ဥရောပ တရားရုံးချုပ်သည် ဂရိနိုင်ငံတွင် ဟောပြောခွင့်ကို ထောက်ခံပေး

အဘယ်အကြောင်းကြောင့် အိမ်နီးချင်းများ၏ ချီးမွမ်းခြင်းကိုခံရသူတစ်ဦးသည် ၁၉၃၈ ခုနှစ်ကတည်းက အကြိမ်ပေါင်း ၆၀ ကျော် ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခံခဲ့ရသနည်း။ ဂရိနိုင်ငံပိုင် ခရိကျွန်းမှ ဤရိုးသားသောဈေးသည်တစ်ဦးသည် ဂရိတရားရုံးများရှေ့မှောက် ၁၈ ကြိမ်တိုင်ခေါ်သွင်းခံရပြီး အကျဉ်းထောင်တွင် ခြောက်နှစ်မက အဘယ်ကြောင့်ထောင်ကျခဲ့ရသနည်း။ မှန်ပါသည်။ ဤဝီရိယရှိသော သားသမီးငါးယောက်ရှိ အိမ်ထောင်သည် မီနော့စ် ကိုကီနာကိစ်ကို သားမယားထံမှ ဝေးလံသည့်ကျွန်းအသီးသီးတွင် ပြည်နှင်ခံရသည့်အပြစ်ဒဏ်ကို အဘယ်ကြောင့်ခံရသနည်း။

ဘာသာသွင်းခြင်းကိုတားမြစ်သည့် ၁၉၃၈ နှင့် ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဆင့်ခဲ့သောဥပဒေများကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုဥပဒေများကို ဂရိသြသဒေါက်စ်အသင်း၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုအောက် ပြုမူခဲ့သော ဂရိအာဏာရှင် အီအိုအာနက်စ် မက်တစပ်စ် ထုတ်ဆင့်ခဲ့ပါသည်။

ဤဥပဒေကြောင့် ၁၉၃၈ မှ ၁၉၉၂ ခုနှစ်အထိ ယေဟောဝါသက်သေများကို အကြိမ်ပေါင်း ၁၉,၁၄၇ ကြိမ်ဖမ်းဆီးခဲ့ပါသည်။ တရားရုံးချုပ်များ၏ အပြစ်ဒဏ်စီရင်ချက်များမှာ စုစုပေါင်း ၇၅၃ နှစ်ဖြစ်၍ ၅၉၃ နှစ်ထောင်ကျခံခဲ့ရပါသည်။ ဤသို့ဖြစ်ခဲ့ရခြင်းတို့မှာ ဂရိနိုင်ငံရှိ သက်သေခံများသည် အခြားနေရာများမှာကဲ့သို့ပင် “လူမျိုးတကာတို့ကို . . . တပည့်ဖြစ်စေလျက် . . . ငါသည် သင်တို့အားပေးသမျှသောပညတ်တော်တို့ကို စောင့်ရှောက်စေခြင်းငှာ ဆုံးမသြဝါဒပေး” ရမည်ဟူသောယေရှုခရစ်၏ သွန်သင်ချက်ကို လိုက်နာကြသောကြောင့်ဖြစ်သည်။—မဿဲ ၂၈:၁၉၊ ၂၀။

သို့သော် ၁၉၉၃ မေ ၂၅ ရက်နေ့တွင် လွတ်လပ်စွာကိုးကွယ်ရေးအတွက် အောင်ပွဲခံခဲ့ရသည်။ ထိုနေ့ရက်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ စထရာစ်ဘူမြို့ရှိ လူ့အခွင့်အရေးအတွက် ဥရောပတရားရုံးချုပ်က သူတစ်ပါးအား ဂရိတိုင်းရင်းသားတစ်ဦးသည် မိမိ၏ယုံကြည်ချက်များကို သွန်သင်ပေးခွင့်ရှိကြောင်း ထောက်ခံခဲ့ပါသည်။ ဤသို့တရားဆုံးဖြတ်သည့်အတွက် ဥရောပတရားရုံးချုပ်သည် နေရာတကာရှိလူတို့၏အသက်တာကို များစွာအကျိုးပြုနိုင်မည့် ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်အတွက် ကာကွယ်မှုတိုးပွားစေပါသည်။

ဤအရေးပါအရာရောက်သော ဆုံးဖြတ်ချက်ကို တရားရုံးချုပ်မှချမှတ်ရန်အကြောင်းပေါ်စေသည့် ဂရိတိုင်းရင်းသားတစ်ဦးတည်းသာ ခံခဲ့ရရှာသည့် အရှက်တကွဲသိက္ခာချနည်း အမျိုးမျိုးပါပါဝင်သည့် အဖြစ်အပျက်များကို စေ့စေ့သုံးသပ်ကြည့်ကြစို့။

ဦးဆုံး နောက်ခံ

၁၉၃၈ ခုနှစ်တွင် ဘာသာသွင်းခြင်းကို ရာဇဝတ်မှုအဖြစ်သတ်မှတ်သော ဂရိဥပဒေကြောင့် ဤတိုင်းရင်းသားဖြစ်သူ မီနော့စ် ကိုကီနာကိစ်သည် အပြစ်ရှိသည်ဟု စီရင်ခံရသော ပထမဦးဆုံးယေဟောဝါသက်သေဖြစ်ပါသည်။ တရားစစ်ခြင်းမရှိဘဲ သူ့အား အေဂျင်ပယ်လယ်ရှိ အေမော်ဂေါ့စ်ကျွန်းပေါ်တွင် ၁၃ လတိုင်ပြည်နှင်ခံခဲ့ရသည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် နှစ်ကြိမ်စီရင်ခံခဲ့ရ၍ တစ်ကြိမ်လျှင် နှစ်လခွဲ ထောင်ဒဏ်သင့်ခဲ့သည်။

