အခန်း ကိုး

ကမ္ဘာကို မည်သူ အုပ်ချုပ်မည်နည်း

၁-၃။ ဗေလရှာဇာ နန်းစံပထမနှစ်တွင် ဒံယေလမြင်ရသည့် အိပ်မက်နှင့် ရူပါရုံတို့အကြောင်း ဖော်ပြပါ။

ဒံယေလ၏ ဆွဲဆောင်အားကောင်းသော ပရောဖက်ပြုချက်က ယခု ကျွန်ုပ်တို့ကို ဗာဗုလုန်ရှင်ဘုရင် ဗေလရှာဇာ နန်းစံပထမနှစ်သို့ နောက်ကြောင်းပြန်သွားစေသည်။ ဒံယေလသည် ဗာဗုလုန်တွင် နယ်နှင်ခံတစ်ဦးအဖြစ် နေထိုင်ခဲ့သည်မှာ ကြာမြင့်ပြီဖြစ်သော်လည်း ယေဟောဝါအပေါ်ထားရှိသည့် သမာဓိသစ္စာသည် မည်သည့်အခါမျှ ယိမ်းယိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ချေ။ ယခု အသက် ၇၀ ကျော်ရှိပြီဖြစ်သည့် ဤသစ္စာရှိပရောဖက်သည် “သလွန်ပေါ်၌ အိပ်မက်နှင့် မနောရူပါရုံများ” ကိုမြင်ရ၏။ ၎င်းရူပါရုံများသည် သူ့အား အထိတ်တလန့် ဖြစ်စေခဲ့သည်။—ဒံယေလ ၇:၁၊ ၁၅၊ သမ္မာ။

^၂ ဒံယေလက ဤသို့ဆိုမြည်လေ၏– “ကောင်းကင်လေးမျက်နှာမှ လေပြင်းများသည် မဟာသမုဒ္ဒရာပေါ်၌ တိုက်ဝှေ့သဖြင့်၊ သဏ္ဌာန်ချင်းမတူသော သားရဲကြီးလေးကောင်သည် သမုဒ္ဒရာထဲမှ တက်လာကြ၏။” ထူးခြားလှသည့် သားရဲကြီးများပါတကား! ပထမအကောင်ကား အတောင်ပါသောခြင်္သေ့ဖြစ်ပြီး ဒုတိယအကောင်ကား ဝက်ဝံနှင့်တူ၏။ ၎င်းနောက် အတောင်လေးခု၊ ဦးခေါင်းလေးလုံးပါသော ကျားသစ် တက်လာ၏! အလွန့်အလွန် ခွန်အားကြီးမားသည့် စတုတ္ထသားရဲကား ကြီးသောသံသွားနှင့် ဦးချိုဆယ်ချောင်းရှိ၏။ ထိုဦးချိုဆယ်ချောင်းအလယ်မှ “လူမျက်စိကဲ့သို့သော မျက်စိ” နှင့် “ကြီးစွာသောအရာများကို ပြောတတ်သောနှုတ်” ပါရှိသည့်ဦးချို “ငယ်” တစ်ချောင်း ပေါ်ထွက်လာ၏။—ဒံယေလ ၇:၂-၈၊ သမ္မာ။

^၃ ၎င်းနောက် ဒံယေလ၏ရူပါရုံသည် ကောင်းကင်အခြင်းအရာများထံသို့ ရောက်ရှိသွားသည်။ ကောင်းကင်တရားရုံးတွင် အသက်ကြီးရင့်သူတစ်ပါးသည် တရားသူကြီးအဖြစ် ပလ္လင်တော်ပေါ်တွင် ခမ်းနားထည်ဝါစွာ စံနေတော်မူ၏။ ‘အထောင်အသောင်းသောသူတို့သည် အမှုတော်ကိုဆောင်ရွက်၍၊ ကုဋေသင်္ချေတို့သည်လည်း ရှေ့တော်၌ခစားနေကြ၏။’ သားရဲတို့ကို အကျိုးယုတ်သော စီရင်ချက်ချ၍ ၎င်းတို့ထံမှ အုပ်စိုးခွင့်အာဏာကို ရုပ်သိမ်းပြီးလျှင် စတုတ္ထသားရဲကို ဖျက်ဆီးလေ၏။ “လူအမျိုးမျိုး၊ တိုင်းနိုင်ငံအစုစု၊ ဘာသာစကားအသီးသီး” တို့ကိုအုပ်စိုးရသည့် ထာဝရအာဏာစက်ကို “လူ့သားနှင့်တူသောသူတစ်ဦး” အား အပ်နှင်းလေ၏။—ဒံယေလ ၇:၉-၁၄၊ ကဘ။

၄။ (က) ဒံယေလသည် ယုံကြည်စိတ်ချရသော အချက်အလက်တို့ကို မည်သူ့ထံ စုံစမ်းမေးမြန်းသနည်း။ (ခ) ထိုညတွင် ဒံယေလ မြင်ရကြားရသမျှသည် ကျွန်ုပ်တို့အဖို့ အဘယ်ကြောင့် အရေးကြီးသနည်း။

^၄ “ငါဒံယေလသည်၊ ယင်းအတွက်ကြောင့် ကိုယ်တွင်း၌ စိတ်ဝိညာဉ်ပူပန်၍၊ မနောရူပါရုံများသည် ငါ့အားထိတ်လန့်စေ၏” ဟူ၍ ဒံယေလဆို၏။ သို့နှင့် “မြင်လေသမျှနှင့်ပတ်သက်သည့် ယုံကြည်စိတ်ချရသော အချက်အလက်တို့ကို” ကောင်းကင်တမန်တစ်ပါးထံ စုံစမ်းမေးမြန်းရာ ကောင်းကင်တမန်ကလည်း “ထိုအမှုအရာတို့၏ အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို” ဖော်ပြလေ၏။ (ဒံယေလ ၇:၁၅-၂၈၊ ကဘ) ထိုညတွင် ဒံယေလ မြင်ရ၊ ကြားရသည့်အရာတို့သည် “လူ့သားနှင့်တူသောသူတစ်ဦး” အား “လူအမျိုးမျိုး၊ တိုင်းနိုင်ငံအစုစု၊ ဘာသာစကားသီးသီး” တို့ကို အုပ်စိုးရသောအာဏာစက် အပ်နှင်းသည့် ကျွန်ုပ်တို့ခေတ်တိုင်အောင် အနာဂတ် ကမ္ဘာ့အခြင်းအရာများကို ပုံကြမ်းဖော်ပြထားသောကြောင့် ၎င်းတို့ကို ကျွန်ုပ်တို့ အထူးစိတ်ဝင်စားကြသည်။ ဘုရားသခင့်နှုတ်ကပါဌ်စကားတော် ဘုရားသခင့်နှုတ်ကပါဌ်တော်နှင့် ဝိညာဉ်တော်၏ အကူအညီဖြင့် ၎င်းပရောဖက်ပြုချက်ဆိုင်ရာ ရူပါရုံများ၏အဓိပ္ပာယ်ကို ကျွန်ုပ်တို့လည်း နားလည်နိုင်ပါသည်။a

ပင်လယ်ထဲမှတက်လာသော သားရဲလေးကောင်

၅။ လေပြင်းတိုက်ဝှေ့သည့် ပင်လယ်ကား အဘယ်အရာကို အမှတ်သင်္ကေတပြုသနည်း။

^၅ “သားရဲကြီးလေးကောင်သည် ပင်လယ်ထဲမှ တက်လာကြ၏” ဟုဒံယေလဆို၏။ (ဒံယေလ ၇:၃၊ ကဘ) လေပြင်းတိုက်ဝှေ့သည့် ပင်လယ်ကား အဘယ်အရာကို အမှတ်သင်္ကေတပြုသနည်း။ နှစ်ပေါင်းများစွာလွန်ပြီးနောက် တမန်တော်ယောဟန်သည် ခေါင်းခုနစ်လုံးရှိသည့် သားရဲတစ်ကောင် “ပင်လယ်” ထဲမှတက်လာသည်ကို မြင်ခဲ့ရ၏။ ၎င်းပင်လယ်သည် “လူအမျိုးမျိုး၊ လူမျိုးအစုစု၊ တိုင်းနိုင်ငံအသီးသီးနှင့် ဘာသာစကားအပြားပြား” ဖြစ်ကြသည့် ဘုရားသခင်နှင့်စိမ်းကားသော ဧရာမလူထုကြီးကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ထို့ကြောင့် ပင်လယ်ဆိုသည်မှာ ဘုရားသခင်နှင့်စိမ်းကားသည့် လူသားထုတစ်ရပ်လုံးအတွက် သင့်လျော်သည့် အမှတ်သင်္ကေတဖြစ်ပေသည်။—ဗျာဒိတ် ၁၃:၁၊ ၂; ၁၇:၁၅၊ ကဘ; ဟေရှာယ ၅၇:၂၀။

၆။ သားရဲလေးကောင်သည် အဘယ်အရာကို ပုံဆောင်သနည်း။

^၆ ဘုရားသခင့် ကောင်းကင်တမန်က “ဤသားရဲကြီးလေးကောင်ကား မြေကြီးတွင် ပေါ်လတ္တံ့သော ဘုရင်လေးပါးဖြစ်၏” ဟုဆိုသည်။ (ဒံယေလ ၇:၁၇၊ သမ္မာ) ကောင်းကင်တမန်က ဒံယေလမြင်သည့် သားရဲလေးကောင်သည် “ဘုရင်လေးပါး” ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာဆိုသဖြင့် ဤသားရဲတို့သည် ကမ္ဘာ့အာဏာစက်များကို အမှတ်သညာပြုသည်။ သို့သော် အဘယ် အာဏာစက်များနည်း။

၇။ (က) သမ္မာကျမ်းစာ ဖွင့်ဆိုသူအချို့က ဒံယေလ၏ အိပ်မက်-ရူပါရုံမှ သားရဲလေးကောင်နှင့် နေဗုခဒ်နေဇာ၏ အိပ်မက်ထဲမှ ရုပ်တုကြီးတို့နှင့်စပ်လျဉ်း၍ မည်သို့ပြောဆိုကြသနည်း။ (ခ) ရုပ်တု၏ သတ္တုအစိတ်အပိုင်း လေးပိုင်းသည် အဘယ်အရာကို အသီးသီးကိုယ်စားပြုသနည်း။

^၇ သမ္မာကျမ်းစာ ဖွင့်ဆိုသူတို့က ဒံယေလ၏ သားရဲလေးကောင် ရူပါရုံကို နေဗုခဒ်နေဇာ၏ ရုပ်တုကြီးအိပ်မက်နှင့် အများအားဖြင့် ဆက်စပ်ဖော်ပြကြသည်။ သာဓကအနေနှင့်၊ ဖွင့်ဆိုသူ၏ သမ္မာကျမ်းစာဋီကာ က “[ဒံယေလ] အခန်းကြီး ၇ သည် အခန်းကြီး ၂ နှင့်အလားတူဖြစ်သည်” ဟုဖော်ပြသည်။ ဝစ်ကလစ်ဖ် သမ္မာကျမ်းစာဋီကာ က “တစ်ခုပြီးတစ်ခု ဆက်တိုက်ပေါ်ထွန်းသည့် လူမျိုးခြားနိုင်ငံ လေးခုနှင့်ပတ်သက်၍ ဤတွင် [ဒံယေလ အခန်းကြီး ၇] ပါရှိသည့်အချက်သည် [ဒံယေလ] အခန်းကြီး ၂ မှသုံးသပ်ချက်နှင့် အတူတူပင်ဖြစ်ကြောင်း ယေဘုယျအားဖြင့် သဘောတူလက်ခံကြသည်” ဟူ၍ဆို၏။ နေဗုခဒ်နေဇာ၏ အိပ်မက်ထဲမှ သတ္တုလေးမျိုးဖြင့် ကိုယ်စားပြုဖော်ပြထားသည့် ကမ္ဘာ့အာဏာစက်လေးခုမှာ ဗာဗုလုန်အင်ပါယာ (ရွှေဦးခေါင်း)၊ မီးဒီးယား-ပါးရှား (ငွေရင်ဘတ်နှင့်လက်နှစ်ဖက်)၊ ဂရိ (ကြေးနီဝမ်းဗိုက်နှင့်ပေါင်)၊ ရောမအင်ပါယာ (သံခြေထောက်) တို့ဖြစ်ကြသည်။b (ဒံယေလ ၂:၃၂၊ ၃၃) ဤနိုင်ငံတို့သည် ဒံယေလမြင်ရသည့် သားရဲကြီးလေးကောင်နှင့် မည်သို့ဆင်တူကြောင်းကို ကြည့်ကြပါစို့။

ခြင်္သေ့ကဲသို့ ကြမ်းကြုတ်၍ လင်းယုန်ကဲ့သို့ လျင်မြန်၏

၈။ (က) ပထမသားရဲအကြောင်း ဒံယေလ မည်သို့ဖော်ပြသနည်း။ (ခ) ပထမသားရဲက အဘယ်အင်ပါယာကို ကိုယ်စားပြုသနည်း။ ယင်းသည် ခြင်္သေ့ကဲ့သို့ မည်သို့ပြုမူသနည်း။

^၈ ဒံယေလမြင်ရသည့် သားရဲတို့သည် ထူးခြားလှသည်တကား! ပထမတစ်ကောင်အကြောင်း ဤသို့ဆို၏– “ပထမသားရဲကား ခြင်္သေ့နှင့်တူလျက် လင်းယုန်အတောင်ရှိ၏။ ငါကြည့်ရှုနေစဉ် သူ၏အတောင်ကိုနုတ်ပြီးလျှင် မြေမှချီကြွစေ၍ လူကဲ့သို့ ခြေစုံရပ်လျက် လူ့နှလုံးကိုလည်း သူ့အားပေး၏။” (ဒံယေလ ၇:၄၊ ကဘ) ဤသားရဲသည် ရုပ်တုကြီး၏ ရွှေဦးခေါင်းဖြင့် ကိုယ်စားပြုသည့် အုပ်စိုးခွင့်အာဏာဖြစ်သော ဗာဗုလုန် ကမ္ဘာ့အာဏာစက် (ဘီ.စီ.အီး. ၆၀၇-၅၃၉ ခုနှစ်) ကိုပုံဆောင်သည်။ ဗာဗုလုန်သည် အသားစားသားရဲ “ခြင်္သေ့” ကဲ့သို့ ဘုရားသခင့်လူမျိုးတော် အပါအဝင် တိုင်းနိုင်ငံများကို ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်စွာ ကိုက်စားလေ၏။ (ယေရမိ ၄:၅-၇; ၅၀:၁၇) လင်းယုန်အတောင် ပါရှိသည့်အလား ဤ “ခြင်္သေ့” သည် အရှိန်အဟုန်နှင့် ကျူးကျော်သိမ်းပိုက် အောင်ပွဲခံ၏။—မြည်တမ်းစကား ၄:၁၉; ဟဗက္ကုတ် ၁:၆-၈။

၉။ ခြင်္သေ့ကဲ့သို့သော ဤသားရဲသည် အဘယ်ပြောင်းလဲမှုများ ကြုံခဲ့ရသနည်း။ ဤပြောင်းလဲမှုများက ၎င်းသားရဲအပေါ် မည်သည့်သက်ရောက်မှုများ ရှိစေခဲ့သနည်း။

^၉ အတန်ကြာသော်၊ အတောင်ပါသော ဤထူးဆန်းသည့်ခြင်္သေ့သည် အတောင် “နုတ်” ခံရ၏။ ဗေလရှာဇာ အုပ်ချုပ်မှုသက်တမ်း ကုန်ဆုံးလုနီးချိန်တွင် ဗာဗုလုန်သည် အောင်နိုင်မှုအရှိန် လျော့ကျပြီး ခြင်္သေ့ကဲ့သို့ တိုင်းနိုင်ငံများအပေါ် လွှမ်းမိုးကြီးစိုးမှုလည်း ကျဆင်းသွား၏။ ခြေစုံရပ်သည့် လူတစ်ဦးထက် လျင်မြန်ခြင်းမရှိတော့ချေ။ “လူ့နှလုံး” ကိုရသဖြင့် အင်အားချည့်နဲ့လာ၏။ ဗာဗုလုန်သည် “ခြင်္သေ့နှလုံး” ပျောက်ကွယ်သွားသဖြင့် ‘တောသားရဲတို့ဘောင်တွင်’ ဘုရင်တစ်ဆူကဲ့သို့ ပြုမူနိုင်စွမ်း မရှိတော့ချေ။ (၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၁၇:၁၀; မိက္ခာ ၅:၈ နှိုင်းယှဉ်။) သူ့ကို အခြားသားရဲကြီးတစ်ကောင်က နှိမ်နင်းလိုက်လေ၏။

ဝက်ဝံကဲ့သို့ ငမ်းငမ်းတက်စား၏

၁၀။ “ဝက်ဝံ” သည် အဘယ်မင်းဆက်ကို အမှတ်သင်္ကေတပြုသနည်း။

^၁၀ “ကြည့်လော့၊ ဝက်ဝံနှင့်တူသော ဒုတိယသားရဲ နောက်တစ်ကောင်ကို ငါမြင်၏။ ကိုယ်တစ်ဖက်ကိုကြွလျက်၊ ပါးစပ်၌ နံရိုးသုံးချောင်းကို သွားဖြင့်ကိုက်ချီလျက်ရှိ၏။ ထိုသားရဲအား ‘ထ၍ အသားများစွာကို ကိုက်စားလော့’ ဟုပြောဆိုကြ၏။” (ဒံယေလ ၇:၅၊ ကဘ) “ဝက်ဝံ” ဖြင့်အမှတ်သင်္ကေတပြုသည့် ဤဘုရင်မှာ ရုပ်တုကြီး၏ ငွေရင်ပတ်နှင့်လက်နှစ်ဖက် ကိုယ်စားပြုသည့် မီးဒီးယား-ပါးရှား မင်းဆက် (ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၉-၃၃၁ ခုနှစ်) ပင်ဖြစ်၏။ ၎င်းမင်းဆက်သည် မီးဒီးယားလူမျိုး ဒါရိမင်းနှင့် မဟာကုရုမင်းတို့ဖြင့် အစပြု၍ တတိယ ဒါရိမင်းလက်ထက်တွင် ကုန်ဆုံးသည်။

