Nʼosilotyajay
1. Mʼak toj hope Babilonia toj Lhamya
¿Atsi mʼak toj tamenej toj name toj «BABILONIA TÄ LHAMYA» hope tʼat religiones toj kamatachehen? (Apocalipsis 17:5). Natetshan tres mʼayhay.
Iche tʼat wet toj tachumlhi toj ihi Honhat. Nʼoyome toj atsinhana tatayphaʼpe «wichi tä ihiche honhates» wet «lhamel tä wujpey», hate toj «yen lakawosa niyatey tä iʼpe honhat» (Apocalipsis 17:15, 18).
Iwohiyetʼak hope políticos wok iyhaj toj hiwʼen chinaj tʼoj. Biblia yome toj «niyatey tä iʼpe honhat» wet «hinʼoltso tä wuj chinaj tʼäj tä ikalhihlä» kamaj ilayhihena che nʼotayhat atsinhana (Apocalipsis 18:9, 15).
Hichʼohyen Dios lhey. Nʼoyen hopeya «atsinha tä kainʼoyaj länek» hop toj tachʼote tʼat niyatey toj iwoye mʼayhay iyhaj wet nʼowʼenho chinaj tʼoj (Apocalipsis 17:1, 2). Ifwechʼenlhi wichi toj ihi honhatna wet lham toj tamenej toj wujpe wichi yʼinhen (Apocalipsis 18:23, 24).
2. ¿Atsi lewhay toj nʼanhila Nʼofwayhthi toj Dios Chenek?
Biblia yome pʼante toj kamaj nʼanhitʼa Nʼofwayhthi toj Dios Chenek is che tafwaytshi 69 semanas (yahyen Daniel 9:25).
¿Atsi lewhay toj iwo pʼante tesa 69 semanastso? Iwo pʼante tesa toj nekchom 455 toj kamaj Jesús neyahi pʼante honhat. Nekchomtso, niyat Nehemías ichate pʼante Jerusalén hopkhilak «õʼnechʼaynhi» huptso (Daniel 9:25; Nehemías 2:1, 5-8).
¿Chihatefwas (Ep hote toj ihi) 69 semanas? Iche profecías toj Biblia yome toj ifwala tefwajni hope tʼat nekchom tefwajni (Números 14:34; Ezequiel 4:6). Toj malhyejtso tefwajni semana hope tʼat 7 nekchomis. Hop toj tamenej toj ihi profesiana, 69 semanas hope tʼat 483 nekchomis (69x7).
¿Atsi lewhay toj noj 69 semanas? Che natalhte 483 nekchomis toj iwo pʼante tesa nekchom 455 toj kamaj Jesús neyahi honhat, nachate nekchom 29.a Lewhaytso Jesús lhaiwo pʼante bautisaya wet lhayen hopeya Nʼofwayhthi toj Dios Chenek (Lucas 3:1, 2, 21, 22).
3. Mʼayhay toj kachawos iwoye toj nʼochumyenlhi wʼoyis
Iche lewhay toj kachawos ichumyenlhi tʼat nʼoelh lewʼoyis, mat nilhokhiyejtʼa tajtso toj nʼoelh toj cristiano is che tachumla. Malhyej toja, nanhahiyejtʼa lhawʼoyis hopkhilak nʼotatho nʼoelh wok toj nʼochumyenlhi che paj che nʼosaj namhohen (Deuteronomio 15:23).
Mat iwoyek natchumla mʼayhay iyhaj toj kachawos tʼalh namehen malhyej análisis de sangre, hemodiálisis, hemodilución wok toj nʼochumyenlhi máquina de recuperación de sangre wok máquina de circulación extracorpórea (wok bomba de derivación cardiopulmonar).b Tefwajni cristiano is che tatshupiye chihla malhyej (ep hotehla) toj nʼochumyenlhi lewʼoyis che nʼosajo, che nʼotʼalhe análisis wok che nʼowʼenho tratamiento. Iwoyek tefwajni kachawo wʼenha lhamej mʼak toj iwoye. Hop toj tamenej che kamaj nʼosajitʼa amho wok nʼotʼalhitʼa ame análisis wok tratamiento, cristianos is che itetshanchʼoye atsi mʼak toj nʼowohiyeja lewʼoyis. Atshan ame toja:
Che lhip owʼoyis inupha toj talho otʼisan wet owʼoyis toj ihi otʼisan ikasit ayej, ¿ha oyen tichunhayaja toj wʼoyistso toj talho otʼisan hope tʼat owʼoyis wet hop toj tamenej toj isitʼak «[nʼo]tsäyhola honhat»? (Deuteronomio 12:23, 24).
Che iche lewhay toj kachawo iwoye toja, tachuma owʼoyis hopkhilak ilej wet toj paj yachajo otʼisan wok tajtso nʼoyene tratamiento, mʼak toj ohanej toj ihi Biblia, ¿ha otichunhayaj letamsek ihihla, ochumlahla wok kha?
