သက်သာလောနိတ်မြို့မှာ သတင်းကောင်းကို ကြိုးစားဟောပြောခြင်း

သက်သာလောနိတ်မြို့ဟာ ဂရိနိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ဘက်က စည်ပင်ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ ပင်လယ်ဆိပ်ကမ်းမြို့တစ်မြို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ကနေ့ခေတ်မှာ အဲဒီမြို့ကို သက်စလိုနီကီ ဒါမှမဟုတ် စလိုနီကာလို့ လူသိများပါတယ်။ အဲဒီမြို့ဟာ ပထမရာစု ခရစ်ယာန်တွေရဲ့ သမိုင်းမှာ အဓိကအခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ မြို့တစ်မြို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် လူမျိုးခြားတွေအလယ်မှာ ဟောပြောခဲ့တဲ့ တမန်တော်ပေါလုရဲ့ ဟောပြောခြင်းလုပ်ငန်းမှာဖြစ်တယ်။ —တမန်တော် ၉:၁၅; ရောမ ၁၁:၁၃။

ခရစ်နှစ် ၅၀ ခုနှစ်လောက်မှာ ပေါလုနဲ့ သူ့ရဲ့ နယ်လှည့်ခရီးသွားဖော် သိလတို့ဟာ သက်သာလောနိတ်မြို့ (သက်စလိုနီကာ) ကိုရောက်လာပါတယ်။ ဒီခရီးစဉ်က ပေါလုရဲ့ ဒုတိယခရစ်ယာန်သာသနာပြု ခရီးစဉ်ဖြစ်ပြီး ခရစ်တော်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတင်းကောင်းကို ဦးဆုံးဟောပြောခွင့်ရခဲ့တဲ့ ဥရောပမြို့တစ်မြို့ဖြစ်တယ်။

သက်သာလောနိတ်မြို့ကိုရောက်တော့ မက်ဆီဒိုးနီးယားပြည်ရဲ့ မြို့ကြီးဖြစ်တဲ့ ဖိလိပ္ပိမြို့မှာ ရိုက်နှက်ခံရတာ၊ ထောင်ချခံရတာတွေကို ပေါလုနဲ့သိလတို့ အမှတ်ရနေတုန်းပါပဲ။ တကယ်ဆိုရင် သက်သာလောနိတ်မြို့သားတွေဆီ ပေါလု အလည်အပတ်ရောက်ခဲ့ချိန်တုန်းက ‘ဘုရားသခင်၏သတင်းကောင်းကို အလွန်ကြိုးစားအားထုတ်၍ ဟောပြောခဲ့’ တယ်ဆိုပြီး နောက်ပိုင်းမှာ သူတို့ကို ပြောပြခဲ့ပါတယ်။ (၁ သက်သာလောနိတ် ၂:၁၊ ၂) ဒါကြောင့် သက်သာလောနိတ်မြို့မှာ ဘာတွေ ဖြစ်ပျက်ခဲ့ပါသလဲ။ အဲဒီမြို့မှာ ပေါလုတို့ ဘယ်လိုဟောပြောခဲ့သလဲ။ အကျိုးဖြစ်ထွန်းခဲ့ပါသလား။ အရင်ဆုံး၊ ရှေးကျတဲ့ အဲဒီမြို့ကို တစေ့တစောင်း လေ့လာကြည့်ကြစို့။