၁၉၄၀ ခုနှစ်တွင် ကိုကီနာကိစ်ကို မီလော့စ်ကျွန်းတွင် ခြောက်လတိုင် ပြည်နှင်ခံခဲ့ရသည်။ နောက်တစ်နှစ် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း အာသင်မြို့ရှိ စစ်ဘက်ထောင်တွင် ၁၈ လမက အကျဉ်းချထားသည်။ ထိုကာလအကြောင်း သူဤသို့ပြောပြပါသည်–

“အကျဉ်းထောင်၌ စားစရာပြတ်ခြင်းသည် ဆိုးသည်ထက်ဆိုးလာပါသည်။ အားပြတ်လှလွန်းသဖြင့် ကျွန်တော်တို့ လမ်းမလျှောက်နိုင်တော့သည်တိုင် ဖြစ်ခဲ့ကြပါသည်။ အာသင်နှင့် ပီရေအပ်စ်မြို့များအနီးတဝိုက်ရှိ သက်သေခံများကသာ သူတို့၏လျော့ပါးသောအစာမှ စားစရာများ မပို့ပေးခဲ့ရင် ကျွန်တော်တို့သေခဲ့ကြမှာ အမှန်ဘဲ။” နောက်ပိုင်း ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် တစ်ဖန်ပြန်စီရင်ခံရပြီး နောက်ထပ်လေးလခွဲ အကျဉ်းချခံရပါသည်။

၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် မီနော့စ် ကိုကီနာကိစ်သည် မခရိုနီစော့စ်ကျွန်းပေါ်သို့ ပြည်နှင်ခံခဲ့ရ၏။ ယင်းအမည်ကိုကြားလိုက်သည်နှင့် ထိုအရပ်ရှိ အကျဉ်းထောင်ကြောင့် ဂရိအမျိုးသားများသည် အလွန်ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့ကြပါသည်။ မခရိုနီစော့စ်ကျွန်းပေါ် အကျဉ်းချခံရသူ ၁၄,၀၀၀ ခန့်တွင် သက်သေခံ ၄၀ ခန့်ရှိပါသည်။ ဂရိစွယ်စုံကျမ်း Papyros Larousse Britannica ကဤသို့သတိပြုထားသည်။ “ရက်စက်စွာနှိပ်စက်နည်းများ၊ . . . ယဉ်ကျေးသောလူမျိုးတစ်မျိုး လက်မခံနိုင်သည့် နေမှုထိုင်မှုအခြေအနေများနှင့် အကျဉ်းသားများအား အစောင့်များ၏ဆက်ဆံပုံသည် . . . ဂရိနိုင်ငံ၏သမိုင်းတွင် အလွန်ရှက်ဖွယ်ဖြစ်ပါသည်။”

မခရိုနီစော့စ်ကျွန်းပေါ်ရှိထောင်၌ တစ်နှစ်အကျဉ်းကျခဲ့သော ကိုကီနာကိစ်က ယင်း၏အခြေအနေကို ဤသို့ဖော်ပြပါသည်–“စစ်သားများဟာ စစ်ကြောမေးမြန်းရေးအဖွဲ့ဝင်များအတိုင်းဘဲ အကျဉ်းသားတစ်ယောက်စီကို နံနက်က ညနေအထိ စစ်ဆေးတယ်။ သူတို့နှိပ်စက်တဲ့နည်းတွေကိုတော့ ထုတ်ပြောလို့တောင် မပြည့်စုံနိုင်ဘူး။ အကျဉ်းသားအတော်များများ ရူးသွားကြတယ်; တခြားသူတွေကိုတော့ သတ်ပစ်ခဲ့တယ်; ခြေလက်မသန်မစွမ်း ပစ်ထားခံရတဲ့သူတွေလည်း မနည်းမနောဘဲ။ နှိပ်စက်ခံနေရတဲ့သူတွေရဲ့ အော်ဟစ်ညည်းညူသံတွေကို ကြားခဲ့ရတဲ့ညများမှာ ကျွန်တော်တို့တစ်တွေ အုပ်စုလိုက်စုဝေးပြီး ဆုတောင်းခဲ့ကြတယ်။”

မခရိုနီစော့စ်ကျွန်းပေါ်တွင် အခက်အခဲဒုက္ခများကို ခံနေရာမှလွတ်မြောက်လာပြီးနောက် ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း ကိုကီနာကိစ်သည် နောက်ထပ်ခြောက်ကြိမ်ထက်မက အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး ဆယ်လအကျဉ်းကျခဲ့ပါသည်။ ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် နောက်ထပ်လေးကြိမ်အဖမ်းခံခဲ့ရ၍ ရှစ်လထောင်ကျခံရရန် ဒဏ်စီရင်ခံခဲ့ရသည်။ သို့သော် မီနော့စ် ကိုကီနာကိစ်သည် မိမိ၏ယုံကြည်ခြင်းအကြောင်းကို သူတစ်ပါးအား တင်ပြပြောဆိုခဲ့သည့်အတွက် နှစ်ပေါင်းများစွာတစ်လျှောက် အဖမ်းခံရ၍ အကျဉ်းချခံရသူ ယေဟောဝါသက်သေရာပေါင်းများစွာတို့တွင် တစ်ဦးမျှသာဖြစ်သည်ကို သတိရပါ။

