အခန်း နှစ်

ဒံယေလကျမ်း—ရုံးတင်စစ်ဆေးခံရသည့်နှယ်

၁၊ ၂။ မည်သည့်နည်းဖြင့် ဒံယေလကျမ်းသည် စွပ်စွဲခံရသနည်း။ ဤကျမ်းကို ခုခံကာကွယ်သည့် သက်သေအထောက်အထားကို သုံးသပ်ရန် အရေးကြီးသည်ဟု သင်အဘယ်ကြောင့်ထင်သနည်း။

တရားရုံးတွင် အရေးကြီးသည့် စစ်ဆေးစီရင်ခြင်းကိုကြားနာရန် ရောက်ရှိနေသည်ဟု မိမိကိုယ်ကို မြင်ယောင်ကြည့်လိုက်ပါ။ လူတစ်ဦးသည် လိမ်လည်မှုဖြင့် စွဲချက်တင်ခံရသည်။ တရားလိုရှေ့နေက ထိုသူ အပြစ်ရှိသည်ဟု အခိုင်အမာဆိုသည်။ သို့သော် စွပ်စွဲခံရသူသည် တစ်လျှောက်လုံး သမာဓိပြည့်စုံသူဟူသော ဂုဏ်သတင်းမွှေးကြိုင်ခဲ့သည်။ တရားပြိုင်ဘက်မှ တင်ပြသည့်အထောက်အထားကို သင် ကြားနာလိုမည်မဟုတ်လော။

^၂ သမ္မာကျမ်းစာမှ ဒံယေလကျမ်းနှင့်ပတ်သက်၍လည်း သင်သည် အလားတူအခြေအနေမျိုး၌ ရောက်ရှိနေသည်။ ကျမ်းရေးသူသည် သမာဓိပြည့်စုံမှုအတွက် နာမည်ကျော်ကြားသူဖြစ်သည်။ သူ့နာမည်ဖြင့် တွင်ရစ်သည့်ကျမ်းသည် နှစ်ပေါင်းထောင်နှင့်ချီ၍ အလွန်လေးစားခံခဲ့ရသည်။ ၎င်းကျမ်းကို ဘီ.စီ.အီး. ခုနစ်ရာစုနှင့် ခြောက်ရာစုအတွင်း အသက်ရှင်ခဲ့သော ဟေဗြဲပရောဖက်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဒံယေလ ရေးသား၍ သမိုင်းအစစ်အမှန်ဖြစ်သည်ဟု ထိုကျမ်းကိုယ်နှိုက်ကဆို၏။ တိကျမှန်ကန်သည့် သမ္မာကျမ်းစာ သက္ကရာဇ်စဉ်က ၎င်းကျမ်းသည် ဘီ.စီ.အီး. ၆၁၈ ခုနှစ်ခန့်မှ ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၆ ခုနှစ်အထိ ကြာမြင့်သည့်ကာလပိုင်းကို ငုံမိကြောင်း၊ ထိုကာလအကုန်ပိုင်းတွင် ရေးသားပြီးစီးကြောင်း ပြဆိုသည်။ သို့သော်လည်း ၎င်းကျမ်းသည် စွဲချက်တင်ခံနေရသည်။ စွယ်စုံကျမ်းနှင့် ရည်ညွှန်းကျမ်းအချို့က ဒံယေလကျမ်းသည် လုပ်ကြံဖန်တီးထားသည့်ကျမ်းဖြစ်သည်ဟု စောင်းပါးရိပ်ခြည်တစ်မျိုး၊ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းတစ်ဖုံ ရေးသားဖော်ပြကြသည်။

၃။ ဒံယေလကျမ်း၏ စစ်မှန်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဗြိတိန်စွယ်စုံကျမ်းသစ် က မည်သို့ဆိုသနည်း။

^၃ သာဓကအနေနှင့်၊ ဗြိတိန်နီကာစွယ်စုံကျမ်းသစ် က ဒံယေလကျမ်းကို တစ်ချိန်က “ပရောဖက်ပြုချက် အစစ်အမှန်ပါရှိသည့် မှန်ကန်သောသမိုင်းအဖြစ် ယေဘုယျအားဖြင့် မှတ်ယူခဲ့” ကြကြောင်း အသိအမှတ်ပြုသည်။ သို့ရာတွင် ဗြိတိန်နီကာ က ဒံယေလကျမ်းသည် အမှန်အားဖြင့် “နောက်ပိုင်းကာလကျမှ ရေးသားခဲ့ရာဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုကာလတွင် ဂျူးလူမျိုးသည် [ဆီးရီးယား ရှင်ဘုရင်] စတုတ္ထမြောက် အဲန်တိုင်းအကပ်စ် အီပိဖနစ္စ လက်အောက်တွင် အပြင်းအထန် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း ခံနေရသဖြင့် တစ်မျိုးသားလုံး အကျပ်အတည်း ကြုံနေရသည့်အချိန်ဖြစ်သည်” ဟုဆို၏။ ထိုစွယ်စုံကျမ်းက ဒံယေလကျမ်း ရေးသားချိန်ကို ဘီ.စီ.အီး. ၁၆၇ ခုနှစ်နှင့် ၁၆၄ ခုနှစ်ကြားကာလအဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ ထိုစွယ်စုံကျမ်းကပင် ဒံယေလကျမ်းရေးသူသည် အနာဂတ်ကို ပရောဖက်ပြုခြင်းမဟုတ်ဘဲ “အတိတ်သမိုင်းဖြစ်ရပ်များကို အနာဂတ်အဖြစ်အပျက်များ၏ ပရောဖက်ပြုချက်များအဖြစ်” တင်ပြထားခြင်းမျှသာဖြစ်သည်ဟု အခိုင်အမာဆိုသည်။

၄။ ဒံယေလကျမ်းကို ဝေဖန်ခြင်းသည် အဘယ်အချိန်တွင် အစပြုခဲ့သနည်း။ များမကြာမီ ရာစုနှစ်များအတွင်း အလားတူဝေဖန်မှုမျိုးကို အဘယ်အရာက မီးထိုးယပ်ခတ်ပေးသနည်း။

^၄ ထိုသို့သော စိတ်ကူးအတွေးများ အဘယ်ကပေါ်လာသနည်း။ ဒံယေလကျမ်းကို ဝေဖန်ခြင်းသည် အသစ်အဆန်းမဟုတ်ပါ။ အစောဆုံးဝေဖန်မှုသည် စီ.အီး. တတိယရာစုနှစ်အတွင်း ပေါဖရီ အမည်ရှိ တွေးခေါ်ရှင်တစ်ဦးဖြင့် အစပြုခဲ့သည်။ ရောမအင်ပါယာအတွင်းရှိ လူအများနည်းတူ သူသည် ခရစ်ယာန် ဩဇာအရှိန်၏ ခြိမ်းခြောက်ခြင်းခံရသည်ဟု ယူဆခဲ့သဖြင့် ၎င်းဘာသာ “အသစ်” ကို အခြေပျက်စေရန် ကျမ်း ၁၅ ကျမ်းရေးသား၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ၁၂ အုပ်မြောက်ကျမ်းသည် ဒံယေလကျမ်းကို ဦးတည်တိုက်ခိုက်ထားသည်။ ပေါဖရီက ဒံယေလကျမ်းမှာ ဘီ.စီ.အီး. ဒုတိယရာစုအတွင်း ဂျူးတစ်ဦးရေးသားသည့် အတုအလိမ်ဖြစ်သည်ဟု ကြေညာလိုက်သည်။ ၁၈ ရာစုနှင့် ၁၉ ရာစုနှစ်များအတွင်း၌လည်း အလားတူတိုက်ခိုက်မှုမျိုး ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။ တန်းမြင့်ဝေဖန်ရေးသမားများနှင့် ဆင်ခြင်ခြင်းအဓိကဝါဒီတို့၏အမြင်တွင် ပရောဖက်ပြုခြင်း—အနာဂတ်ဖြစ်ရပ်များကို ကြိုဟောခြင်း—သည် မဖြစ်နိုင်သောကိစ္စဖြစ်၏။ ဒံယေလသည် သူတို့ အကြိုက်ဆုံးပစ်မှတ်တစ်ခု ဖြစ်လာလေသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့်ဆိုလျှင် ဒံယေလနှင့် သူရေးသားသည့်ကျမ်းသည် ရုံးတင်စစ်ဆေးခံရသည့်နှယ် ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဝေဖန်ရေးသမားများက ၎င်းကျမ်းကို ဗာဗုလုန်ပြည်တွင် ဂျူးများနယ်နှင်ခံရစဉ်အတွင်း ဒံယေလ ရေးသားခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ရာစုနှစ်များ ကုန်လွန်ပြီးနောက်မှ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူက ရေးသားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည့် သက်သေအထောက်အထား အလျှံပယ်ရှိသည်ဟု ဆိုကြသည်။a ဤသို့သောတိုက်ခိုက်မှုမျိုး များပြားလှသဖြင့် စာရေးဆရာတစ်ဦးကပင် ဝေဖန်ရေးသမားများ၏တွင်းထဲမှ ဒံယေလ အမည်ရှိ ခုခံကာကွယ်သည့်စာအုပ်တစ်အုပ် ရေးယူခဲ့ရသည်။

၅။ ဒံယေလကျမ်းသည် ကျမ်းစစ်ကျမ်းမှန်ဟုတ်မဟုတ် ဟူသောပြဿနာသည် အဘယ်ကြောင့် အရေးကြီးသနည်း။

^၅ ဝေဖန်ရေးသမားများဘက်မှ အခိုင်အမာပြောဆိုချက်အတွက် သက်သေအထောက်အထား ရှိပါသလော။ သို့တည်းမဟုတ် အထောက်အထားက တရားခံကို ထောက်ခံသလော။ ဤအချက်သည် အလွန်အရေးကြီးသည်။ ဤရှေးကျမ်း၏ ဂုဏ်သိက္ခာသာမဟုတ်ဘဲ ကျွန်ုပ်တို့၏ အနာဂတ်အရေးလည်း အကျုံးဝင်နေသည်။ ဒံယေလကျမ်းသာ အတုအလိမ် ဖြစ်ခဲ့သော် လူသားတို့၏ အနာဂတ်အတွက် ၎င်းပေးထားသည့် ကတိများသည်လည်း အချည်းနှီးသက်သက် ဖြစ်ချေမည်။ သို့သော်၊ ဤကျမ်းတွင် ပရောဖက်ပြုချက် အစစ်အမှန်များ ပါရှိခဲ့သည်ရှိသော် ယနေ့ ကျွန်ုပ်တို့အဖို့ အဘယ်အဓိပ္ပာယ်ရှိကြောင်း သင်မုချ သိလိုပေမည်။ ဤအချက်ကို နှလုံးသွင်းလျက် ဒံယေလကျမ်းခံနေရသည့် ဝေဖန်တိုက်ခိုက်မှုအချို့ကို စစ်ဆေးကြည့်ကြပါစို့။