၁၁။ သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသော ဝက်ဝံသည် ကိုယ်တစ်ဖက်ကို ကြွလျက်ရှိခြင်း၊ ပါးစပ်တွင် နံရိုးသုံးချောင်း ကိုက်ချီထားခြင်းတို့သည် အဘယ်အဓိပ္ပာယ်ရှိသနည်း။

^၁၁ သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသော ဤဝက်ဝံသည် “ကိုယ်တစ်ဖက်ကို ကြွလျက်” ရှိသဖြင့် တိုင်းနိုင်ငံများကို တိုက်ခိုက်နှိမ်နင်း၍ ကမ္ဘာ့အာဏာစက်ကို ထိန်းသိမ်းရန် အသင့်ပြင်ဆင်ထားကြောင်း ပြသဟန်တူသည်။ သို့တည်းမဟုတ် ဤအနေအထားသည် ပါးရှားမင်းဆက်က တစ်ဦးတည်းသော မီးဒီးယားဘုရင် ဒါရိမင်းအပေါ် အထက်စီးရမည့်အကြောင်းကို ပြသ,လို၍လည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ဝက်ဝံ၏သွားဖြင့် ကိုက်ချီထားသည့် နံရိုးသုံးချောင်းမှာ ၎င်းတိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်သည့် ဦးတည်ရာအရပ်သုံးမျက်နှာကို ရည်ညွှန်းသည့်သဘော ဖြစ်နိုင်သည်။ မီးဒီးယား-ပါးရှား “ဝက်ဝံ” သည် မြောက်ဘက်သို့ချီတက်၍ ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၉ ခုနှစ်တွင် ဗာဗုလုန်ကိုသိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ထို့နောက် အနောက်အရပ်သို့ အာရှမိုင်းနားကို ကျော်ဖြတ်၍ သရေးစ်နိုင်ငံအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်သည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဤ “ဝက်ဝံ” သည် တောင်မျက်နှာသို့ချီတက်၍ အီဂျစ်ကို အောင်နိုင်လိုက်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် သုံးဂဏန်းသည် သည်းထန်မှုပြင်းအားကို သင်္ကေတပြုသဖြင့် နံရိုးသုံးချောင်းသည် သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသည့်ဝက်ဝံ၏ အောင်နိုင်လိုသည့် လောဘဇောကို အလေးပေးလို၍လည်း ဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။

၁၂။ “ထ၍ အသားများစွာကို ကိုက်စားလော့” ဟူသောအမိန့်ကို သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသည့် ဝက်ဝံနာခံခြင်းမှ အဘယ်အကျိုးရလဒ်များ ဖြစ်ထွန်းခဲ့သနည်း။

^၁၂ ဤ “ဝက်ဝံ” သည် “ထ၍ အသားများစွာကို ကိုက်စားလော့” ဟူသောစကားနှင့်အညီ တိုင်းနိုင်ငံများကို ရုတ်ခြည်း ချင်းနင်းတိုက်ခိုက်လေ၏။ ဘုရားသခင့် အလိုတော်နှင့်အညီ ဗာဗုလုန်ကို သိမ်းသွင်းလိုက်ခြင်းဖြင့် မီးဒီးယား-ပါးရှားသည် ယေဟောဝါ၏ လူမျိုးတော်အတွက် ကြီးမားစွာ အကျိုးဆောင်နိုင်သည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိလာသည်။ ထိုအတိုင်းပင် ပြုခဲ့လေ၏။ (စာမျက်နှာ ၅၃ မှ “သည်းခံခြင်းတရားရှိသည့် ဧကရာဇ်မင်းတစ်ပါး” ရှု။) မဟာကုရုမင်းကြီး၊ ပထမမြောက် ဒါရိမင်း (မဟာဒါရိမင်းကြီး) နှင့် ပထမမြောက် အာတဇေရဇ်မင်းတို့အားဖြင့် မီးဒီးယား-ပါးရှားသည် ဗာဗုလုန်ရောက် ဂျူးသုံ့ပန်းများကို လွတ်မြောက်စေပြီး သူတို့အား ယေဟောဝါ၏ ဗိမာန်တော် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန်နှင့် ယေရုရှလင်မြို့ရိုးပြင်ဆင်ရန် အကူအညီပေးခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် မီးဒီးယား-ပါးရှားသည် စီရင်စုနယ် ၁၂၇ နယ်ကိုအုပ်စိုးလေ၏။ မိဖုရား ဧသတာ၏ကြင်ရာတော် အာရွှေရုမင်း (ပထမမြောက် ဇားခ်စိဇ်) သည် ‘အိန္ဒိယပြည်မှစ၍ ကုရှပြည်တိုင်အောင် အစိုးရသောဘုရင်’ ဖြစ်ခဲ့သည်။ (ဧသတာ ၁:၁) သို့ရာတွင် သားရဲနောက်တစ်ကောင် ပေါ်ထွက်လာသည်ကို လှမ်းမြင်နေရလေပြီ။

အတောင်ရှိသော ကျားသစ်ကဲ့သို့ လျင်မြန်၏

၁၃။ (က) တတိယသားရဲကား အဘယ်အရာကို အမှတ်သင်္ကေတပြုသနည်း။ (ခ) တတိယသားရဲ၏ အရှိန်အဟုန်နှင့် ၎င်းပိုင်စိုးသည့် နယ်ပယ်ဒေသနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အဘယ်အကြောင်း ပြောနိုင်သနည်း။

^၁၃ တတိယသားရဲသည် “ကျားသစ်နှင့်တူလျက်၊ ကျောကုန်း၌ ပျံတတ်သောသတ္တဝါ၏ အတောင်လေးခုရှိ၏။ ၎င်းသားရဲ၌ ဦးခေါင်းလေးလုံးပါရှိပြီး သူ့အား အုပ်စိုးခွင့်အာဏာ အပ်ပေး၏။” (ဒံယေလ ၇:၆၊ ကဘ) အတောင်လေးခု၊ ဦးခေါင်းလေးလုံးပါရှိသည့် ဤကျားသစ်သည် နေဗုခဒ်နေဇာ၏ အိပ်မက်ထဲမှ ရုပ်တုကြီး၏ ဝမ်းပိုက်နှင့်ပေါင်နှစ်ဖက်ကဲ့သို့ပင် မဟာအလက်ဇန္ဒားမှ အစပြုသည့် မက်ဆီဒိုးနီးယား၊ သို့မဟုတ် ဂရိကို အမှတ်သင်္ကေတပြုသည်။ အလက်ဇန္ဒားသည် ကျားသစ်တစ်ကောင်၏ ပေါ့ပါးလျင်မြန်သော အဟုန်မျိုးဖြင့် အာရှမိုင်းနားကိုဖြတ်၍ တောင်ဘက် အီဂျစ်ပြည်သို့လည်းကောင်း၊ ထို့နောက် အိန္ဒိယပြည်၏ အနောက်ဘက် နယ်နိမိတ်တိုင်အောင်လည်းကောင်း ချီတက်သိမ်းပိုက်လေ၏။ (ဟဗက္ကုတ် ၁:၈ နှိုင်းယှဉ်။) ၎င်း၏ ပိုင်နက်နယ်ပယ်ထဲတွင် မက်ဆီဒိုးနီးယား၊ ဂရိနှင့် ပါးရှားအင်ပါယာတို့ ပါဝင်သဖြင့် “ဝက်ဝံ” ၏ပိုင်နက်နယ်ပယ်ထက် ကျယ်ဝန်း၏။—စာမျက်နှာ ၅၄ မှ “ကမ္ဘာကို လွှမ်းမိုးကြီးစိုးခဲ့သည့် နုပျိုသောဘုရင်တစ်ပါး” ရှု။

၁၄။ “ကျားသစ်” သည် မည်သို့ ခေါင်းလေးလုံးဖြစ်လာသနည်း။

^၁၄ ဘီ.စီ.အီး. ၃၂၃ ခုနှစ်တွင် အလက်ဇန္ဒား အနိစ္စရောက်ပြီးနောက် “ကျားသစ်” သည် ဦးခေါင်းလေးလုံးဖြစ်လာသည်။ သူ၏ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးလေးဦးသည် နိုင်ငံပိုင်နက်ကို တသီးတခြားခွဲ၍ သူ၏အရိုက်အရာကို ဆက်ခံကြသည်။ စီလူးကာ့စ်က မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနှင့် ဆီးရီးယားနယ်တို့ကို သိမ်းပိုက်၏။ တော်လမီက အီဂျစ်နှင့် ပါလက်စတိုင်းနယ်တို့ကို ထိန်းချုပ်၏။ လိုင်ဆင်းမကာ့စ်က အာရှမိုင်းနားနှင့် သရေးစ်နယ်တို့ကို အုပ်စိုး၍ ကစဲန်းဒါးက မက်ဆီဒိုးနီးယားနှင့် ဂရိနယ်တို့ကိုရရှိ၏။ (စာမျက်နှာ ၅၇ မှ “ကြီးမားကျယ်ပြန့်သည့် နိုင်ငံတော်ကြီးတစ်ခု ပြိုကွဲခြင်း” ရှု။) ၎င်းနောက် အသစ်သော ခြိမ်းခြောက်မှုအန္တရာယ်တစ်ရပ် ပေါ်ထွက်လာသည်။

တစ်မူထူးခြား၍ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသော သားရဲ

၁၅။ (က) စတုတ္ထသားရဲအကြောင်း ဖော်ပြပါ။ (ခ) စတုတ္ထသားရဲသည် အဘယ်အရာကို အမှတ်သင်္ကေတပြုသနည်း။ ၎င်းသည် လမ်းခရီးတွင် ရှိရှိသမျှအရာများကို မည်သို့ ချေမွကိုက်စားခဲ့သနည်း။

^၁၅ ဒံယေလက စတုတ္ထသားရဲသည် “ကြောက်မက်ထိတ်လန့်ဖွယ်ကောင်း၍ အလွန့်အလွန် ခွန်အားကြီးမား” ကြောင်းဖော်ပြသည်။ ဤသို့ဆက်၍ဆို၏– “၎င်း၌ ကြီးသောသံသွားရှိ၏။ ကိုက်စားခြေမွ၍ ကျန်ကြွင်းရာများကို ခြေဖြင့်နင်းခြေ၏။ ၎င်းသည် အရင်သားရဲ ရှိသမျှနှင့်လည်း ခြားနား၍၊ ဦးချိုဆယ်ချောင်းရှိ၏။” (ဒံယေလ ၇:၇၊ ကဘ) ထိတ်လန့်ဖွယ်ကောင်းသော ဤသားရဲသည် ရောမနိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေးအာဏာစက်အနေနှင့် စတင်ပေါ်ထွန်းသည်။ ရောမသည် ဂရိအင်ပါယာ၏ ဟေလင်းနစ်ဒေသကြီးလေးခုကို တစ်စတစ်စ သိမ်းသွင်းပြီးလျှင် ဘီ.စီ.အီး. ၃၀ ပြည့်နှစ်ရောက်သော် သမ္မာကျမ်းစာ ပရောဖက်ပြုချက်ဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့အာဏာစက် နောက်တစ်ခုအနေနှင့် ပေါ်ထွန်းလာသည်။ ရောမအင်ပါယာသည် ရန်စွယ်မှန်သမျှကို နှိမ်နင်းပြီးနောက် ဗြိတိသျှကျွန်းစုမှစ၍ ဥရောပဒေသများစွာ၊ မြေထဲပင်လယ်ဒေသတစ်ဝိုက်နှင့် ဗာဗုလုန်ကိုကျော်၍ ပါးရှားပင်လယ်ကွေ့တိုင်အောင် ကျယ်ဝန်းသည့်ဒေသကြီးကို လွှမ်းခြုံသည်အထိ ကြီးမားကျယ်ပြန့်လာသည်။

၁၆။ စတုတ္ထသားရဲနှင့်ပတ်သက်၍ ကောင်းကင်တမန်က အဘယ်အကြောင်းအချက်များ ဖော်ပြသနည်း။

^၁၆ ဒံယေလသည် “အလွန်ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသော” ဤသားရဲ၏အဓိပ္ပာယ်ကို သိလိုသဖြင့် ကောင်းကင်တမန် ရှင်းပြသည်ကို အာရုံစိုက်၍ နားထောင်၏– “ဦးချိုဆယ်ချောင်းမှာ ထိုနိုင်ငံထဲမှ ဘုရင်ဆယ်ပါး ပေါ်လာလိမ့်မည်။ သူတို့နောက် အခြားသောဘုရင်တစ်ပါး ပေါ်လာ၍ အရင်ဘုရင်တို့နှင့် ခြားနားလျက်၊ သုံးပါးကို နှိမ့်ချလိမ့်မည်။” (ဒံယေလ ၇:၁၉၊ ၂၀၊ ၂၄၊ ကဘ) ဤ “ဦးချိုဆယ်ချောင်း၊” သို့မဟုတ် “ဘုရင်ဆယ်ပါး” ကားအဘယ်နည်း။

၁၇။ စတုတ္ထသားရဲ၏ “ဦးချိုဆယ်ချောင်း” ကား အဘယ်အရာကို အမှတ်သင်္ကေတပြုသနည်း။

^၁၇ ရောမအင်ပါယာ ပို၍ကြွယ်ဝချမ်းသာလာပြီး အုပ်ချုပ်ရေးလူတန်းစားတို့ စည်းမဲ့ကမ်းမဲ့ ကာမဂုဏ်လိုက်စားခြင်းကြောင့် ပို၍ပို၍ ယိုယွင်းဆုတ်ယုတ်လာသည်နှင့်အမျှ ရောမ၏စစ်အင်အားလည်း ဆုတ်ယုတ်ကျဆင်းလာသည်။ နောက်ဆုံးသော် ရောမ၏စစ်အင်အား ကျဆင်းမှုသည် သိသိသာသာ ထင်ရှားလာသည်။ အင်အားကြီးမားသော အင်ပါယာသည် နောက်ဆုံးတွင် နိုင်ငံများစွာအဖြစ်သို့ ပြိုကွဲခဲ့လေသည်။ သမ္မာကျမ်းစာက ပြီးပြည့်စုံခြင်းကို ရည်ညွှန်းသည့်သဘောဖြင့် တစ်ဆယ်ဂဏန်းကို အသုံးပြုလေ့ရှိသဖြင့် စတုတ္ထသားရဲ၏ “ဦးချိုဆယ်ချောင်း” မှာ ရောမအင်ပါယာ ပြိုကွဲရာမှပေါ်ထွန်းလာသည့် နိုင်ငံရှိရှိသမျှကို ကိုယ်စားပြုသည်။—တရားဟောရာ ၄:၁၃; လုကာ ၁၅:၈; ၁၉:၁၃၊ ၁၆၊ ၁၇ နှိုင်းယှဉ်။

၁၈။ ရောမသည် ယင်း၏နောက်ဆုံးဧကရာဇ် ဖယ်ရှားခံရပြီးနောက်၌ ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာ ဥရောပကို မည်သို့ဆက်၍ ကြီးစိုးခြယ်လှယ်ခဲ့သနည်း။

^၁၈ သို့သော်၊ ရောမ ကမ္ဘာ့အာဏာစက်သည် စီ.အီး. ၄၇၆ ခုနှစ်တွင် နောက်ဆုံးဧကရာဇ် ဖယ်ရှားခံရခြင်းနှင့်အတူ ဆုံးခန်းတိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ချေ။ ပုပ်ရဟန်မင်း ကြီးစိုးသည့်ရောမက ဥရောပတိုက်ကို နိုင်ငံရေးအရ၊ အထူးသဖြင့် ဘာသာရေးအရ ဆက်လက် ကြီးစိုးလွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ကံကျွေးချစနစ် (မြေရှင်ပဒေသရာဇ်စနစ်) ဖြင့် ကြီးစိုးလွှမ်းမိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုစနစ်တွင် ဥရောပတိုက်သား အများစုသည် မြေရှင်ပဒေသရာဇ်တစ်ဦးဦး၏ အုပ်စိုးခြင်းခံရပြီး မြေရှင်ပဒေသရာဇ်များသည် ဘုရင်တစ်ပါးပါး၏ အုပ်စိုးခြင်းခံရသည်။ ရှိရှိသမျှဘုရင်တို့သည် ပုပ်ရဟန်းမင်း၏ အခွင့်အာဏာကို အသိအမှတ်ပြုကြသည်။ ဤသို့ဖြင့် ပုပ်ရဟန်းမင်း ကြီးစိုးသောရောမကို ဗဟိုပြုသည့် သာသနာစောင့် ရောမအင်ပါယာ (Holy Roman Empire) သည် သမိုင်းတွင် အမှောင်ခေတ်ဟုခေါ်တွင်သော ရှည်လျားသည့်ကာလတစ်လျှောက် ကမ္ဘာ့ရေးရာများကို စိုးမိုးခြယ်လှယ်ခဲ့သည်။

၁၉။ သမိုင်းပညာရှင်တစ်ဦးက ရောမကို ယခင်အင်ပါယာကြီးများနှင့် မည်သို့နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြသနည်း။

^၁၉ ဤစတုတ္ထသားရဲသည် “အခြားနိုင်ငံရှိသမျှနှင့် ခြားနား” သည်ကို မည်သူငြင်းနိုင်သနည်း။ (ဒံယေလ ၇:၇၊ ၁၉၊ ၂၃၊ ကဘ) ဤအချက်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ သမိုင်းပညာရှင် အိပ်ချ်. ဂျီ. ဝဲလ်စ်က ဤသို့ရေးသားခဲ့သည်– “ဤရောမ အာဏာစက်အသစ်သည် . . . ယဉ်ကျေးသည့်ကမ္ဘာတွင် ထိုအချိန်အထိ စိုးမိုးခဲ့ကြသည့် မည်သည့်အင်ပါယာကြီးနှင့်မဆို အသွင်အပြင် များစွာကွဲပြားသည်။ . . . ယင်း၏အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ဂရိလူမျိုးအားလုံးနီးပါး ပါဝင်ပြီး လူဦးရေဘက်တွင် ဟာမအနွယ်ဝင်နှင့် ရှေမအနွယ်ဝင်တို့သည် ယခင် မည်သည့်အင်ပါယာထက်မဆို လူအင်အားနည်းပါးသည်။ . . . ဤကား သမိုင်းတွင် ယခင်က မရှိခဲ့ဖူးသော ပုံစံသစ်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ . . . ရောမအင်ပါယာ၏ တိုးပွားမှုသည် အစီအစဉ်မရှိဘဲ သဘာဝအလျောက်ဖြစ်ပေါ်သည့် တိုးပွားမှုအသစ်ဖြစ်သည်။ ရောမပြည်သူတို့သည် ကြီးမားသည့် အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ စမ်းသပ်ချက်ကို အမှတ်မထင် ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။” သို့ရာတွင် စတုတ္ထသားရဲ၌ ထပ်မံတိုးတက်စရာ ရှိသေးသည်။