ကသောင်းကနင်းနိုင်ခဲ့တဲ့ မြို့တစ်မြို့

သက်သာလောနိတ်ဆိုတဲ့ နာမည်က “သက်စလေ ဒေသခံများ” နဲ့ “အောင်ပွဲ” လို့အဓိပ္ပာယ်ရတဲ့ ဂရိစကားလုံး နှစ်လုံးကနေ ဆင်းသက်လာတာဖြစ်ပြီး ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း၊ တိုက်ပွဲဝင်ခြင်းဆိုတဲ့ သဘောဆောင်ပါတယ်။ ခရစ်နှစ်မတိုင်ခင် ၃၅၂ ခုနှစ်မှာ မဟာအလက်ဇန္ဒားရဲ့ဖခင်ဖြစ်သူ မက်ဆီဒိုးနီးယားဘုရင် ဒုတိယမြောက် ဖီးလစ်က ဂရိနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း သက်စလေမြို့မှာ နေထိုင်တဲ့ လူမျိုးတစ်မျိုးကို အနိုင်ရခဲ့တယ်လို့ လူအများ ယုံကြည်ထားကြတယ်။ ဘုရင်ဟာ အောင်ပွဲရအထိမ်းအမှတ်အနေနဲ့ သူ့သမီးတစ်ယောက်ရဲ့ နာမည်ကိုအစွဲပြုပြီး အဲဒီမြို့ကို သက်စလိုနီကီလို့ အမည်ပေးလိုက်တယ်ဆိုပြီး ပြောစမှတ်ပြုကြတယ်။ အဲဒီဘုရင့်သမီးတော်ဟာ နောက်ပိုင်းမှာ သူ့အစ်ကို အလက်ဇန္ဒားရဲ့နေရာကို ဆက်ခံတဲ့ ကက်ဇန္ဒားနဲ့ လက်ထပ်ခဲ့တယ်။ ခရစ်နှစ်မတိုင်ခင် ၃၁၅ ခုနှစ်လောက်မှာ ကက်ဇန္ဒားဟာ ခယ်လ်ကီဒီကီကျွန်းဆွယ်ရဲ့ အနောက်ဘက်မှာ မြို့တစ်မြို့တည်ထောင်ခဲ့တယ်။ အဲဒီမြို့ကိုလည်း သူ့ဇနီးရဲ့နာမည်ကိုပဲ အစွဲပြုမှည့်ခေါ်လိုက်ပါတယ်။ သက်သာလောနိတ်မြို့ဟာ ကသောင်းကနင်းနိုင်လှတဲ့ ကာလတစ်လျှောက်လုံး အကြိမ်ကြိမ်အလီလီ စစ်ဆင်နွှဲခဲ့တဲ့နေရာ ဖြစ်ခဲ့တယ်။

ဒါ့အပြင် သက်သာလောနိတ်မြို့ဟာ ချမ်းသာကြွယ်ဝတဲ့မြို့လည်းဖြစ်သလို အဲဒီမြို့မှာ အေဂျီယန်ပင်လယ်ကမ်းခြေက အကောင်းဆုံး သဘာဝဆိပ်ကမ်းတစ်ခုလည်း ရှိတယ်။ ပြီးတော့ ရောမအုပ်ချုပ်ချိန်က နာမည်ကျော် ဗီယာ အဂ္ဂနာတီယာလမ်းမကြီးပေါ်မှာ တည်ရှိတယ်။ သက်သာလောနိတ်မြို့ဟာ ကုန်းကြောင်းရေကြောင်းဆုံရာ အရေးပါတဲ့နေရာမှာ တည်ရှိတဲ့အတွက် ရောမအင်ပါယာရဲ့ ကုန်စည်ကူးသန်းရောင်းဝယ်တဲ့နေရာ တစ်နေရာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ နှစ်များစွာကုန်လွန်လာတဲ့အခါ မြို့ရဲ့ကြီးပွားချမ်းသာမှုကို ဂေါ့၊ ဆလဗ်၊ ဖရန့်ခ်၊ ဗီးနစ်နဲ့ တာ့ခ်လူမျိုးတွေက မျက်စိကျလာကြပြီး သိမ်းပိုက်စိုးမိုးချင်လာတယ်။ သူတို့အထဲက တချို့ဆိုရင် အဲဒီမြို့ကို သွေးစွန်းတိုက်ပွဲတွေ ဆင်နွှဲပြီး တိုက်ယူခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခု ကျွန်ုပ်တို့ အာရုံစိုက်မှာက အဲဒီမြို့ကို ပေါလု လည်ပတ်ပြီး သတင်းကောင်း စတင်ကြိုးစားဟောပြောခဲ့ချိန်ကို ဖြစ်ပါတယ်။

