xíʼún ña̱ nde̱e ni̱i̱ yóʼó?

Kivi keʼún ña̱yóʼo

NANDUKÚKA XA̱ʼA̱ÑA

Tá kúma̱níka ndaka̱xiún á kuniñúʼún iin ña̱ kéʼé na̱ doctor nu̱ú xíniñúʼu kuniñúʼuna ni̱i̱ún, ¿Ndáaña xíniñúʼun kíʼún kuenta xíʼin?

“Pregunta ña̱ kéʼé na̱ káʼvi tutu yóʼo” (La Atalaya, 15 tí octubre ku̱i̱ya̱ 2000)

Tá kúma̱níka ndaka̱xiún á kuniñúʼún táʼví válí ni̱i̱, ¿ndáaña xíniñúʼu kiʼún kuenta xíʼin?

“Pregunta ña̱ kéʼé na̱ káʼvi tutu yóʼo” (La Atalaya, 15 tí junio ku̱i̱ya̱ 2004)

¿Ndáaña sa̱xínu-ini iin ta̱ doctor ña̱ viíníva íyo ña̱ ndákanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ ni̱i̱?

“Ka̱ndíxai̱ ña̱ ndákanixi̱ní Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ni̱i̱” (¡Despertad!, 8 tí diciembre ku̱i̱ya̱ 2003)

Koto ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan na̱ anciano na̱ ñúʼu ti̱xin Comité ña̱ Enlace ña̱ Hospital xíʼin na̱ hermano.

Jehová ndáara na̱ kúúmií kue̱ʼe̱ (10:​23)

a Koto lección 35, “Ndáa ki̱ʼva vií koo ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó”.

b Koto táʼví 5, “táʼví válí ña̱ kúúmií ni̱i̱”, xíʼin nota 3, “Ki̱ʼva ña̱ xíniñúʼu na̱ médico ni̱i̱”.

c Nu̱ú sava na̱ doctor ku̱mí ki̱ʼva ña̱ ndátáʼvi ni̱i̱ xa̱a̱ táʼví válí kúúvaña nu̱úna. Xa̱ʼa̱ ña̱kán xíniñúʼu ka̱ʼún xíʼinna xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kaxiún keʼún ña̱ vaása nde̱e ni̱i̱ yóʼó á iin táʼvíña tá kúú, glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas á plasma.

    Publicación ña̱ va̱xi tu̱ʼun sâví (1993-2025)
    Kita
    Yóʼo ki̱ʼviún
    • tu’un sâví
    • Chindaʼáña ndaʼa̱ inkana
    • Nda̱saa kúni̱únña
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ña̱ xíniñúʼuna
    • Política ña̱ privacidad
    • Configuración ña̱ privacidad
    • JW.ORG
    • Yóʼo ki̱ʼviún
    Chindaʼáña ndaʼa̱ inkana