၆။ ဒံယေလကျမ်းမှ သမိုင်းနှင့်ပတ်သက်၍ တစ်ခါတစ်ရံ မည်သို့စွပ်စွဲကြသနည်း။

^၆ သာဓကအဖြစ် အမေရိကန် စွယ်စုံကျမ်း တွင်ဖော်ပြသည့် စွပ်စွဲချက်ကို ကြည့်ကြပါစို့– “အစောပိုင်းကာလများမှ သမိုင်းဝင် အသေးစိတ် အချက်အလက် အများ [ဥပမာ ဂျူးလူမျိုး ဗာဗုလုန်ပြည်သို့ နယ်နှင်ခံရခြင်း] ကို ဒံယေလကျမ်းတွင် ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်အောင် ဗလုံးဗထွေး ရေးသားထားသည်။” ဤအတိုင်း အမှန်ပင် ဖြစ်ပါသလော။ အမှားဟုဆိုကြသည့် အချက်သုံးချက်ကို တစ်ချက်ချင်းစီ ဆင်ခြင်သုံးသပ်ကြပါစို့။

ပျောက်ဆုံးနေသည့်ဘုရင်

၇။ (က) ဗေလရှာဇာအကြောင်း ဒံယေလ၏ ရည်ညွှန်းချက်များကို ရှေးကတည်းက သမ္မာကျမ်းစာ ဝေဖန်ရေးသမားများက အဘယ်ကြောင့် နှစ်သက်သဘောကျသနည်း။ (ခ) ဗေလရှာဇာမှာ စိတ်ကူးယဉ် ဖန်တီးချက်ဖြစ်သည်ဟူသော ယူဆချက်သည် မည်သို့ဖြစ်သွားသနည်း။

^၇ ဗာဗုလုန်မြို့ မှောက်လှန်ခံရချိန်၌ မြို့ထဲတွင် နေဗုခဒ်နေဇာ၏ “သားတော်” တစ်ပါးဖြစ်သည့် ဗေလရှာဇာသည် ဘုရင်အဖြစ် စိုးစံလျက်ရှိကြောင်း ဒံယေလက ရေးသားထားသည်။ (ဒံယေလ ၅:၁၊ ၁၁၊ ၁၈၊ ၂၂၊ ၃၀) သမ္မာကျမ်းစာ ပြင်ပတွင် ဗေလရှာဇာ၏အမည်ကို မည်သည့်နေရာ၌မျှ ရှာမတွေ့သောကြောင့် ဝေဖန်ရေးသမားများက ဤအချက်ကို ရမယ်ရှာခဲ့ကြသည်မှာ ကြာလှပြီ။ ယင်းအစား ရှေးသမိုင်းပညာရှင်များက နေဗုခဒ်နေဇာ၏ အရိုက်အရာ ဆက်ခံသူတစ်ဦးဖြစ်သည့် နဗိုနိုက်ဒတ်စ်ကို ဗာဗုလုန်၏ နောက်ဆုံးဘုရင်အဖြစ် ဖော်ပြကြသည်။ သို့နှင့် ၁၈၅၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဖာဒီနန် ဟစ်ဇစ်ခ်က ဗေလရှာဇာဆိုသည်မှာ စာရေးဆရာ၏ စိတ်ကူးဖန်တီးချက် သက်သက်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုခဲ့သည်။ သို့သော် ဟစ်ဇစ်ခ်၏ ထင်မြင်ချက်သည် အလျင်စလိုနိုင်သည်ဟု မထင်ရပေလော။ အမှန်ဆိုလျှင်၊ ဤရှင်ဘုရင်အကြောင်း—အထူးသဖြင့် သမိုင်းမှတ်တမ်း အလွန်ရှားပါးသည့် ကာလမျိုး၌—သမိုင်းတွင် ဖော်ပြခြင်းမရှိသည့်အချက်က သူလုံးဝမရှိခဲ့ဟု သက်သေထူ ပါသလော။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ၊ ၁၈၅၄ ခုနှစ်တွင် ယခု အီရတ်နိုင်ငံ တောင်ပိုင်းရှိ ရှေးဗာဗုလုန်နိုင်ငံ၊ ဥရမြို့၏ အပျက်အယွင်းများထဲမှ သေးငယ်သည့် ရွှံ့စေးထုလုံးရှည်အချို့ကို တူးဖော်ရရှိခဲ့သည်။ ဘုရင် နဗိုနိုက်ဒတ်စ်ထံမှ အဆိုပါ ကျူနီဖောင်း မှတ်တမ်းမှတ်ရာများတွင် “သားဦး ဘဲလ်-ဆာရ်-ဥဆာရ်” အတွက် ဆုတောင်းချက် ပါရှိသည်။ ဤသူကား ဒံယေလကျမ်းမှ ဗေလရှာဇာပင်ဖြစ်ကြောင်း ဝေဖန်ရေးသမားများကပင် မလွဲမရှောင်သာ သဘောတူရကြသည်။

၈။ ဗေလရှာဇာအား နန်းထိုင်ဘုရင်အဖြစ် ဒံယေလ၏ဖော်ပြချက် မှန်ကန်ကြောင်း မည်သို့ထင်ရှားလာသနည်း။

^၈ သို့ရာတွင်၊ ဝေဖန်ရေးသမားများက မကျေနပ်ကြချေ။ “ဤအချက်က ဘာကိုမှ သက်သေမထူပါ” ဟူ၍ အိတ်ချ်. အက်ဖ်. တဲလ်ဘတ် အမည်ရှိ ဝေဖန်ရေးသမားတစ်ဦးက ရေးသားခဲ့သည်။ ကမ္ပည်းစာ၌ပါရှိသည့် သားတော်ဆိုသူမှာ ကလေးငယ်မျှသာ ဖြစ်ဖွယ်ရှိသော်လည်း ဒံယေလက သူ့အား အုပ်စိုးနေသည့်ဘုရင်အဖြစ် ဖော်ပြထားသည်ဟု သူကဆိုသည်။ သို့သော်၊ တဲလ်ဘတ်၏ ဝေဖန်ချက်များ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေပြီး တစ်နှစ်မျှအကြာတွင် ဗေလရှာဇာ၌ အတွင်းရေးမှူးများနှင့် နန်းတော်အုပ်ရှိကြောင်း ရည်ညွှန်းသည့် ကျူနီဖောင်း ကမ္ပည်းကျောက်ပြားများ ထပ်မံတူးဖော်ရရှိခဲ့သည်။ ဗေလရှာဇာသည် ကလေးမဟုတ်ပေ! နောက်ပိုင်းတွင် အခြားသော ကမ္ပည်းကျောက်ပြားများက နဗိုနိုက်ဒတ်စ်သည် တစ်ခါတစ်ခါတွင် ဗာဗုလုန်မြို့မှ နှစ်နှင့်ချီ၍ ခရီးထွက်တတ်ကြောင်း ဖော်ပြခြင်းအားဖြင့် ဤကိစ္စကို ပြီးပြတ်ခိုင်မာစေခဲ့သည်။ ထိုကာလများအတွင်း သူသည် သားကြီး (ဗေလရှာဇာ) အား ဗာဗုလုန်၏ “ထီးနန်းကို လွှဲအပ်ခဲ့သည်” ဟူ၍လည်း ထိုကမ္ပည်းကျောက်ပြားများက ဖော်ပြသည်။ ထိုသို့သောကာလများ၌ ဗေလရှာဇာသည် စင်စစ်အားဖြင့် သူ၏ခမည်းတော်နှင့်အတူ တွဲဖက်အုပ်ချုပ်သည့် ရှင်ဘုရင်ဖြစ်ပေသည်။b

၉။ (က) ဗေလရှာဇာအား နေဗုခဒ်နေဇာ၏သားတော်ဟု ဒံယေလဆိုရာ၌ မည်သည့်အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် ဖြစ်ဖွယ်ရှိသနည်း။ (ခ) ဒံယေလသည် နဗိုနိုက်ဒတ်စ် ရှိသည်ကိုပင် အရိပ်အမြွက်မျှ ဖော်ပြခြင်းမရှိဟု ဝေဖန်ရေးသမားများ အခိုင်အမာဆိုခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့်မှားသနည်း။

^၉ ဤမျှနှင့် ကျေနပ်ခြင်းမရှိဘဲ ဝေဖန်ရေးသမားအချို့က သမ္မာကျမ်းစာသည် ဗေလရှာဇာကို နဗိုနိုက်ဒတ်စ်၏သားဟု မဆိုဘဲ နေဗုခဒ်နေဇာ၏သားဟု ဆိုထားကြောင်း စောဒကတက်ကြသည်။ အချို့က ဒံယေလသည် နဗိုနိုက်ဒတ်စ် ရှိသည်ကိုပင် အရိပ်အမြွက်မျှ ဖော်ပြခြင်းမရှိကြောင်း ဇွတ်ပြောကြ၏။ သို့သော်၊ သေချာစစ်ဆေးလိုက်သည့်အခါ ဤကန့်ကွက်ချက် နှစ်ချက်စလုံး ပျက်ပြားသွားသည်။ နဗိုနိုက်ဒတ်စ်သည် နေဗုခဒ်နေဇာ၏ သမီးတော်နှင့် ထိမ်းမြားဆောင်နှင်းခဲ့ပုံရသည်။ သို့ဖြင့် ဗေလရှာဇာသည် နေဗုခဒ်နေဇာ၏ မြေးတော်ဖြစ်ပေမည်။ ဟေဗြဲနှင့် အာရမိတ် ဘာသာစကား၌ “အဘိုး” နှင့် “မြေး” အတွက် စကားလုံးမရှိချေ။ “သား” ဆိုရာ၌ “မြေး” သို့မဟုတ် “သားစဉ်မြေးဆက်” ကိုလည်းဆိုလိုနိုင်သည်။ (မဿဲ ၁:၁ နှိုင်းယှဉ်။) ၎င်းပြင်၊ သမ္မာကျမ်းစာမှတ်တမ်းက ဗေလရှာဇာကို နဗိုနိုက်ဒတ်စ်၏သားအဖြစ် ထည့်သွင်းစဉ်းစားထားသည်။ ဗေလရှာဇာသည် နံရံပေါ်မှ နိမိတ်မကောင်းသော လက်ရေးစာကြောင့် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ပြီး ကြံရာမရဖြစ်သွားသည့်အခါ၌ ထိုစာလုံးများကို အဓိပ္ပာယ်ဖော်နိုင်သူအား နိုင်ငံတော်တွင် တတိယ နေရာပေးမည်ဟု ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။ (ဒံယေလ ၅:၇) အဘယ်ကြောင့် ဒုတိယနေရာမပေးဘဲ တတိယနေရာပေးရသနည်း။ ဤကမ်းလှမ်းချက်က ပထမနှင့် ဒုတိယနေရာများ၌ ပိုင်ရှင်ရှိပြီးဖြစ်ကြောင်း ဖော်ညွှန်းသည်။ အမှန်အားဖြင့် ၎င်းပိုင်ရှင်တို့မှာ နဗိုနိုက်ဒတ်စ်နှင့် သူ၏သားတော် ဗေလရှာဇာတို့ပင်ဖြစ်သည်။

