ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 22
YAA 15 Ná ndasakáʼnuyó se̱ʼe nu̱ú Jehová
¿Ndáaña kúni̱ kachi ki̱vi̱ Jehová nu̱ú ta̱ Jesús?
“Na̱túʼi̱n xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ún xíʼinna ta natúʼunkavai̱ xa̱ʼa̱ña” (JUAN 17:26).
ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱
Ta̱ Jesús nda̱sayi̱i̱ra ki̱vi̱ Jehová ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ra. ¿Ndáaña kúni̱ kachi ndiʼi ña̱yóʼo ta ndáa ki̱ʼva ke̱ʼéraña?
1, 2. a) ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Jesús ñuú tá kúma̱níka kuvira? b) ¿Ndáaña sakúaʼayó nu̱ú artículo yóʼo?
IIN ki̱vi̱ jueves tá ñuú xi̱kuuña. Sa̱kán ki̱xáʼa 14 tí nisán ku̱i̱ya̱ 33 ta si̱lóʼo xi̱kuma̱ní ña̱ xi̱kóna ta̱ Jesús, ndatiinna ku̱a̱chi xíʼinra, ixandi̱va̱ʼana xíʼinra ta kaʼnínara. Nda̱kutáʼanra xíʼin na̱ apóstolra na̱ nda̱kú ni̱xi̱yo-ini xíʼinra ini iin cuarto ña̱ ndíkaa̱ chí xi̱ní iin veʼe. Tá sa̱ndíʼi ta̱ Jesús xi̱xira xíʼin na̱ apóstolra, ni̱ka̱ʼa̱nra sava tu̱ʼun ña̱ chi̱kaa̱ní ndee̱ xíʼinna. Soo tá kúma̱ní kee ndiʼina ku̱ʼu̱nna ta̱ Jesús ke̱ʼéra iin oración ña̱ ndáyáʼviní. Ta̱ apóstol Juan ka̱ʼyíra ña̱yóʼo ta kivi ndani’iyóña nu̱ú Juan capítulo 17.
2 Nu̱ú artículo yóʼo kotoyó ndáaña sakúaʼayó xíʼin oración ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús: ¿ndáa ña̱ʼa kúú ña̱ xi̱ndi̱ʼi̱ka-inira xa̱ʼa̱ tiempo saá ta ndáaña xi̱ndayáʼvika nu̱úra tá ni̱xi̱yora nu̱ú ñuʼú yóʼo?
“NA̱TÚʼI̱N XA̱ʼA̱ KI̱VI̱ÚN XÍʼINNA”
3. ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ Jehová ta ndáaña xi̱kuni kachira? (Juan 17:6, 26).
3 Ña̱yóʼo kúú oración ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin Jehová: “Na̱túʼi̱n xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ún xíʼinna”. Xi̱ndayáʼviní ki̱vi̱ Jehová nu̱úra, saáchi nda̱a̱ u̱vi̱ yichi̱ ni̱ka̱ʼa̱nraña (kaʼvi Juan 17:6, 26). ¿Á kúni kachi ña̱yóʼo ña̱ sa̱náʼa̱ra na̱ discípulora ña̱ ki̱vi̱ Ndióxi̱ kúú Jehová? Va̱ása. Na̱kán xi̱xini̱vana ki̱vi̱ Jehová saáchi ku̱a̱ʼání yichi̱ va̱xi ña̱yóʼo nu̱ú Escrituras Hebreas. Tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ na̱túʼunra xíʼinna xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ Ndióxi̱, ña̱ xi̱kuni kachi ta̱ Jesús kúú ndáa ki̱ʼva íyo Jehová, ndáaña kúni̱ra keʼéra ta ndáaña va̱ʼa kúúmiíra. Iinlá miíra kúú ta̱ xi̱xini̱ va̱ʼa Jehová, ña̱kán kǒo nda̱a̱ ni iinna sanáʼa̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa xa̱ʼa̱ Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱yóʼo.
4, 5. a) ¿Ndáa ki̱ʼva xa̱a̱ ki̱vi̱ iin na̱ yiví kundayáʼviníña nu̱úyó? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ iin ejemplo. b) ¿Ndáa ki̱ʼva xi̱ndayáʼviníka ki̱vi̱ Jehová nu̱ú na̱ apóstol?