ဂရိနိုင်ငံရှိ ယေဟောဝါသက်သေများခံနေရသည့် ထိတ်လန့်ဖွယ်သော မတရားမှုများအကြောင်းသည် နောက်ဆုံးတွင် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ဥရောပတရားရုံးချုပ်သို့ မည်သို့ရောက်လာပါသနည်း။

အစမ်းခံ အမှုခင်း

အမှုခင်းသည် ၁၉၈၆၊ မတ် ၂ ရက်တွင် စခဲ့ပါသည်။ ထိုနေ့ရက်တွင် အသက် ၇၇ နှစ်ရှိ ပင်စင်စား ကုန်သည်ဖြစ်သူ မီနော့စ် ကိုကီနာကိစ်နှင့် သူ၏ဇနီးသည် ခရိကျွန်း စီတီအာမြို့ရှိ မစ္စစ် ယော်ဂျီအာ ကီရီယာကာကီအိမ်သို့ သွားရောက်လည်ပတ်ခဲ့သည်။ ဒေသခံသြသဒေါက်စ်အသင်း၏ ဓမ္မသီချင်းသီဆိုသူများခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူ မစ္စစ်ကီရီယာကာကီ၏ခင်ပွန်းသည် ရဲကိုအကြောင်းကြားလိုက်ပါသည်။ သို့နှင့် ရဲများရောက်လာ၍ မစ္စတာနှင့်မစ္စစ်ကိုကီနာကိစ်တို့ကိုဖမ်း၍ ဒေသခံရဲစခန်းသို့ ခေါ်ဆောင်သွားပါသည်။ ထိုတွင် သူတို့ကို တစ်ညအိပ်ခိုင်းခဲ့သည်။

သူတို့၏ပြစ်မှုကား အဘယ်နည်း။ လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၅၀ အတွင်း ယေဟောဝါသက်သေများကို အကြိမ်ပေါင်းထောင်ချီ၍ ဖမ်းဆီးခဲ့သည့် ဘာသာသွင်းခြင်း ပြစ်မှုပင်ဖြစ်သည်။ ဂရိအခြေခံဥပဒေ (၁၉၇၅) အပိုဒ် ၁၃ က “ဘာသာသွင်းခြင်းကို တားမြစ်ထားသည်” ဟုဆို၏။ ထပ်ဆင့်၍ ဘာသာသွင်းခြင်းကို ရာဇဝတ်မှုဟုသတ်မှတ်စေသည့် ဂရိဥပဒေ၊ ပုဒ်မ ၄၊ နံပါတ် ၁၃၆၃/၁၉၃၈ နှင့် ၁၆၇၂/၁၉၃၉ တို့ကိုသုံးသပ်ပါ။ ယင်းက ဤသို့ဆိုသည်။

“‘ဘာသာသွင်းခြင်း’ မည်သည်ကား ဘာသာမတူသူတစ်ဦး၏ ဘာသာရေးယုံကြည်ချက်များတွင် တိုက်ရိုက်သော်လည်းကောင်း၊ သွယ်ဝိုက်နည်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း ဝင်စွက်ခြင်းကိုဆိုလိုသည်။ . . . ထိုယုံကြည်ချက်များကို ပျော့ညံ့ပြောင်းလဲစေရန် မက်လုံးပေးခြင်း၊ စိတ်ဓာတ်ရေး၊ ကာယရေးဘက် ထောက်ပံ့ပေးခြင်း၊ လိမ်လည်လှည့်ဖြားသည့်နည်း၊ အတွေ့အကြုံမရှိ၊ ယုံကြည်စိတ်ချသည့်သဘော၊ အကူအညီလိုမှု၊ အသိဉာဏ်တိမ်ခြင်း၊ ယုံလွယ်ခြင်းတို့ကို အခွင့်အရေးယူ၍ သွေးဆောင်သည့်နည်းအမျိုးမျိုးကို ဆိုလိုပါသည်။”

ခရိကျွန်း၊ လစီသီပြည်နယ်တရားရုံးချုပ်ရုံးတွင် ၁၉၈၆၊ မတ် ၂၀ ရက်နေ့၌ အမှုစစ်ဆေးခဲ့၍ မစ္စတာနှင့်မစ္စစ်ကိုကီနာကိစ်တို့ကို ဘာသာသွင်းခြင်းပြစ်မှုဖြင့် အပြစ်စီရင်လိုက်သည်။ နှစ်ဦးစလုံး ထောင်ဒဏ်လေးလစီ စီရင်ခံခဲ့ကြရသည်။ ထိုမောင်နှံစုံကိုအပြစ်စီရင်ရာတွင် တရားခံများသည် “ဩသဒေါက်စ်ခရစ်ယာန်များ၏ အတွေ့အကြုံနည်းခြင်း၊ ဉာဏ်တိမ်ခြင်း၊ ယုံလွယ်ခြင်းကို အခွင့်အရေးယူကာ သူတို့၏ဘာသာရေးဆိုင်ရာယုံကြည်ချက်များတွင်” ဝင်စွက်ဖက်ကြသည်ဟု တရားစွဲပါသည်။ တရားခံများသည် “သူတို့၏ပညာပါ၊ ကျွမ်းကျင်သော ရှင်းလင်းဖော်ပြနည်းများအားဖြင့် [မစ္စစ်ကီရီယာကာကီ] အား သူမ၏သြသဒေါက်စ်ခရစ်ယာန်အသင်း၏ယုံကြည်ချက်များကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်” ဟုထပ်မံတရားစွဲပါသည်။