သက်သာလောနိတ်မြို့ကို ပေါလု ရောက်လာ

ပေါလုအတွက် အသစ်ဖြစ်နေတဲ့ သက်သာလောနိတ်မြို့ကို သူရောက်လာတော့ ဂျူးတွေကို ဦးဆုံးဟောပြောခဲ့ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဂျူးတွေက ကျမ်းစာနဲ့အကျွမ်းတဝင်ရှိတဲ့အတွက် ကျမ်းစာကို အသုံးပြုပြီး သူတို့နဲ့ဆွေးနွေးနိုင်တယ်၊ အဲဒါက သတင်းကောင်းကိုနားလည်ဖို့ သူတို့ကို ထောက်ကူပေးလို့ဖြစ်တယ်။ အဲဒီလိုဆွေးနွေးတဲ့အလေ့အထက ကိုယ့်လူမျိုးရဲ့အကျိုးကို ပေါလု လိုလားတယ် ဒါမှမဟုတ် ဂျူးတွေနဲ့ ဘုရားသခင်ကို ကြောက်ရွံ့တဲ့သူတွေကို အသုံးပြုပြီး လူမျိုးခြားတွေကြားမှာ သူ့လုပ်ငန်းစတင်ဖို့ ကြိုးပမ်းချက်တစ်ရပ်ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ဖော်ပြတာဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ပညာရှင်တစ်ဦး ယူဆတယ်။—တမန်တော် ၁၇:၂-၄။

ဒါကြောင့် သက်သာလောနိတ်မြို့ကို ပေါလုရောက်လာတဲ့အခါ တရားဇရပ်ကို အရင်ဆုံး သွားပြီး “ကျမ်းစာကိုအခြေခံ၍ ထိုသူတို့ [ဂျူးတွေ] နှင့် ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင် ဆွေးနွေးလေ၏။ ခရစ်တော်သည် ဆင်းရဲဒုက္ခခံရမည်၊ သေခြင်းမှ ထမြောက်ရမည်ဟူသော အကြောင်းများကို အကိုးအကားများဖြင့် ရှင်းလင်းထောက်ပြပြီးလျှင် ‘ငါဟောပြောသော ဤယေရှုသည် ခရစ်တော်ဖြစ်သည်’ ဟုဆိုလေ၏။”—တမန်တော် ၁၇:၂၊ ၃၊ ၁၀။

ပေါလု အလေးပေးပြောဆိုခဲ့တဲ့ မေရှိယရဲ့ အခန်းကဏ္ဍနဲ့ မေရှိယ မည်သူမည်ဝါဖြစ်တယ်ဆိုတာက အငြင်းပွားစရာ အရေးကိစ္စဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မေရှိယဟာ ဆင်းရဲဝေဒနာခံစားရမယ်ဆိုတဲ့ အချက်က မေရှိယကို အောင်ပွဲရစစ်သည်အနေနဲ့ ရှုမြင်ထားတဲ့ ဂျူးတွေရဲ့အမြင်နဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေတယ်။ ထိရောက်တဲ့ သွန်သင်သူတစ်ယောက်အနေနဲ့ ပေါလုဟာ သူတို့ကို သွေးဆောင်နိုင်ဖို့အတွက် “ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်” တယ်၊ ရှင်းပြတယ်၊ ကျမ်းစာ “အကိုးအကားများဖြင့် ရှင်းလင်းထောက်ပြ” ခဲ့ပါတယ်။a ဒါပေမဲ့ ဂျူးတွေ ဘယ်လိုတုံ့ပြန်ခဲ့ကြသလဲ။