4 Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ iin ejemplo. Ná kachiyó ti̱xin congregación nu̱ú ndíka̱ún ndíkaa̱ iin ta̱ anciano ta̱ naní David ta kúúra cirujano. Sana xa̱a̱ ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ xíniún miíra. Ná kachiyó ña̱ ndo̱ʼún iin tu̱ndóʼo ña̱ ndeéní ta ndi̱ku̱n kama ku̱a̱ʼa̱nna xíʼún hospital nu̱ú ndíkaa̱ ta̱ hermano kán, ta ta̱kán ki̱xáʼara íxatátara miíún ña̱ va̱ʼa ka̱kún. ¿Á su̱ví ña̱ nda̱a̱ kuʼvi̱ka-iniún kuniúnra? Tá ndiʼi yi̱chi̱ ná kuniso̱ʼún ki̱vi̱ra ndakaʼún xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra. Ta̱ David vitin kǒo xítokaúnra ña̱ kúúra iin anciano kuití chi ta̱yóʼo kúú ta̱ sa̱káku yóʼo. Vitin, ki̱vi̱ra ndáyáʼviníña nu̱ún.
5 Na̱ discípulo ta̱ Jesús ni xi̱xini̱vana ki̱vi̱ Jehová, ni̱xa̱a̱na ku̱ndaa̱ va̱ʼaka inina xa̱ʼa̱ra. Ña̱kán, ki̱vi̱ Jehová xi̱ndayáʼvikaña nu̱úna. ¿Ndáa ki̱ʼva? Xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ sa̱náʼa̱ ta̱ Jesús. Saáchi xíʼin ndiʼi ña̱ ke̱ʼéra, ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ni̱na̱ʼa̱ra ndáa ki̱ʼva íyo yivára. Tá xi̱xitona ndáa ki̱ʼva sa̱náʼa̱ra ta saátu ndáa ki̱ʼva xi̱keʼéra xíʼin na̱ yiví, na̱ apóstol va̱ʼaníka ku̱ndaa̱-inina xa̱ʼa̱ Jehová (Juan 14:9; 17:3).
“KI̱VI̱ÚN ÑA̱ TA̱XIÚN NDAʼÍI̱”
6. ¿Ndáaña xi̱kuni̱ kachi ta̱ Jesús tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ mií Jehová ta̱xira ki̱vi̱ra ndaʼa̱ra? (Juan 17:11, 12).
6 Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ na̱ discípulora tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Kundaa miína xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ún ña̱ ta̱xiún ndaʼíi̱” (kaʼvi Juan 17:11, 12). ¿Á kúni kachi ña̱yóʼo ta̱ Jesús nda̱kunaníra Jehová? Va̱ása. Tá ke̱ʼé ta̱ Jesús oración nu̱ú Jehová ka̱chira “ki̱vi̱ún”. Ña̱kán ta̱ Jesús kǒo nínasa̱ma ki̱vi̱ra ta kunaníra “Jehová”. Tá saá, ¿ndáaña xi̱kuni̱ra kachira tá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová ña̱ ta̱xira ki̱vi̱ra ndaʼa̱ra? Ña̱ nu̱ú, Jehová chi̱ndaʼára ta̱ Jesús ña̱ ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ra ta ke̱ʼéra milagro xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ Jehová (Juan 5:43; 10:25). Ki̱vi̱ ta̱ Jesús kúni̱ kachina Jehová kúú ta̱ sáka̱ku na̱ yiví. Nda̱a̱ táki̱ʼva xa̱a̱ kúnda̱a̱-iniyó ña̱ kúni̱ kachi ki̱vi̱ ta̱ Jesús va̱xi ki̱vi̱ Jehová xíʼin ña̱yóʼo.
7. Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ iin ejemplo ndáa ki̱ʼva ta̱xi Jehová chiñu ndaʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ra.
7 Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ iin ejemplo. Iin ta̱ chíñu kivi chindaʼára iinna ña̱ ná ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ra. Ta ndiʼi ña̱ ka̱ʼa̱n ta̱yóʼo kúúmiíña ndee̱ nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ káʼa̱n ta̱ chíñu. Ki̱ʼva saá ke̱ʼé Jehová xíʼin ta̱ Jesús chi ta̱xira chiñu ndaʼa̱ra ña̱ ná ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ra (Mat. 21:9; Luc. 13:35).