ထိုစီရင်ချက်ကို ခရိတရားရုံးတွင် အယူခံဝင်ပါသည်။ ၁၉၈၇၊ မတ် ၁၇ ရက်နေ့တွင် ဤခရိတရားရုံးက မစ္စစ်ကိုကီနာကိစ်ကို တရားသေလွှတ်ခဲ့သော်လည်း သူမခင်ပွန်း၏စီရင်ချက်ကိုကား ထောင်ဒဏ်သုံးလသို့ လျော့ပေးပြီး ဆက်အတည်ပြုပါသည်။ စီရင်ချက်အရ မစ္စတာကိုကီနာကိစ်သည် “[မစ္စစ်ကီရီယာကာကီ] ၏အတွေ့အကြုံနည်းခြင်း၊ ဉာဏ်တိမ်မှုနှင့် ယုံလွယ်စိတ်ကို အခွင့်အရေးယူခဲ့သည်” ဖြစ်၏။ သူသည် “သမ္မာကျမ်းစာတော်မှ ကျမ်းချက်များကို ဖတ်ရှုပြပြီး ယင်းတို့ကို ကျွမ်းကျင်စွာဆင်ခြင်သုံးသပ်ပြခဲ့ရာ ခရစ်ယာန်အမျိုးသမီးသည် ယုံကြည်ချက်တွင် အခြေခံမကောင်းခဲ့၍ အပြန်အလှန်မချေပနိုင်ပါ” ဟုစီရင်ပါသည်။

ကွဲလွဲထင်မြင်ချက်တစ်ခုတွင် အယူခံတရားသူကြီးတစ်ဦးက “ယော်ဂျီအာ ကီရီယာကာကီသည် . . . ဓမ္မတေးသီချင်းခေါင်းဆောင်၏ ဇနီးဖြစ်သည့်အတွက် ဩသဒေါက်စ်ခရစ်ယာန်ယုံကြည်ချက်ကို မသိရှိသူမဟုတ်၊ တရားခံသည် သူ့အား အခွင့်အရေးယူနိုင်သည့်တိုင် အထူးဉာဏ်တိမ်သူ၊ သို့မဟုတ် အထူးယုံလွယ်သူမဖြစ်ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်၍ သူမအား ယေဟောဝါသက်သေအသင်းဝင်တစ်ဦးဖြစ်စေရန် မက်လုံးပေးနိုင်ခဲ့သည်ဟူ၍ သက်သေအထောက်အထားလုံးဝမရှိသည့်အတွက်” မစ္စတာကိုကီနာကိစ်ကိုပါ တရားသေလွတ်သင့်ကြောင်းရေးသားခဲ့သည်။

မစ္စတာကိုကီနာကိစ်သည် ဂရိအထက်တရားရုံး၊ ဂရိတရားရုံးချုပ်ထံ အယူခံဝင်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော် ၁၉၈၈၊ ဧပြီ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ထိုအယူခံဝင်ချက်ကို တရားရုံးက ပယ်ချသည်။ သို့ဖြစ်၍ ၁၉၈၈ ဩဂုတ် ၂၂ ရက်တွင် မစ္စတာကိုကီနာကိစ်သည် လူ့အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ဥရောပကော်မရှင်အဖွဲ့ကို လျှောက်ကြားလိုက်သည်။ နောက်ဆုံး ၁၉၉၂ ဖေဖေါ်ဝါရီ ၂၁ ရက်နေ့တွင် သူ၏လျှောက်ချက်ကို လက်ခံလိုက်၍ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ဥရောပတရားရုံးချုပ်ရုံးတွင် အစီရင်ခံခွင့်ရခဲ့သည်။

အမှုခင်း၏ငြင်းချက်များ

ဂရိနိုင်ငံသည် ဥရောပကောင်စီအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သောကြောင့် လူ့အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ဥရောပညီလာခံ၏ စည်းမျဉ်းများကိုလိုက်နာရန် တာဝန်ရှိပါသည်။ ထိုညီလာခံ၏ စာပိုဒ် ၉ ကဤသို့ဆိုသည်။ “လူတိုင်း၌ လွတ်လပ်စွာ စဉ်းစားခွင့်၊ လွတ်လပ်သောသြတ္တပ္ပစိတ်နှင့် လွတ်လပ်စွာကိုးကွယ်ခွင့်ရှိသည်။ ဤအခွင့်အရေးတွင် မိမိဘာသာ၊ သို့မဟုတ် ယုံကြည်ချက်ကို ပြောင်းလဲခွင့်ပါဝင်သည်။ ထို့ပြင် တစ်ဦးတည်းသော်လည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးနှင့်ဖွဲ့စည်း၍သော်လည်းကောင်း၊ လူအများရှေ့၊ သို့မဟုတ် သီးသန့်နည်းဖြင့် မိမိဘာသာ၊ သို့မဟုတ် ယုံကြည်ချက်ကို ဝတ်ပြုရေး၊ သွန်သင်ပေးခြင်း၊ ကျင့်သုံးခြင်းနှင့် လိုက်နာစောင့်ရှောက်ရန် လွတ်လပ်ခွင့်လည်း ပါဝင်ပါသည်။”