၁၀။ ဗာဗုလုန်မင်းဆက်အကြောင်း ဒံယေလ၏မှတ်တမ်းသည် အခြားသော ရှေးသမိုင်းပညာရှင်များ၏ မှတ်တမ်းများထက် အဘယ်ကြောင့် ပို၍အသေးစိတ်ကျသနည်း။

^၁၀ ထို့ကြောင့် ဗေလရှာဇာအကြောင်း ဒံယေလ၏ ဖော်ပြချက်မှာ သမိုင်းကို “ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်အောင် ဗလုံးဗထွေး” လုပ်လိုက်သည့် အထောက်အထား မဟုတ်ပေ။ ဒံယေလသည် ဗာဗုလုန်သမိုင်းကို ရေးသားနေခြင်း မဟုတ်သော်လည်း ဟီရောဒတပ်စ်၊ ဇဲန္နာဖန်နှင့် ဘာရောစပ်စ် အစရှိသော ရှေးခေတ် လောကီသမိုင်းပညာရှင်များထက် ဗာဗုလုန်မင်းဆက်အကြောင်းကို ပို၍အသေးစိတ်ကျကျ သိရှိစေသည်။ ထိုသမိုင်းပညာရှင်များ မရေးသားခဲ့သည့် ဖြစ်ရပ်မှန်များကို ဒံယေလ အဘယ်ကြောင့် မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့သနည်း။ ဗာဗုလုန်မြို့ထဲတွင် သူရှိနေခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ သူ၏ကျမ်းသည် မျက်မြင်သက်သေတစ်ဦး၏ ပြုစုရေးသားချက်ဖြစ်သည်၊ နောက်ပိုင်းရာစုနှစ်များစွာကျမှ အယောင်ဆောင်တစ်ဦး ရေးသားခဲ့ရာမဟုတ်ပါ။

မီးဒီးယားလူမျိုး ဒါရိမင်းကား မည်သူနည်း

၁၁။ ဒံယေလအဆိုအရ မီးဒီးယားလူမျိုး ဒါရိမင်းကား မည်သူနည်း။ သို့သော် သူ့အကြောင်း မည်သို့ပြောဆိုခဲ့ကြသနည်း။

^၁၁ ဗာဗုလုန် မှောက်လှန်ခံရချိန်တွင် “မီးဒီးယားလူမျိုး ဒါရိ” အမည်ရှိသည့် မင်းတစ်ပါး စတင်အုပ်စိုးကြောင်း ဒံယေလက ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။ (ဒံယေလ ၅:၃၁၊ ကဘ) မီးဒီးယားလူမျိုး ဒါရိအကြောင်းကို လောကီသမိုင်း သို့မဟုတ် ရှေးဟောင်းသုတေသန အချက်အလက်များ၌ နာမည်နှင့်တကွ ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်း မရှိသေးချေ။ သို့နှင့် ဗြိတိန်စွယ်စုံကျမ်းသစ် က ဒါရိမင်းဆိုသည်မှာ “စိတ်ကူးယဉ်ဖန်တီးသော ဇာတ်ကောင်” ဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။

၁၂။ (က) ကျမ်းစာဝေဖန်ရေးသမားများအနေဖြင့် မီးဒီးယားလူမျိုး ဒါရိမင်းမရှိခဲ့ဟူ၍ အဘယ်ကြောင့် ယတိပြတ် ပြောစရာအကြောင်း မရှိသနည်း။ (ခ) မီးဒီးယားလူမျိုး ဒါရိမင်းသည် မည်သူမည်ဝါဖြစ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုကား အဘယ်နည်း။ အဘယ် အထောက်အထားက ညွှန်ပြသနည်း။

^၁၂ ပညာရှင်အချို့က ပို၍သတိထားကြသည်။ အမှန်ဆိုရလျှင် ဗေလရှာဇာကိုလည်း ဝေဖန်ရေးသမားများက “စိတ်ကူးယဉ် ဖန်တီးချက်” ဟူ၍ ကင်ပွန်းတပ်ခဲ့ဖူးကြသည်။ ဒါရိကိစ္စသည်လည်း ထိုအတိုင်းဖြစ်လာမည်မှာ ယုံမှားသံသယ မရှိပေ။ ပေရသိ (ပါးရှား) ရှင်ဘုရင် ကုရုသည် ဗာဗုလုန်ကို အောင်နိုင်ပြီးလျှင်ပြီးချင်း “ဗာဗုလုန်ရှင်ဘုရင်” ဘွဲ့ကို ခံယူခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း ကျူနီဖောင်း ကမ္ပည်းကျောက်ပြားများမှ ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိပြီးဖြစ်သည်။ “‘ဗာဗုလုန်ရှင်ဘုရင်’ ဘွဲ့ခံသူမှာ ကုရုမင်းကိုယ်တိုင်မဟုတ်ဘဲ ကုရုမင်း၏လက်အောက်ခံ ဘဏ္ဍာဆက်မင်းတစ်ပါးဖြစ်သည်” ဟု သုတေသီတစ်ဦးက ယူဆသည်။ ဒါရိဆိုသည်မှာ ဗာဗုလုန်ကို တာဝန်ယူအုပ်ချုပ်ရန် ခန့်အပ်ခံရသော ဩဇာအာဏာရှိသည့် မီးဒီးယားလူမျိုး မင်းအရာရှိတစ်ဦး၏ မင်းပြုအမည် သို့မဟုတ် ဘွဲ့ထူး ဖြစ်နိုင်သလော။ အချို့က ဒါရိသည် ဂုဘာရု အမည်ရှိသူ ဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ကုရုမင်းက ဂုဘာရုအား ဗာဗုလုန် ဘုရင်ခံအဖြစ် ခန့်အပ်သည်။ သူသည် ကြီးမားသောတန်ခိုးအာဏာဖြင့် အုပ်စိုးခဲ့ကြောင်း လောကီမှတ်တမ်းများက အတည်ပြုထောက်ခံသည်။ ဤသူသည် ဗာဗုလုန်နိုင်ငံ တစ်ဝန်းတွင် လက်အောက်ခံ ဘုရင်ခံမင်းများကို ခန့်အပ်ကြောင်း ကျူနီဖောင်း ကမ္ပည်းကျောက်ပြားတစ်ချပ်ကဆိုသည်။ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာမှာ ဒါရိမင်းသည် ဗာဗုလုန်နိုင်ငံကို စီမံအုပ်ချုပ်ရန် ဘုရင်ခံမင်း ၁၂၀ ကိုခန့်ထားကြောင်း ဒံယေလက မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။—ဒံယေလ ၆:၁။

၁၃။ မီးဒီးယားလူမျိုး ဒါရိမင်းအကြောင်းကို ဒံယေလကျမ်းတွင် ဖော်ပြသော်လည်း လောကီမှတ်တမ်းများတွင် ဖော်ပြခြင်းမရှိသည့် အချက်နှင့်ပတ်သက်၍ ကျိုးကြောင်းဆီလျော်သည့် အကြောင်းတရားတစ်ခုကား အဘယ်နည်း။

^၁၃ အချိန်တန်လျှင် ဤရှင်ဘုရင်သည် မည်သူမည်ဝါဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းထင်ရှားစေမည့် ပိုမိုတိုက်ရိုက်ကျသည့် အထောက်အထားများ ပေါ်ထွက်လာပေမည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဤအကြောင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ရှေးဟောင်းသုတေသနအရ မည်သည့်အထောက်အထားမျှ ရှိပုံမရသည့်အချက်က ဒါရိကို “စိတ်ကူးယဉ် ဖန်တီးချက်” ဟူ၍ကင်ပွန်းတပ်ရန် ခိုင်လုံသော အကြောင်းပြချက် မဟုတ်သကဲ့သို့ ဒံယေလကျမ်းတစ်ကျမ်းလုံးကို အတုအလိမ်ဖြစ်သည်ဟူ၍ ပယ်ချရန် အကြောင်းပြချက်လည်း မဟုတ်ပေ။ ဒံယေလ၏မှတ်တမ်းကို တည်ရှိဆဲ လောကီမှတ်တမ်းများထက် ပို၍အသေးစိတ်ကျသည့် မျက်မြင်သက်သေ၏ သက်သေခံချက်အဖြစ်ယူမှတ်ရန် ပို၍အကျိုးသင့်အကြောင်းသင့် ရှိပေသည်။

ယောယကိမ်၏ နန်းသက်

၁၄။ ယောယကိမ်မင်း၏ နန်းသက်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဒံယေလနှင့် ယေရမိတို့ကြားတွင် အဘယ်ကြောင့် ကွဲလွဲချက်မရှိသနည်း။