ဦးချိုငယ်တစ်ချောင်း အထက်စီးရလာခြင်း

၂၀။ စတုတ္ထသားရဲ၏ ခေါင်းပေါ်တွင်ပေါက်သည့် ဦးချိုငယ်နှင့်ပတ်သက်၍ ကောင်းကင်တမန်က မည်သို့ဆိုသနည်း။

^၂၀ “ထိုဦးချိုများအကြောင်းကို ငါစဉ်းစားဆင်ခြင်စဉ် ဦးချိုများအလယ်၌ ဦးချိုငယ်တစ်ချောင်း ပေါ်ထွက်လာ၏။ ၎င်းရှေ့တွင် အရင်ဦးချိုများအနက်မှ သုံးချောင်းသည် နုတ်ပစ်ခြင်းခံရ၏” ဟုဒံယေလဆို၏။ (ဒံယေလ ၇:၈၊ ကဘ) ဤဦးချိုငယ်နှင့်ပတ်သက်၍ ကောင်းကင်တမန်က ဒံယေလအား ဤသို့ရှင်းပြ၏– “သူတို့ [ဘုရင်ဆယ်ပါး] နောက် အခြားဘုရင်တစ်ပါးပေါ်လာ၍၊ အရင်ဘုရင်တို့နှင့် ခြားနားလျက် ဘုရင်သုံးပါးကို နှိမ့်ချလိမ့်မည်။” (ဒံယေလ ၇:၂၄၊ ကဘ) ဤဘုရင်ကား မည်သူနည်း။ အဘယ်အချိန်တွင် ပေါ်လာသနည်း။ အဘယ်ဘုရင်သုံးပါးကို နှိမ့်ချခဲ့သနည်း။

၂၁။ ဗြိတိန်သည် စတုတ္ထသားရဲ၏ သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသည့် ဦးချိုငယ် မည်သို့ဖြစ်လာသနည်း။

^၂၁ အောက်ပါ တိုးတက်ဖြစ်ပေါ်မှုများကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ကြည့်ပါ။ ဘီ.စီ.အီး. ၅၅ ခုနှစ်တွင် ရောမဗိုလ်ချုပ် ဂျူးလီးယပ်စ် ဆီဇာသည် ဗြိတိန်ကို ဝင်ရောက်ကျူးကျော်သော်လည်း အတည်တကျ အခြေစိုက်နေထိုင်ရန် နယ်မြေသစ်ကို မတည်ထောင်နိုင်ခဲ့ချေ။ စီ.အီး. ၄၃ ခုနှစ်တွင် ဧကရာဇ် ကလောဒီးယပ်စ်သည် ဗြိတိန်တောင်ပိုင်းကိုသိမ်းပိုက်၍ ပိုမိုကြာမြင့်သည့် ကြီးစိုးလွှမ်းမိုးခြင်းကာလကို အစပြုခဲ့သည်။ ၎င်းနောက် စီ.အီး. ၁၂၂ ခုနှစ်တွင် ဧကရာဇ် ဟေဒရီယန်သည် တိုင်းမြစ်မှသည် ဆောလ်ဝေးဖသ် မြစ်ဝတိုင်အောင် ရောမအင်ပါယာ၏ မြောက်ပိုင်းနယ်နိမိတ်ကို ပိုင်းခြားသတ်မှတ်သည့် တံတိုင်းကြီးကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ပဉ္စမရာစုနှစ် အစောပိုင်းတွင် ရောမစစ်တပ်သည် ၎င်းကျွန်းမှဆုတ်ခွာခဲ့သည်။ “ဆယ့်ခြောက်ရာစုတွင် အင်္ဂလန်သည် အလယ်အလတ်တန်းစား အင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်နေပြီ။ နယ်သာလန်နှင့်ယှဉ်လျှင် ဓနအင်ခွင်ရှားပါးသည်။ လူဦးရေတွင် ပြင်သစ်ထက် များစွာနည်းပါးသည်။ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ (ရေတပ်အပါအဝင်) သည် စပိန်ကို မယှဉ်နိုင်” ဟူ၍ သမိုင်းပညာရှင်တစ်ဦးက ရှင်းပြသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဗြိတိန်သည် အရေးမပါသော နိုင်ငံတစ်ခုမျှသာဖြစ်ပြီး စတုတ္ထသားရဲ၏ သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသည့် ဦးချိုငယ်မျှသာဖြစ်နေသည်။ သို့သော် ဤအခြေအနေ ပြောင်းလဲတော့မည်ဖြစ်သည်။

၂၂။ (က) စတုတ္ထသားရဲ၏ အခြားအဘယ် ဦးချိုသုံးချောင်းကို ဦးချို ”ငယ်” က နိုင်နင်းခဲ့သနည်း။ (ခ) ထို့နောက် ဗြိတိန်သည် အဘယ်အရာအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာသနည်း။

^၂၂ ၁၅၈၈ ခုနှစ်တွင် စပိန်နိုင်ငံ၏ ဒုတိယမြောက် ဖိလစ်ဘုရင်သည် စပိန်ရေတပ်သင်္ဘောစုဖြင့် ဗြိတိန်ကို စစ်ချီတိုက်ခိုက်သည်။ စစ်သည် ၂၄,၀၀၀ ကျော်တင်ဆောင်သောသင်္ဘော ၁၃၀ ပါဝင်သည့် ၎င်းသင်္ဘောစုသည် အင်္ဂလိပ်ရေလက်ကြားသို့ ဆန်တက်လာရာ ဗြိတိသျှရေတပ်၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ရှုံးနိမ့်ရသည့်အပြင် လေကြောင်းမသင့်မှုနှင့် ကြမ်းတမ်းသော အတ္တလန္တိတ် မုန်တိုင်းများကြောင့် အများအပြား သေကျေဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ “ဤဖြစ်ရပ်သည် ရေတပ်အင်အား သာလွန်မှုကို အင်္ဂလန်က စပိန်ထံမှ ပြတ်ပြတ်သားသား လွှဲပြောင်းယူလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း အမှတ်အသားပြုသည်” ဟုသမိုင်းပညာရှင်တစ်ဦးကဆိုသည်။ ၁၇ ရာစုနှစ်တွင် ဒတ်ချ်သည် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး သင်္ဘောစုကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း၊ ဗြိတိန်သည် ပင်လယ်ရပ်ခြား ကိုလိုနီနယ်ပယ်များ ကျယ်ပြန့်လာသည်နှင့်အမျှ ဒတ်ချ်ကို လွှမ်းမိုးခဲ့လေသည်။ ၁၈ ရာစုနှစ်အတွင်း ဗြိတိသျှနှင့် ပြင်သစ်တို့သည် မြောက်အမေရိကနှင့် အိန္ဒိယတွင် အပြန်အလှန်တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြင့် ၁၇၆၃ ခုနှစ်တွင် ပဲရစ်စာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုခဲ့ကြသည်။ ၎င်းစာချုပ်သည် “ဥရောပပြင်ပတွင် ဗြိတိန်၏ အဓိက ဥရောပ အင်အားကြီးနိုင်ငံ အနေအထားသစ်ကို အသိအမှတ် ပြုလိုက်သည်” ဟုစာရေးဆရာ ဝီလျမ် ဘီ. ဝီးလ်ကော့စ်ကဆိုသည်။ ၁၈၁၅ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်ဘုရင် နပိုလီယံအပေါ် နလံမထူနိုင်အောင် အောင်ပွဲခံလိုက်ခြင်းဖြင့် ဗြိတိန်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို အတည်ပြုလိုက်သည်။ သို့ဖြင့် ဗြိတိန် ‘နှိမ့်ချလိုက်သည့်’ ဘုရင်သုံးပါးမှာ စပိန်၊ နယ်သာလန်နှင့် ပြင်သစ်တို့ဖြစ်ကြသည်။ (ဒံယေလ ၇:၂၄) အကျိုးဆက်အနေနှင့် ဗြိတိန်သည် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကိုလိုနီနှင့် စီးပွားကုန်သွယ်ရေး အာဏာစက်အဖြစ် ပေါ်ထွက်လာသည်။ မှန်ပါသည်၊ ဦးချို “ငယ်” သည် ကမ္ဘာ့အာဏာစက်အဖြစ်သို့ တိုးတက်ကြီးထွားလာလေသတည်း!

၂၃။ သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသည့် ဦးချိုငယ်သည် အဘယ်နည်းဖြင့် “မြေတစ်ပြင်လုံးကို ကိုက်စား” ခဲ့သနည်း။

^၂၃ စတုတ္ထသားရဲ၊ သို့မဟုတ် စတုတ္ထနိုင်ငံသည် “မြေတစ်ပြင်လုံးကို ကိုက်စား” လိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဒံယေလအား ကောင်းကင်တမန်က ပြောပြသည်။ (ဒံယေလ ၇:၂၃၊ ကဘ) တစ်ချိန်က ဗြိတိန်ဟုခေါ်တွင်သည့် ရောမအင်ပါယာ၏ လက်နက်နိုင်ငံတစ်ခုသည် ဤစကားအတိုင်းပင် ပြုခဲ့လေသည်။ ၎င်းသည် နောက်ဆုံးတွင် ဗြိတိသျှအင်ပါယာဖြစ်လာပြီး “မြေတစ်ပြင်လုံးကို ကိုက်စား” ခဲ့လေသည်။ အခါတစ်ပါး၌ ဤအင်ပါယာသည် ကမ္ဘာ့မြေမျက်နှာပြင် လေးပုံတစ်ပုံနှင့် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ လေးပုံတစ်ပုံတို့ကို စိုးမိုးခဲ့သည်။

၂၄။ ဗြိတိသျှအင်ပါယာ၏ ခြားနားခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ သမိုင်းပညာရှင်တစ်ဦးက မည်သို့ဆိုခဲ့သနည်း။

^၂၄ ရောမအင်ပါယာသည် အရင် ကမ္ဘာ့အာဏာစက်များနှင့် ခြားနားသကဲ့သို့ ဦးချို “ငယ်” ဖြင့်ပုံဖော်ထားသည့် ဘုရင်သည်လည်း “အရင် ဘုရင်တို့နှင့် ခြားနား” ၏။ (ဒံယေလ ၇:၂၄၊ ကဘ) ဗြိတိသျှအင်ပါယာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ သမိုင်းပညာရှင် အိပ်ချ်. ဂျီ. ဝဲလ်စ်က ဤသို့မှတ်ချက်ချ၏– “ဤကဲ့သို့သော အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်မျိုး ယခင်အခါ၌ လုံးဝမရှိခဲ့ပေ။ စနစ်တစ်ခုလုံး၏ အဓိကမဏ္ဍိုင်မှာ ပြည်ထောင်စု ဗြိတိသျှနိုင်ငံတော်၏ ‘ဘုရင်စနစ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ’ ဖြစ်သည်။ . . . ဗြိတိသျှအင်ပါယာ၏ ဖွဲ့စည်းပုံစနစ် တစ်ရပ်လုံးကို ရုံးဌာနတစ်ခုခု၊ လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဦးက အကုန်အစင် နားလည်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ ၎င်းသည် ယခင်က အင်ပါယာဟုခေါ်တွင်သည့် မည်သည့်အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်နှင့်မဆို လုံးလုံးကွဲပြားခြားနားသည့် တိုးတက်မှုအမျိုးမျိုးနှင့် အစုအပုံအမျိုးမျိုးတို့ကို ရောနှောသမထားရာဖြစ်သည်။”

၂၅။ (က) နောက်ဆုံးဖြစ်ထွန်းမှုအရ သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသည့် ဦးချိုငယ်တွင် အဘယ်အရာ ပါဝင်လာသနည်း။ (ခ) ဦးချို “ငယ်” တွင် “လူ့မျက်စိကဲ့သို့သော မျက်စိ” နှင့် “ကြီးစွာသောအရာများကို ပြောတတ်သောနှုတ်” ရှိသည်ဟုဆိုရာ၌ အဘယ်အဓိပ္ပာယ်ရှိသနည်း။

^၂၅ ဦးချို “ငယ်” သည် ဗြိတိသျှအင်ပါယာကိုသာ ရည်ညွှန်းသည်မဟုတ်ပါ။ ၁၇၈၃ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိန်သည် ၎င်း၏ အမေရိကန်ကိုလိုနီ ၁၃ ခု၏လွတ်လပ်ရေးကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံသည် နောက်ဆုံးတွင် ဗြိတိန်၏ မဟာမိတ်ဖြစ်လာပြီး ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်မှစ၍ တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင် ဗိုလ်ကျစိုးမိုးသောနိုင်ငံအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာသည်။ အမေရိကန်သည် ယနေ့တိုင်အောင် ဗြိတိန်နှင့် ခိုင်မြဲသည့်ဆက်ဆံရေးနှောင်ကြိုး ထားရှိလျက်ရှိသည်။ ဤအင်္ဂလိပ်-အမေရိကန် ပူးတွဲ ကမ္ဘာ့အာဏာစက်သည် ‘မျက်စိရှိသောဦးချို’ ပင်ဖြစ်သည်။ ဤကမ္ဘာ့အာဏာစက်သည် အမှန်ပင် မျက်စိရှင်၍ လာဘ်မြင်တတ်သည်တကား! ‘ကြီးကျယ်သောအရာများကို ပြော’ ၍၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများစွာအတွက် မူဝါဒများချမှတ်လျက် ၎င်းတို့၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ၊ သို့မဟုတ် “မိစ္ဆာပရောဖက်” အဖြစ်ဆောင်ရွက်၏။—ဒံယေလ ၇:၈၊ ၁၁၊ ၂၀; ဗျာဒိတ် ၁၆:၁၃; ၁၉:၂၀။

ဦးချိုငယ်သည် ဘုရားသခင်နှင့် သန့်ရှင်းသူတို့ကို အတိုက်အခံပြုခြင်း

၂၆။ ယေဟောဝါနှင့် ကိုယ်တော့်အမှုတော်ထမ်းများအပေါ် ဦးချို “ငယ်” ပြောဆိုပြုမူပုံနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကောင်းကင်တမန်က မည်သို့ကြိုဟောသနည်း။

^၂၆ ဒံယေလက သူ၏ရူပါရုံကို ဆက်လက်ဖော်ပြ၍ ဤသို့ဆို၏– “ငါရှုကြည့်နေစဉ် ထိုဦးချိုသည် သန့်ရှင်းသူတို့ကို စစ်တိုက်၍နိုင်လေ၏။” (ဒံယေလ ၇:၂၁၊ ကဘ) ဤ “ဦးချို၊” သို့မဟုတ် ဘုရင်နှင့်ပတ်သက်၍ ဘုရားသခင့် ကောင်းကင်တမန်က ဤသို့ကြိုဟော၏– “ထိုမင်းသည် အမြင့်ဆုံးသောအရှင်ကို ပြစ်မှားပြောဆို၍ အထွတ်အမြတ်အရှင်၏ သန့်ရှင်းသူတို့ကို အဆက်မပြတ် အနှောင့်အယှက်ပေးသည့်ပြင်၊ အချိန်ကာလနှင့် ပညတ်တရားတို့ကို ပြောင်းလဲရန် ကြံရွယ်လိမ့်မည်။ တစ်ကာလ၊ ကာလများ၊ ကာလတစ်ဝက်ပတ်လုံး သူတို့သည် သူ့လက်တွင်းသို့ အပ်နှံခြင်းခံရကြလိမ့်မည်။” (ဒံယေလ ၇:၂၅၊ ကဘ) ပရောဖက်ပြုချက်၏ ဤအပိုင်းသည် အဘယ်အချိန်နှင့် အဘယ်သို့ ပြည့်စုံခဲ့သနည်း။

၂၇။ (က) ဦးချို “ငယ်” ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်သည့် “သန့်ရှင်းသူတို့” ကား မည်သူတို့နည်း။ (ခ) သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသည့် ဦးချိုငယ်သည် “အချိန်ကာလနှင့် ပညတ်တရားတို့ကိုပြောင်းလဲရန်” မည်သို့ကြံရွယ်ခဲ့သနည်း။

^၂၇ ဦးချို “ငယ်” —အင်္ဂလိပ်-အမေရိကန် ကမ္ဘာ့အာဏာစက်—ညှဉ်းပန်းသည့် “သန့်ရှင်းသူတို့” မှာ ယေရှု၏ မြေကြီးပေါ်ရှိ ဘိသိက်ခံ နောက်တော်လိုက်များ ဖြစ်ကြသည်။ (ရောမ ၁:၇; ၁ ပေတရု ၂:၉) ပထမကမ္ဘာစစ် မတိုင်မီ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကတည်းက ဤဘိသိက်ခံ အကြွင်းအကျန်တို့က ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် “လူမျိုးခြားတို့၏ ချိန်းချက်သောကာလ” ကုန်ဆုံးမည့်အကြောင်း လူသိရှင်ကြား သတိပေးခဲ့သည်။ (လုကာ ၂၁:၂၄၊ ကဘ) ထိုနှစ်တွင် စစ်ဖြစ်ပွားလာသည့်အခါ ဦးချို “ငယ်” က ဘိသိက်ခံ “သန့်ရှင်းသူတို့” ကို အဆက်မပြတ် အနှောင့်အယှက် ပေးသည်ကိုထောက်လျှင် ၎င်းသတိပေးချက်ကို အရေးမစိုက်ကြောင်း သိသာထင်ရှားသည်။ အင်္ဂလိပ်-အမေရိကန် ကမ္ဘာ့အာဏာစက်သည် နိုင်ငံတော်သတင်းကောင်းကို ကမ္ဘာချီဟောပြောရမည်ဟူသော ယေဟောဝါ၏အမိန့်တော် (သို့မဟုတ်၊ “ပညတ်တရား”) အတိုင်း ကိုယ်တော်၏သက်သေခံများ လိုက်နာဆောင်ရွက်သည်ကိုပင် ဆန့်ကျင်ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ (မဿဲ ၂၄:၁၄) ဤသို့ဖြင့် ဦးချို “ငယ်” သည် “အချိန်ကာလနှင့် ပညတ်တရားတို့ကို ပြောင်းလဲရန်” ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