သို့ဖြစ်သောကြောင့် ဂရိအစိုးရသည် ဥရောပတရားရုံးချုပ်ရုံးတွင် တရားခံဖြစ်လေသည်။ ယေရှုခရစ်၏အမိန့်တော်ဖြစ်သည့် ‘သွန်သင်၍ တပည့်ဖြစ်စေ’ ရမည့် မှာကြားချက်နှင့်အညီ ဘာသာတရားကိုကျင့်သုံးသည့် ဂရိတိုင်းရင်းသားတစ်ဦး၏ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးကို လုံးလုံးပြစ်မှားနေကြောင်း တရားစွဲခံရသည်။ (မဿဲ ၂၈:၁၉၊ ၂၀) ထပ်ဆင့်၍ တမန်တော်ပေတရုက “ထိုသခင်သည်လည်း . . . လူအပေါင်းတို့အားဟောပြောကြလော့။ သက်သေခံကြလော့ဟု ငါတို့အားပညတ်ထားတော်မူ၏။”—တမန်တော် ၁၀:၄၂။

၁၉၉၂ European Magazine on Human Rights အထူးထုတ် မျက်နှာဖုံးခေါင်းစဉ်တွင် “ဂရိနိုင်ငံ—လူ့အခွင့်အရေးများကို တမင်ကျူးကျော်ပုံများ” ပါဝင်ပါသည်။ စာမျက်နှာ ၂ တွင် မဂ္ဂဇင်းက ဤသို့ရှင်းပြသည်။ “အီးစီ [European Community] နှင့် ဥရောပတိုက်တွင် ဂရိနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံတည်းသာ အခြားသူတစ်ဦးအား ဘာသာသွင်းသည့်အတွက် ဒဏ်ရိုက်ခြင်း၊ ထောင်ချခြင်းဖြင့် အပြစ်ဒဏ်စီရင်ပါသည်။”

ထိုကြောင့် ဥပဒေဆိုင်ရာ အသိုင်းအဝိုင်းအတွင်းအပြင်တွင် ယခုအကြီးအကျယ် စိတ်တက်ကြွလှုပ်ရှားနေပါသည်။ မိမိယုံကြည်ချက်များကို သူတစ်ထူးအား သွန်သင်ပေးခြင်းကို တားမြစ်သည့် ဂရိဥပဒေနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မည်သို့ဆုံးဖြတ်ချက်ချကြမည်နည်း။

စတြာစဘာ့ဂ်မြို့တွင် အမှုဆိုင်ခြင်း

အမှုဆိုင်သည့်ရက်—၁၉၉၂၊ နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက်—ရောက်လာလေသည်။ စတြာစဘာ့ဂ်မြို့ပေါ်တွင် တိမ်များအုံ့ဆိုင်းနေ၍ စိမ့်နေအောင် ချမ်းအေးသော်လည်း တရားရုံးတွင်မူ ရှေ့နေများသည် တက်တက်ကြွကြွအမှုဆိုင်နေကြသည်။ နှစ်နာရီတိုင် သာဓကများကို တင်ဆက်ကြသည်။ ကိုကီနာကိစ်၏ရှေ့နေ ပါမောက္ခ ဖီဒန် ဗက်ဂျီလီစ်သည် ပြဿနာ၏အချက်အချာကို ဤသို့မေးမြန်းခြင်းအားဖြင့် ပေါ်လွင်စေခဲ့သည်။ ‘ဂရိသြသဒေါက်စ်အသင်းသားများအား အခြားဘာသာတရားသို့ ဘာသာမပြောင်းလဲစေရန် တားဆီးသော စည်းကမ်းသတ်မတ်သည့် ဤဥပဒေကို ဆက်အတည်ပြုကာ လိုက်နာကျင့်သုံးသင့်သလော။’

နားလည်ခက်ပုံပေါက်ကာ ပါမောက္ခဗက်ဂျီလီစ်သည် ဤသို့မေးမြန်းသည်။ “ဤ [ဘာသာသွင်းခြင်းဆိုင်ရာ] ဥပဒေသည် ဩသဒေါက်စ်အယူဝါဒကို ထုံထိုင်းခြင်း၊ အသိဉာဏ်ကင်းမဲ့ခြင်းနှင့် အဘယ်ကြောင့်တူညီစေရကြောင်း စဉ်းစားမိသည်။ ဩသဒေါက်စ်အယူဝါဒသည် ထုံထိုင်းခြင်း၊ ဝိညာဉ်ရေးဘက် အရည်အချင်းမပြည့်မီခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးရန် အဘယ်ကြောင့်လိုအပ်ရသနည်းဟု စဉ်းစားကြည့်ပါသည်။ . . . ယင်းသည် ကျွန်တော့်စိတ်ကိုအနှောင့်အယှက်ပေးပြီး အံ့အားသင့်စေပါသည်။” ဤဥပဒေကို ယေဟောဝါသက်သေများမှအပ အခြားမည်သူနှင့်မျှ ဆက်စပ်သည့်အဖြစ်အပျက်တစ်ခုမျှကိုလည်း အစိုးရကို ကိုယ်စားပြုသူ မဖော်ပြနိုင်ခြင်းကလည်း အလွန်ထူးခြားပါသည်။