^၁၄ ဒံယေလ ၁:၁ တွင် ဤသို့ဖတ်ရသည်– “ယုဒရှင်ဘုရင် ယောယကိမ် နန်းစံသုံးနှစ်တွင်၊ ဗာဗုလုန်ရှင်ဘုရင် နေဗုခဒ်နေဇာသည် ယေရုရှလင်မြို့သို့ချီလာ၍ ဝန်းရံလေ၏။” ဤအချက်သည် ယောယကိမ်နန်းစံ စတုတ္ထနှစ် မှာ နေဗုခဒ်နေဇာနန်းစံ ပထမနှစ် ဖြစ်သည်ဟုဆိုသော ယေရမိနှင့် သဘောချင်း ကွဲလွဲပုံရသောကြောင့် ဤကျမ်းချက်ကို ဝေဖန်ရေးသမားများက အပြစ်ရှာခဲ့ကြသည်။ (ယေရမိ ၂၅:၁; ၄၆:၂) ဒံယေလသည် ယေရမိနှင့် သဘောချင်း ဆန့်ကျင်ပါသလော။ အကြောင်းအချက် ပိုမိုသိရှိလျှင် ဤကိစ္စရှင်းသွားပေမည်။ ဘီ.စီ.အီး. ၆၂၈ ခုနှစ်တွင် ဖာရော နေခေါက ယောယကိမ်အား ဦးစွာ ဘုရင်ခန့်အပ်ချိန်၌ သူသည် အီဂျစ်ရှင်ဘုရင်၏ ရုပ်သေးရုပ်မျှသာ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဤအချိန်ကား ဘီ.စီ.အီး. ၆၂၄ ခုနှစ်တွင် ခမည်းတော်၏ ဗာဗုလုန်ထီးနန်းကို နေဗုခဒ်နေဇာ ဆက်ခံချိန်မတိုင်မီ သုံးနှစ်ခန့်အလိုတွင်ဖြစ်သည်။ ၎င်းနောက် များမကြာမီ (ဘီ.စီ.အီး. ၆၂၀ ပြည့်နှစ်တွင်) နေဗုခဒ်နေဇာသည် ယုဒပြည်ကို ဝင်ရောက်ကျူးကျော်ပြီး ယောယကိမ်အား ဗာဗုလုန်၏လက်အောက်ခံ ဘဏ္ဍာဆက်မင်းအဖြစ် တင်မြှောက်ခဲ့သည်။ (၄ ဓမ္မရာဇဝင် ၂၃:၃၄; ၂၄:၁) ဗာဗုလုန်တွင်နေထိုင်သည့် ဂျူးတစ်ဦးအဖို့ ယောယကိမ်နန်းစံ “တတိယနှစ်” သည် ဗာဗုလုန်ကို ဘဏ္ဍာဆက်ရသည့် ထိုမင်း၏ တတိယနှစ်ဖြစ်ပေမည်။ ဒံယေလသည် ထိုရှုထောင့်အမြင်မှ ရေးသားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ယေရမိမူကား ယေရုရှလင်မြို့တွင်နေထိုင်သည့် ဂျူးများ၏ ရှုထောင့်မှရေးသားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ယေရမိက ယောယကိမ်မင်း၏နန်းသက်ကို သူ့အား ဖာရောနေခေါက ရှင်ဘုရင်အဖြစ် တင်မြှောက်သည့်နှစ်မှ စတင်သည်ဟု ရည်ညွှန်းခဲ့သည်။

၁၅။ ဒံယေလ ၁:၁ တွင်တွေ့ရသည့် ရက်စွဲနှင့်ပတ်သက်၍ ဝေဖန်တိုက်ခိုက်ခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့် ချည့်နဲ့သည့်အကြောင်းပြချက် ဖြစ်သနည်း။

^၁၅ ထို့ကြောင့် ကွာဟချက်ဟုဆိုသော ဤအချက်သည် ဒံယေလကျမ်းကို ဒံယေလက ဗာဗုလုန်တွင် ဂျူးနယ်နှင်ခံများနှင့် အတူရှိစဉ် ရေးသားခဲ့သည့် အထောက်အထားကိုသာ ကျားကန်ပေးသည်။ ၎င်းပြင် ဒံယေလကျမ်းကို ဝေဖန်တိုက်ခိုက်သည့် အကြောင်းပြချက်၌ ဟာကွက်နောက်တစ်ခုရှိသေးသည်။ ဒံယေလကျမ်းရေးသူသည် ယေရမိကျမ်းကို ဖတ်ရှုနိုင်သည့်အခွင့်အလမ်း ရရှိခဲ့သည့်အပြင် ယင်းအကြောင်းကိုပင် ရည်ညွှန်းဖော်ပြခဲ့သည်။ (ဒံယေလ ၉:၂) အကယ်၍ ဝေဖန်ရေးသမားများ ပြောဆိုသကဲ့သို့ ဒံယေလသည် ပါးနပ်ပြီးအကြံပိုင်သော လိမ်လည်အတုပြုသူ ဖြစ်ခဲ့သည်ရှိသော် သူရေးသားသည့်ကျမ်း၏ စစချင်းအပိုဒ်တွင် ယေရမိကျမ်းကဲ့သို့သော အထူးလေးစားခြင်း ခံရသည့်ကျမ်းမျိုးကို သူဆန့်ကျင်ဝံ့ပါမည်လော။ ဆန့်ကျင်ဝံ့မည်မဟုတ်ပေ။

အလွန်ထိရောက်သော အသေးစိတ် အချက်အလက်များ

၁၆၊ ၁၇။ (က) ပြည်သူပြည်သားအားလုံး ကိုးကွယ်ရန် ဘာသာရေးရုပ်တုတစ်ခုကို နေဗုခဒ်နေဇာ စိုက်ထူခြင်း၊ (ခ) ဗာဗုလုန်မြို့တွင်း ဆောက်လုပ်ရေး စီမံကိန်းများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ နေဗုခဒ်နေဇာ၏ ဝင့်ကြွားသည့် စိတ်သဘောတို့နှင့်ပတ်သက်သည့် ဒံယေလ၏မှတ်တမ်းကို ရှေးဟောင်းသုတေသန အထောက်အထားများက မည်သို့ထောက်ခံသနည်း။

^၁၆ ကျွန်ုပ်တို့၏အာရုံကို ဆန့်ကျင်မှုဘက်မှ ထောက်ခံမှုဘက်သို့ ယခု ပြောင်းလဲကြည့်ကြပါစို့။ ကျမ်းရေးသူသည် သူရေးသားသည့် ခေတ်ကာလအကြောင်းကို သူကိုယ်တိုင် တိုက်ရိုက်သိရှိကြောင်း တင်ပြသည့် ဒံယေလကျမ်းထဲမှ အခြားသော အသေးစိတ် အချက်အလက်အချို့ကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ကြည့်ပါ။

^၁၇ ရှေးဗာဗုလုန်အကြောင်းကို အသေးစိတ်မှစ၍ ဒံယေလ ကောင်းစွာသိကျွမ်းမှုရှိခြင်းက သူရေးသားသည့်မှတ်တမ်းသည် အစစ်အမှန်ဖြစ်ကြောင်း ခိုင်လုံစွာထောက်ခံသည်။ သာဓကအနေဖြင့်၊ ဒံယေလ ၃:၁-၆ တွင် နေဗုခဒ်နေဇာက ပြည်သူအပေါင်းကိုးကွယ်ရန် ဧရာမရုပ်တုကြီးတစ်ခုကို တည်လုပ်သည့်အကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ဤဧကရာဇ်သည် ၎င်း၏ပြည်သူများကို အမျိုးသားရေးနှင့် ဘာသာရေး အလေ့အထများတွင် ပိုမိုပါဝင်စေရန် နည်းလမ်းရှာကြံခဲ့ကြောင်းပြဆိုသည့် အခြားအထောက်အထားများကို ရှေးဟောင်းသုတေသီများ ရှာဖွေတွေ့ရှိသည်။ အလားတူစွာ၊ နေဗုခဒ်နေဇာသည် သူ၏ ဆောက်လုပ်ရေးစီမံကိန်း များစွာနှင့်ပတ်သက်၍ ဝင့်ကြွားခဲ့သည့်အကြောင်း ဒံယေလက မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ (ဒံယေလ ၄:၃၀) နေဗုခဒ်နေဇာသည် ဗာဗုလုန်ရှိ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း အမြောက်အမြားကို တာဝန်ယူဆောက်လုပ်ခဲ့သူဖြစ်ကြောင်း ယခုခေတ်ကျမှ ရှေးဟောင်းသုတေသီများက အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ကြသည်။ ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ သူ၏နာမည်ကိုပင် အုတ်ခဲများတွင် ခတ်နှိပ်ထားသည်တကား! မက္ကဘီးခေတ် (ဘီ.စီ.အီး. ၁၆၇-၆၃ ခုနှစ်) မှ လိမ်လည်အတုပြုသူဟုဆိုသူသည် ၎င်းဆောက်လုပ်ရေးစီမံကိန်းများ ပြီးစီး၍ လေးရာစုအကြား၊ ရှေးဟောင်းသုတေသီများ ဤအချက်ကို မဖော်ထုတ်နိုင်မီ ကြာမြင့်စွာကတည်းက ထိုအကြောင်းကို မည်သို့သိရှိနိုင်သနည်း ဟူသည့်အချက်ကို ဒံယေလကျမ်း ဝေဖန်သူများ မရှင်းပြနိုင်ကြချေ။

၁၈။ ဗာဗုလုန်အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ပါးရှားအုပ်ချုပ်ရေးအောက်ရှိ ကွဲပြားသည့် အပြစ်ဒဏ်ပေးပုံဆိုင်ရာ ဒံယေလ၏မှတ်တမ်းသည် တိကျမှန်ကန်ကြောင်း မည်သို့ထင်ရှားသနည်း။

^၁၈ ဒံယေလကျမ်းသည် ဗာဗုလုန်ဥပဒေနှင့် မီးဒီးယား-ပါးရှား ဥပဒေတို့၏ အဓိက ခြားနားချက်အချို့ကိုပါ ဖော်ပြသည်။ သာဓကအနေဖြင့်၊ ဗာဗုလုန်ဥပဒေအရ ဒံယေလ၏ အဖော်သုံးဦးသည် ဘုရင့်အမိန့်တော် ဖီဆန်မှုဖြင့် မီးဖိုထဲသို့ ချပစ်ခြင်းခံရ၏။ ဆယ်စုနှစ်များစွာလွန်ပြီးနောက် ဒံယေလသည် မိမိ၏ ကောင်းမကောင်းသိစိတ်ကို ဖောက်ဖျက်သည့် ပါးရှားဥပဒေတစ်ခုကို ငြင်းဆန်မှုဖြင့် ခြင်္သေ့တွင်းထဲ ပစ်ချခြင်းခံရ၏။ (ဒံယေလ ၃:၆; ၆:၇-၉) အချို့က မီးဖိုနှင့်ပတ်သက်သည့် မှတ်တမ်းသည် ဒဏ္ဍာရီမျှသာဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသော်လည်း ရှေးဟောင်းသုတေသီများက ဤပုံစံမျိုးဖြင့် အပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်းအကြောင်း အထူးဖော်ပြထားသည့် ရှေးဗာဗုလုန်မှ စာတစ်စောင်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ မီးဒီးယားနှင့် ပါးရှားလူမျိုးတို့အဖို့ မီးသည် သန့်ရှင်းမြင့်မြတ်၏။ ထို့ကြောင့် သူတို့သည် အခြားရက်စက်ခက်ထန်သည့်ပုံစံဖြင့် အပြစ်ဒဏ်ပေး၏။ သို့ဖြစ်သောကြောင့် ခြင်္သေ့တွင်းသည် အံ့ဩစရာအထူးအဆန်း မဟုတ်ချေ။