၂၈။ “တစ်ကာလ၊ ကာလများ၊ ကာလတစ်ဝက်” သည် မည်မျှကြာရှည်သနည်း။

^၂၈ ယေဟောဝါ၏ ကောင်းကင်တမန်က “တစ်ကာလ၊ ကာလများ၊ ကာလတစ်ဝက်” နှင့်ပတ်သက်သည့် ပရောဖက်ပြုချက်ဆိုင်ရာ အချိန်ကာလတစ်ခုကို ညွှန်းဆိုခဲ့သည်။ ထိုကာလ မည်မျှကြာရှည်သနည်း။ သမ္မာကျမ်းစာ ဖွင့်ဆိုသူတို့က ဤအသုံးအနှုန်းသည် တစ်ကာလ၊ နှစ်ကာလနှင့် ကာလတစ်ဝက်တို့၏ စုစုပေါင်းဖြစ်သည့် သုံးကာလခွဲဖြစ်ကြောင်း ယေဘုယျအားဖြင့် သဘောတူကြသည်။ နေဗုခဒ်နေဇာ ရူးသွပ်သည့် “ခုနစ်ကာလ” မှာ ခုနစ်နှစ်နှင့်ညီသောကြောင့် သုံးကာလခွဲသည် သုံးနှစ်ခွဲဖြစ်ပေသည်။c (ဒံယေလ ၄:၁၆၊ ၂၅) အမေရိကန်ဘာသာပြန်ကျမ်း ၌ “သူတို့သည် တစ်နှစ်၊ နှစ်နှစ်၊ နှစ်တစ်ဝက်ပတ်လုံး သူ့လက်တွင်းသို့ လွှဲအပ်ခြင်းခံရလိမ့်မည်” ဟူ၍ဖတ်ရသည်။ သမ္မာကျမ်းစာတော် တွင် “သုံးနှစ်ခွဲပတ်လုံး” ဟုဆိုထားသည်။ ဗျာဒိတ် ၁၁:၂-၇ တွင်လည်း အလားတူကာလအကြောင်း ပါရှိပြီး ဘုရားသခင့် သက်သေခံတို့သည် လျှော်တေဝတ်လျက် ၄၂ လ၊ သို့မဟုတ် ရက်ပေါင်း ၁,၂၆၀ ပတ်လုံး ဟောပြောပြီးလျှင် အသေသတ်ခြင်းခံရမည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းအချိန်ကာလသည် အဘယ်အချိန်တွင်စ၍ အဘယ်အချိန်တွင် ဆုံးသနည်း။

၂၉။ ပရောဖက်ပြုချက်ဆိုင်ရာ သုံးနှစ်ခွဲကာလသည် အဘယ်အချိန်နှင့် အဘယ်နည်းဖြင့် အစပြုခဲ့သနည်း။

^၂၉ ဘိသိက်ခံခရစ်ယာန်များအဖို့ဆိုလျှင် ပထမကမ္ဘာစစ်သည် စမ်းသပ်ရာကာလဖြစ်သည်။ ၁၉၁၄ ခုနှစ်အကုန်ပိုင်းတွင် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းကို သူတို့မျှော်လင့်ခဲ့ကြသည်။ အမှန်ဆိုရလျှင် ၁၉၁၅ ခုနှစ်အတွက်ရွေးချယ်ခဲ့သည့် နှစ်ချုပ်ကျမ်းချက်မှာ တပည့်တော်များအား ယေရှုမေးခဲ့သည့်မေးခွန်း “ငါသောက်ရအံ့သောခွက်ကို သောက်ခြင်းငှာ၊ သင်တို့သည် တတ်စွမ်းနိုင်သလော” ဖြစ်သည်။ (မဿဲ ၂၀:၂၂၊ သမ္မာ) ထို့ကြောင့်၊ ၁၉၁၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလမှစ၍ သက်သေခံလူစုလေးသည် “လျှော်တေဝတ်လျက်” ဟောပြောခဲ့ကြသည်။

၃၀။ ဘိသိက်ခံ ခရစ်ယာန်များသည် ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်း အင်္ဂလိပ်-အမေရိကန် ကမ္ဘာ့အာဏာစက်၏ အနှောင့်အယှက်ပြုခြင်းကို မည်သို့ခံခဲ့ရသနည်း။

^၃၀ စစ်ရှိန် မြင့်တက်လာသည်နှင့်အမျှ ဘိသိက်ခံ ခရစ်ယာန်တို့သည် ပို၍ပို၍ပြင်းထန်သည့် အတိုက်အခံပြုခြင်းကို ကြုံတွေ့လာရသည်။ အချို့ ထောင်ချခံရသည်။ အင်္ဂလန်မှ ဖရန့်ခ် ပလတ်နှင့် ကနေဒါမှ ရောဘတ် ကလက်ဂ် ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်းတို့သည် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းခြင်းကို နှစ်ခြိုက်သော အာဏာပိုင်တို့၏ ညှဉ်းဆဲခြင်းကို ခံခဲ့ရကြသည်။ ၁၉၁၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ဓနသဟာယအဖွဲ့ဝင် ကနေဒါနိုင်ငံက လတ်တလောထုတ်ဝေလိုက်သည့် ပြီးဆုံးလေသော နက်နဲရာ အမည်ရှိ သမ္မာကျမ်းစာ လေ့လာသုံးသပ်ချက်များ အတွဲခုနစ်နှင့်တကွ ကျမ်းစာသင်သားများ လစဉ် အမည်ရှိဝေစာတို့ကို ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ နောက်တစ်လတွင် အမေရိကန် တရားရေးဌာနက အဆိုပါ အတွဲခုနစ် ဖြန့်ဝေခြင်းကို တရားမဝင်သောလုပ်ရပ်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ မည်သည့်အကျိုးဆက် ဖြစ်လာသနည်း။ ယေဟောဝါအား ကိုးကွယ်သူတို့ကို ဖမ်းဆီးခြင်း၊ သူတို့၏နေအိမ်များကို ရှာဖွေခြင်း၊ သူတို့၏စာပေများကို သိမ်းဆည်းခြင်း ပြုခဲ့လေသည်။

၃၁။ “တစ်ကာလ၊ ကာလများ၊ ကာလတစ်ဝက်” သည် အဘယ်အချိန်နှင့် အဘယ်နည်းဖြင့် ကုန်ဆုံးခဲ့သနည်း။

^၃၁ ကင်းမျှော်စင် သမ္မာကျမ်းစာနှင့် ဝေစာအသင်း၏ ဥက္ကဋ္ဌ ဂျေ. အက်ဖ်. ရပ်သဖော့ဒ်နှင့် အထင်ကရ အဖွဲ့ဝင်များကို မဟုတ်မမှန်သည့် စွပ်စွဲချက်များဖြင့် နှစ်ရှည်ထောင်ဒဏ် စီရင်ချက်ချသည့် ၁၉၁၈ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၁ ရက်တွင် ဘုရားသခင့် ဘိသိက်ခံများကို အနှောင့်အယှက်ပေးမှုသည် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ခဲ့လေသည်။ “အချိန်ကာလနှင့် ပညတ်တရားတို့ကို ပြောင်းလဲရန်” ကြံရွယ်ထားသည့်အတိုင်း ဦးချို “ငယ်” က စည်းရုံးဖွဲ့စည်းထားသည့် ဟောပြောခြင်းလုပ်ငန်းကို အသေသတ်လိုက်သကဲ့သို့ဖြစ်သည်။ (ဗျာဒိတ် ၁၁:၇) ထို့ကြောင့် ကြိုဟောထားသည့် “တစ်ကာလ၊ ကာလများ၊ ကာလတစ်ဝက်” အပိုင်းအခြားကာလသည် ၁၉၁၈ ခုနှစ်၊ ဇွန်လတွင် ကုန်ဆုံးလေသည်။

၃၂။ “သန့်ရှင်းသူတို့” ကို ဦးချို “ငယ်” မပယ်ရှင်းနိုင်ခဲ့ကြောင်း အဘယ်ကြောင့်ဆိုနိုင်သနည်း။

^၃၂ သို့ရာတွင် ဦးချို ”ငယ်” ၏အနှောင့်အယှက်ပေးမှုကြောင့် “သန့်ရှင်းသူတို့” သည် ပယ်ရှင်းခြင်းမခံလိုက်ရပါ။ ဗျာဒိတ်ကျမ်းတွင် ပရောဖက်ပြုထားသည့်အတိုင်း မလှုပ်မရှားဖြစ်သည့်ကာလတို လွန်မြောက်ပြီးနောက် ဘိသိက်ခံ ခရစ်ယာန်တို့သည် တစ်ဖန် ရှင်သန်လှုပ်ရှားလာကြသည်။ (ဗျာဒိတ် ၁၁:၁၁-၁၃) ၁၉၁၉ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ကင်းမျှော်စင် သမ္မာကျမ်းစာနှင့် ဝေစာအသင်း၏ ဥက္ကဋ္ဌနှင့် အပေါင်းပါတို့သည် ထောင်မှလွတ်မြောက်၍ နောက်ပိုင်းတွင် မဟုတ်မမှန်သည့် စွပ်စွဲချက်များမှ လွတ်ကင်းခဲ့ကြသည်။ ၎င်းနောက် ဘိသိက်ခံ အကြွင်းအကျန်တို့သည် ရှေ့ဆက်လုပ်ရမည့် လုပ်ငန်းအတွက် ပြန်လည်စည်းရုံးဖွဲ့စည်းရန် ချက်ချင်းပင် စီစဉ်လေသည်။ သို့သော်၊ ဦးချို ”ငယ်” ၏ကြမ္မာ မည်သို့ရှိမည်နည်း။

အသက်ကြီးရင့်သူ ရုံးထိုင်တော်မူခြင်း

၃၃။ (က) အသက်ကြီးရင့်သောသူကား အဘယ်သူနည်း။ (ခ) ကောင်းကင်တရားရုံးတွင် ‘ဖွင့်ထားသည့်စာစောင်များ’ ကား အဘယ်နည်း။

^၃၃ ဒံယေလသည် သားရဲလေးကောင်အကြောင်း တင်ပြပြီးနောက် သူ၏မျက်စိသည် စတုတ္ထသားရဲထံမှ ကောင်းကင်ဘုံရှိ မြင်ကွင်းတစ်ရပ်ဆီသို့ ပြောင်းရွှေ့သွားသည်။ အသက်ကြီးရင့်သောသူသည် တရားသူကြီးအနေနှင့် သားနားထည်ဝါသော ပလ္လင်ပေါ် ထိုင်လျက်ရှိသည်ကို သူမြင်ရ၏။ အသက်ကြီးရင့်သောသူမှာ ယေဟောဝါဘုရားသခင်ပင် ဖြစ်တော်မူ၏။ (ဆာလံ ၉၀:၂) ကောင်းကင်တရားရုံး ဖွင့်လှစ်သည့်အခါ ‘စာစောင်များ ဖွင့်ထားသည်’ ကို ဒံယေလ မြင်ရ၏။ (ဒံယေလ ၇:၉၊ ၁၀) ယေဟောဝါသည် အချိန်ကာလ အတိုင်းအဆမရှိ တည်ရှိတော်မူသောကြောင့် လူ့သမိုင်းမှန်သမျှကို စာစောင်၌ ရေးမှတ်ထားသည့်အလား ဂဃနဏသိတော်မူ၏။ ကိုယ်တော်သည် သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသည့် သားရဲလေးကောင်စလုံးကို ဂရုစိုက်စောင့်ကြည့်ခဲ့သဖြင့် ၎င်းတို့ကို မိမိကိုယ်တိုင် တွေ့မြင်သည့်အတိုင်း တရားစီရင်နိုင်တော်မူ၏။

၃၄၊ ၃၅။ ဦးချို “ငယ်” နှင့် အခြားသော သားရဲနှင့်တူသည့် အာဏာစက်များ မည်သို့ဖြစ်သွားကြမည်နည်း။

^၃၄ ဒံယေလက ဤသို့ဆက်၍ဆို၏– “ထိုအချိန်တွင် ဦးချိုပြောဆိုသော ကြီးကျယ်သည့်စကားသံကြောင့် ငါရှုကြည့်စဉ်၊ ၎င်းသားရဲသည် ကွပ်မျက်ခံရပြီးလျှင် ကိုယ်ခန္ဓာကိုဖျက်ဆီး၍ မီးရှို့ရန်အပ်လိုက်ကြ၏။ ကျန်သောသားရဲတို့မူကား အုပ်စိုးခွင့်အာဏာ ရုပ်သိမ်းခံရသော်လည်း တစ်ကာလနှင့် တစ်ရာသီ အသက်ရှည်ရကြသည်ကို ငါမြင်ရ၏။”(ဒံယေလ ၇:၁၁၊ ၁၂၊ ကဘ) “စီရင်ဆုံးဖြတ်ရန် ခင်းကျင်းပြီးလျှင် သူ့အား အကုန်အစင် ချေမှုန်းဖျက်ဆီးရန်အတွက် သူ၏အုပ်စိုးခွင့်အာဏာကို နောက်ဆုံးတွင် ရုပ်သိမ်း၏” ဟုဒံယေလအား ကောင်းကင်တမန်က ပြောပြ၏။—ဒံယေလ ၇:၂၆၊ ကဘ။

^၃၅ ဘုရားသခင်ကို ပြစ်မှားစော်ကား၍ ကိုယ်တော့် “သန့်ရှင်းသူတို့” ကို အနှောင့်အယှက်ပေးသော ၎င်းဦးချိုသည် ကြီးမြတ်သော တရားသူကြီးမင်း ယေဟောဝါဘုရားသခင်၏ အမိန့်တော်ဖြင့် ကနဦးခရစ်ယာန်တို့ကို ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခဲ့သည့် ရောမအင်ပါယာ ကဲ့သို့သော ကြမ္မာမျိုးကို ရင်ဆိုင်ရပေမည်။ သူ၏အုပ်စိုးခွင့်အာဏာ ဆက်လက်တည်မြဲမည်မဟုတ်။ ရောမအင်ပါယာမှ ပေါ်ထွက်သည့် ဦးချိုကဲ့သို့သော အဆင့်နိမ့်သည့် “ဘုရင်တို့” ၏အုပ်စိုးခွင့်မှာလည်း သက်ဆိုးရှည်မည်မဟုတ်ပေ။ သို့သော်၊ သားရဲကဲ့သို့သော အရင်အာဏာစက်များမှ ဆင်းသက်သည့် အုပ်စိုးခွင့်အာဏာများကော မည်သို့ဖြစ်မည်နည်း။ ကြိုဟောထားသည့်အတိုင်း သူတို့၏သက်တမ်းသည် “တစ်ကာလနှင့် တစ်ရာသီ” တာရှည်လိမ့်မည်။ သူတို့၏ပိုင်နက်နယ်မြေများလည်း ယနေ့တိုင်အောင် လူတို့နေထိုင်လျက်ရှိကြသည်။ သာဓကအားဖြင့် အီရတ်နိုင်ငံသည် ရှေးဗာဗုလုန်၏နယ်မြေကို ပိုင်စိုးထားသည်။ ပါးရှား (အီရန်) နှင့် ဂရိတို့သည်လည်း ယနေ့ထက်တိုင် တည်ရှိနေသည်။ အဆိုပါ ကမ္ဘာ့အာဏာစက်များ၏ အကြွင်းအကျန်များသည် ကုလသမဂ္ဂ၏အစိတ်အပိုင်းများ ဖြစ်ကြသည်။ ဤနိုင်ငံများသည်လည်း နောက်ဆုံးသော ကမ္ဘာ့အာဏာစက် ချေမှုန်းခံရခြင်းနှင့်အတူ ကွယ်ပျောက်ကြလိမ့်မည်။ လူ့အစိုးရ ရှိရှိသမျှသည် “အနန္တတန်ခိုးရှင် ဘုရားသခင့် နေ့တော်ကြီးစစ်ပွဲ” ၌ ချေမှုန်းဖျက်ဆီးခြင်း ခံရကြမည်။ (ဗျာဒိတ် ၁၆:၁၄၊ ၁၆) သို့သော်၊ ၎င်းနောက်ပိုင်း ကမ္ဘာကြီးကို မည်သူ အုပ်ချုပ်မည်နည်း။

ထာဝစဉ်တည်တံ့သော အုပ်စိုးခွင့်အာဏာ ရောက်တော့မည်

၃၆၊ ၃၇။ (က) “လူ့သားနှင့်တူသောသူ” ကား အဘယ်သူကို ရည်ညွှန်းသနည်း။ အဘယ်အချိန်နှင့် အဘယ်ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ကောင်းကင်တရားရုံးသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သနည်း။ (ခ) စီ.အီး. ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် အဘယ်အရာ တည်ထောင်ခဲ့သနည်း။

