ရောဘတ် ဘွိုင်းလ်

ဘွိုင်းလ်က ချမ်းသာကြွယ်ဝတဲ့မိသားစုကဖြစ်တယ်။ သူ့ကို အိုင်ယာလန် နိုင်ငံ၊ လစ္စမောရဲတိုက်မှာ ၁၆၂၇ ခုနှစ်မှာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး အဲဒီအချိန်ဟာ ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်မှုခေတ် စတင်တော့မယ့်အချိန်ဖြစ်တယ်။ ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်မှုခေတ်မှာ တွေးခေါ်တတ်သူတွေက လူတွေကို နှစ်ပေါင်းများစွာချုပ်ချယ်ထားတဲ့ တရားသေဆုပ်ကိုင်ထားတဲ့ အယူအဆတွေကနေ လွတ်မြောက်အောင်ကူညီဖို့ ကြိုးစားလာကြတယ်။ ဘွိုင်းလ်လည်း တစ်ဖက်တစ်လမ်းက ကူညီပေးခဲ့တယ်။ သူ့ရဲ့အစောပိုင်းနှစ်တွေမှာရေးခဲ့တဲ့ ကိုယ်တိုင်ရေး အတ္ထုပ္ပတ္တိမှာ “စင်ကြယ်တဲ့အကျင့်သီလကို ချစ်မြတ်နိုးသူ” လို့အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ ဖီလာရီတပ်စ်လို့ သူ့ကိုယ်သူ အမည်တပ်ခဲ့တယ်။

အမှန်တရားကိုသိချင်တဲ့ ဘွိုင်းလ်ရဲ့စိတ်ပြင်းပြမှုက သိလာသမျှ တခြားသူတွေကို ပြန်ဝေမျှချင်တဲ့စိတ်ပြင်းပြမှုနဲ့ ထပ်တူထပ်မျှပါပဲ။ ဒီလိုနဲ့ သူဟာ အရေးသွက်တဲ့ စာရေးဆရာဖြစ်လာတယ်။ သူ့အရေးအသားတွေက နာမည်ကြီး သိပ္ပံပညာရှင် ဆာ အိုင်းဇက် နယူတန်အပါအဝင် သူနဲ့တစ်ခေတ်တည်း အသက်ရှင်ခဲ့သူတွေအပေါ် များစွာသြဇာသက်ရောက်ခဲ့တယ်။ ၁၆၆၀ ပြည့်နှစ်မှာတည်ထောင်ခဲ့ပြီး ယနေ့အထိ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၊ လန်ဒန်မြို့မှာရှိနေတဲ့ တော်ဝင်အသင်း (သိပ္ပံပညာဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု) ကိုစတင်ခဲ့သူတွေထဲမှာ သူလည်းပါတယ်။

ထူးချွန်တဲ့သိပ္ပံပညာရှင်

ဘွိုင်းလ်ကို ဓာတုဗေဒဖခင်ကြီးအဖြစ် ဖော်ပြကြတယ်။ သူဟာ အဲဒီခေတ်က ဖိုထိုးတဲ့အဂ္ဂိရတ်ဆရာတွေနဲ့ လုံး၀မတူဘူး။ သူတို့တွေက တွေ့ ရှိလာရာတွေကို လျှို့ဝှက်ထားကြတယ် ဒါမှမဟုတ် တခြားသူတွေနားမလည်နိုင်တဲ့အသုံးအနှုန်းတွေနဲ့ ရေးသားကြတယ်။ ဘွိုင်းလ်ကျတော့ တွေ့ ရှိလာသမျှကို အသေးစိတ် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ရေးသားထုတ်ဝေတယ်။ ခေတ်အဆက်ဆက်တည်ရှိလာတဲ့ မှန်းဆချက်တွေကို မျက်စိစုံမှိတ်လက်ခံမယ့်အစား လက်တွေ့စမ်းသပ်ပြီး အမှန်တရားကို ဖော်ထုတ်တယ်။

ဒြပ်ဝတ္တုတွေဟာ အမှုန်တွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတယ်။ ဖွဲ့စည်းပုံဖွဲ့စည်းနည်းမတူတဲ့အတွက် မတူညီတဲ့ဒြပ်ဝတ္တုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာတယ်ဆိုတဲ့အယူအဆကို ဘွိုင်းလ်ရဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေက ထောက်ခံတယ်။