၁၉။ ဗာဗုလုန်နှင့် မီးဒီးယား-ပါးရှားတို့၏ တရားရေးစနစ်နှစ်ရပ်၏ အဘယ်ကွာခြားချက်ကို ဒံယေလကျမ်းက ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြထားသနည်း။

^၁၉ ကွဲပြားခြားနားမှု နောက်တစ်ခု ပေါ်လွင်လာသည်။ နေဗုခဒ်နေဇာသည် တရားဥပဒေကို ထင်သလို ပြဋ္ဌာန်းပြောင်းလဲနိုင်သည်ဟု ဒံယေလဖော်ပြ၏။ ဒါရိမင်းမူကား ‘မီးဒီးယားနှင့် ပါးရှားလူမျိုး ဥပဒေများ’ ကို ပြောင်းလဲပိုင်ခွင့်မရှိ၊ သူကိုယ်တိုင်ပြဋ္ဌာန်းသည့် ဥပဒေကိုပင် ပြောင်းလဲပိုင်ခွင့်မရှိချေ။ (ဒံယေလ ၂:၅၊ ၆၊ ၂၄၊ ၄၆-၄၉; ၃:၁၀၊ ၁၁၊ ၂၉; ၆:၁၂-၁၆) သမိုင်းပညာရှင် ဂျွန် စီ. ဝှစ်ကွမ်းက ဤသို့ရေးသားသည်– “ဗာဗုလုန်နိုင်ငံတွင် ဥပဒေသည် ရှင်ဘုရင်၏လက်ထဲတွင်ရှိပြီး မီးဒီးယား-ပါးရှားနိုင်ငံတွင်မူ ရှင်ဘုရင်သည် ဥပဒေလက်အောက်တွင်ရှိသည်ဟူသော ကွဲပြားခြားနားချက်ကို ရှေးခေတ်သမိုင်းက အထောက်အထား ခိုင်ခိုင်လုံလုံ တင်ပြသည်။”

၂၀။ ဗေလရှာဇာ၏ စားသောက်ပွဲဆိုင်ရာ အဘယ်အသေးစိတ် အချက်အလက်များက ဗာဗုလုန်လူမျိုး၏ ဓလေ့ထုံးစံအကြောင်းကို ဒံယေလ တိုက်ရိုက်သိရှိကြောင်း ထင်ဟပ်သနည်း။

^၂၀ ဒံယေလ အခန်းကြီး ၅ တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသည့် ဗေလရှာဇာ၏ စားသောက်ပွဲဆိုင်ရာ ရင်ဖိုဖွယ်ရာမှတ်တမ်းတွင် အသေးစိတ် အချက်အလက်များ ဝေဝေဆာဆာ ပါရှိသည်။ စပျစ်ရည်အကြောင်း အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ဖော်ပြထားသောကြောင့် ပျော်ပျော်ပါးပါး စားသောက်ခြင်းဖြင့် အစပြုပုံရသည်။ (ဒံယေလ ၅:၁၊ ၂၊ ၄) စင်စစ်အားဖြင့် အလားတူ စားသောက်ပွဲများအကြောင်း ထွင်းထုထားသည့် ရုပ်ကြွများ၌ စပျစ်ရည်သောက်နေကြပုံကိုသာ တွေ့ရှိရသည်။ ထို့ကြောင့် ထိုသို့သောပွဲတော်များ၌ စပျစ်ရည်သည် အထူးအရေးပါလှသည်။ ၎င်းစားသောက်ပွဲကြီး၌ ရှင်ဘုရင်၏မိဖုရားနှင့် မောင်းမမိဿံများဖြစ်ကြသည့် အမျိုးသမီးများလည်း တက်ရောက်ကြကြောင်း ဒံယေလဖော်ပြ၏။ (ဒံယေလ ၅:၃၊ ၂၃) ဗာဗုလုန်လူမျိုး၏ ဓလေ့ထုံးစံဆိုင်ရာ ဤအသေးစိတ်အချက်ကို ရှေးဟောင်းသုတေသနက ထောက်ခံသည်။ မက္ကဘီးခေတ်၌ ဂျူးနှင့်ဂရိတို့သည် စားသောက်ပွဲတွင် အမျိုးသားများနှင့်အတူ အမျိုးသမီးများ တက်ရောက်ခြင်းကို ခွင့်မပြုချေ။ ယင်းအကြောင်းကြောင့် ဂရိစက်ပ်တွားဂျင့် ဘာသာပြန်ကျမ်း၏ အစောပိုင်း ပြန်ဆိုသည့် ဒံယေလကျမ်းတွင် ၎င်းအမျိုးသမီးများအကြောင်းကို ချန်လှပ်ထားခဲ့ခြင်း ဖြစ်ဟန်တူသည်။c သို့သော် ဒံယေလကျမ်းကို အတုအလိမ် ရေးသားသူ ဟုဆိုသောသူသည် စက်ပ်တွားဂျင့်ကျမ်း ကိုပေါ်ထွက်စေခဲ့သည့် တူညီသော ဟေလင်းနစ် (ဂရိ) ယဉ်ကျေးမှု၌မက တူညီသည့် ခေတ်တစ်ခေတ်တည်း၌ပင် အသက်ရှင်ခဲ့ရပေမည်။

၂၁။ ဂျူးနယ်နှင်ခံကာလအကြောင်းနှင့် ဓလေ့ထုံးစံများအကြောင်းကို ဒံယေလ အတွင်းကျကျ သိရှိခြင်းအတွက် ကျိုးကြောင်းအဆီလျော်ဆုံး ရှင်းပြချက်ကား အဘယ်နည်း။

^၂၁ ဤအသေးစိတ် အချက်အလက်များကို ထောက်ရှုလျှင် ဒံယေလကျမ်းရေးသူသည် ဂျူးနယ်နှင်ခံကာလအကြောင်း “မတောက်တခေါက် မတိမကျ” မျှသာသိသည်ဟူသော ဗြိတိန်စွယ်စုံကျမ်း ၏ရေးသားချက်ကို ယုံကြည်ရန် မဖြစ်နိုင်ပုံပေါက်သည်။ ရာစုနှစ်အတန်ကြာပြီးနောက်မှ ပေါ်လာသည့် အတုအလိမ်သမားတစ်ဦးအနေဖြင့် ရှေးဗာဗုလုန်နှင့် ပါးရှားလူမျိုးတို့၏ ဓလေ့ထုံးစံများကို ဤမျှတိုင် အတွင်းကျကျ မည်သို့သိရှိနိုင်မည်နည်း။ ဘီ.စီ.အီး. ဒုတိယရာစုမတိုင်မီ ကြာမြင့်စွာကတည်းက ၎င်းအင်ပါယာနှစ်ခုစလုံးသည် ဆုတ်ယုတ်ကျဆင်းပြီးဖြစ်ကြောင်းကိုလည်း သတိရပါ။ ထိုစဉ်တွင် ရှေးဟောင်းသုတေသီများ မရှိသည်မှာထင်ရှားသည်၊ ထိုကာလက ဂျူးများသည် တိုင်းခြားယဉ်ကျေးမှုနှင့် သမိုင်းဘာသာရပ် ကျွမ်းကျင်နှံ့စပ်မှုဖြင့် ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားခဲ့ခြင်းလည်း မရှိပေ။ ထိုခေတ်ထိုကာလတွင် ဖြစ်ပျက်သည့် အခြင်းအရာများကို ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ တွေ့မြင်ခဲ့ရသူ ပရောဖက် ဒံယေလတစ်ဦးတည်းသာ သူ့အမည်ဖြင့်တွင်ရစ်သည့်ကျမ်းကို ရေးသားနိုင်ပေသည်။

ဒံယေလကျမ်းသည် အတုအလိမ်ဖြစ်ကြောင်း ပြင်ပအခြေခံအကြောင်းများက သက်သေထူသလော

၂၂။ ဟေဗြဲကျမ်းဂန်စုတွင် ဒံယေလကျမ်း၏ တည်နေရာနှင့်ပတ်သက်၍ ဝေဖန်ရေးသမားများက မည်သို့ဆိုကြသနည်း။

^၂၂ ဒံယေလကျမ်းကို ကန့်ကွက်သည့် ဆင်ခြေများအနက် တစ်ခုမှာ ဟေဗြဲကျမ်းဂန်စုတွင် ၎င်း၏တည်နေရာနှင့် ပတ်သက်သည်။ ရှေးရဗ္ဗိများက ဟေဗြဲကျမ်းဂန်များကို အုပ်စုသုံးစု ခွဲခြားထား၏၊ ၎င်းတို့မှာ ပညတ္တိကျမ်း၊ ပရောဖက်ကျမ်းနှင့် စာပေကျမ်းဂန်စုတို့ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဒံယေလကျမ်းကို ပရောဖက်ကျမ်းစာရင်းတွင် မထည့်သွင်းဘဲ စာပေကျမ်းဂန်စုတွင် ထည့်သွင်းခဲ့ကြသည်။ ဤအချက်က အခြားပရောဖက်ကျမ်းများကို စုစည်းစဉ်က ဒံယေလကျမ်းကို လူတို့ မသိရှိခဲ့သည့်သဘောဖြစ်သည်ဟု ဝေဖန်ရေးသမားများက စောဒကတက်ကြသည်။ ဤကျမ်းကို စာပေကျမ်းဂန်စုတွင် ထည့်သွင်းခဲ့ခြင်းမှာ စာပေကျမ်းဂန်များကို နောက်ပိုင်းကျမှ စုစည်းခဲ့၍ဖြစ်သည်ဟု သူတို့ယူဆ၍ဖြစ်သည်။

၂၃။ ရှေးဂျူးများက ဒံယေလကျမ်းကို မည်သို့သဘောထားကြသနည်း။ ဤအချက်ကို ကျွန်ုပ်တို့ မည်သို့သိရှိရသနည်း။