8. ¿Ndáa ki̱ʼva xi̱niʼi ta̱ Jesús ki̱vi̱ Jehová tá kúma̱níka kixira nu̱ú ñuʼú yóʼo? (Éxodo 23:20, 21).
8 Biblia káʼa̱nña ta̱ Jesús kúúra iin Tu̱ʼun saáchi Jehová xi̱niñúʼura miíra ña̱ ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ra ta saátu ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ángel ta saátu xíʼin na̱ yiví ndáaña xíniñúʼu keʼéna (Juan 1:1-3). Sana ta̱ Jesús xi̱kuu ángel ta̱ chi̱ndaʼá Jehová ña̱ kuniʼira yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel ta kundaarana tá ni̱xa̱ʼa̱nna nu̱ú ñuʼú yi̱chí. ¿Nda̱chun xi̱niñúʼu kuniso̱ʼona ta̱ ángel yóʼo? Mií Jehová ni̱ka̱ʼa̱n: “Ta̱yóʼo kúú ta̱ níʼi ki̱víi̱” (kaʼvi Éxodo 23:20, 21).a ¿Ndáa ki̱ʼva xi̱niʼi ta̱ Jesús ki̱vi̱ Jehová? Saáchi ta̱yóʼo kúú ta̱ nda̱kaxin Jehová ña̱ ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ra, ndakiʼinra tu̱ʼunra ta ndasaa yi̱i̱ra ki̱vi̱ra.
“YIVÁ NDASAKÁʼNU KI̱VI̱ÚN”
9. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ xi̱ndayáʼviní ki̱vi̱ Jehová nu̱ú ta̱ Jesús?
9 Nda̱a̱ tá xa̱a̱ ku̱ndaa̱-iniyó, tá kúma̱níka kixi ta̱ Jesús nu̱ú ñuʼú yóʼo xi̱ndayáʼviní ki̱vi̱ Jehová nu̱úra. Ta saátu ke̱ʼéra tá ni̱xi̱yora nu̱ú ñuʼú yóʼo, ni̱na̱ʼa̱ra xíʼin ndiʼi ña̱ ke̱ʼéra ña̱ xi̱ndayáʼviní ki̱vi̱ Jehová nu̱úra. Tá xa̱a̱ ku̱nu̱mí kivi ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová: “Yivá ndasakáʼnu ki̱vi̱ún”. Ta saá ndeéní ni̱ka̱ʼa̱n yivára chí ndiví: “Xa̱a̱ nda̱sakáʼnui̱ña ta tuku ndasakáʼnui̱ña” (Juan 12:28).
10, 11. a) ¿Ndáa ki̱ʼva nda̱sakáʼnu ta̱ Jesús ki̱vi̱ Jehová? (Koto na̱ʼná). b) ¿Nda̱chun xíniñúʼu ndasayi̱i̱yó ki̱vi̱ Jehová ta ka̱ʼa̱nyó ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ra?
10 Ta̱ Jesús nda̱sakáʼnura ki̱vi̱ yivára. ¿Ndáa ki̱ʼva ke̱ʼéraña? Iin ki̱ʼva ña̱ ke̱ʼéra ña̱yóʼo kúú ña̱ na̱túʼunra xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmií Jehová ta saátu ña̱ livi ña̱ ke̱ʼéra. Soo su̱ví ña̱yóʼo kuití níkeʼéra ña̱ va̱ʼa ndasakáʼnura ki̱vi̱ yivára. Xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ xi̱xiniñúʼu nduyi̱i̱ ki̱vi̱ Jehová ta ka̱ʼa̱nra ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ra. Ta̱ Jesús ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ ndáyáʼviní nduyi̱i̱ ki̱vi̱ Jehová tá sa̱náʼa̱ra na̱ discípulora ña̱ keʼéna oración, ta̱yóʼo ka̱chira: “Yivándi̱ ta̱ íyo chí ndiví, ná nduyi̱i̱ ki̱vi̱ún” (Mat. 6:9).