အကျိုးလည်းရ အခက်အခဲနဲ့လည်းကြုံရ

ပေါလုရဲ့သတင်းတရားကို ဂျူးတချို့နဲ့ ဂရိဘာသာဝင်အတော်များများအပြင် “ထင်ရှားသော အမျိုးသမီးအများ” လည်း လက်ခံခဲ့ကြတယ်။ မက်ဆီဒိုးနီးယား အမျိုးသမီးတွေဟာ ထင်ပေါ်ကျော်ကြားတဲ့ အထက်တန်းလွှာက ဖြစ်တဲ့အတွက် “ထင်ရှားသော အမျိုးသမီးအများ” လို့သုံးနှုန်းတာက အထူးသင့်လျော်ပါတယ်။ သူတို့တွေဟာ မင်းအရာရှိတွေဖြစ်တယ်၊ အိမ်ပိုင်ရာပိုင်လည်း ရှိကြတယ်။ အမျိုးသားတွေလိုပဲ လုပ်ပိုင်ခွင့်နဲ့ ရယူပိုင်ခွင့်တချို့ ရရှိထားကြတယ်၊ စီးပွားရေးတွေလည်း လုပ်ကိုင်ကြတယ်။ သူတို့ကို ဂုဏ်ပြုတဲ့အနေနဲ့ အထိမ်းအမှတ်ကျောက်တိုင်တွေတောင် စိုက်ထူပေးကြတယ်။ ဖိလိပ္ပိမြို့သူ စီးပွားရေးသမား လုဒိဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးက သတင်းကောင်းကို လက်ခံခဲ့သလိုမျိုးပါပဲ၊ အခုလည်း ဆွေကြီးမျိုးကြီးထဲက ဖြစ်နိုင်တဲ့ ဒါမှမဟုတ် ထင်ရှားကျော်ကြားတဲ့ ဂုဏ်အသရေရှိလူကြီးတွေရဲ့ ဇနီးသည်တွေဖြစ်နိုင်တဲ့ သက်သာလောနိတ်မြို့သူ အထက်တန်းလွှာ အမျိုးသမီးတွေဟာ သတင်းကောင်းကို ထူးထူးခြားခြား တုံ့ပြန်ခဲ့ကြတယ်။—တမန်တော် ၁၆:၁၄၊ ၁၅; ၁၇:၄။

ဒါပေမဲ့ ပေါလုအပေါ် ဂျူးတွေ မနာလိုဝန်တိုစိတ်များလာတယ်၊ ဒါနဲ့ သူတို့က “ဈေးထဲမှ လူဆိုးလူပျင်းအချို့တို့နှင့် အုပ်ဖွဲ့ပြီးမြို့၌ အုတ်အုတ်သဲသဲ ပြုကြ” တယ်။ (တမန်တော် ၁၇:၅) လူဆိုးလူပျင်းတွေဆိုတာ ဘယ်သူတွေလဲ။ ကျမ်းပညာရှင်တစ်ယောက်ရဲ့ ဖော်ပြချက်အရ၊ သူတို့တွေဟာ “အကျင့်ပျက် သောက်ကြူးသူတွေဖြစ်ပြီး ဆန်ကုန်မြေလေးတွေ ဖြစ်ကြတယ်။” အဲဒီကျမ်းပညာရှင်ရဲ့ ထပ်ဆင့်ဖော်ပြချက်အရ၊ “သူတို့ဟာ ပေါလုရဲ့သတင်းတရားကို တကယ်စိတ်ဝင်စားတဲ့ပုံမရှိဘူး။ တခြားလူရမ်းကားအုပ်လိုပဲ အလွယ်တကူ စိတ်လှုပ်ရှားတတ်ပြီး ဘယ်လိုအကြမ်းဖက်မှုမျိုးကိုမဆို အားပေးအားမြှောက်ပြုတတ်ကြတယ်။”

လူပေါင်းစုံ ရောနှောပါဝင်နေတဲ့ အဲဒီလူရမ်းကားအုပ်ဟာ “[ပေါလု၏အိမ်ရှင်] ယာသုန်၏အိမ်ကို ဝင်စီး၍ ပေါလုနှင့်သိလတို့ကို လူများရှေ့သို့ ဆွဲထုတ်ရန် ကြံစည်ကြ၏။” ပေါလုကို မတွေ့တဲ့အခါ မြို့က အဆင့်အမြင့်ဆုံး အုပ်ချုပ်ရေးရုံးရဲ့ အကူအညီရယူဖို့ ဦးလှည့်သွားကြတယ်။ ဒါနဲ့ “ယာသုန်နှင့် ညီအစ်ကိုအချို့ကို မြို့အရာရှိတို့ထံ ဆွဲခေါ်လာ၍ အော်ဟစ်ပြောဆိုကြသည်မှာ၊ ‘လူနေရာ မြေတစ်ပြင်လုံးကို မှောက်လှန်သော ဤသူတို့သည် ဤအရပ်ထိတိုင် ရောက်လာကြပါပြီ။’”—တမန်တော် ၁၇:၅၊ ၆။