^၃၆ ဒံယေလ ဤသို့ဆိုမြည်လိုက်သည်– “ညရူပါရုံတွင် ငါဆက်၍ ရှုကြည့်ရာ လူ့သားနှင့်တူသောသူ တစ်ဦးသည် မိုးတိမ်နှင့်တကွ ကြွလာလျက်၊ အသက်ကြီးရင့်သူ အထံတော်သို့ ချဉ်းကပ်ခွင့်ရသဖြင့် ရှေ့တော်မှောက်သို့ သွင်းကြ၏။” (ဒံယေလ ၇:၁၃၊ ကဘ) မြေကြီးပေါ်တွင်ရှိစဉ် ယေရှုခရစ်က မိမိကိုယ်ကို “လူ့သား” ဟုခေါ်ခြင်းအားဖြင့် လူသားများအပေါ် မိမိ၏ အုပ်စိုးခွင့်အာဏာကို ညွှန်ပြတော်မူခဲ့သည်။ (မဿဲ ၁၆:၁၃; ၂၅:၃၁၊ သမ) “လူ့သားသည် တန်ခိုးရှင်၏ ယာဘက်တော်တွင်စံလျက် မိုးတိမ်ပေါ်တွင် စကြာဖြန့်လာတော်မူသည်ကို . . . သင်တို့ မြင်ရကြလတ္တံ့” ဟု ဆဲန်ဟီဒရင်ခေါ် ဂျူးလွှတ်တော်ချုပ်အား ယေရှု မိန့်တော်မူ၏။ (မဿဲ ၂၆:၆၄၊ ကဘ) ထို့ကြောင့် ဒံယေလ၏ ရူပါရုံ၌ လူ့မျက်စိဖြင့် မမြင်နိုင်သောနည်းဖြင့် ကြွလာ၍ ယေဟောဝါ ဘုရားသခင့် အထံတော်သို့ ချဉ်းကပ်ခွင့်ရသူမှာ ထမြောက်ပြီးနောက် ဂုဏ်ကျက်သရေနှင့် ပြည့်စုံသော ယေရှုခရစ်ပင် ဖြစ်တော်မူ၏။ ၎င်းအဖြစ်အပျက် အဘယ်အချိန်တွင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သနည်း။

^၃၇ ဘုရားသခင်သည် ဘုရင်ဒါဝိဒ်နှင့် နိုင်ငံတော်ပဋိညာဉ် ဖွဲ့ခဲ့သကဲ့သို့ ယေရှုခရစ်နှင့် နိုင်ငံတော်ပဋိညာဉ် ဖွဲ့တော်မူ၏။ (၂ ဓမ္မရာဇဝင် ၇:၁၁-၁၆; လုကာ ၂၂:၂၈-၃၀) “လူမျိုးခြားတို့၏ ချိန်းချက်သည့်ကာလ” စီ.အီး. ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ကုန်ဆုံးသည့်အခါ ယေရှုခရစ်သည် ဒါဝိဒ်၏ ထီးမွေနန်းမွေ ဆက်ခံသူအနေနှင့် နိုင်ငံတော်အုပ်ချုပ်ခွင့်အာဏာကို တရားသဖြင့် ခံယူနိုင်၏။ ဒံယေလ၏ ပရောဖက်ပြုချက်က ဤသို့ဆို၏– “လူအမျိုးမျိုး၊ တိုင်းနိုင်ငံအစုစု၊ ဘာသာစကားအသီးသီးတို့သည် ကိုယ်တော်ကို အလုပ်အကျွေးပြုစေခြင်းငှာ အုပ်စိုးခွင့်အာဏာနှင့်တကွ ဂုဏ်သိက္ခာ၊ နိုင်ငံတော်တို့ကို ကိုယ်တော်အား အပ်နှင်းတော်မူ၏။ အုပ်စိုးခွင့်အာဏာတော်သည် မပမပျောက်ဘဲ နိစ္စထာဝရတည်လျက် နိုင်ငံတော်လည်း ပျက်စီးခြင်းသို့ မရောက်နိုင်ရာ။” (ဒံယေလ ၇:၁၄၊ ကဘ) ဤသို့ဖြင့် မေရှိယနိုင်ငံတော်သည် ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ကောင်းကင်ဘုံ၌ တည်ထောင်ခဲ့လေသည်။ သို့သော်၊ အုပ်စိုးခွင့်အာဏာကို အခြားသူတို့အားလည်း ပေးသနားတော်မူ၏။

၃၈၊ ၃၉။ ကမ္ဘာကိုအုပ်ချုပ်သည့် ထာဝရအုပ်စိုးခွင့်အာဏာကို မည်သူတို့ ရရှိကြမည်နည်း။

^၃၈ “အထွတ်အမြတ်အရှင်၏ သန့်ရှင်းသူတို့သည် နိုင်ငံကို ခံယူရ” မည်ဟု ကောင်းကင်တမန်ကဆို၏။ (ဒံယေလ ၇:၁၈၊ ၂၂၊ ၂၇၊ ကဘ) ယေရှုခရစ်သည် အဓိက သန့်ရှင်းသူဖြစ်၏။ (တမန်တော် ၃:၁၄; ၄:၂၇၊ ၃၀) အုပ်စိုးခွင့်အာဏာ ရရှိသည့် အခြား “သန့်ရှင်းသူတို့” မှာ ခရစ်တော်နှင့်အတူ နိုင်ငံတော်အမွေခံသည့် သစ္စာရှိဝိညာဉ်တော်-ဘိသိက်ခံ ခရစ်ယာန် ၁၄၄,၀၀၀ တို့ဖြစ်ကြသည်။ (ရောမ ၁:၇; ၈:၁၇; ၂ သက်သာလောနိတ် ၁:၅; ၁ ပေတရု ၂:၉) သူတို့သည် မသေနိုင်သော နာမ်ဝိညာဉ်များအဖြစ် သေခြင်းမှထမြောက်၍ ကောင်းကင်ဇိအုန်တောင်ပေါ်တွင် ခရစ်တော်နှင့်အတူ စိုးစံကြ၏။ (ဗျာဒိတ် ၂:၁၀; ၁၄:၁; ၂၀:၆) သို့ဖြစ်သောကြောင့် ခရစ်တော်ယေရှုနှင့် ထမြောက်သည့် ဘိသိက်ခံခရစ်ယာန်တို့သည် လူ့လောကကို အုပ်ချုပ်ကြလတ္တံ့။

^၃၉ လူ့သားနှင့် အခြားထမြောက်လာသည့် “သန့်ရှင်းသူတို့” ၏အုပ်စိုးခွင့်အာဏာနှင့် ပတ်သက်၍ ဘုရားသခင့် ကောင်းကင်တမန်က ဤသို့ဆို၏– “နိုင်ငံတော်နှင့် အုပ်စိုးခွင့်အာဏာကိုလည်းကောင်း၊ ကောင်းကင်အောက် ရှိသမျှသောနိုင်ငံတို့၏ ဘုန်းစည်းစိမ်ကိုလည်းကောင်း အထွတ်အမြတ်အရှင်၏ သန့်ရှင်းသူတို့အား အပ်နှင်းတော်မူ၏။ သူတို့၏ နိုင်ငံတော်သည် နိစ္စထာဝရတည်သောနိုင်ငံဖြစ်လျက် အုပ်စိုးခွင့်အာဏာ ရသူအပေါင်းတို့သည် သူတို့ကိုနာခံ၍ အလုပ်အကျွေးပြုကြလိမ့်မည်။” (ဒံယေလ ၇:၂၇၊ ကဘ) ၎င်းနိုင်ငံတော်အောက်တွင် နာခံမှုရှိသည့်လူသားတို့သည် မည်မျှကြီးမားသည့်ကောင်းချီးများ ခံစားရကြမည်တကား!

၄၀။ ဒံယေလ၏ အိပ်မက်နှင့်ရူပါရုံတို့ကို ဂရုပြုခြင်းမှ အဘယ်သို့ အကျိုးကျေးဇူး ရရှိနိုင်သနည်း။

^၄၀ ဒံယေလသည် ဘုရားပေး-ရူပါရုံ၏ အံ့ချီးဖွယ်ပြည့်စုံချက် ရှိသမျှကို နားမလည်ခဲ့ချေ။ “ဤရွေ့ကား၊ အမှုအရာ၏အဆုံး ဖြစ်သတည်း။ ငါဒံယေလမူကား ကိုယ့်အတွေးများကြောင့် အလွန်ထိတ်လန့်သဖြင့် မျက်စိပျက်မျက်နှာပျက်ရသော်လည်း ထိုအမှုအရာကို စိတ်နှလုံးထဲ၌ မှတ်ကျုံးလေ၏။” (ဒံယေလ ၇:၂၈၊ ကဘ) သို့သော် ကျွန်ုပ်တို့မူကား ဒံယေလ မြင်တွေ့ခဲ့သမျှ မည်သို့ပြည့်စုံသည်ကို နားလည်နိုင်သည့် အချိန်ကာလပိုင်းတွင် အသက်ရှင်လျက်ရှိကြသည်။ ဤပရောဖက်ပြုချက်ကို ဂရုပြုခြင်းဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ယုံကြည်ခြင်း ပိုမိုခိုင်မြဲမည့်အပြင် ယေဟောဝါ၏ မေရှိယဘုရင်သည် ဤကမ္ဘာကိုအုပ်ချုပ်မည်ဟူသော ကျွန်ုပ်တို့၏ခံယူချက်ကိုလည်း ကျားကန်ပေးပေမည်။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်များ]

အဘယ်အရာကို သိမြင်ခဲ့သနည်း

• ‘ပင်လယ်ထဲမှ တက်လာကြသည့် သားရဲကြီးလေးကောင်’ သည် အဘယ်အရာကို အသီးသီး အမှတ်သင်္ကေတပြုကြသနည်း။

• ဦးချို “ငယ်” တွင် အဘယ်အရာများ ပါဝင်ကြသနည်း။

• “သန့်ရှင်းသူတို့” သည် ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်း သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသည့် ဦးချိုငယ်၏ အနှောင့်အယှက်ပေးခြင်း မည်သို့ခံခဲ့ရကြသနည်း။

• သင်္ကေတဖြင့်ဖော်ပြသည့် ဦးချိုငယ်နှင့် သားရဲကဲ့သို့သော အခြားအာဏာစက်များသည် မည်သည့်ကြမ္မာ ရင်ဆိုင်ရကြမည်နည်း။

• “သားရဲကြီးလေးကောင်” နှင့်ပတ်သက်သည့် ဒံယေလ၏ အိပ်မက်နှင့်ရူပါရုံတို့ကို ဂရုပြုခြင်းမှ အဘယ်သို့ အကျိုးကျေးဇူးရရှိသနည်း။

[စာမျက်နှာ ၁၄၉–၁၅၂ ပါ ရုပ်ပုံ]

သည်းခံခြင်းတရားရှိသည့် ဧကရာဇ်မင်းတစ်ပါး

သူ့အား သည်းခံခြင်းတရားရှိပြီး စံထားလောက်သော ဧကရာဇ်မင်းတစ်ပါးအဖြစ် ဘီ.စီ.အီး. ငါးရာစုမှ ဂရိစာရေးဆရာတစ်ဦးက အမှတ်ရခဲ့သည်။ သမ္မာကျမ်းစာတွင် သူ့အား ဘုရားသခင့် “ဘိသိက်ခံသောမင်း” နှင့် “အရှေ့မျက်နှာမှ” လာသော “ငှက်ရဲ” ဟုခေါ်ထားသည်။ (ဟေရှာယ ၄၅:၁; ၄၆:၁၁) ဤနှယ်ဖော်ပြခြင်းခံရသည့် ဧကရာဇ်မင်းကား ပါးရှားဘုရင် မဟာကုရုမင်းကြီးပင်တည်း။

ကုရုမင်းသည် ဘီ.စီ.အီး. ၅၆၀/၅၅၉ ခုနှစ်တွင် ခမည်းတော် ပထမမြောက် ကဲမ်ဘိုင်းစိဇ်၏ အရိုက်အရာကိုဆက်ခံ၍ ရှေးခေတ်ပါးရှား၏ မြို့တစ်မြို့၊ သို့မဟုတ် နယ်တစ်နယ်ဖြစ်သည့် အဲန်းရှန် (Anshan) ၏ ဘုရင်ဖြစ်လာချိန်တွင် စတင်၍ ထင်ရှားကျော်ကြားလာသည်။ အဲန်းရှန်သည် ထိုစဉ်က မီးဒီးယားဘုရင် အက်စ်တိုင်းအဂျီးစ် (Astyages) ၏စိုးမိုးအုပ်ချုပ်မှုအောက် ရောက်ရှိနေသည်။ မီးဒီးယားလူမျိုး၏ အုပ်ချုပ်မှုကို ဆန့်ကျင်ပုန်ကန်ရာ၌ အက်စ်တိုင်းအဂျီးစ်၏ စစ်တပ်က ဘက်ပြောင်းလာခြင်းကြောင့် ကုရုမင်းသည် လျင်မြန်စွာ အောင်ပွဲခံနိုင်ခဲ့သည့်အပြင် မီးဒီးယားလူမျိုး၏ သစ္စာခံမှုကိုပါရရှိခဲ့သည်။ ၎င်းနောက်၊ မီးဒီးယားလူမျိုးနှင့် ပါးရှားလူမျိုးတို့သည် သူ၏ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် စည်းလုံးညီညွတ်စွာ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြသည်။ ဤသို့ဖြင့် မီးဒီးယား-ပါးရှား အုပ်ချုပ်ရေး ပေါ်ပေါက်လာပြီး အတန်ကြာသော် အေဂျင်ပင်လယ်မှသည် အိန္ဒုမြစ်ဝှမ်းတိုင်အောင် ပိုင်နက်နယ်ပယ်ကို တိုးချဲ့နိုင်ခဲ့သည်။

မီးဒီးယားနှင့် ပါးရှားတပ်ဖွဲ့တို့ကိုစုစည်းလျက် ကုရုမင်းသည် မငြိမ်မသက်ဖြစ်နေသည့် မီးဒီးယား အနောက်ပိုင်းဒေသကို ထိန်းချုပ်ရန် ဦးစွာချီတက်သည်။ ၎င်းနယ်မြေထဲသို့ လီးဒီးယားဘုရင် ခရီးဆပ်စ် (Croesus) က ကျူးကျော်ဝင်ရောက်နေသည်။ ကုရုမင်းသည် အာရှမိုင်းနားရှိ လီးဒီးယား အင်ပါယာ၏ အရှေ့ဘက် နယ်နိမိတ်သို့ချီတက်ကာ ခရီးဆပ်စ်ကို အောင်နိုင်ပြီးလျှင် သူ၏မြို့တော် ဆားဒစ္စ (သာဒိ) ကိုသိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ၎င်းနောက် ကုရုမင်းသည် အိုင်အိုးနီးယား (Ionia) မြို့များကိုနှိမ်နင်း၍ အာရှမိုင်းနားဒေသ တစ်ခုလုံးကို မီးဒီးယား-ပါးရှား အင်ပါယာအတွင်း သွတ်သွင်းလေ၏။ ဤသို့ဖြင့် သူသည် ဗာဗုလုန်နှင့် ၎င်း၏ဘုရင် နဗိုနိုက်ဒပ်စ်၏ အဓိကပြိုင်ဘက် ဖြစ်လာလေသည်။

ထို့နောက် ကုရုမင်းသည် အင်အားကြီးသော ဗာဗုလုန်ကို ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ရန် ပြင်ဆင်စိုင်းပြင်းလေသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ သူသည် သမ္မာကျမ်းစာ ပရောဖက်ပြုချက်၏ ပြည့်စုံချက်တွင် ပါဝင်လာသည်။ ကုရုသည် ဗာဗုလုန်ကိုဖြုတ်ချ၍ ဂျူးလူမျိုးကို အချုပ်အနှောင်မှ လွတ်မြောက်စေသည့်မင်း ဖြစ်မည်ဟု ရာစုနှစ်နှစ်ခုနီးပါးကြို၍ ပရောဖက်ဟေရှာယအားဖြင့် အမည်နာမနှင့်တကွ ယေဟောဝါဖော်ပြတော်မူ၏။ ဤသို့ကြိုတင် တာဝန်ခန့်အပ်မှုကြောင့် ကုရုမင်းအား ယေဟောဝါ၏ “ဘိသိက်ခံသောမင်း” အဖြစ် ကျမ်းစာက ရည်ညွှန်းဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။—ဟေရှာယ ၄၄:၂၆-၂၈။

ကုရုမင်းသည် ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၉ ခုနှစ်တွင် ဗာဗုလုန်နှင့် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ရာ၌ ကြီးမားသည့် အခက်အခဲတစ်ရပ်နှင့် တွေ့ ကြုံရလေသည်။ ဧရာမမြို့ရိုးကြီးများနှင့် ယူဖရေးတီးစ်မြစ်ရေဖြင့် တည်ဆောက်ထားသည့် နက်ရှိုင်းကျယ်ဝန်းသော ကျုံးများဖြင့် ဝိုင်းပတ်ဝန်းရံထားသဖြင့် ဗာဗုလုန်မြို့သည် တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်၍ မရနိုင်သောမြို့သဖွယ် ဖြစ်နေသည်။ ဗာဗုလုန်မြို့တွင်း ဖြတ်သန်းစီးဆင်းသည့် ယူဖရေးတီးစ်မြစ်ကမ်းတစ်လျှောက် ဧရာမ ကြေးနီတံခါးကြီးများပါရှိသည့် တောင်ကြီးပမာမြင့်မားသော မြို့ရိုးကြီးများ ကာရံထားသည်။ ဗာဗုလုန်ကို ကုရုမင်း မည်သို့တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်နိုင်သနည်း။

“ခန်းခြောက်ခြင်းဘေးသည် မြို့၏ရေတို့အပေါ်သို့ရောက်၍ ခန်းခြောက်ကြလိမ့်မည်” ဟု နှစ်ပေါင်းတစ်ရာကျော်ကြို၍ ယေဟောဝါဟောတော်မူခဲ့သည်။ (ယေရမိ ၅၀:၃၈) ၎င်းပရောဖက်ပြုချက်အတိုင်းပင် ကုရုမင်းသည် ဗာဗုလုန်မြို့၏မြောက်ဘက် မိုင်အနည်းငယ်အကွာတွင် ယူဖရေးတီးစ်မြစ်ရေကို လမ်းကြောင်းလွှဲလိုက်သည်။ ထို့နောက် သူ၏စစ်တပ်သည် မြစ်ကြမ်းပြင်ရွှံ့နွံထဲသို့ဆင်း၍ မြို့ရိုးရှိရာသို့ ဆင်ခြေလျှောအတိုင်းတက်ကာ ကြေးနီတံခါးကြီးများ ပွင့်လျက်ရှိသောကြောင့် မြို့ထဲသို့ လွယ်လင့်တကူ ဝင်ရောက်နိုင်ခဲ့သည်။ သားကောင်ကို လျင်မြန်စွာ ထိုးသုတ်တတ်သည့် “ငှက်ရဲ” ပမာ “အရှေ့မျက်နှာမှ” လာသောဤမင်းသည် ဗာဗုလုန်ကို တစ်ညတည်းတွင် သိမ်းပိုက်လိုက်နိုင်သည်။