ကိုကီနာကိစ်၏ဒုတိယရှေ့နေ မစ္စတာ ပါနာရီအိုတီစ် ဘီဆာဟီစ်က ဘာသာပြောင်းခြင်း ဥပဒေသည် ဆင်ခြင်တုံတရားနှင့် မည်မျှမညီညွတ်ကြောင်း တင်ပြခဲ့သည်။ သူဤသို့ဆိုသည်။ “လူကြီးများအချင်းချင်း စကားအပြန်အလှန်ပြောဆိုခြင်းအတွက် ကြိုတင်စည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်ကား နှစ်ဦးနှစ်ဖက်သြဇာလွှမ်းနိုင်ခြင်းကို အသိအမှတ်ပြုလက်ခံခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ သို့မဟုတ်ပါက တိရစ္ဆာန်များနှင့်မထူးခြားသည့်၊ စဉ်းစားကြသော်လည်း စကားမပြော၊ စကားပြောကြသော်လည်း အဆက်အသွယ်မပြု၊ အသက်ရှင်သော်လည်း အသင့်အတင့်မနေနိုင်သည့် လူထူးလူဆန်းများ ဖြစ်နေကြမည်။”

မစ္စတာဘီဆာဟီစ်က “မစ္စတာကိုကီနာကိစ်သည် ‘သူ့အပြုအမူ’ အတွက်မဟုတ်ဘဲ ‘သူ့အဖြစ်’ အတွက် တရားစီရင်ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်” ဟူ၍လည်း အခြေအတင်ပြောဆိုပါသေးသည်။ ထိုကြောင့် ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ဆိုင်ရာ မူများကို ချိုးဖောက်ခဲ့ရုံမက လုံးလုံးဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့ပြီဟု မစ္စတာဘီဆာဟီစ်ထုတ်ဖော်ပြပါသည်။

ဂရိအစိုးရကိုကိုယ်စားပြုသူများက အဖြစ်မှန်နှင့်ခြားနားကာ ဂရိနိုင်ငံသည် “လူ့အခွင့်အရေးရသော ပရဒိသု” ဟူ၍ကြိုးစားတင်ပြလိုကြသည်။

ဆုံးဖြတ်ချက်

စောင့်မျှော်ခဲ့ရသော ဆုံးဖြတ်စီရင်ချက်ထုတ်ဆင့်မည့်နေ့ရက်—၁၉၉၃၊ မေ ၂၅ ရက်နေ့—ရောက်လာလေသည်။ ဂရိအစိုးရသည် ၈၄ နှစ်အရွယ်ရှိ မီနော့စ် ကိုကီနာကိစ်၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာလွတ်လပ်ခွင့်ကို ချိုးဖောက်ပါသည်ဟု ခြောက်မဲသုံးမဲဖြင့် တရားရုံးက စီရင်ဆုံးဖြတ်ပါသည်။ သူ၏ လူသိရှင်ကြား ဓမ္မအမှုဆောင်ရွက်ခြင်း ဘဝအသက်တာသည် အပြစ်ကင်းမဲ့ကြောင်း ထင်ပေါ်သည့်အပြင် နစ်နာဆုံးရှုံးကြေး ဒေါ်လာ၁၄,၄၀၀ ဆုချခဲ့သေးသည်။ ဤနည်းဖြင့် တရားရုံးက ကိုကီနာကိစ်နှင့် ယေဟောဝါသက်သေများသည် သူတစ်ပါးအား သူတို့၏ယုံကြည်ချက်များတင်ပြပြောဆိုသည့်အခါ အတင်းအဓမ္မပြုမူတတ်သည်ဟု အစိုးရ၏အချေအတင်စကားကို ငြင်းပယ်လိုက်ပါသည်။

ဂရိအခြေခံဥပဒေနှင့် ပေါရာဏဂရိဥပဒေသည် ဘာသာသွင်းခြင်းကို တားမြစ်မည်ဖြစ်သော်လည်း ဥရောပတိုက်ရှိ ရုံးချုပ်တရားရုံးက ဤဥပဒေကိုအသုံးပြုကာ ယေဟောဝါသက်သေများကို နှိပ်စက်ကလူပြုခြင်းသည် မှားကြောင်း တရားစီရင်ခဲ့ပါသည်။ ယင်းသို့ပြုမူခြင်းကား လူ့အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ဥရောပညီလာခံ၏ စာပိုဒ် ၉ နှင့်မကိုက်ညီပါ။

တရားရုံး၏ဆုံးဖြတ်ချက်က ဤသို့ရှင်းပြသည်။ “ဘာသာတရားသည် ‘အမြဲပြောင်းလဲနေသည့် လူ့အတွေးအခေါ်’ အဝင်ဖြစ်၍ ယင်းနှင့်ပတ်သက်၍ လူအများ အငြင်းပွားစရာမရှိဟူ၍ မယူမှတ်နိုင်ပါ။”

တရားသူကြီးကိုးဦးအနက် တစ်ဦး၏အယူအဆကို အားလုံးလက်ခံပြောကြသည်ကား “ဘာသာသွင်းခြင်းမည်သည် ‘ယုံကြည်ချက်ကို ဇွဲလုံ့လဖြင့် ပျံ့နှံ့စေခြင်း’ ဖြစ်၍ ယင်းသည်မှား၏ဟူ၍ အပြစ်ဒဏ်မစီရင်နိုင်။ ယင်းသည် ‘မိမိဘာသာတရားကို တင်ပြသည့် တရားလမ်းစဉ်ဖြစ်၍ ဥပဒေနှင့်လုံးဝညီညွတ်ပါသည်။