မက်ဆီဒိုးနီးယားနိုင်ငံရဲ့ မြို့တော်ဖြစ်တဲ့ သက်သာလောနိတ်မြို့ဟာ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် အတော်အတန်ရရှိထားတဲ့ မြို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အများပြည်သူတွေရဲ့ အရေးကိစ္စတွေကို ကိုင်တွယ်ရတဲ့အဖွဲ့ဆိုတာ သူတို့မှာရှိတယ်။ ပိုလီတာ့ခ်b ဒါမှမဟုတ် “မြို့အရာရှိ” တွေဆိုတာဟာ အဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဟာ ရောမတွေ ကြားမဝင်လာအောင်၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် လက်လွတ်မသွားရအောင် တင်းမာတဲ့အခြေအနေတွေကို ထိန်းသိမ်းတဲ့ တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေ ဖြစ်ကြတယ်။ ဒါကြောင့် လူထုကြားမှာ မငြိမ်မသက်ဖြစ်အောင် လူရမ်းကားအုပ်က ဖန်တီးနေတာကို မြို့အရာရှိတွေ ကြားသိတဲ့အခါ စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်သွားကြတယ်။

အဲဒီနောက် လူရမ်းကားအုပ်ဟာ အခုလို ပြင်းပြင်းထန်ထန် စွပ်စွဲကြပြန်တယ်– “ဤသူအပေါင်းတို့က ယေရှုဆိုသော အခြားဘုရင်တစ်ပါးရှိသည်ဟုဆိုလျက် ကဲသာ၏အမိန့်တော်ကို ဆန့်ကျင်ကြပါသည်။” (တမန်တော် ၁၇:၇) အဲဒီစွပ်စွဲချက်က ရောမဧကရာဇ်ကို “အကြည်ညိုပျက်အောင်လုပ်ခြင်း၊ ပုန်ကန်ခြင်း” ဆိုတဲ့သဘောဆောင်တယ်၊ ဧကရာဇ်မင်းတွေဟာ “သူတို့ရဲ့ ဘယ်လက်အောက်ခံနိုင်ငံမှာမဆို သူတို့ရဲ့ ခွင့်ပြုချက်မရဘဲ [နောက်] ဘုရင်တစ်ပါးရဲ့နာမည်ကို ပြောဆိုခွင့်မပြုဘူး” ဆိုပြီး ကျမ်းစာအနက်ဖွင့်ကျမ်းတစ်ကျမ်းမှာ ဖော်ပြထားတယ်။ ဒါ့အပြင် ဘုရင်အဖြစ် ပေါလုဖော်ပြခဲ့တဲ့ ယေရှုဟာ ရောမအာဏာပိုင်တွေရဲ့ ကွပ်မျက်ခြင်းကို ခံခဲ့ရတဲ့အတွက် အဲဒီစွပ်စွဲချက်က မှန်နေသလိုဖြစ်နေတယ်။—လုကာ ၂၃:၂။

ဒါကြောင့် မြို့အရာရှိတွေဟာ စိတ်အနှောင့်အယှက် ဖြစ်လာကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ ခိုင်လုံတဲ့ သက်သေအထောက်အထားမရှိတဲ့အပြင် စွပ်စွဲတဲ့သူတွေကိုလည်း ရှာမတွေ့တဲ့အတွက် “ယာသုန်မှစ၍ အခြားသူတို့ထံမှ အာမခံငွေ အလုံအလောက်ရပြီးလျှင် သူတို့ကို လွှတ်လိုက်လေ၏။” (တမန်တော် ၁၇:၈၊ ၉) ပေါလုဟာ မြို့ထဲကနေ ထွက်ခွာသွားမယ်၊ ဆူဆူပူပူ ထပ်ဖြစ်အောင် ပြန်လာတော့မှာမဟုတ်ဘူးဆိုပြီး ကတိဝန်ခံချက်အနေနဲ့ ယာသုန်နဲ့ တခြားခရစ်ယာန်တွေက အာမခံငွေကို ပေးလိုက်တာဖြစ်တယ်။ “[ငါ၏] လမ်းကြောင်းကို စာတန်ပိတ်ဆို့” ပြီး မြို့ထဲပြန်မသွားဖို့ တားဆီးခဲ့တယ်လို့ ပေါလု ဖော်ပြခဲ့ချိန်မှာ အဲဒီအဖြစ်အပျက်ကို သွယ်ဝိုက်ပြောဆိုခဲ့တာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။—၁ သက်သာလောနိတ် ၂:၁၈။