ဗာဗုလုန်ရှိ ဂျူးလူမျိုးများအဖို့ဆိုလျှင် ကုရုမင်း၏အောင်ပွဲသည် နှစ်ရှည်လများ စောင့်မျှော်ခဲ့သည့် သုံ့ပန်းဘဝမှလွတ်မြောက်ချိန်နှင့် သူတို့၏မွေးရပ်ဌာနေ အနှစ် ၇၀ ကြာလူသူကင်းမဲ့ခြင်း အဆုံးသတ်ချိန်ရောက်ပြီ ဟူသည့်သဘောပင်ဖြစ်သည်။ သူတို့အား ယေရုရှလင်မြို့သို့ပြန်၍ ဗိမာန်တော်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် ကုရုမင်း အမိန့်ပြန်တမ်း ထုတ်ပြန်လိုက်သည့်အခါတွင် သူတို့ခမျာ မည်မျှပီတိဖြာလိုက်ကြမည်ဖြစ်ခြင်း! ကုရုမင်းသည် ဗာဗုလုန်သို့ နေဗုခဒ်နေဇာ သိမ်းယူခဲ့သည့် အဖိုးတန် ဗိမာန်တော် ခွက်ဖလားများကို ပြန်လည်ပေးအပ်သည့်အပြင်၊ လေဘနွန်မှ သစ်များတင်သွင်းရန် ခွင့်ပြုမိန့်ထုတ်ပေး၍ ဆောက်လုပ်ရေး ကုန်ကျစရိတ်အတွက် ဘုရင့်ဘဏ္ဍာတော်မှထောက်ပံ့ရန်ပင် အမိန့်ပေး၏။—ဧဇရ ၁:၁-၁၁; ၆:၃-၅။

ကုရုမင်းသည် ယေဘုယျအားဖြင့် သူအောင်နိုင်သည့် လူမျိုးများနှင့် ဆက်ဆံရာတွင် ကြင်နာမှုနှင့် သည်းခံခြင်းတရားရှိသည့် မူဝါဒအတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်သည်။ ဤသို့ပြုမူခြင်း၏ အကြောင်းရင်းတစ်ခုမှာ သူ၏ဘာသာတရားကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ ကုရုမင်းသည် ပါးရှားပရောဖက် ဇိုရိုအက်စ်တာ၏ သွန်သင်ချက်များကို စွဲလမ်းယုံကြည်ပြီး အကောင်းမှန်သမျှကို ဖန်ဆင်းသောဘုရားဟု မှတ်ယူခံရသည့် အဟူးရာ မာဇဒါ ကိုကိုးကွယ်သည်။ ဖားရ်ဟန်း မေးရ် ပြုစုသည့် ဇိုရိုအက်စ်တရီးယန်း ရိုးရာအစဉ်အလာ စာအုပ်တွင် ဤသို့ရေးသားထားသည်– “ဘုရားသခင်သည် ကိုယ်ကျင့်တရားဘက်တွင် စုံလင်ပြည့်ဝသူဖြစ်သည်ဟု ဇိုရိုအက်စ်တာက ဖော်ပြသည်။ အဟူးရာ မာဇဒါ သည်လက်စားချေခြင်းမပြု၊ မှန်ကန်မျှတသောဘုရား ဖြစ်သောကြောင့် ကြောက်ရမည့်ဘုရားမဟုတ်ဘဲ ချစ်ရမည့်ဘုရားဖြစ်၏။” ကိုယ်ကျင့်တရားပြည့်စုံပြီး တရားမျှတသည့် ဘုရားတစ်ဆူကို ယုံကြည်ခြင်းသည် ကုရုမင်း၏ လူ့ကျင့်ဝတ်အပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိပြီး သဘောထားကြီးရန်၊ မျှတမှုရှိရန် အားပေးခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

သို့သော်၊ ဤဘုရင်သည် ဗာဗုလုန်၏ ရာသီဥတုကိုမူကား သည်းခံနိုင်ခြင်းမရှိချေ။ ထိုဒေသ၏ အလွန်ပူပြင်းသောနွေရာသီသည် သူခံနိုင်သည်ထက် ပို၍ပူပြင်းသည်။ ထို့ကြောင့် ဗာဗုလုန်မြို့သည် အင်ပါယာ၏ မြို့တော်အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဘာသာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဗဟိုချက်အဖြစ်လည်းကောင်း တည်ရှိနေစဉ်မှာပင် ဗာဗုလုန်မြို့ကို သူ၏ ဆောင်းရာသီ နန်းမြို့တော်အဖြစ်သာ အသုံးများသည်။ စင်စစ်ဆိုလျှင် ဗာဗုလုန်ကို အောင်နိုင်ပြီးနောက် များမကြာမီ ကုရုမင်းသည် သူ၏နွေရာသီနန်းမြို့တော်ဖြစ်သည့် အက္ခဘက်တာနာမြို့သို့ ပြန်သွားလေသည်။ ၎င်းမြို့သည် အဲလ်ဝမ့်ဒ် တောင်ခြေ၊ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ပေ ၆,၀၀၀ အမြင့်တွင်တည်ရှိသည်။ ထိုဒေသ၏ သာယာကြည်နူးဖွယ်ရာ နွေရာသီနှင့် အေးမြသည့် ဆောင်းရာသီကို သူပို၍နှစ်သက်သည်။ အက္ခဘက်တာနာမြို့၏ အရှေ့တောင်ဘက် မိုင် ၄၀၀ အကွာရှိ သူ၏အစောပိုင်းနန်းမြို့တော် ပါဆားဂါဒီမြို့ (ပါဆဲပလစ္စမြို့ အနီး) တွင်လည်း လှပတင့်တယ်သော နန်းတော်တစ်ဆောင် ဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။ ထိုနန်းတော်သည် သူ့အတွက် ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်ဖြစ်ပေသည်။

ဤသို့ဖြင့် ကုရုမင်းသည် ရဲရင့်သောအောင်နိုင်သူနှင့် သည်းခံခြင်းတရားရှိသည့် ဧကရာဇ် ဟူသောဂုဏ်ဒြပ် တွင်ရစ်ခဲ့သည်။ ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် စစ်ရေးစီမံချက်တစ်ရပ် ဆောင်ရွက်နေစဉ် အနိစ္စရောက်သဖြင့် သူ၏ အနှစ် ၃၀ ကြာအုပ်ချုပ်မှုလည်း ဆုံးခန်းတိုင်သွားလေသည်။ သူ၏သားတော် ဒုတိယမြောက် ကဲမ်ဘိုင်းစိဇ်သည် သူ၏အရိုက်အရာကိုဆက်ခံ၍ ပါးရှားထီးနန်းကို သိမ်းမြန်းလေ၏။

အဘယ်အရာ သိမြင်ခဲ့သနည်း

• ပါးရှားလူမျိုး ကုရုမင်းသည် ယေဟောဝါ၏ “ဘိသိက်ခံသောမင်း” မည်သို့ဖြစ်လာသနည်း။

• ကုရုမင်းသည် ယေဟောဝါ၏ လူမျိုးတော်အတွက် အဘယ်အဖိုးတန်သောအမှုများ ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သနည်း။

• ကုရုမင်းသည် မိမိအောင်နိုင်သူတို့အပေါ် မည်သို့ဆက်ဆံသနည်း။

[မြေပုံ]

(ကားချပ်အပြည့်အစုံကို စာစောင်တွင်ကြည့်ပါ)

မီးဒီးယား-ပါးရှား အင်ပါယာ

မက်ဆီဒိုးနီးယား

မင်ဖိ

အီဂျစ်

အီသီယိုးပီးယား

ယေရုရှလင်

ဗာဗုလုန်

အက္ခဘက်တာနာ

ရှုရှန်

ပါဆဲပလိစ္စ

အိန္ဒိယ

[ရုပ်ပုံ]

ပါဆားဂါဒီမြို့ရှိ ကုရုမင်း၏ သင်္ချိုင်းဂူ

[ရုပ်ပုံ]

ပါဆားဂါဒီမြို့ရှိ ကုရုမင်း၏နန်းတော်မှ ရုပ်လုံးကြွပုံ

[စာမျက်နှာ ၁၅၃–၁၆၁ ပါ လေးထောင့်ကွက်/ရုပ်ပုံများ]

ကမ္ဘာကို လွှမ်းမိုးကြီးစိုးခဲ့သည့် နုပျိုသောဘုရင်တစ်ပါး

လွန်ခဲ့သည့်နှစ်ပေါင်း ၂,၃၀၀ ခန့်က အသက်နှစ်ဆယ်ကျော်၊ ရွှေဝါရောင် ဆံကေသာပိုင်ရှင် စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတစ်ဦးသည် မြေထဲပင်လယ်ကမ်းခြေတွင် ရပ်လျက်နေသည်။ သူ့မျက်လုံးများသည် မိုင်ဝက်ခန့်အကွာရှိ ကျွန်းမြို့တစ်မြို့ကို စူးစိုက်ကြည့်နေသည်။ မြို့ထဲအဝင်မခံသောကြောင့် ဒေါသူပုန်ထနေသည့် ၎င်းဗိုလ်ချုပ်ကြီးသည် ထိုမြို့ကိုသိမ်းပိုက်ရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်သည်။ မည်သည့်နည်းဗျူဟာဖြင့် တိုက်ခိုက်မည်နည်း။ ကျွန်းအထိ တာရိုးလမ်းတည်ဆောက်၍ တပ်ဖွဲ့အင်အားဖြင့် မြို့ကိုတိုက်ခိုက်ရန်ဖြစ်သည်။ တာရိုးလမ်း တည်ဆောက်ခြင်းလုပ်ငန်းပင် စတင်လျက်ရှိနေပြီ။

သို့သော် ပါးရှားအင်ပါယာ၏ မဟာမင်းကြီးထံမှ ရောက်ရှိလာသည့် သတင်းစကားကြောင့် နုပျိုသည့် ထိုဗိုလ်ချုပ်မင်းသည် လုပ်လက်စအလုပ်ကို ရပ်လိုက်သည်။ ပါးရှားပြည့်ရှင်သည် ငြိမ်းချမ်းရေး လိုလားသည့်စိတ် ပြင်းပြလှသဖြင့် ရက်ရက်ရောရော ကမ်းလှမ်းမှု ပြုလာသည်။ ရွှေစင် တဲလဲင့် ၁၀,၀၀၀ (ကာလတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်းနှစ်ထောင်ကျော်) နှင့်ဘုရင့်သမီးတော်တစ်ပါးကို ထိမ်းမြားပေးစားရန် ကြောင်းလမ်းခြင်းအပါအဝင် ပါးရှားအင်ပါယာ၏ အနောက်ခြမ်းဒေသတစ်ဝန်းလုံးကို အုပ်စိုးခြင်းအခွင့်တို့ ပါဝင်သည်။ အတုံ့အလှည့်အနေဖြင့် ၎င်းဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသည့် ဘုရင့်မိသားစုကို ပြန်လည်လွှဲပြောင်းပေးရန်မျှသာဖြစ်သည်။

ကမ်းလှမ်းချက်ကို လက်ခံခြင်းပြုမပြု ဆုံးဖြတ်ရမည့် စစ်သေနာပတိမှာ မက်ဆီဒိုးနီးယားနိုင်ငံ၏ တတိယမြောက် အလက်ဇန္ဒားပင်ဖြစ်သည်။ ကမ်းလှမ်းချက်ကို သူလက်ခံသင့်သလော။ “ထိုအချိန်သည် ရှေးခေတ်ကမ္ဘာအတွက် ကြမ္မာငင်သောအခိုက်ဖြစ်သည်။ သူ့ဆုံးဖြတ်ချက်၏ အကျိုးဆက်သည် အလယ်ခေတ်တစ်လျှောက်လုံးမက ကျွန်ုပ်တို့လက်ထက်တိုင်အောင် အရှေ့တိုင်းကိုရော အနောက်တိုင်းကိုပါ ဂယက်ရိုက်ခဲ့သည်” ဟုသမိုင်းပညာရှင် အူးလ်ရိခ် ဝီလ်ကန် ကဆို၏။ အလက်ဇန္ဒား၏ တုံ့ပြန်ချက်ကို မသုံးသပ်မီ အဘယ်အဖြစ်အပျက်များကြောင့် ဤအရေးကြီးသော အခိုက်အတန့်သို့ ဆိုက်ရောက်လာရသည်ကို ဦးစွာကြည့်ကြပါစို့။

အောင်နိုင်သူ၏ ပုံသွင်းပြုပြင်ခံရပုံ

အလက်ဇန္ဒားသည် ဘီ.စီ.အီး. ၃၅၆ ခုနှစ်တွင် မက်ဆီဒိုးနီးယားပြည်၊ ပဲလာမြို့၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ ခမည်းတော်မှာ ဒုတိယမြောက် ဖိလစ်ဘုရင်ဖြစ်ပြီး မယ်တော်မှာ အိုလင်းမ်ပီးယားဖြစ်သည်။ မက်ဆီဒိုးနီးယား ဘုရင်တို့သည် ဂရိနတ်ဘုရား ဇူးစ် (ဇုသ) ၏သားတစ်ပါးဖြစ်သည့် ဟာကျူလီစ်ထံမှ ဆင်းသက်ကြသည်ဟု အလက်ဇန္ဒားအား မယ်တော်ဖြစ်သူက သင်ကြားပေးသည်။ အိုလင်းမ်ပီးယား၏အဆိုအရ အလက်ဇန္ဒား၏ဘိုးဘေးမှာ ဟိုးမား၏ကဗျာ အစ်လီယဒ် ထဲမှလူစွမ်းကောင်း အခစ်လီးဇ် ဖြစ်သည်။ ဤကဲ့သို့ အောင်နိုင်လိုစိတ်၊ ဘုရင့်ဂုဏ်ရှိန်ဖြင့် ကျော်ကြားလိုစိတ်ပြင်းပြအောင် ပြုပြင်ပုံသွင်းခြင်းခံခဲ့ရသဖြင့် နုပျိုသည့် အလက်ဇန္ဒားသည် အခြားလိုက်စားမှုများကို စိတ်ဝင်စားခြင်းမရှိတော့ချေ။ အိုလံပစ်အားကစားပွဲတွင် အပြေးပြိုင်မည်လောဟု မေးမြန်းရာ၌ အလက်ဇန္ဒားက ဘုရင်များနှင့် ပြေးရမည်ဆိုလျှင် ပြိုင်မည့်သဘော အရိပ်အယောင်ပြခဲ့သည်။ သူ့ရည်မှန်းချက်မှာ သူ့ခမည်းတော် စွမ်းဆောင်ခဲ့သည်ထက် ပို၍ကြီးမားသည့် စွမ်းဆောင်မှုများ လုပ်ဆောင်မည်၊ မိမိကိုယ်တိုင်၏ အောင်မြင်ပြီးမြောက်မှုများဖြင့် ဘုန်းတန်ခိုးကြီးအောင်လုပ်မည် ဟူ၍ဖြစ်သည်။

အလက်ဇန္ဒားသည် အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်တွင် ဂရိတွေးခေါ်ရှင် အရစ္စတိုတယ်လ်၏ သွန်သင်နည်းပြမှုကို ခံယူခဲ့သည်။ အရစ္စတိုတယ်လ်က သူ့အား ဒဿနပညာ၊ ဆေးပညာနှင့် သိပ္ပံပညာဘက်တွင် စိတ်ဝင်စားလာအောင် ကူညီပေးခဲ့သည်။ အရစ္စတိုတယ်လ်၏ ဒဿနသွန်သင်ချက်များက အလက်ဇန္ဒား၏အတွေးအခေါ်ကို မည်သည့်အတိုင်းအတာအထိ လွှမ်းမိုးပုံသွင်းခဲ့သည် ဟူသည့်အချက်မှာ အငြင်းပွားစရာဖြစ်နေသည်။ “သူတို့နှစ်ဦးသည် အမြင်သဘောထားချင်း ကိုက်ညီသည့်အချက် များများစားစားမရှိဟုဆိုလျှင် မှားမည်မထင်။ အရစ္စတိုတယ်လ်၏ နိုင်ငံရေးအမြင်များမှာ ထိုအချိန်တွင် ကျဆင်းဆုတ်ယုတ်လျက်ရှိသည့် ဂရိမြို့ပြနိုင်ငံအပေါ် အခြေခံထားသည်” ဟူ၍ ၂၀-ရာစုနှစ် တွေးခေါ်ရှင်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဘာထရန်ဒ် ရပ်ဆဲလ် ကဆို၏။ ဗဟိုမှချုပ်ကိုင်သည့် ဧရာမအင်ပါယာကြီးတစ်ကို တည်ဆောက်လိုသော ရည်မှန်းချက်ကြီးမားသည့် အလက်ဇန္ဒားအဖို့ သေးငယ်သည့် မြို့ပြနိုင်ငံ အစိုးရဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ်မျိုးသည် နှစ်သက်စရာဖြစ်မည်မဟုတ်။ အလက်ဇန္ဒားသည် အောင်နိုင်သူတို့နှင့် ရှုံးနိမ့်သူတို့အချင်းချင်း အေးချမ်းချစ်ကြည်စွာ ယှဉ်တွဲနေထိုင်သည့် အင်ပါယာတစ်ခုကို ကြို၍မြင်ယောင်ထားသောကြောင့် ဂရိမဟုတ်သည့်လူမျိုးကို ကျေးကျွန်များအဖြစ် ဆက်ဆံရမည်ဟူသည့် အရစ္စတိုတယ်လ်၏အယူအဆကို မုချသံသယဖြစ်ခဲ့ပေမည်။

သို့ရာတွင် အရစ္စတိုတယ်လ်သည် အလက်ဇန္ဒားအား စာဖတ်ခြင်းနှင့် လေ့လာဆည်းပူးခြင်း၌ စိတ်ဝင်စားမှုရှိလာအောင် ပြုစုပျိုးထောင်နိုင်ခဲ့သည်မှာ ယုံမှားစရာမရှိပါ။ အလက်ဇန္ဒားသည် ဘဝတစ်လျှောက်လုံး စာဖတ်အားသန်သူဖြစ်ခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် ဟိုးမား၏စာပေများကို နှစ်သက်ခုံမင်သည်။ စုစုပေါင်း စာကြောင်းရေ ၁၅,၆၉၃ ကြောင်းရှိသည့် အစ်လီယဒ် ကဗျာကို အလွတ်ဆိုနိုင်သည်ဟုပင် ပြောစမှတ်ပြုကြသည်။