^၂၃ သို့ရာတွင်၊ ရှေးရဗ္ဗိများက ကျမ်းဂန်စုကို ထိုအတိုင်း ပုံသေသဘော ခွဲခြားထားသည်၊ သို့မဟုတ် ဒံယေလကျမ်းကို ပရောဖက်ကျမ်းစုမှ ဖယ်ထုတ်ထားသည်ဟူ၍ သမ္မာကျမ်းစာ သုတေသီအားလုံးက သဘောတူလက်ခံကြခြင်း မရှိပေ။ သို့သော် ဒံယေလကျမ်းကို ရဗ္ဗိများက စာပေကျမ်းဂန်စုတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည်တိုင်အောင် ဤအချက်က ၎င်းကျမ်းကို နောက်ပိုင်းကာလကျမှ ရေးသားသည်ဟု သက်သေပြသလော။ မပြပါ။ ရဗ္ဗိများက ဒံယေလကျမ်းကို ပရောဖက်ကျမ်းစုမှ ဖယ်ထုတ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည့် အကြောင်းတရား အတော်များများကို ဂုဏ်သရေရှိ ကျမ်းပညာရှင်များက တင်ပြခဲ့ကြသည်။ သာဓကအနေဖြင့် ရဗ္ဗိများ ဤသို့ပြုကြသည်မှာ ၎င်းကျမ်းက သူတို့ကို စိတ်ထိခိုက်စေ၍သော်လည်းကောင်း၊ ဒံယေလသည် နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တွင် အစိုးရမင်းအရာရှိအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်သောကြောင့် ဒံယေလကိုယ်နှိုက်ကို အခြားပရောဖက်များနှင့် ကွဲပြားသည်ဟူ၍ ယူမှတ်၍သော်လည်းကောင်း ဖြစ်နိုင်သည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ၊ အရေးကြီးသည့်အချက်မှာ ရှေးဂျူးတို့သည် ဒံယေလကျမ်းကို အလွန်ပင် အထင်ကြီးလေးစားကြသည့်ပြင် အသိအမှတ်ပြု ကျမ်းဂန်စုဝင်အဖြစ် ယုံကြည်လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင်၊ ဟေဗြဲကျမ်းဂန်စုသည် ဘီ.စီ.အီး. ဒုတိယရာစုနှစ်မတိုင်မီ ကြာမြင့်စွာကတည်းက ပြီးပြည့်စုံပြီးဖြစ်ကြောင်း သက်သေအထောက်အထားက ပြဆိုသည်။ ဒုတိယရာစုနှစ်အတွင်း ရေးသားခဲ့သည့် ကျမ်းအချို့အပါအဝင် နောက်ပိုင်းရေးသားသည့်ကျမ်းများကို ကျမ်းဂန်စုအဝင်အဖြစ် လက်မခံကြချေ။

၂၄။ ဒံယေလကျမ်းကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်ရန် ကျမ်းပို အစ်ကလီဇီအက်စတစ်ကာ့စ်ကို မည်သို့အသုံးပြုခဲ့ကြသနည်း။ ၎င်းကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံသည် မခိုင်လုံကြောင်း အဘယ်အရာကပြသနည်း။

^၂၄ အလွန်မအပ်စပ်သည့်အချက်မှာ အပယ်ခံ နှောင်းစာပေလက်ရာတစ်ခုအား ဒံယေလကျမ်းကိုကန့်ကွက်သည့် အကြောင်းပြချက်အဖြစ် အသုံးပြုခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ယေရှု ဘင် ဆီရက္ခ ရေးသားသည့်ကျမ်းပို အစ်ကလီဇီအက်စတစ်ကာ့စ် (Ecclesiasticus) ကို ဘီ.စီ.အီး. ၁၈၀ ပြည့်နှစ်ခန့်တွင် ရေးဖွဲ့ခဲ့သည်မှာထင်ရှား၏။ ထိုကျမ်း၌ဖော်ပြသည့် ဖြောင့်မတ်သူတို့၏ စာရင်းရှည်တွင် ဒံယေလကို ချန်လှပ်ထားသည့်အချက်ကို ဝေဖန်ရေးသမားများက ထောက်ပြရန်နှစ်သက်ကြသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဒံယေလကို လူတို့မသိရှိ၍ဖြစ်မည်ဟု သူတို့တွက်ဆကြသည်။ ဤကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်မှုကို ကျမ်းပညာရှင်များ အသိုင်းအဝိုင်းတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လက်ခံထားကြသည်။ သို့သော် ဤအချက်ကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ကြည့်ပါ– ထိုစာရင်းတွင် ဧဇရနှင့် မော်ဒကဲ (နယ်နှင်ခံကာလပြီးခေတ် ဂျူးတို့၏အမြင်တွင် ထိုသူနှစ်ဦးစလုံးသည် သူရဲကောင်းကြီးများ ဖြစ်ကြသည်)၊ မင်းကောင်း ယောရှဖတ်နှင့် ဖြောင့်မတ်သည့် ယောဘတို့ကို ချန်လှပ်ထားသည်၊ တရားသူကြီးအားလုံးအနက် ရှမွေလအမည်ကိုသာ ဖော်ပြထားသည်။d အသိအမှတ်ပြု ကျမ်းဂန်စုဝင်မဟုတ်သည့် ကျမ်းတစ်ကျမ်းတွင်ပါရှိသည့် ပြည့်စုံသည်ဟုမဆိုသော စာရင်းတစ်ခုတွင် ထိုသူတို့ကို ချန်လှပ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ထိုသူတို့ကို စိတ်ကူးယဉ် ဖန်တီးချက်များအဖြစ် မှတ်ယူရမည်လော။ ဤသို့သောအတွေးအခေါ်သည် ယုတ္တိမရှိပေ။

ဒံယေလကျမ်းကိုထောက်ခံသည့် ပြင်ပသက်သေခံချက်

၂၅။ (က) ဒံယေလမှတ်တမ်း၏ စစ်မှန်မှုကို ဂျိုစီဖတ်စ်က မည်သို့ထောက်ခံသနည်း။ (ခ) မဟာ အလက်ဇန္ဒားနှင့်ပတ်သက်သည့် ဂျိုစီဖတ်စ်၏မှတ်တမ်းနှင့် ဒံယေလကျမ်းတို့သည် သိရှိထားသည့်သမိုင်းနှင့် မည်သည့်နည်းဖြင့် အံကိုက်သနည်း။ (ဒုတိယ အောက်ခြေမှတ်ချက် ရှု။) (ဂ) ဒံယေလကျမ်းကို ဘာသာဗေဒဆိုင်ရာ အထောက်အထားက မည်သို့ထောက်ခံသနည်း။ (စာမျက်နှာ ၁၁ ရှု။)

^၂၅ အကောင်းဘက်မှ တစ်ဖန်ကြည့်ကြပါစို့။ ဟေဗြဲကျမ်းဂန်များအနက် ဒံယေလကျမ်းလောက် ထောက်ခံချက်ပြည့်စုံသည့် အခြားကျမ်းဟူ၍မရှိကြောင်း ဆိုကြသည်။ သာဓကအားဖြင့် ကျော်ကြားသည့် ဂျူးသမိုင်းပညာရှင် ဂျိုစီဖတ်စ်က ဒံယေလကျမ်း၏မှန်ကန်မှုကို ထောက်ခံသည်။ မဟာအလက်ဇန္ဒားသည် ဘီ.စီ.အီး. စတုတ္ထရာစုနှစ်အတွင်း ပါးရှားနိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်စဉ်က ယေရုရှလင်မြို့သို့ ရောက်ရှိခဲ့ရာ ယဇ်ပုရောဟိတ်များက သူ့အား ဒံယေလကျမ်းမိတ္တူတစ်စောင် ပြသခဲ့ကြောင်း သူကဆိုသည်။ အလက်ဇန္ဒားကိုယ်တိုင်က သူ့အားထောက်ပြသည့် ဒံယေလ၏ ပရောဖက်ပြုချက်စကားများသည် ပါးရှားနှင့်ဆင်နွှဲသည့် မိမိကိုယ်တိုင်၏စစ်ဆင်ရေးကို ရည်ညွှန်းကြောင်း သဘောရသည်။e ဤဖြစ်ရပ်သည် ဝေဖန်ရေးသမားများ ပြောဆိုကြသည့် “လိမ်လည်မှု” မတိုင်မီ ရာစုနှစ်တစ်ခုခွဲခန့်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဤစာပိုဒ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဂျိုစီဖတ်စ်ကို ဝေဖန်ရေးသမားများက ထိုးနှက်ခဲ့ကြသည်။ ဒံယေလကျမ်းမှ ပရောဖက်ပြုချက်အချို့ ပြည့်စုံသည်ကို မှတ်တမ်းတင်ခြင်းအတွက်လည်း သူ့အားထိုးနှက်ကြသည်။ သို့သော်၊ သမိုင်းပညာရှင် ဂျိုးဇက်ဖ် ဒီ. ဝီလ်ဆင် မှတ်ချက်ချသည့်အတိုင်း “ဤကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ [ဂျိုစီဖတ်စ်သည်] ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ဝေဖန်ရေးသမားအားလုံးတို့ထက် ပို၍သိရှိပေမည်။”

၂၆။ ဒံယေလကျမ်း၏ စစ်မှန်မှုကို ပင်လယ်သေကျမ်းလိပ်များက မည်သို့ထောက်ခံသနည်း။

^၂၆ အစ္စရေးနိုင်ငံ ကွမ်ရန်းဒေသရှိ လိုဏ်ဂူများအတွင်းမှ ပင်လယ်သေကျမ်းလိပ်များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိသည့်အခါ၌ ဒံယေလကျမ်း၏ စစ်မှန်မှုအတွက် ထပ်ဆင့်ထောက်ခံချက် ရရှိလာသည်။ အံ့ဩစရာမှာ ၁၉၅၂ ခုနှစ်တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည့် အရာများအနက် ဒံယေလကျမ်းမှ ကျမ်းလိပ်များနှင့် အပိုင်းအစများ အများအပြားပါရှိသည်။ ရှေးအကျဆုံးကျမ်းလိပ်မှာ ဘီ.စီ.အီး. ဒုတိယရာစုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် ရေးသားခဲ့ရာဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ထိုမျှစောသည့်ကာလကတည်းက ဒံယေလကျမ်းသည် လူသိများပြီး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လေးစားခြင်းခံနေရပြီဖြစ်သည်။ သည်ဇွန်ဒါဗန် သမ္မာကျမ်းစာ ရုပ်ပြစွယ်စုံကျမ်း ကဤသို့မှတ်ချက်ပြုသည်– “ဒံယေလကျမ်းသည် မက္ကဘီးခေတ်မှလက်ရာဖြစ်သည်ဟူသော ယူဆချက်ကို ယခုအခါ ပစ်ပယ်လိုက်ရတော့သည်၊ အကြောင်းရင်းတစ်ရပ်မှာ ဒံယေလကျမ်းသည် ရေးသားပြီးစီးသည့်နောက် ဤမျှတိုတောင်းသည့်ကာလအတွင်း မက္ကဘီး ဘာသာရေးဂိုဏ်းတစ်ဂိုဏ်း၏ စာကြည့်တိုက်အတွင်း မိတ္တူများအသွင်ဖြင့် ပေါ်လာသည်မှာ လုံးဝမဖြစ်နိုင်၍ဖြစ်သည်။”