အဲဒါကြောင့် ပေါလုနဲ့သိလတို့ဟာ ဗေရိမြို့ကို ညတွင်းချင်းပဲ ထွက်ခွာသွားလိုက်ရတယ်။ အဲဒီမြို့မှာ ပေါလုရဲ့အမှုဆောင်ခြင်းလုပ်ငန်းက ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအောင်မြင်မှုကြောင့် သက်သာလောနိတ်က ဂျူးဆန့်ကျင်သူတွေဟာ အလွန်အမင်း ဒေါသထွက်ပြီး မိုင် ၅၀ လောက်ဝေးတဲ့ ဗေရိမြို့အထိ လိုက်လာကြတယ်။ ပေါလုနဲ့သိလတို့ကို ဆန့်ကျင်ဖို့ လူတွေကို မြှောက်ထိုးပင့်ကော်လုပ်ပြီး မီးထိုးယပ်ခတ်ပေးကြတယ်။ မကြာမီမှာပဲ ပေါလုဟာ အေသင်မြို့ကိုဦးတည်တဲ့ လမ်းမပေါ် ပြန်ရောက်သွားပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ သတင်းကောင်းကို သူဆက်ပြီး ကြိုးစားဟောပြောရဦးမှာပါ။—တမန်တော် ၁၇:၁၀-၁၄။

တည်ထောင်ခါစအသင်းတော် ကြုံရတဲ့ အခက်အခဲများ

ဝမ်းသာစရာက သက်သာလောနိတ်မြို့မှာ အသင်းတော်တစ်ခု တည်ထောင်နိုင်ခဲ့ခြင်းပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီမြို့က ခရစ်ယာန်တွေဟာ ဆန့်ကျင်မှုတစ်မျိုးတည်းကိုပဲ ကြုံခဲ့ရတာ မဟုတ်ပါဘူး။ အယူမှား၊ အကျင့်ယိုယွင်းတဲ့ ဝန်းကျင်မှာ သူတို့နေထိုင်ခဲ့ရတာဖြစ်လို့ သူတို့အတွက် ပေါလု စိတ်ပူခဲ့တယ်။ သက်သာလောနိတ်မြို့က အသင်းသားတွေ ဘာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသလဲ။—၁ သက်သာလောနိတ် ၂:၁၇; ၃:၁၊ ၂၊ ၅။

သက်သာလောနိတ် ခရစ်ယာန်တွေဟာ လူမှုရေးနဲ့ဘာသာရေး လုပ်ဆောင်မှုတွေမှာ မပါဝင်တော့တဲ့အတွက် မိတ်ဆွေဟောင်းတွေ စိတ်ဆိုးတာ၊ အမျက်ထွက်တာကို ခံရမယ်ဆိုတာ သိထားကြတယ်။ (ယောဟန် ၁၇:၁၄) ဒါ့အပြင် သက်သာလောနိတ်မြို့မှာ ဇုသ၊ အာတေမိနဲ့ အာပိုလိုဆိုတဲ့ ဂရိနတ်ဘုရားတွေအပြင် တခြားအီဂျစ်နတ်ဘုရားတွေရဲ့ ဝတ်ကျောင်းတွေ ပြည့်နှက်နေပါတယ်။ ဧကရာဇ်ကို ဘုရားအဖြစ် ကိုးကွယ်တဲ့ နာမည်ကြီး ဂိုဏ်းတစ်ဂိုဏ်းကလည်း ရှိနေတယ်။ မြို့သူမြို့သားအားလုံးက အဲဒီဓလေ့ထုံးတမ်းမှန်သမျှကို လိုက်နာစောင့်ထိန်းရတယ်။ မလိုက်နာတဲ့သူတွေဟာ ရောမကို ဆန့်ကျင်ပုန်ကန်တဲ့သူတွေဆိုပြီး သတ်မှတ်ခံရနိုင်တယ်။