11 ¿Nda̱chun xíniñúʼu ndasayi̱i̱yó ki̱vi̱ Jehová ta ka̱ʼa̱nyó ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ra? Saáchi nu̱ú jardín ña̱ Edén ta̱ Ndi̱va̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ vatá xa̱ʼa̱ Jehová, ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ su̱ví ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ káʼa̱nra ta sa̱sira nu̱ú ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ña̱ ndakiʼinna ña̱ va̱ʼa (Gén. 3:1-5). Ta̱ Ndi̱va̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ki̱ʼva ña̱ kéʼé Jehová ña̱ʼa va̱ása va̱ʼa íyoña. Ndiʼi ña̱ vatá ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra i̱xayaku̱a̱ña ki̱vi̱ Jehová. Tiempo ña̱ ni̱xi̱yo ta̱ Job, ta̱ Ndi̱va̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndiʼi na̱ káchíñu nu̱ú Jehová kéʼénaña xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱na ndakiʼinna ña̱ va̱ʼa. Ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndiʼi na̱ yiví va̱ása kuʼvi̱-inina kunina Jehová tá ná ya̱ʼana nu̱ú tu̱ndóʼo (Job 1:9-11; 2:4). Ña̱kán xíniñúʼu ya̱ʼa ku̱a̱ʼá tiempo ña̱ va̱ʼa kotoyó ndáana kúú na̱ káʼa̱n ña̱ nda̱a̱: Jehová á ta̱ Ndi̱va̱ʼa.
Ta̱ Jesús sa̱náʼa̱ra na̱ discípulora ña̱ ndáyáʼviní nduyi̱i̱ ki̱vi̱ Ndióxi̱. (Koto párrafo 10).
“NDATAXII̱ ÑA̱ TÁKUI̱”
12. ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inira xínira Jehová?
12 Ta̱ Jesús kúʼvi̱ní-inira xínira yivára xa̱ʼa̱ ña̱kán xi̱kuni̱ra ndasayi̱i̱ra ki̱vi̱ Jehová ta ka̱ʼa̱nra ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ra. Ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Ndataxii̱ ña̱ tákui̱” (Juan 10:17, 18). Ta̱yóʼo nda̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ Jehová.b Ta̱ Adán xíʼin ñá Eva na̱ kǒo ku̱a̱chi níxikuumií, na̱yóʼo kǒo níxiniso̱ʼona ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová ta nda̱kutáʼanna xíʼin ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Ta̱ Jesús nda̱a̱ ki̱xira nu̱ú ñuʼú yóʼo ta ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱-inira xínira Jehová ta xi̱niso̱ʼorara ndiʼi tiempo nani tá ni̱xi̱yora nu̱ú ñuʼú yóʼo (Heb. 4:15; 5:7-10). Nda̱kú ni̱xi̱yo-inira xíʼin Jehová nda̱a̱ tá xa̱ʼnínara (Heb. 12:2). Saá ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱-inira xínira Jehová xíʼin xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ra.
13. ¿Nda̱chun iinlá ta̱ Jesús kúú ta̱ ni̱na̱ʼa̱ ña̱ vatá kúú ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa? (Koto na̱ʼná).
13 Ndiʼi tiempo ña̱ ni̱xi̱yo ta̱ Jesús nu̱ú ñuʼú yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ta̱ káʼa̱n ña̱ vatá ta su̱ví Jehová (Juan 8:44). Iinlá ta̱ Jesús kúú ta̱ xíni̱va̱ʼa ndáa ki̱ʼva íyo Jehová. Tá ta̱ Ndi̱va̱ʼa níka̱ʼa̱n loʼo kuitíra ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ Jehová, ta̱ Jesús kunda̱a̱va-inira xa̱ʼa̱ña. Soo ta̱yóʼo ni̱xi̱yo tu̱ʼvara ña̱ nda̱kiʼinra tu̱ʼun Jehová ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ra. Ni tá xa̱kunu̱mí kuvira sana ni̱na̱ʼa̱ña ña̱ sa̱ndákoondaʼa̱ Jehová miíra, soo va̱ʼaka chi̱kaa̱-inira ña̱ kuvira nu̱úka ña̱ sandákoondaʼa̱ra Jehová (Mat. 27:46).c
Ndiʼi ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús tá ni̱xi̱yora nu̱ú ñuʼú yóʼo, ni̱na̱ʼa̱ra ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ta̱ káʼa̱n ña̱ vatá ta su̱ví Jehová. (Koto párrafo 13).