၂၇။ ဒံယေလသည် ဗာဗုလုန်တွင် နယ်နှင်ခံရစဉ်အတွင်း လူသိများသော တကယ့်ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း ထောက်ခံသည့် ရှေးအကျဆုံး အထောက်အထားကား အဘယ်နည်း။

^၂၇ သို့သော်၊ ဒံယေလကျမ်းအတွက် ထိုထက်ရှေးကျပြီး ထိုထက်ယုံကြည်စိတ်ချရသော သက်သေခံချက် ရှိပါသည်။ ဒံယေလနှင့် ခေတ်ပြိုင်ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးမှာ ပရောဖက် ယေဇကျေလဖြစ်သည်။ သူသည်လည်း ဗာဗုလုန်ပြည်တွင် နယ်နှင်ခံရသည့်ကာလအတွင်း ပရောဖက်တစ်ဦးအဖြစ် အမှုတော်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ယေဇကျေလကျမ်းတွင် ဒံယေလကို နာမည်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ဖော်ပြထားသည်။ (ယေဇကျေလ ၁၄:၁၄; ၂၀; ၂၈:၃) ဤရည်ညွှန်းချက်များက ဒံယေလသည် ဘီ.စီ.အီး. ခြောက်ရာစုတွင် သက်ရှိထင်ရှား ရှိစဉ်အတွင်း၌ပင် ဖြောင့်မတ်သူအဖြစ်၊ ပညာရှိအဖြစ် ထင်ရှားကျော်ကြားလျက်ရှိသဖြင့် ဘုရားတရား ခန့်ညားကြောက်ရွံ့သည့် နောဧ၊ ယောဘတို့နှင့်ယှဉ်၍ ထိုက်ထိုက်တန်တန် ဖော်ပြခြင်းခံရပေသည်။

အရေးအကြီးဆုံးသက်သေ

၂၈၊ ၂၉။ (က) ဒံယေလကျမ်း၏ စစ်မှန်မှုကိုထောက်ခံသည့် သက်သေအားလုံးအနက် ကျေနပ်လက်ခံဖွယ် အကောင်းဆုံးသက်သေကား အဘယ်နည်း။ (ခ) ယေရှု၏ သက်သေခံချက်ကို ကျွန်ုပ်တို့ အဘယ်ကြောင့် လက်ခံသင့်သနည်း။

^၂၈ နောက်ဆုံးအနေနှင့် ဒံယေလကျမ်း၏ စစ်မှန်မှုအတွက် အရေးအကြီးဆုံးသောသက်သေ—ယေရှုခရစ် ကိုယ်တော်တိုင်—၏သက်သေခံချက်ကို သုံးသပ်ကြပါစို့။ နောက်ဆုံးနေ့ရက်များအကြောင်း ဆွေးနွေးရာတွင် ယေရှုသည် “ပရောဖက်ဒံယေလ” နှင့် ဒံယေလ၏ ပရောဖက်ပြုချက်တစ်ချက်ကို ရည်ညွှန်းတော်မူခဲ့သည်။—မဿဲ ၂၄:၁၅; ဒံယေလ ၁၁:၃၁; ၁၂:၁၁။

^၂၉ အကယ်၍ ဝေဖန်ရေးသမားများ၏ မက္ကဘီးဆိုင်ရာသီအိုရီသာ မှန်ခဲ့သည်ရှိသော် အောက်ပါအချက်နှစ်ချက်ထဲမှ တစ်ချက်ချက်သည် မှန်ကန်ရပေမည်။ ယေရှုသည် ၎င်းလိမ်လည်မှုကြောင့် လှည့်ဖြားခံရလျှင် ခံရမည်၊ သို့မဟုတ် မိမိပြောဆိုသည်ဟု မဿဲကိုးကားသည့်စကားကို လုံးဝမပြောဘဲနေခဲ့လျှင် နေခဲ့ရမည်။ ဤယူဆချက် နှစ်ခုစလုံး မဖြစ်နိုင်ပေ။ မဿဲ၏ ခရစ်ဝင်ကျမ်းမှတ်တမ်းကို မယုံကြည်ရလျှင် သမ္မာကျမ်းစာ၏ ကျန်အပိုင်းများကို မည်သို့ယုံကြည်နိုင်မည်နည်။ ထိုဝါကျများကို ဖယ်ရှားမည်ဆိုလျှင် နောက်ထပ်အဘယ်စာလုံးများကို သမ္မာကျမ်းစာထဲမှ နုတ်ပစ်ဦးမည်နည်း။ ‘ကျမ်းစာရှိသမျှသည် ဘုရားသခင် မှုတ်သွင်းတော်မူသောအားဖြင့်ဖြစ်၍ . . . သင်ကြားခြင်း၊ . . . ပဲ့ပြင်ခြင်း . . . များ၌ အကျိုးရှိ၏’ ဟူ၍ တမန်တော်ပေါလု ရေးသားခဲ့သည်။ (၂ တိမောသေ ၃:၁၆) ထို့ကြောင့် ဒံယေလသည် လူလိမ်ဖြစ်လျှင် ပေါလုလည်း လူလိမ်ပင်ဖြစ်အံ့! ယေရှုသည် လှည့်ဖြားခံခဲ့ရပါသလော။ လုံးဝမဖြစ်နိုင်ပါ။ ဒံယေလကျမ်းရေးစဉ်က ကိုယ်တော်သည် ကောင်းကင်ဘုံ၌ အသက်ရှင်လျက်ရှိ၏။ ယေရှုက “အာဗြဟံမဖြစ်မီ ငါဖြစ်၏” ဟူ၍ပင် မိန့်တော်မူ၏။ (ယောဟန် ၈:၅၈) ဒံယေလကျမ်း၏ စစ်မှန်မှုအကြောင်းကို သိရှိလိုလျှင် အသက်ရှင်ခဲ့သမျှ လူသားအားလုံးတို့တွင် မေးမြန်းဖို့ အကောင်းဆုံးပုဂ္ဂိုလ်မှာ ယေရှုပင်ဖြစ်သည်။ သို့သော် မေးစရာမလိုပါ။ ကျွန်ုပ်တို့ တွေ့မြင်ခဲ့သည့်အတိုင်း ကိုယ်တော်၏သက်သေခံချက်သည် ရှင်းလွန်းမက ရှင်းလှပေသည်။

၃၀။ ဒံယေလကျမ်း၏ စစ်မှန်မှုကို ယေရှု ထပ်ဆင့်၍ မည်သို့သက်သေခံသနည်း။

^၃၀ ယေရှု နှစ်ခြင်းခံစဉ်၌ ဒံယေလကျမ်း၏ စစ်မှန်မှုကို ထပ်ဆင့်သက်သေခံခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ကိုယ်တော်သည် မေရှိယဖြစ်လာသဖြင့် ၆၉ သီတင်းနှစ်နှင့်ဆိုင်သည့် ဒံယေလကျမ်းမှ ပရောဖက်ပြုချက်တစ်ချက်ကို ပြည့်စုံစေခဲ့သည်။ (ဒံယေလ ၉:၂၅၊ ၂၆; ဤစာအုပ် အခန်း ၁၁ ရှု။) ဒံယေလကျမ်းကို နောက်ပိုင်းကာလကျမှ ရေးသားသည်ဟူသောသီအိုရီ မှန်ကန်သည်ပဲထား၊ ဒံယေလကျမ်းရေးသူသည် အနာဂတ်ကို နှစ်ပေါင်း ၂၀၀ ခန့်ကြို၍ပင် မြင်နိုင်ခဲ့သည်။ ဘုရားသခင်သည် လိမ်လည်သူတစ်ဦးအား နာမည်အတုဖြင့် ပရောဖက်ပြုချက်အမှန်ကို ဟောပြောရန် မှုတ်သွင်းတော်မူမည်မဟုတ်။ ဘုရားသခင်အပေါ် သစ္စာရှိသူတို့သည် ယေရှု၏ သက်သေခံချက်ကို အကြွင်းမဲ့ လက်ခံကြပေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ကျွမ်းကျင်သူအားလုံး၊ ဝေဖန်ရေးသမားအားလုံးအနေဖြင့် ဒံယေလကျမ်းကို တညီတညွတ်တည်း ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်လာကြလျှင်ပင် ယေရှု၏သက်သေခံချက်သည် သူတို့မှားကြောင်း သက်သေထူနိုင်ပေမည်။ အကြောင်းမှာ ကိုယ်တော်သည် “သစ္စာရှိ၍ ဟုတ်မှန်သောသက်သေခံ” ဖြစ်တော်မူ၏။—ဗျာဒိတ် ၃:၁၄။

၃၁။ ဒံယေလကျမ်း၏ စစ်မှန်မှုကို ကျမ်းစာဝေဖန်ရေးသမားအများက အဘယ်ကြောင့် ဘဝင်မကျသေးဘဲ ရှိကြသနည်း။

^၃၁ ဤသက်သေခံချက်ပင်လျှင် သမ္မာကျမ်းစာ ဝေဖန်ရေးသမားအများအတွက် လုံလောက်ခြင်းမရှိချေ။ ဤအကြောင်းရပ်ကို စေ့စပ်သေချာစွာ သုံးသပ်ပြီးနောက် သက်သေအထောက်အထား မည်၍မည်မျှ ပင်ရှိရှိ သူတို့ ဘဝင်ကျနိုင်ပါမည်လောဟူ၍ မုချတွေးတောမိပေမည်။ အောက်စဖို့ဒ် တက္ကသိုလ်မှ ပါမောက္ခတစ်ဦးက ဤသို့ရေးသားခဲ့သည်– “‘သဘာဝလွန် ပရောဖက်ပြုချက် မရှိနိုင်’ ဟူသော တင်ကူးရမ်းဆဆုံးဖြတ်မှု ရှိနေသမျှကာလပတ်လုံး ကန့်ကွက်ချက်များကို ချေပဖြေရှင်းရုံမျှဖြင့် အကျိုးရှိမည်မဟုတ်။” ထို့ကြောင့် သူတို့၏ တင်ကူးရမ်းဆဆုံးဖြတ်မှုက သူတို့ကို အကန်းဖြစ်စေသည်။ သို့သော် ဤကား သူတို့၏ရွေးချယ်မှု၊ သူတို့၏ဆုံးရှုံးမှုပင် ဖြစ်ပေသည်။