ရုပ်ပုံကိုးကွယ်မှုက အများအားဖြင့် အကျင့်ယိုယွင်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။ သက်သာလောနိတ်မြို့စောင့် နတ်ဘုရား ကာဘိုင်းယပ်စ်၊ ဒိုင်အိုနီးစပ်နဲ့ အက်ပရိုဒိုက်၊ အီဂျစ်နတ်ဘုရား အိုင်းစစ်ဝတ်ပြုမှုတွေမှာ တူညီတဲ့အချက်တစ်ချက်ရှိတယ်။ အဲဒါကတော့ လိင်အင်္ဂါတွေကို ဝတ်ပြုပြီး ပရမ်းပတာ မူးယစ်သောက်စားပျော်ပါးတဲ့ ဘာသာရေးဓလေ့ထုံးတမ်းတွေပါ။ အပျော်မယားထားတဲ့သူတွေ၊ ပြည့်တန်ဆာလုပ်တဲ့သူတွေကလည်း ပေါမှပေါ။ ဒါကြောင့် အဲဒီမြို့သားတွေက မတရားမေထုန်ပြုတာကို အပြစ်လို့ မမြင်ကြတော့ဘူး။ သူတို့ရဲ့လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ရောမယဉ်ကျေးမှုကလည်း လွှမ်းမိုးနေတယ်။ “မြို့သူမြို့သားတွေမှာ ရှိနိုင်တဲ့ သွေးသားဆန္ဒတွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးတဲ့အလုပ်ကို လုပ်ကိုင်ကြတဲ့ အမျိုးသားအမျိုးသမီးတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဆေးဆရာတွေကလည်း အဲဒီလိုဆန္ဒတွေကို မချိုးနှိမ်သင့်ဘူးလို့ အကြံပေးကြတယ်” ဆိုပြီး စာပေတစ်ခုမှာ ဖော်ပြထားတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီမြို့မှာနေထိုင်တဲ့ ခရစ်ယာန်တွေကို “မတရားမေထုန်ပြုခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်” ဖို့၊ “သွေးသားဆန္ဒပြင်းပြခြင်း၊” “ညစ်ညူး” ခြင်းတွေမရှိဖို့ ပေါလုတိုက်တွန်းခဲ့တာကို နားလည်နိုင်ပါတယ်။—၁ သက်သာလောနိတ် ၄:၃-၈။

အခက်အခဲမျိုးစုံကို ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့ကြ

သက်သာလောနိတ်မြို့က ခရစ်ယာန်တွေဟာ ယုံကြည်ခြင်းအတွက် အခက်အခဲတွေကိုတွန်းလှန်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားရမှာဖြစ်တယ်။ ဆန့်ကျင်မှု၊ ခက်ခဲပင်ပန်းမှုနဲ့ အယူမှားပြီး အကျင့်ယိုယွင်းတဲ့ဝန်းကျင်ကို ရင်ဆိုင်ရပေမဲ့ သူတို့ရဲ့ ‘ယုံကြည်ခြင်းလုပ်ရပ်၊ မေတ္တာပါသော ကြိုးစားအားထုတ်မှုနှင့် ခံနိုင်ရည်ရှိခြင်း’ အပြင်၊ သတင်းကောင်း နေရာတကာ ပျံ့နှံ့ရေးမှာ ပါဝင်လုပ်ဆောင်ခဲ့မှုတို့ကြောင့်လည်း ပေါလုရဲ့ချီးမွမ်းမှုကို ခံခဲ့ရတယ်။—၁ သက်သာလောနိတ် ၁:၃၊ ၈။