ဘွိုင်းလ်ရဲ့ သိပ္ပံဆိုင်ရာ သုတေသနပြုချက်တွေကို သူ့ရဲ့ နာမည်ကြီးစာအုပ် (The Sceptical Chymist) မှာ အနှစ်ချုပ်ဖော်ပြထားတယ်။ သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ မာနမကြီးသင့်ဘူး၊ တစ်ယူသန်မဆန်သင့်ဘူး၊ အမှားတွေကို လိုလိုလားလားဝန်ခံသင့်တယ်လို့ အဲဒီစာအုပ်မှာ သူ ဖော်ပြထားတယ်။ ကိုယ့်အယူအဆပဲမှန်တယ်လို့ထင်နေသူတွေကို ကိုယ်လက်ခံထားတာက တကယ်မှန်ကန်တဲ့အရာလား ဒါမှမဟုတ် မှန်တယ်လို့ ကိုယ်ထင်နေတာလားဆိုတာ ဂရုတစိုက်စစ်ဆေးပါဆိုပြီး ဘွိုင်းလ် အလေးအနက်တိုက်တွန်းတယ်။

ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်သူ

ဘုရားသခင်ကို ယုံကြည်ခြင်းနဲ့ပတ်သက်ရင်လည်း ဘွိုင်းလ်က အလားတူ ဆန်းစစ်ခဲ့တယ်။ စကြဝဠာအကြောင်း၊ သက်ရှိတွေဟာ အံ့ဩစရာကောင်းတဲ့နည်းတွေနဲ့ ပြုလုပ်ခံထားရကြောင်း သူတွေ့ ရှိလာတဲ့အတွက် ဒီအရာတွေကို ဒီဇိုင်းရေးဆွဲတဲ့ ဖန်ဆင်းရှင်ရှိရမယ်လို့ သူယုံကြည်တယ်။ ဒါကြောင့် သူ့ခေတ်က ပညာတတ်လူတန်းစားမှာ ပျံ့နှံ့လာနေတဲ့ ဘုရားမဲ့အယူကို သူငြင်းပယ်ခဲ့တယ်။ ရိုးရိုးသားသား ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်သူတစ်ယောက်ဆိုရင် ဘုရားရှိတယ်ဆိုတာ ယုံကိုယုံလိမ့်မယ်လို့ ဘွိုင်းလ် ကောက်ချက်ချတယ်။

ဒါပေမဲ့ စစ်မှန်တဲ့အသိပညာရရှိဖို့ဆိုရင် လူ့ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်မှုတစ်ခုတည်းနဲ့ မရနိုင်ဘူး။ ဘုရားသခင် တစ်နည်းနည်းနဲ့ ဖွင့်ပြမှရနိုင်မယ်လို့ သူမြင်တယ်။ ဘုရားသခင့်တရားစကားတော်ဖြစ်တဲ့ သမ္မာကျမ်းစာက ဘုရားသခင့်ဖွင့်ပြမှုဖြစ်တယ်လို့ သူဆိုတယ်။

လူအများစုက သမ္မာကျမ်းစာသွန်သင်ချက်တွေနဲ့ စိမ်းနေတာ၊ သူတို့ရဲ့ဘာသာရေးယုံကြည်ချက်အတွက် ခိုင်လုံတဲ့အခြေခံအကြောင်းရင်း မရှိတာတွေကို မြင်တဲ့အခါ ဘွိုင်းလ် စိတ်မကောင်းဖြစ်မိတယ်။ မိဘတွေယုံကြည်လို့၊ ကိုယ့်ဒေသကလူတွေယုံကြည်လို့ဆိုတဲ့ အကြောင်းရင်းနဲ့ဆိုရင် အဲဒီလူရဲ့ယုံကြည်ချက်က မှန်တယ်လို့ ဘယ်လိုလုပ် ပြောနိုင်မလဲဆိုပြီး သူမေးခွန်းထုတ်တယ်။ ဘွိုင်းလ်ဟာ သမ္မာကျမ်းစာအသိပညာကို လူတွေပိုသိလာအောင် ကူညီပေးချင်တဲ့ဆန္ဒ ပြင်းပြလာတယ်။

ဒါနဲ့ သမ္မာကျမ်းစာကို ဘာသာစကားများစွာနဲ့ ထုတ်ဝေနိုင်အောင် ငွေကြေး ထောက်ပံ့တော့တယ်။ ဘွိုင်းလ်အကူအညီနဲ့ ထုတ်ဝေခဲ့တဲ့ ဘာသာစကားတွေထဲမှာ မြောက်အမေရိက တိုင်းရင်းသားဘာသာစကားတွေ၊ အာရဗီ၊ အိုင်ယာလန်၊ မလေးနဲ့ တူရကီဘာသာစကားတွေပါဝင်တယ်။ ရောဘတ် ဘွိုင်းလ်ဟာ ထူးချွန်ပေမဲ့ နှိမ့်ချတယ်၊ ကိစ္စရပ်တိုင်းအတွက် အမှန်တရားကို မနားမနေရှာဖွေပြီး ဒီအမှန်တရားတွေကို တခြားသူတွေသိအောင် ကူညီပေးလိုတယ်ဆိုတာ သူ့လုပ်ရပ်တွေက ဖော်ပြပါတယ်။