ဘီ.စီ.အီး. ၃၄၀ ပြည့်နှစ်တွင် အသက် ၁၆-နှစ်ရှိသော ဤမင်းသားလေးသည် ခမည်းတော်ခရီးထွက်နေခိုက် မက်ဆီဒိုးနီးယားကိုအုပ်ချုပ်ရန် ပဲလာမြို့သို့ ပြန်သွားသည့်အချိန်တွင် အရစ္စတိုတယ်လ်ထံ ပညာဆည်းပူးခြင်း ရုတ်တရက်ရပ်စဲသွားသည်။ ဤအိမ်ရှေ့မင်းသားသည် စစ်ရေးစစ်ရာ စွန့်စားမှုများတွင် သူမတူအောင် ထူးချွန်သူဖြစ်ကြောင်း တစ်မဟုတ်ချင်း ထင်ရှားလာသည်။ သူသည် ထကြွပုန်ကန်သည့် ထရေးစ်အမျိုး မီးဒီအနွယ်ကို လျင်မြန်စွာနှိမ်နင်း၍ သူတို့၏အဓိကမြို့ကို မုန်တိုင်းစစ်ဆင်ရေးဖြင့် သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ထိုမြို့ကို သူ့နာမည်အစွဲပြု၍ အလက်ဇန္ဒရူးပလစ္စ အမည်ဖြင့် မှည့်ခေါ်သည်ကို ဖိလစ်ဘုရင် အထူးနှစ်ထောင်းအားရ ဖြစ်မိလေသည်။

တိုက်ပွဲအလီလီ အောင်ပွဲအဆင့်ဆင့်

ဘီ.စီ.အီး. ၃၃၆ ခုနှစ်တွင် ဖိလစ်ဘုရင် လုပ်ကြံခံရခြင်းကြောင့် အသက် ၂၀ အရွယ်ရှိ အလက်ဇန္ဒားသည် မက်ဆီဒိုးနီးယား ထီးနန်းကိုဆက်ခံရန် အကြောင်းဖန်လာသည်။ ဘီ.စီ.အီး. ၃၃၄ ခုနှစ် နွေဦးရာသီတွင် အလက်ဇန္ဒားသည် အင်အားများပြားခြင်း မရှိသော်လည်း စွမ်းရည်ပြည့်ဝသည့် ခြေလျင်စစ်သည် ၃၀,၀၀၀ နှင့် မြင်းစီးသူရဲ ၅,၀၀၀ တို့ဖြင့် ဟယ်လီစပွန့် (ယခုခေတ် ဒါးဒန်နဲလ်ဇ်) ရေလက်ကြားကိုဖြတ်၍ အာရှတိုက်သို့ဝင်ရောက်ကာ ချင်းနင်းသိမ်းပိုက်ခြင်း စစ်ဆင်ရေးကိုစတင်ခဲ့သည်။ သူ၏စစ်တပ်နှင့်အတူ အင်ဂျင်နီယာ၊ မြေတိုင်း၊ သိပ္ပံပညာရှင်နှင့် သမိုင်းပညာရှင်များ လိုက်ပါကြသည်။

အာရှမိုင်းနား (ယခုခေတ် တူရကီ) ၏အနောက်မြောက်ဒေသရှိ ဂရာနိုင်းကာ့စ်မြစ်ဝှမ်းတွင် အလက်ဇန္ဒားသည် ပါးရှားတို့ကို ဗွေဆော်ဦးအောင်ပွဲ ရရှိလိုက်သည်။ ထိုနှစ်ဆောင်းရာသီတွင် အာရှမိုင်းနား အနောက်ပိုင်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ နောက်တစ်နှစ် ဆောင်းဦးရာသီတွင် အာရှမိုင်းနား အရှေ့တောင်ဒေသရှိ အစ်စပ်စ်အရပ်တွင် ပါးရှားတို့နှင့် အဆုံးအဖြတ်ပေးသော ဒုတိယတိုက်ပွဲကို ဆင်နွှဲခဲ့သည်။ ပါးရှား၏ မဟာမင်းကြီး တတိယမြောက် ဒါရိုင်းယပ်စ် (ဒါရိ) သည် အင်အား ငါးသိန်းရှိသည့် စစ်တပ်ကိုဦးဆောင်လျက် အလက်ဇန္ဒားကို လာရောက်ရင်ဆိုင်သည်။ မြေကြီးလက်ခတ်မလွဲ အောင်ပွဲခံမည်ဟု ယုံကြည်ထားသည့် ဒါရိုင်းယပ်စ်သည် ခမ်းနားကြီးကျယ်သည့် အောင်ပွဲကိုရှုစားရန် မယ်တော်မှစ၍ မိဖုရားနှင့် အခြားမိသားစုဝင်တို့ကိုပါ ခေါ်ဆောင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ပါးရှားတို့သည် မက်ဆီဒိုးနီးယားတို့၏ အရှိန်အဟုန်နှင့် လျှပ်တစ်ပြက်တိုက်ခိုက်ခြင်းအတွက် အသင့်ပြင်ဆင်ထားခြင်းမရှိပေ။ အလက်ဇန္ဒား၏တပ်ဖွဲ့သည် ပါးရှားစစ်တပ်ကို အပြတ်အသတ် အနိုင်ရလိုက်သဖြင့် ဒါရိုင်းယပ်စ်သည် မိမိ၏မိသားစုကို အလက်ဇန္ဒား လက်ထဲစွန့်ပစ်၍ ကိုယ်လွတ်ရုန်းထွက်ပြေးလေ၏။

အလက်ဇန္ဒားသည် ထွက်ပြေးသွားသည့် ပါးရှားတို့ကို ဆက်၍မလိုက်ဘဲ တောင်ဘက်ပိုင်းရှိ မြေထဲပင်လယ် ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက် ချီတက်ကာ အင်အားကြီးမားသည့် ပါးရှားရေတပ် အသုံးပြုသော အခြေစိုက်စခန်းများကို သိမ်းပိုက်လေသည်။ သို့ရာတွင် ကျွန်းပေါ်၌တည်ရှိသော တိုင်ယာမြို့ (တုရုမြို့) မူကား သိမ်းပိုက်မခံဘဲ ကြံ့ကြံ့ခံ ခုခံတိုက်ခိုက်သည်။ အလက်ဇန္ဒားသည် ထိုမြို့ကို မရမနေ သိမ်းပိုက်မည်ဟူသော သန္နိဋ္ဌာန်ဖြင့် ခုနစ်လတိုင်တိုင် ကြာမြင့်သည့် ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့ခြင်းကို စတင်လေသည်။ ထိုသို့ ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့စဉ်ကာလအတွင်း အထက်ဖော်ပြပါ ဒါရိုင်းယပ်စ်ထံမှ ငြိမ်းချမ်းရေး ကမ်းလှမ်းချက် ရောက်ရှိလာသည်။ ပါရှိသည့် စည်းကမ်းချက်များမှာ သဘောကျစရာ ကောင်းလှသည်ဖြစ်ရာ အလက်ဇန္ဒား၏ လူယုံတော် အကြံပေး ပါမီးနီအိုကပင် ‘ကျုပ်သာ အလက်ဇန္ဒားဖြစ်ရင် လက်ခံလိုက်မှာပဲ’ ဟုပြောခဲ့သည်ဟု အဆိုရှိသည်။ သို့သော် ငယ်ရွယ်နုပျိုသည့် ၎င်းဗိုလ်ချုပ်မင်းကလည်း ‘ကျုပ်သာ ပါမီးနီအိုဖြစ်ရင် ကျုပ်ကလည်း လက်ခံလိုက်မှာပဲ’ ဟုခွန်းတုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ အလက်ဇန္ဒားသည် စေ့စပ်ဆွေးနွေးခြင်းကို လက်မခံဘဲ ဆက်လက် ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့ပြီး ဘီ.စီ.အီး. ၃၃၂ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ထိုမာနကြီးသော အဏ္ဏဝါသခင်မကို လက်စတုံး ဖြိုဖျက်ပစ်လိုက်သည်။

အလက်ဇန္ဒားသည် သူ့အားအညံ့ခံသည့် ယေရုရှလင်မြို့ကို ချမ်းသာပေးပြီးနောက် တောင်ဘက်သို့ ဆက်လက်ချီတက်ကာ ဂါဇာမြို့ကို သိမ်းပိုက်သည်။ အီဂျစ်သည် ပါးရှားအုပ်ချုပ်မှုကို ငြီးငွေ့နေပြီဖြစ်သဖြင့် အလက်ဇန္ဒားကို ကယ်တင်ရှင်အဖြစ် ကြိုဆိုလက်ခံကြသည်။ မဲမ်းဖိစ်မြို့တွင် အားပိစ် နွားရုပ်ကို ပူဇော်ပသခြင်းဖြင့် အီဂျစ်ယဇ်ပုရောဟိတ်များအား ကျေနပ်နှစ်သိမ့်စေ၏။ အလက်ဇန္ဒြီးယားမြို့ကိုလည်း တည်လေ၏။ ၎င်းမြို့သည် နောင်တွင် ပညာဆည်းပူးရာ အချက်အချာတစ်ခုအဖြစ် အေသင်မြို့၏ပြိုင်ဘက်ဖြစ်လာကာ ယနေ့တိုင်အောင် သူ၏နာမည်ဖြင့် တည်ရှိနေသည်။

၎င်းနောက် အလက်ဇန္ဒားသည် အရှေ့မြောက်အရပ်သို့ ဦးလှည့်ကာ ပါလက်စတိုင်းကိုဖြတ်၍ တိုင်းဂရစ္စမြစ်ဘက်သို့ ချီတက်လေ၏။ ဘီ.စီ.အီး. ၃၃၁ ခုနှစ်တွင် နီးနီဗာ (နိနေဝေ) မြို့ပျက်နှင့် မလှမ်းမကမ်းတွင်တည်ရှိသည့် ဂေါ်ဂါမေလာမြို့တွင် ပါးရှားတို့နှင့် တတိယအကြိမ် တိုက်ပွဲကြီး ဆင်နွှဲသည်။ ၎င်းတိုက်ပွဲတွင် အလက်ဇန္ဒား၏ရဲမက် ၄၇,၀၀၀ သည် အနည်းဆုံးအင်အား ၂၅၀,၀၀၀ ရှိသည့် ပြန်လည်စုစည်းထားသော ပါးရှားစစ်တပ်ကြီးကို အောင်နိုင်ခဲ့သည်။ ဒါရိုင်းယပ်စ်သည် ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်သွားသော်လည်း မိမိလူမျိုး၏ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်း ခံရလေသည်။

အောင်ပွဲအဆင့်ဆင့်ကြောင့် စိတ်မာန်တက်ကြွနေသည့် အလက်ဇန္ဒားသည် တောင်ဘက်သို့လှည့်ကာ ပါးရှား၏ ဆောင်းရာသီစံနန်း ဗာဗုလုန်မြို့ကို သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ ရှုရှန်နှင့် ပါဆဲပလစ္စရှိ နန်းမြို့တော်တို့ကိုလည်း သိမ်းပိုက်၍ ပါးရှားတို့၏ ရတနာပစ္စည်း အမြောက်အမြားကို သိမ်းယူသည့်အပြင် ဇားခ်စီးဇ်၏ ခမ်းနားကြီးကျယ်သည့် နန်းတော်ကြီးကိုပါ မီးတင်ရှို့လိုက်သည်။ နောက်ဆုံးတွင် အက္ခဘက်တာနာမြို့ရှိ နန်းမြို့လည်း သူ့လက်ထဲသို့ ကျဆင်းခဲ့သည်။ ဆက်လက်၍ အရှိန်အဟုန်ပြင်းသော ဤအောင်နိုင်သူသည် ကျန်သော ပါးရှားပိုင်နက် နယ်မြေအားလုံးကို နှိမ်နင်း၍ ယခုခေတ် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံအတွင်း တည်ရှိသည့် အိန္ဒုမြစ်ဝှမ်းတိုင်အောင် အရှေ့အရပ်သို့ ချီတက်ခဲ့သည်။

အလက်ဇန္ဒားသည် အိန္ဒုမြစ်ကို ဖြတ်ကူးပြီးနောက် ပါးရှားအင်ပါယာ၊ တက္ခဆာလာ စီရင်စု၏ နယ်ခြားဒေသတွင် ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသောပြိုင်ဘက်၊ အိန္ဒိယ ဧကရာဇ်ဘုရင် ပိုးရပ်စ်နှင့်တွေ့ဆုံ၏။ ဘီ.စီ.အီး. ၃၂၆ ခုနှစ်၊ ဇွန်လတွင် အလက်ဇန္ဒားသည် သူ၏စတုတ္ထနှင့် နောက်ဆုံးတိုက်ပွဲကြီးကို တိုက်ခိုက်ခဲ့၏။ ပိုးရပ်စ်၏တပ်တွင် စစ်သည် ၃၅,၀၀၀ နှင့် ဆင် ၂၀၀ ပါဝင်သဖြင့် မက်ဆီဒိုးနီးယားတို့၏ မြင်းများသည် ၎င်းဆင်များကြောင့် ထိတ်လန့်ကြ၏။ ၎င်းတိုက်ပွဲသည် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်၍ သွေးချောင်းစီးခဲ့သော်လည်း အလက်ဇန္ဒား၏တပ်ဖွဲ့က အနိုင်ရလိုက်သည်။ ပိုးရပ်စ် လက်နက်ချ၍ မဟာမိတ်ဖြစ်လာသည်။

မက်ဆီဒိုးနီးယားစစ်တပ် ရေလက်ကြားကိုဖြတ်၍ အာရှတိုက်အတွင်း ဝင်ရောက်ခဲ့ချိန်မှစ၍ အချိန်ကာလအားဖြင့် ရှစ်နှစ်ကျော် ကုန်လွန်ခဲ့ပြီဖြစ်ရာ စစ်သည်များလည်း ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး အိမ်ကိုလွမ်းဆွတ်လာကြသည်။ ပိုးရပ်စ်နှင့်ဆင်နွှဲသည့် ပြင်းထန်သောတိုက်ပွဲကြောင့် စိတ်ဓာတ်ပျက်ပြားလျက်ရှိသဖြင့် အိမ်ပြန်ချင်နေကြသည်။ အလက်ဇန္ဒားသည် အစပိုင်းတွင် သဘောမတူသော်လည်း နောက်ဆုံးတွင် သူတို့၏ဆန္ဒကို လိုက်လျောခဲ့သည်။ ဂရိသည် အမှန်ပင် ကမ္ဘာ့အာဏာစက် ဖြစ်လာလေပြီ။ သိမ်းပိုက်သည့်ဒေသများတွင် ဂရိကိုလိုနီများကို တည်ထောင်ခြင်းကြောင့် ဂရိဘာသာစကားနှင့် ယဉ်ကျေးမှုလည်း အင်ပါယာတစ်ဝန်း ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။

ဒိုင်းလွှားနောက်ကွယ်မှ လူသား

အောင်ပွဲများ ဆင့်ကာဆင့်ကာ ရရှိခဲ့သည့် နှစ်များတစ်လျှောက် မက်ဆီဒိုးနီးယားစစ်တပ်ကို သွေးစည်းညီညွတ်စေသည့်စွမ်းအားမှာ အလက်ဇန္ဒား၏ စရိုက်လက္ခဏာ ပင်ဖြစ်သည်။ တိုက်ပွဲပြီးတိုင်းပြီးတိုင်း အလက်ဇန္ဒားသည် ဒဏ်ရာရသူများကို ကိုယ်တိုင်သွားရောက်အားပေးပြီး သူတို့၏ဒဏ်ရာများကို စစ်ဆေးကြည့်ရှုသည့်အပြင် ရဲဝံ့စွန့်စားမှုများအတွက်ချီးကျူး၍ သူတို့၏စွမ်းဆောင်မှုအလိုက် လက်ဆောင်ပစ္စည်းများ ချီးမြှင့်ဂုဏ်ပြုလေ့ရှိသည်။ တိုက်ပွဲတွင်ကျဆုံးသူတို့အတွက် ခမ်းခမ်းနားနား သင်္ဂြိုဟ်ပေးသည်။ ကျဆုံးသူတို့၏ ကျန်ရစ်သော မိဘနှင့်သားသမီးများကိုလည်း အခွန်နှင့်တာဝန် ထမ်းဆောင်ခြင်းမှန်သမျှမှ ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုသည်။ တိုက်ပွဲပြီးနောက် စိတ်အပြောင်းအလဲအဖြစ် ပျော်ရွှင်ဖွယ်ရာ ကစားနည်းများ၊ ပြိုင်ပွဲများ ပြုလုပ်ပေးသည်။ တစ်ခါက အိမ်ထောင်ကျခါစ ရဲဘော်များအား ဆောင်းရာသီအတွင်း မက်ဆီဒိုးနီးယားတွင် မိမိတို့၏ ဇနီးမယားနှင့်အတူ နေထိုင်ရန် ခွင့်ရက်ရှည်ပင် စီစဉ်ပေးခဲ့သည်။ ဤကဲ့သို့သော လုပ်ဆောင်ချက်များကြောင့် လက်အောက်ခံရဲဘော်များ၏ ချစ်ခင်နှစ်သက်မှုနှင့် ကြည်ညိုလေးစားမှု ခံရခြင်းဖြစ်သည်။