ခရစ်နှစ် ၃၀၃ ခုနှစ်မှာ ခရစ်ယာန်ပါလို့ ပြောတဲ့သူတိုင်းကို ရက်ရက်စက်စက် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုက ရောမအင်ပါယာတစ်ခွင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တယ်။ အဲဒီလုပ်ရပ်ကို အဓိကသွေးထိုးလှုံ့ဆော်ပေးတဲ့သူက ရောမဧကရာဇ်မင်း ဂလဲရီးယပ်စ်ဖြစ်တယ်။ သူဟာ သက်သာလောနိတ်မြို့မှာ အခြေချနေထိုင်ပြီး ကြီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ အဆောက်အအုံတွေ အများကြီး ဆောက်လုပ်ခဲ့တယ်။ ကျန်ရစ်တဲ့ အဆောက်အအုံအပျက်အယွင်းတချို့ ကနေ့ထက်ထိ တည်ရှိနေတာကို ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားများ တွေ့မြင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ကနေ့ သက်စလိုနီကီ (သက်သာလောနိတ်) မြို့က ယေဟောဝါသက်သေတွေဟာ ခရစ်ယာန်ဘာသာရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ရန်သူ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ အဆောက်အအုံတွေရဲ့ ရှေ့တည့်တည့်မှာပဲ လူတွေကို သတင်းကောင်းဟောပြောကြပါတယ်။ ပြင်းထန်ရက်စက်တဲ့ ဆန့်ကျင်မှုအောက်မှာ ဟောပြောခြင်းလုပ်ငန်းကို သူတို့လုပ်ဆောင်လာခဲ့ကြတာ ၂၀ ရာစုကာလပိုင်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုဆိုရင် အဲဒီမြို့မှာ တက်ကြွထက်သန်တဲ့ အသင်းတော်ပေါင်း ၆၀ လောက်ရှိနေပါပြီ။ သတင်းကောင်းကို ကြိုးစားဟောပြောနေတဲ့လုပ်ငန်းက လွန်ခဲ့တဲ့ ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာက အစပြုခဲ့ပေမဲ့ မရပ်တန့်ဘဲ ဆက်သွားနေဆဲ၊ အောင်မြင်မှုရရှိနေဆဲပဲဆိုတာကို အဲဒီရလဒ်တွေက ဖော်ပြနေပါတယ်။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်များ]

[စာမျက်နှာ ၁၈ ပါ မြေပုံ]

(ကားချပ်အပြည့်အစုံကို စာစောင်တွင်ကြည့်ပါ)

ဗီယာ အဂ္ဂနာတီယာ

မက်ဆီဒိုးနီးယား

ဖိလိပ္ပိ

အံဖိပေါလိ

သက်သာလောနိတ်

ဗေရိ

သက်စလေ

အေဂျီယန် ပင်လယ်

အေသင်

[စာမျက်နှာ ၂၀၊ ၂၁ ပါ ရုပ်ပုံများ]

အပေါ်ပုံ– ကနေ့ခေတ် သက်စလိုနီကီမြို့

အောက်ပုံ– အက်ဂိုရာမြို့က အမိုးခုံးစင်္ကြံပါရှိတဲ့ရုံနဲ့ ရောမစတိုင် ရေချိုးအိမ်

[Credit Lines]

Two bottom left images: 16th Ephorate of Prehistoric and Classical Antiquities, copyright Hellenic Ministry of Culture and Tourism

[စာမျက်နှာ ၂၁ ပါ ရုပ်ပုံများ]

ဂလဲရီးယပ်စ်မုခ်ခုံးအနီးက ခန်းမအဝိုင်း၊ ကဲသာ ဂလဲရီးယပ်စ်ရဲ့ ရုပ်ကြွပုံ၊ ဂလဲရီးယပ်စ်မုခ်ခုံးအနီးမှာ ဟောပြောနေ

[Credit Lines]

Middle image: Thessalonica Archaeological Museum, copyright Hellenic Ministry of Culture and Tourism

[Picture Credit Lines on page 18]

Head medallion: © Bibliothèque nationale de France; stone inscription: Thessalonica Archaeological Museum, copyright Hellenic Ministry of Culture and Tourism