“XA̱A̱ SA̱NDÍʼI̱ CHIÑU ÑA̱ XA̱ʼNDAÚN NU̱ÚI̱”
14. ¿Ndáaña va̱ʼa ta̱xi Jehová ndaʼa̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kú ni̱xi̱yo inira?
14 Oración ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús ñuú tá kúma̱níka kuvira ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová: “Xa̱a̱ sa̱ndíʼi̱ chiñu ña̱ xa̱ʼndaún nu̱úi̱”. Ta̱yóʼo xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ mií Jehová taxira ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ra xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kú ná koo-inira (Juan 17:4, 5). Ta saá ni̱xi̱yoña, chi Jehová kǒo nítaxira ña̱ kundikaa̱ ta̱ Jesús ku̱a̱ʼá tiempo nu̱ú ni̱ndu̱xura (Hech. 2:23, 24). Sa̱ndátakurara ta ta̱xira iin chiñu ña̱ ndáyáʼviní ndaʼa̱ra chí ndiví (Filip. 2:8, 9). Tá ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ ta̱ Jesús ki̱xáʼara kúúra Rey ti̱xin Reino Ndióxi̱ chí ndiví. ¿Ndáaña keʼé Reino yóʼo? Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo tá ni̱na̱ʼa̱ra ndáa ki̱ʼva ka̱ʼa̱nyóxíʼin Jehová: “Ná kixaa̱ ki̱vi̱ ña̱ kaʼndachíñún. Ná koo ña̱ kúni̱ miíún, táki̱ʼva íyo chí ndiví, saá ná koo nu̱ú ñuʼú yóʼo” (Mat. 6:10).
15. ¿Ndáaka ña̱ keʼé ta̱ Jesús?
15 Ti̱xin loʼo tiempo, ta̱ Jesús kanitáʼanra xíʼin na̱ sáa̱-ini xíni Ndióxi̱ ta sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa tá ná kixaa̱ ña̱ Armagedón (Apoc. 16:14, 16; 19:11-16). Tasaá sakánara ta̱ Ndi̱va̱ʼa “ini ya̱vi̱ naá”, iin ña̱ ndána̱ʼa̱ kuití kúú ña̱yóʼo nu̱ú kundasira ta kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa kivi keʼéra (Apoc. 20:1-3). Tá ná ndiʼi, ta̱ Jesús kixáʼara kaʼndachíñura ti̱xin mil ku̱i̱ya̱ ta kǒo ku̱a̱chi koo nu̱ú ñuʼú yóʼo ta chindeétáʼanra xíʼin na̱ yiví ña̱ ndoo ku̱a̱china. Sandátakura na̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta ndasalivira nu̱ú iníísaá nu̱ú ñuʼú. Saá kúú ña̱ xi̱nu ña̱ kúni̱ Jehová (Apoc. 21:1-4).
16. ¿Ndáa ki̱ʼva koo ña̱ kutakuyó tá ná ndiʼi ña̱ mil ku̱i̱ya̱ ña̱ kaʼnda chíñu ta̱ Jesús?
16 ¿Ndáa ki̱ʼva koo ña̱ kutakuyó tá ná ndiʼi ña̱ mil ku̱i̱ya̱ ña̱ kaʼndachíñu ta̱ Jesús? Va̱ása kuumiíkayó ku̱a̱chi. Na̱ yiví kǒo xíniñúʼu ndukúkana ña̱ káʼnu-ini xa̱ʼa̱ ku̱a̱china nu̱ú Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ ta̱ Jesús. Kǒo kuniñúʼukayó iin na̱ chindeétáʼan xíʼinyó á iin na̱ su̱tu̱ ña̱ va̱ʼa kuyatinyó nu̱ú Ndióxi̱. Ña̱ xíʼi̱ na̱ yiví ndiʼi-xa̱ʼa̱ña, na̱ ni̱xi̱ʼi̱ ndatakuna ta ndiʼi na̱ koo nu̱ú ñuʼú kǒoka ku̱a̱chi kuumiína (1 Cor. 15:25, 26).