၃၂။ ဒံယေလကျမ်း လေ့လာရာတွင် အဘယ်အကြောင်းအရာများကို တွေ့ရှိရမည်နည်း။

^၃၂ အသင်ကော။ သင့်အနေဖြင့် ဒံယေလကျမ်း၏ စစ်မှန်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ သံသယဝင်စရာအကြောင်း မည်မည်ရရ ဘာမျှမရှိလျှင် စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှု အများအပြားကို တွေ့ရှိရပေလိမ့်မည်။ ဒံယေလကျမ်းမှ ဇာတ်လမ်းများသည် ပီတိဖြစ်စရာကောင်းကြောင်း၊ ပရောဖက်ပြုချက်များလည်း စွဲမက်ဖွယ်ကောင်းကြောင်း တွေ့ရပေမည်။ အရေးအကြီးဆုံးမှာ အခန်းတစ်ခန်း ပြီးတိုင်းပြီးတိုင်း သင်၏ယုံကြည်ခြင်း ပို၍ခိုင်မြဲလာသည်ကို တွေ့ရပေမည်။ ဒံယေလကျမ်း၏ ပရောဖက်ပြုချက်ကို စေ့စေ့စပ်စပ် ဂရုစိုက်ခြင်းအတွက် သင်ဘယ်တော့မျှ နောင်တရမည်မဟုတ်ပေ!

[အောက်ခြေမှတ်ချက်များ]

အဘယ်အရာ သိမြင်ခဲ့သနည်း

• ဒံယေလကျမ်းသည် အဘယ်အတွက် စွဲချက်တင်ခံရသနည်း။

• ဒံယေလကျမ်းကို ဝေဖန်ရေးသမားများ ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်ခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့် အခြေမခိုင်သနည်း။

• ဒံယေလကျမ်း၏မှတ်တမ်းသည် အစစ်အမှန်ဖြစ်ကြောင်း အဘယ်သက်သေအထောက်အထားက ထောက်ခံသနည်း။

• ဒံယေလကျမ်းသည် စစ်မှန်ကြောင်း ကျေနပ်လက်ခံဖွယ် အကောင်းဆုံး သက်သေကား အဘယ်နည်း။

[စာမျက်နှာ ၂၆ ပါ လေးထောင့်ကွက်]

ဘာသာစကား ပြဿနာ

ဒံယေလကျမ်းကို ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၆ ခုနှစ်ခန့်တွင် ရေးသားပြီးစီးသည်။ ဟေဗြဲနှင့် အာရမိတ်ဘာသာဖြင့် ရေးသားသော်လည်း ဂရိနှင့် ပါးရှားစာလုံး အနည်းအကျဉ်း ညှပ်သုံးထားသည်။ ဤကဲ့သို့ ဘာသာစကား ရောသုံးခြင်းသည် လုပ်ရိုးလုပ်စဉ် မဟုတ်သော်လည်း ကျမ်းစာတွင် တစ်မူထူးခြားသည့်အရာတော့ မဟုတ်ပါ။ ဧဇရမှတ်စာကိုလည်း ဟေဗြဲနှင့် အာရမိတ်ဘာသာတို့ဖြင့် ရေးသားထားသည်။ သို့တစေ၊ ဝေဖန်ရေးသမားအချို့က ထိုဘာသာစကားများကို ဒံယေလကျမ်းရေးသူ အသုံးပြုထားပုံအရ ဘီ.စီ.အီး. ၅၃၆ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းကျမှ ၎င်းကျမ်းကိုရေးသားကြောင်း ထင်ရှားစေသည်ဟု အခိုင်အမာဆိုကြသည်။ ဒံယေလကျမ်းတွင် ဂရိစာလုံး သုံးထားခြင်းက နောက်ပိုင်းကာလကျမှ ရေးသားရာဖြစ်ကြောင်း ယတိပြတ် ထင်ရှားစေသည်ဟု ဝေဖန်ရေးသမားတစ်ဦး ပြောခဲ့သည်ကို လူအများ ကိုးကားဖော်ပြကြသည်။ နောက်ပိုင်းကာလ—ဘီ.စီ.အီး. ဒုတိယရာစုနှစ်အထိပင် နောက်ကျသည့်ကာလ—ကျမှရေးသားကြောင်းကို သုံးထားသည့် ဟေဗြဲဘာသာစကားက ထောက်ခံပြီး အာရမိတ်ဘာသာစကားက ဖြစ်နိုင်ခြေရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်ဟု သူအခိုင်အမာဆိုသည်။

သို့သော်လည်း၊ ဘာသာဗေဒပညာရှင်အားလုံး လက်မခံကြပါ။ ပါရဂူအချို့က ဒံယေလကျမ်းသုံး ဟေဗြဲဘာသာသည် ယေဇကျေလနှင့် ဧဇရကျမ်းသုံး ဟေဗြဲဘာသာနှင့်ဆင်တူပြီး အစ်ကလီဇီအက်စတစ်ကာ့စ် ကဲ့သို့သော နောက်ပိုင်းကာလ ကျမ်းပိုများ၌တွေ့ရသည့် ဟေဗြဲဘာသာနှင့်မတူကြောင်း ပြောဆိုကြသည်။ ဒံယေလကျမ်းတွင် အာရမိတ်ဘာသာ အသုံးပြုထားခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍မူကား ပင်လယ်သေကျမ်းလိပ်များတွင် တွေ့ ရှိရသည့် မှတ်တမ်းမှတ်ရာနှစ်ခုကို သုံးသပ်ကြည့်ပါ။ ၎င်းတို့သည်လည်း အာရမိတ်ဘာသာဖြင့် ရေးသားထားပြီး ဘီ.စီ.အီး. ပထမနှင့် ဒုတိယရာစုနှစ်တို့မှဖြစ်ကြရာ လိမ်လည်အတုရေးသားသည်ဟုဆိုသော ဒံယေလကျမ်း ပြီးစီးသည့်နောက် များမကြာမီကာလကဖြစ်ကြသည်။ သို့သော်၊ ၎င်းမှတ်တမ်းမှတ်ရာများမှ အာရမိတ်ဘာသာနှင့် ဒံယေလကျမ်းမှ အာရမိတ်ဘာသာတို့သည် လွန်စွာကွဲပြားခြားနားသည်ကို ပညာရှင်များ သတိပြုမိကြသည်။ သို့နှင့် ဒံယေလကျမ်းသည် ဝေဖန်ရေးသမားများပြောဆိုသည်ထက် ရာစုနှစ်အတန်ငယ်စောပြီး ရေးသားခဲ့ရာဖြစ်ရမည်ဟု ပညာရှင်အချို့က ယူဆကြသည်။

ဒံယေလကျမ်းမှ “ဒွိဟဖြစ်စရာ” ဂရိစာလုံးများကော မည်သို့ဆိုမည်နည်း။ အချို့မှာ ဂရိစာမဟုတ်ဘဲ ပါးရှားစာဖြစ်ကြောင်း ပညာရှင်များ တွေ့ ရှိကြသည်။ ဂရိစာလုံးဟူ၍ ယူဆစရာရှိနေသည့် စာလုံးများမှာ တူရိယာသုံးမျိုး၏အမည်များ ဖြစ်ကြသည်။ ဤစာလုံးသုံးလုံးပါရှိခြင်းကြောင့် ဒံယေလကျမ်းသည် နောက်ပိုင်းကာလကျမှ ရေးသားရာဖြစ်သည်ဟု ယတိပြတ် ဆိုနိုင်မည်လော။ မဆိုနိုင်ပါ။ ဂရိယဉ်ကျေးမှုသည် ဂရိနိုင်ငံ ကမ္ဘာ့တန်ခိုးကြီးနိုင်ငံ ဖြစ်မလာမီ ရာစုနှစ်များစွာကတည်းက ဩဇာအရှိန် ပျံ့နှံ့ခဲ့ကြောင်း ရှေးဟောင်းသုတေသီများ တွေ့ ရှိခဲ့သည်။ ထို့အပြင်၊ ဒံယေလကျမ်းကို ဂရိယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာစကား ပျံ့နှံ့လွှမ်းမိုးနေသည့် ဘီ.စီ.အီး. ဒုတိယရာစုနှစ်အတွင်း ရေးသားခဲ့သည်မှန်လျှင် ဂရိစာလုံး သုံးလုံးမျှသာ ပါဝင်ပါမည်လော။ မဖြစ်နိုင်ပေ။ ထိုထက်မက များဖွယ်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဘာသာဗေဒ အထောက်အထားက ဒံယေလကျမ်း၏စစ်မှန်မှုကို အမှန်ပင် ထောက်ခံလျက်ရှိသည်။

[စာမျက်နှာ ၁၂ ပါ ရုပ်ပုံ]

[စာမျက်နှာ ၂၀ ပါ ရုပ်ပုံ]

(အထက်ပုံ) ဤကမ္ပည်းကျောက်စာတွင် ဆောက်လုပ်ရေးစီမံကိန်းများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ နေဗုခဒ်နေဇာ၏ ဝင့်ကြွားမှုအကြောင်း ပါရှိသည်

(အောက်ပုံ) ဗာဗုလုန်ဘုရားကျောင်းကန်မှ ထုလုံးရှည်က နဗိုနိုက်ဒတ်စ်နှင့် ၄င်း၏သားတော် ဗေလရှာဇာတို့၏ အမည်များကို ဖော်ပြထားသည်

[စာမျက်နှာ ၂၁ ပါ ရုပ်ပုံ]

နဗိုနိုက်ဒက်စ်၏ ရာဇဝင်မှတ်တမ်းအရ ကုရု၏စစ်တပ်သည် တိုက်ခိုက်ခင်းမရှိဘဲ ဗာဗုလုန်မြို့ထဲသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်

[စာမျက်နှာ ၂၂ ပါ ရုပ်ပုံ]

(ယာပုံ) “နဗိုနိုက်ဒက်စ်ကဗျာ” က နဗိုနိုက်ဒက်စ်သည် ၄င်း၏သားဦးအား ထီးနန်းအရိုက်အရာကို လွှဲအပ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်

(ဝဲပုံ) နေဗုခဒ်နေဇာ ယုဒပြည်ကို ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်ခင်းအကြောင်း ဖော်ပြထားသည့် ဗာဗုလုန်မှတ်တမ်း