“ဤအမှုခင်းတွင် လျှောက်ထားသူ [မစ္စတာကိုကီနာကိစ်] ၏မဖွယ်ရာသောအပြုအမူ လုံးဝမရှိဘဲ ဤသို့သောဇွဲလုံ့လကို တင်ပြခဲ့ခြင်းကြောင့်သာ အပြစ်ရှိသည်ဟု အမိန့်ချခံရခြင်းဖြစ်သည်။”

ဆုံးဖြတ်စီရင်ချက်၏ အကျိုးရလဒ်

လူ့အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ဥရောပတရားရုံးချုပ်တရားရုံး၏ ရှင်းလင်းပြတ်သားသော ညွှန်ကြားချက်မှာ ဂရိအစိုးရ အရာရှိများသည် ဘာသာသွင်းခြင်းကိုတားမြစ်သည့်ဥပဒေကို အလွဲသုံးစားမပြုကြရန်ဖြစ်သည်။ တရားရုံး၏ညွှန်ကြားချက်ကို ဂရိနိုင်ငံသည် လိုက်နာဆောင်ရွက်ကာ ယေဟောဝါသက်သေများကို ညှဉ်းဆဲနှိပ်စက်ခြင်း ရပ်စဲလိုက်မည်ဟု မျှော်လင့်နေရပါသည်။

ဆက်ဆံရေးပြောင်းလဲမှုများ ပေါ်လာရန်၊ တရားဥပေဒကို ပြုပြင်ပေးရန် ယေဟောဝါသက်သေများ မရည်ရွယ်ပါ။ သူတို့ အဓိကစိတ်ဝင်းစားသည်ကား ယေရှုခရစ်တော်၏မိန့်မှာချက်ကို နာခံသည့်အနေနှင့် ဘုရားသခင့်နိုင်ငံတော်သတင်းကောင်းကို ဟောပြောခြင်းဖြစ်ပါသည်။ သို့ရာတွင် ယင်းအမှုကိုပြုလုပ်ခြင်းငှာ ပထမရာစုနှစ်က တမန်တော်ပေါလုနည်းတူ ‘သတင်းကောင်းဘက်၌ သက်သေခံ၍ ထိုတရားကိုတည်စေ’ ရန်အလွန်စိတ်ဝင်စားကြသည်။—ဖိလိပ္ပိ ၁:၇။

ယေဟောဝါသက်သေများ နေထိုင်သည့်နိုင်ငံရှိသမျှတွင် သူတို့သည် ဥပဒေလိုက်နာသော တိုင်းရင်းသားများဖြစ်ကြသည်။ သို့ရာတွင် ထိုထက် သူတို့အရေးပေးသည်ကား သမ္မာကျမ်းစာတော်တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသည့်အတိုင်း ဘုရားသခင့်ပညတ်တော်ကို လိုက်နာရန် တိုက်တွန်းခံကြရသည်။ ထိုကြောင့် သူတို့၏ကျမ်းစာအခြေခံသောယုံကြည်ချက်များအကြောင်းကို သူတစ်ပါးအား မပြောကြရန် မည်သည့်တိုင်းပြည်ကမဆို တားမြစ်မည်ဆိုလျှင် တမန်တော်များနည်းသူ “လူထက်ဘုရားသခင်ကို အုပ်စိုးရှင်အဖြစ်ကျွန်ုပ်တို့သာ၍နာခံရမည်” ဟုပြုမူရန် တိုက်တွန်းခံကြရသည်။—တမန်တော် ၅:၂၉။

[စာမျက်နှာ ၂၈ ပါ လေးထောင့်ကွက်]

ဓမ္မဆရာလှုံ့ဆော်သည့် အခြားနှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုများ

ဂရိနိုင်ငံတွင် ‘မတရားသောအကြံကို မင်း၏အခွင့်နှင့်ပြုစု’ ရန် ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ကြိုးစားခဲ့ပေပြီ။ (ဆာလံ ၉၄:၂၀) ခရိကျွန်းပေါ်၌ အခြားအဖြစ်အပျက်တစ်ခုကို များမကြာမီက ဆုံးဖြတ်ပေးခဲ့ပါသည်။ ၁၉၈၇ ခုနှစ်က ဒေသခံဂိုဏ်းအုပ်ဓမ္မဆရာနှင့် ဓမ္မဆရာ ၁၃ ဦးတို့သည် သက်သေခံကိုးဦးကို ဘာသာသွင်းခြင်းပြစ်မှုဖြင့် တရားစွဲခဲ့ပါသည်။ နောက်ဆုံး ၁၉၉၂၊ ဇန်နဝါရီ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ယင်းအမှုကို စစ်ဆေးခဲ့သည်။

တရားရုံးသည် ပြည့်လျှံနေပါသည်။ ရာဇဝတ်ကြောင်း တရားစွဲချက်ကိုထောက်ခံရန် ဓမ္မဆရာ ၃၅ ဦးခန့်ရောက်ရှိနေသည်။ သို့ရာတွင် ခရစ်ယာန်ညီအစ်ကိုများကို အားပေးခြင်းငှာ ကြွရောက်လာကြသော သက်သေခံများက ထိုင်ခုံအများတွင် နေရာယူနှင့်ပြီးသားဖြစ်ပါသည်။ သာမန်တရားမှုခင်း စမဆောင်ရွက်မီပင် တရားခံ၏ရှေ့နေသည် အမှုလိုက်ရှေ့နေပြုလုပ်ထားသည့် ဥပဒေအရ ကြီးလေးသောအမှားများကို တင်ပြခဲ့သည်။