ဘက္ခထရီးယား မင်းသမီး ရော့ခ်စနာနှင့် အလက်ဇန္ဒား လက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ဂရိအတ္ထုပ္ပတ္တိရေးသူ ပလူးတားခ်က ဤသို့ရေးသားထားသည်– “သူတို့နှစ်ဦး၏ ပေါင်းစည်းခြင်းသည် နှလုံးသားရေးရာကိစ္စ ဖြစ်သော်ငြားလည်း တစ်ချိန်တည်းတွင် သူထားရှိသည့် ရည်မှန်းချက်ကိုလည်း ထမြောက်အောင်မြင်စေခဲ့ပုံရသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် သူအောင်နိုင်ထားသည့် လူမျိုးထဲမှ ကြင်ယာတော်ကို ရွေးကောက်ခြင်းအားဖြင့် ပြည်သူတို့အား ကျေနပ်နှစ်သက်စေသည့်အပြင် ကာမဂုဏ်ခံစားခြင်းအရာ၌ အထူးသဖြင့် ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း ရှိလှသောဤသူသည် သူ့ဘဝတွင် တစ်ခုတည်းသော အရှိန်ကြီးမားသည့် မေတ္တာရေးရာ၌ပင် ရော့ခ်စနာကို တရားဥပဒေနှင့်အညီ ဂုဏ်အသရေရှိရှိ ထိမ်းမြားဆောင်နှင်းပြီးသည့်အချိန်အထိ ချုပ်တည်းမျိုသိပ်ထားနိုင်ခြင်းအတွက် သူ့အား ဆတက်ထမ်းပိုးတိုး၍ ချစ်ခင်နှစ်သက်စေသည်။”

အလက်ဇန္ဒားသည် သူတစ်ပါး၏အိမ်ထောင်ရေးကိုလည်း လေးစားသည်။ ဘုရင် ဒါရိုင်းယပ်စ်၏မိဖုရားသည် သူ၏သုံ့ပန်း ဖြစ်နေသည့်တိုင်အောင် သူ့အား ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိဆက်ဆံရန် အသေအချာစီစဉ်ထား၏။ အလားတူစွာပင်၊ မက်ဆီဒိုးနီးယား စစ်သားနှစ်ယောက်က လူစိမ်းအချို့၏ မိန်းမတို့ကို မတော်မတရားပြုကြောင်း ကြားသိရသည့်အခါ အပြစ်ရှိကြောင်းထင်ရှားလျှင် ကွပ်မျက်ပစ်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။

အလက်ဇန္ဒားသည် မယ်တော် အိုလင်းမ်ပီးယားကဲ့သို့ပင် ဘာသာရေး အလွန် ရိုသေကိုင်းရှိုင်းသည်။ တိုက်ပွဲမတိုင်မီနှင့် တိုက်ပွဲပြီးသည့်နောက်တွင် ပူဇော်ပသမှု ပြုလေ့ရှိသည့်အပြင် အတိတ်နိမိတ် အချို့နှင့်ပတ်သက်၍လည်း ဗေဒင်ဆရာများထံ စုံစမ်းမေးမြန်းလေ့ရှိသည်။ လစ်ဗျားပြည်တွင် အမ်မွန်နတ်ကွန်း၌ နတ်ဆရာထံ စုံစမ်းမေးမြန်းခဲ့သည်။ ဗာဗုလုန်တွင်လည်း ယဇ်ပူဇော်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍၊ အထူးသဖြင့် ဗာဗုလုန်နတ်ဘုရား ဘဲလ် (မားဒွတ်ခ်) နှင့်ပတ်သက်၍ ခါလဒဲလူမျိုး၏ ညွှန်ကြားချက်များအတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

အလက်ဇန္ဒားသည် အစားဘက်တွင် ချင့်ချင့်ချိန်ချိန် ရှိသော်လည်း နောက်ဆုံး၌ အသောက်ဘက်တွင် အလွန်အကျွံ ဖြစ်လာသည်။ သူသည် သောက်ရင်းနှင့် မိမိ၏ အောင်မြင်မှုများအကြောင်းကို ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားစွာ ရှည်ရှည်ဝေးဝေး စကားဖောင်ဖွဲ့ ပြောတတ်သည်။ အလက်ဇန္ဒား၏ အဆိုးဆုံးလုပ်ရပ်တစ်ခုမှာ အရက်မူးနေစဉ် အမျက်ခြောင်းခြောင်းထွက်ကာ မိတ်ဆွေဖြစ်သူ ကလိတပ်စ်အား သတ်မိခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း အလက်ဇန္ဒားသည် ယင်းအတွက် လွန်စွာ ယူကျုံးမရဖြစ်ပြီး မစားမသောက်ဘဲ သုံးရက်တိုင်တိုင် အိပ်ရာထဲ လှဲနေခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးတွင် သူ၏မိတ်ဆွေများက အစာစားလာအောင် ဖျောင်းဖျနိုင်ခဲ့သည်။

အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ အလက်ဇန္ဒား၏ ထင်ပေါ်ကျော်ကြားလိုသော ပြင်းပြသည့်ဆန္ဒကြောင့် နှစ်လိုဖွယ်မကောင်းသော အခြားစရိုက်များ ပေါ်ထွက်လာသည်။ မဟုတ်မမှန်သည့် စွပ်စွဲချက်များကို ယုံလွယ်စပြုလာပြီး အပြင်းထန်ဆုံးနည်းဖြင့် အပြစ်ဒဏ်ပေးလာလေသည်။ ဥပမာ၊ သူ့အားလုပ်ကြံရန် ကြိုးပမ်းမှုတစ်ခုတွင် ဖီလိုးတပ်စ် ပါဝင်ပတ်သက်သည်ဟု အယုံသွင်းခံရသဖြင့် ဖီလိုးတပ်စ်နှင့် သူ၏ဖခင်တို့ကို ကွပ်မျက်ခဲ့သည်။ ဖီလိုးတပ်စ်၏ဖခင်မှာ တစ်ချိန်က သူယုံကြည်အားထားခဲ့သည့် အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် ပါမီးနီအိုပင်ဖြစ်သည်။

အလက်ဇန္ဒား အရေးနိမ့်ခြင်း

ဗာဗုလုန်မြို့သို့ ပြန်ရောက်ပြီးနောက် မကြာမီတွင် အလက်ဇန္ဒားသည် ငှက်ဖျားမိပြီး နာလံပြန်မထူတော့ချေ။ ၃၂ နှစ်နှင့် ၈ လမျှအသက်ရှင်ပြီးနောက် ဘီ.စီ.အီး. ၃၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် အလက်ဇန္ဒားသည် ကြောက်မက်ဖွယ် အကောင်းဆုံးသောရန်သူ သေမင်းထံ အညံ့ခံ အရှုံးပေးသွားလေသည်။

အိန္ဒိယပညာရှိအချို့ ပြောဆိုခဲ့သည့်အတိုင်းပင် မှန်ကန်လှသည်– “အို အလက်ဇန္ဒားမင်းကြီး၊ လူတစ်ဦးစီသည် မိမိခြေဖဝါးအောက်ရှိ မြေကြီးလောက်ကိုသာ ပိုင်ဆိုင်ကြပါသည်။ အသင်သည် မရပ်မနား တက်တက်ကြွကြွ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်၍ မွေးရပ်ဌာနေမှ ဝေးတစ်မြေဆီသို့ ခြေဦးတည့်ရာ မြေပြင်အနှံ့ ခရီးဆန့်ကာ မိမိကိုယ်တိုင် ဒုက္ခခံလျက် သူတစ်ပါးကိုပါ ဒုက္ခပေးခဲ့သည်မှတစ်ပါး အသင်လည်း လူသားထဲက လူသားတစ်ယောက်မျှသာ ဖြစ်ချေသည်။ သို့သော် များမကြာမီ အသင်သေဆုံးပြီးလျှင် သင်ပိုင်ဆိုင်သည့်မြေကြီးမှာ သင့်အားသင်္ဂြိုဟ်လောက်သည့် မြေကွက်လေးသာ ဖြစ်မည်တည်း။”

အဘယ်အရာကို သိမြင်ခဲ့သနည်း

• အလက်ဇန္ဒား၏ နောက်ကြောင်းရာဇဝင်ကား အဘယ်နည်း။

• မက်ဆီဒိုးနီးယား ထီးနန်းကိုဆက်ခံပြီး မကြာမီတွင် အလက်ဇန္ဒားသည် အဘယ်စစ်ဆင်ရေးကို စတင်ခဲ့သနည်း။

• အလက်ဇန္ဒား၏ အောင်ပွဲအချို့ကို ဖော်ပြပါ။

• အလက်ဇန္ဒား၏ စရိုက်လက္ခဏာအကြောင်း အဘယ်ဆိုစရာရှိသနည်း။

[မြေပုံ]

(ကားချပ်အပြည့်အစုံကို စာစောင်တွင်ကြည့်ပါ)

အလက်ဇန္ဒား အောင်နိုင်သိမ်းပိုက်သည့်နယ်မြေများ

မက်ဆီဒိုးနီးယား

အီဂျစ်

ဗာဗုလုန်

အိန္ဒုမြစ်

[ရုပ်ပုံ]

အလက်ဇန္ဒား

[ရုပ်ပုံ]

အရစ္စတိုတယ်လ်နှင့် တပည့်ရင်း အလက်ဇန္ဒား

[ရုပ်ပုံ]

[ရုပ်ပုံ]

မဟာအလက်ဇန္ဒားပုံ ဖော်ပြထားသည်ဟုဆိုသော ဆုတံဆိပ်

[စာမျက်နှာ ၁၆၂၊၁၆၃ ပါ လေးထောင့်ကွက်/ရုပ်ပုံများ]

ကြီးမားကျယ်ပြန့်သည့် နိုင်ငံတော်ကြီးတစ်ခု ပြိုကွဲခြင်း

မဟာအလက်ဇန္ဒား၏ နိုင်ငံနှင့်စပ်လျဉ်း၍ သမ္မာကျမ်းစာက ၎င်းသည် အစိတ်စိတ် ပြိုကွဲမည့်အကြောင်း၊ “သို့ရာတွင် အစိုးရသောသူတို့သည် အမျိုးအနွယ်တော်မဟုတ်” ရဟု ကြို၍ဟောထားသည်။ (ဒံယေလ ၁၁:၃၊ ၄) သို့နှင့်အညီ၊ ဘီ.စီ.အီး. ၃၂၃ ခုနှစ်တွင် အလက်ဇန္ဒား ရုတ်တရက် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ၁၄ နှစ်အတွင်း သူ၏ တရားဝင်သားတော် စတုတ္ထမြောက် အလက်ဇန္ဒားနှင့် တရားမဝင်သားတော် ဟယ်ရာကလီးဇ်တို့သည် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်း ခံခဲ့ကြရသည်။

ဘီ.စီ.အီး. ၃၀၁ ခုနှစ်ရောက်သော် အလက်ဇန္ဒား၏ ဗိုလ်ချုပ်လေးဦးသည် သူတို့၏စစ်သေနာပတိ တည်ဆောက်ခဲ့သော ကြီးမားကျယ်ပြန့်သည့် အင်ပါယာအတွင်း အသီးသီး အာဏာသိမ်းယူလိုက်ကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ကစဲန်းဒါး က မက်ဆီဒိုးနီးယားနှင့် ဂရိတို့ကို ထိန်းချုပ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး လိုင်ဆင်းမကာ့စ် က အာရှမိုင်းနားနှင့် သရေးစ်တို့ကို သိမ်းပိုက်သည်။ ပထမမြောက် စီလူးကပ်စ် နီကေတာ က မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနှင့် ဆီးရီးယားတို့ကို သိမ်းပိုက်သည်။ တော်လမီ လေးဂပ်စ် သို့မဟုတ် ပထမမြောက် တော်လမီသည် အီဂျစ်နှင့် ပါလက်စတိုင်းတို့ကို အုပ်ချုပ်သည်။ ဤသို့ဖြင့် အလက်ဇန္ဒား၏ နိုင်ငံတော်ကြီး တစ်ခုတည်းမှ ဟေလင်းနစ် သို့မဟုတ် ဂရိနိုင်ငံလေးခု ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်။

ဟေလင်းနစ်နိုင်ငံ လေးခုအနက် ကစဲန်းဒါး၏အုပ်ချုပ်မှုသက်တမ်းသည် အတိုဆုံးဖြစ်သည်။ ကစဲန်းဒါး အာဏာရပြီး နှစ်အနည်းငယ်အကြာတွင် သူ၏သားယောက်ျား မျိုးစဉ်မျိုးဆက် သေဆုံးကုန်ကြသဖြင့် ဂရိအင်ပါယာ၏ ဥရောပအခြမ်းကို လိုင်ဆင်းမကာ့စ် က သိမ်းပိုက်လိုက်သည်။ လေးနှစ်ကြာပြီးနောက် လိုင်ဆင်းမကာ့စ်သည် ပထမမြောက် စီလူးကပ်စ် နီကေတာနှင့် စစ်ခင်းရာတွင် ကျဆုံးသွားသဖြင့် အာရှမိုင်းနား၏ ကြီးမားသည့်ဒေသသည် စီလူးကပ်စ်၏လက်တွင်းသို့ ကျရောက်သွားသည်။ စီလူးကပ်စ်သည် ဆီးရီးယားရှိ စီလူးကပ်စ်မင်းဆက်၏ ပထမမြောက်ဘုရင် ဖြစ်လာသည်။ သူသည် ဆီးရီးယားပြည်တွင် အန္တိအုတ်မြို့ကို တည်ထောင်၍ မြို့တော်အဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းလေ၏။ စီလူးကပ်စ်သည် ဘီ.စီ.အီး. ၂၈၁ ခုနှစ်တွင် လုပ်ကြံခြင်းခံရသော်လည်း သူတည်ထောင်ခဲ့သည့် မင်းဆက်မှာမူ ရောမဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပွမ်ပီက ဆီးရီးယားကို ရောမ၏ လက်နက်နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်လိုက်သည့် ဘီ.စီ.အီး. ၆၄ ခုနှစ်အထိ ဆက်လက်တည်မြဲခဲ့သည်။

အလက်ဇန္ဒား၏ အင်ပါယာမှ ကွဲသွားသည့်နိုင်ငံ လေးခုအနက် တော်လမီနိုင်ငံသည် သက်တမ်းအရှည်ကြာဆုံးဖြစ်သည်။ ပထမမြောက် တော်လမီသည် ဘီ.စီ.အီး. ၃၀၅ ခုနှစ်တွင် ရှင်ဘုရင်ဘွဲ့ကိုခံယူကာ အီဂျစ်ပြည်၏ ပထမဆုံးသော မက်ဆီဒိုးနီးယားဘုရင် သို့မဟုတ် ဖာရောမင်း ဖြစ်လာသည်။ အလက်ဇန္ဒြီယားမြို့ကို မြို့တော်အဖြစ်ပြဋ္ဌာန်းပြီး မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးရေး စီမံချက်တစ်ရပ်ကို ချက်ချင်းစတင်ခဲ့သည်။ သူ၏အကြီးကျယ်ဆုံး ဆောက်လုပ်ရေး စီမံကိန်းများအနက် တစ်ခုမှာ ကျော်ကြားသည့် အလက်ဇန္ဒြီးယန်း စာကြည့်တိုက်ပင်ဖြစ်သည်။ ကြီးကျယ်ခမ်းနားသည် ၎င်းစီမံကိန်းကိုကြီးကြပ်ရန် တော်လမီသည် ဂရိပြည်မှ ထင်ရှားသော အေသင်မြို့သားပညာရှင် ဒီမီးထရီးယပ်စ် ဖာလီရီယပ်စ်ကို ခေါ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ပထမရာစုနှစ်ရောက်သော် ၎င်းစာကြည့်တိုက်တွင် စာလိပ်ပေါင်းတစ်သန်း ရှိလာသည်ဟု အဆိုရှိသည်။ တော်လမီမင်းဆက်သည် ရောမလက်ထဲကျဆုံးသည့် ဘီ.စီ.အီး. ၃၀ ပြည့်နှစ်အထိ အီဂျစ်ပြည်တွင် အဆက်မပြတ် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းနောက် ရောမသည် ထင်ရှားသည့် ကမ္ဘာ့အာဏာစက်အဖြစ် ဂရိ၏နေရာကို ယူလိုက်သည်။

အဘယ်အရာကို သိမြင်ခဲ့သနည်း

• အလက်ဇန္ဒား၏ ကြီးမားကျယ်ပြန့်သည့် အင်ပါယာကြီး မည်သို့ပြိုကွဲသွားသနည်း။

• အဘယ်အချိန်ကျမှ စီလူးကပ်စ်မင်းဆက်က ဆီးရီးယားတွင် ဆက်လက်အုပ်ချုပ်ခဲ့သနည်း။

• တော်လမီ၏ အီဂျစ်နိုင်ငံသည် အဘယ်အချိန်တွင် ဆုံးခန်းတိုင်သွားသနည်း။

[မြေပုံ]

(ကားချပ်အပြည့်အစုံကို စာစောင်တွင်ကြည့်ပါ)

အလက်ဇန္ဒား၏ အင်ပါယာကြီး ပြိုကွဲခြင်း

ကစဲန်းဒါး

လိုင်ဆင်းမာ့စ်

ပထမမြောက် တော်လမီ

ပထမမြောက် စီလူးကပ်စ်

[ရုပ်ပုံများ]

ပထမမြောက် တော်လမီ

ပထမမြောက် စီလူးကပ်စ်

[စာမျက်နှာ ၁၃၉ ပါ လေးထောင့်ကွက်/ရုပ်ပုံများ]

(ကားချပ်အပြည့်အစုံကို စာစောင်တွင်ကြည့်ပါ)

ဒံယေလ၏ ပရောဖက်ပြုချက်မှ ကမ္ဘာ့အာဏာစက်များ

ဧရာမရုပ်တုကြီး (ဒံယေလ ၂:၃၁-၄၅)

သားရဲလေးကောင် ပင်လယ်မှတက်လာသည့် (ဒံယေလ ၇:၃-၈၊၁၇၊၂၅)

ဗာဗုလုန် ဘီ.စီ.အီး. ၆၀၇ ခုနှစ်မှစ၍

မီးဒီးယား-ပါးရှား ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၉ ခုနှစ်မှစ၍

ဂရိ ဘီ.စီ.အီး. ၃၃၁ ခုနှစ်မှစ၍

ရောမ ဘီ.စီ.အီး. ၃၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍

အင်္ဂလိပ်-အမေရိကန် ကမ္ဘာ့အာဏာစက် စီ.အီး. ၁၇၆၃ ခုနှစ်မှစ၍

နိုင်ငံရေးအရ ကွဲပြားသည့်ကမ္ဘာ ဆုံးခန်းကာလအတွင်း

[စာမျက်နှာ ၁၂၈ ပါ ရုပ်ပုံ]

[စာမျက်နှာ ၁၄၇ ပါ ရုပ်ပုံ]