17, 18. a) ¿Ndáaña kuu tá ná ndiʼi kaʼndachíñu ta̱ Jesús ti̱xin mil ku̱i̱ya̱? b) Ta, ¿ndáaña keʼéra tá ná ndiʼi kaʼndachíñura? (1 Corintios 15:24, 28; koto na̱ʼná).
17 ¿Ndáaka ña̱ kuu tá ná ndiʼi kaʼndachíñu ta̱ Jesús ti̱xin mil ku̱i̱ya̱? Nda̱a̱ ni iinna va̱ása kaka-inina ña̱ iin Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱ kúú Jehová ta nda̱kú íyo ña̱ kéʼéra. Chí jardín ña̱ Edén ta̱ Ndi̱va̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ vatá xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ kǒo káʼa̱nra ña̱ nda̱a̱ ta ni va̱ása vií xáʼnda chíñura nu̱ú na̱ yiví ta ni kǒo kúʼvi̱-inira xínirana. Ta nani saá na̱ ndásakáʼnu Jehová ndásayi̱i̱na ki̱vi̱ra ta káʼa̱nna ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ra. Tá ná ndiʼi ña̱ mil ku̱i̱ya̱ nduyi̱i̱ ki̱vi̱ra. Tasaá yiváyó ta̱ íyo chí ndiví ndixa na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó.
18 Tasaá ndiʼi na̱ yiví kunda̱a̱-inina ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ vatáva kúúña. ¿Ndáaña keʼé ta̱ Jesús tá ná ndiʼi kaʼndachíñura? ¿Á keʼéra nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta koora contra xíʼin Jehová? Va̱ása keʼévíra saá (kaʼvi 1 Corintios 15:24, 28). Ta̱ Jesús síínva íyora, ndataxira Reino yóʼo ndaʼa̱ yivára ta taxira ña̱ ná kaʼndachíñura nu̱úra, ta keʼéraña xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inira xínira Jehová.
Ta̱ Jesús íyo tu̱ʼvara ña̱ sandándikóra Reino ndaʼa̱ Jehová tá ná ndiʼi kaʼndachíñura mil ku̱i̱ya̱. (Koto párrafo 18).
19. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱yo ki̱vi̱ Jehová nu̱ú ta̱ Jesús?
19 Vitin kúnda̱a̱-iniyó nda̱chun ta̱xi Jehová ki̱vi̱ra ndaʼa̱ ta̱ Jesús ta ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ra. Ta viíní ke̱ʼéra chiñu yóʼo. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱yo ki̱vi̱ Jehová nu̱ú ta̱ Jesús? Xi̱ndayáʼviní ña̱yóʼo nu̱úra nu̱úka inkaka ña̱ʼa ta nda̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ra ña̱ va̱ʼa nduyi̱i̱ ki̱vi̱ Jehová. Tá ná ndiʼi ña̱ mil ku̱i̱ya̱ ña̱ kaʼndachíñura, íyo tu̱ʼvara ña̱ ndataxira chiñu yóʼo ndaʼa̱ Jehová. ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ra? Ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo nu̱ú inka artículo.
YAA 16 Ná ndasakáʼnuyó Jehová xa̱ʼa̱ se̱ʼera
a Saátu ni̱xi̱yo sava na̱ ángel na̱ ni̱ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ Jehová. Biblia káʼa̱nña ña̱ sava yichi̱ káʼa̱n Jehová, soo na̱ ángel kúú na̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ra (Gén. 18:1-33). Tá kúú, Biblia káʼa̱nña ña̱ mií Jehová kúú ta̱ ta̱xi ley ndaʼa̱ ta̱ Moisés, soo sava versículo káʼa̱nña ña̱ xi̱niñúʼura sava na̱ ángel ña̱ va̱ʼa ta̱xira ña̱yóʼo ndaʼa̱ra (Lev. 27:34; Hech. 7:38, 53; Gál. 3:19; Heb. 2:2-4).
b Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús kivi kutaku na̱ yiví ndiʼi tiempo.
c Koto táʼví ña̱ naní “Pregunta ña̱ kéʼé na̱ káʼvi tutu yóʼo” ña̱ ka̱na nu̱ú Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó abril ku̱i̱ya̱ 2021, página 30 xíʼin 31.