ယင်း၏အကျိုးတရားကြောင့် အမှုခင်းဆောင်ရွက်သူများသည် သီးသန့်ထွက်တိုင်ပင်ဆွေးနွေးကြရသည်။ နှစ်နာရီခွဲခန့် တိုင်ပင်ညှိနှိုင်းပြီးနောက် တရားပြိုင်များ၏ရှေ့နေသည် မှန်ကန်ကြောင်း တရားရုံးဥက္ကဋ္ဌကြေညာခဲ့သည်။ ထိုကြောင့် သက်သေခံကိုးဦးအားစွပ်စွဲချက်များကို ပယ်ဖျက်ခဲ့သည်။ စွပ်စွဲခံရသူများသည် ဘာသာသွင်းခြင်းအပြစ်ရှိမရှိ အတည်ပြုခြင်းငှာ ပြန်လည်စုံစမ်းထောက်လှမ်းယူရလိမ့်မည်ဟု စီရင်ခဲ့သည်။

ထိုကြေညာချက်ကို ထုတ်ဆင့်သည်နှင့် တရားရုံးထဲတွင် ရုန်းရုန်း ရုန်းရုန်းဖြစ်သွားပါသည်။ ဓမ္မဆရာများသည် ကြိမ်းမောင်းပြောဆို၍ စော်ကားမော်ကားလုပ်ကိုင်ကြသည်။ ဓမ္မဆရာတစ်ဦးသည် ယေဟောဝါသက်သေများ၏ရှေ့နေကို လက်ဝါးကပ်တိုင်ဖြင့် အကြမ်းဖက်၍ ယင်းကိုအတင်းအကြပ် ကိုးကွယ်ခိုင်းခဲ့သည်။ ရဲအရာရှိများ လာအကူအညီပေးပြီးနောက်မှသာ သက်သေခံများသည် အေးဆေးစွာထွက်သွားနိုင်ခဲ့သည်။

စစ်ဆေးစီရင်ချက်ကို ပယ်ဖျက်ပြီးနောက် တရားလို၏ ပြည်သူ့အကျိုးဆောင်သည် သက်သေခံကိုးဦးနှင့်ပတ်သက်၍ စွပ်စွဲချက်အသစ်တစ်ခု ပြင်ဆင်ပါသည်။ ယင်းအမှုကို ၁၉၉၃၊ ဧပြီ ၃၀ ရက်နေ့တွင် စစ်ဆေးစီရင်ရန် ရက်ချိန်းပါသည်။ ထိုနေ့ရက်သည် ကိုကီနာကီစ်အမှုကို လူ့အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ဥရောပတရားရုံး၏ ဆုံးဖြတ်ချက်မချမီ သုံးပတ်အလိုသာဖြစ်သည်။ ထိုနေ့ရက်တွင်လည်း ဓမ္မဆရာများစွာ ရောက်လာကြသည်။

သက်သေခံများကို စွဲချက်တင်သူများသည် တရားရုံး၌မရောက်ရှိနေကြကြောင်း တရားပြိုင်ကိုးဦးတို့၏ရှေ့နေများက ကန့်ကွက်ချက် တင်သွင်းပါသည်။ စွပ်စွဲချက်အသစ်တစ်ခုကို အလျင်စလိုပြင်ဆင်ပြီးနောက် တရားလို၏ ပြည်သူ့အကျိုးဆောင်သည် စွဲချက်တင်သူများထံ ဆင့်ခေါ်စာများမပို့ပေးမိသည့် အမှားကြီးကို ပြုလိုက်မိသည်။ ဤအရေးပါသောမှားယွင်းချက်ကြောင့် စီရင်ချက်ချခြင်းကို ပယ်ဖျက်ရန် တရားရုံးအား သက်သေခံများ၏ ရှေ့နေများက တောင်းခံခဲ့သည်။

ထိုအခါ တရားသူကြီးများသည် တရားရုံမှထွက်ခွာသွား၍ တစ်နာရီနီးပါး တိုင်ပင်ဆွေးနွေးကြသည်။ သူတို့ပြန်လာသည့်အခါ တရားရုံးဥက္ကဋ္ဌသည် ခေါင်းကိုငုံ့ကာ သက်သေခံကိုးဦးစလုံးအား စွဲချက်များသည် မမှန်ကန်၊ အပြစ်မဲ့ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ဤအမှုပြီးဆုံးပုံနှင့် ဤနှစ် မေလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ကိုကီနာကီစ်၏အမှုတွဲကို လူအခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ဥရောပတရားရုံး၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အတွက် ဂရိနိုင်ငံရှိ သက်သေခံများသည် အလွန်ကျေးဇူးတင်ကြပါသည်။ ဤဥပဒေဆိုင်ရာ အောင်မြင်မှုများကြောင့် သူတို့သည် မိမိ၏ခရစ်ယာန်အသက်တာဘဝကို ‘ဘုရားဝတ်၌မွေ့လျော်ခြင်း၊ လျောက်ပတ်စွာကျင့်ခြင်းအမျိုးမျိုးကိုပြု၍ ငြိမ်ဝပ်ဆိတ်ညံစွာနေနိုင်ပါစေ’ ဟုသူတို့ဆုတောင်းကြပါသည်။—၁ တိမောသေ ၂:၁၊ ၂။

[စာမျက်နှာ ၃၁ ပါ ရုပ်ပုံ]

မီနော့စ် ကိုကီနာကိစ်နှင့်သူ၏ဇနီး