4. Toj wichi lhaiwomlhi
Dios Lhomet yomhiyetʼa toj is che lhaiwomwetha iyhaj toj pajche tawhayeyhen wet ikalelhat toj iyhaj toj lhaiwomwetha iwohiyetʼak yachajo toj tawhayey (1 Corintios 7:10, 11). Mat, iche mʼayhay toj tamenej toj cristianos iyhaj yen tichunhayaja toj iwoyek lhaiwomwetha.
Toj iwathitʼahlak hiwʼenho mʼak toj lewʼet lheley iwatla: Che iche hinʼu toj hiwʼenhihotʼa mʼak toj lewʼet lheley iwatla, wet ichʼatej toj hiwʼenhihotʼa mʼak toj lhamel iwatla hopkhilak kamaj ilayhen (1 Timoteo 5:8).
Wuj toj ipajlhi lechʼefwa: Tajtso iwoyek ichaje hinʼu toj iwitʼayen lechʼefwa wok iwoyek ilan (Gálatas 5:19-21).
Iwoyek noj toj ise Heowa: Hop cristiano iwohiyetʼak tachumhoplhi Dios hop toj lechʼefwa inuhlalhi lenʼayij (Apóstoles Lhenhay 5:29).
5. Nʼokajyajay
Hop cristianos yenhilhitʼa wok ihohiyetʼa nʼokajyajay toj Heowa ihuminhitʼa. Mat tefwajni cristiano toj ihanej mʼak toj ihi Biblia tatshupiyela mʼak toj iwohiyela nʼokajyajay che iche. Tetshan mʼayhayna.
Che nʼoelh yom ame toj yok «¡Felices fiestas!». Nʼalej toj naya che lechulho wet lhok «gracias». Che nʼoelhtso tʼuhlak ihanej mʼayhay iyhaj am iwoyek lekalelhto mʼak toj tamenej toj lehohiyetʼa wok lhenhilhitʼa nʼokajyajtso.
Che hachʼefwa, hopkhitʼa wichi toj yen lhometa Heowa elh, tʼalh ame che lechufwiyej lewʼet lheley lewhay toj iche nʼokajyaj. Che atichunhayaj letamsek ihi toj lehoye, iwoyek pajche lekalelhto toj, che nʼokajyajtso iwohiyela mʼayhay toj yiwite nʼochufwenyajay toj kamatachehen, lewohiyetʼala.
Che awuk hiwʼen amho chinaj tʼoj wok atisila che iche nʼokajyaj. ¿Ha is che letekawayla? Mʼak talhiyetʼa che letachumla. ¿Ha awuk yen tichunhayaja toj chinaj tʼoj toj hiwʼen amho hope tʼat nʼokajyaj laha? ¿Wok hope tajtso toj inʼalit toj yenhitʼa wʼet mʼayeka achumet?
Che nʼoelh hiwʼen amho awʼayhat lewhay toj iche nʼokajyaj. Iwoyek nʼoelh ifwel amho toja: «Ohanej toj lhenhilhitʼa nʼokajyaj, mat ohuminchek owʼen amho toja». Iwoyek mʼak toj tamenej toj hiwʼen amho tajtso hope toj lehusek ihi. Mat, ¿ha iche mʼak toj tamenej toj iwoyek lhen atichunhayaja toj yelhte atʼekhahyaj wok hopkhilak lhenlhi wok lehoye nʼokajyaj? Che tafwaytshi toj letetshan am is che letshupiye che letachumlahla wok kha nʼowʼayhattso. Mʼak at che namel natshupiye is che lhatichunhayaj letamsek ihi wet natʼifwtiyej Heowa (Apóstoles Lhenhay 23:1).
6. Nʼotʼinhayajay toj contagiosas
Toj nahumin wichi, wuj toj natetshan hopkhilak natihiyejtʼa nʼotʼinhayaj wichi iyhaj. Nawoye tajtso che nahanej wok nafwetaj toj iwoyek nawʼen nʼotʼinhayaj toj contagiosa. Wet nahanlhi nʼofwonyajna toj ihi Biblia toj yok: «Humin aelh, techʼayen amej tä alehumin» (Romanos 13:8-10).
¿Chi malhyej (Ep hote) toj nahanlhi nʼofwonyajtso? Nʼoelh toj hiwʼen nʼotʼinhayaj toj contagiosa tekawayhla che iwhaye iyhaj, malhyej che tatsufwelej, nʼokwiyej wok hitsʼu iyhaj chʼalo. Wet isitʼa che lewak ihi che iyhaj tʼanhiyetʼa che ihoye lewʼet hop toj ihuminchek tʼuye lewʼet lheley. Che nʼoelh tʼuhlak lhaiwo bautisaya, wet ihanej toj hiwʼen nʼotʼinhayaj toj contagiosa toj iwoyek itiyej iyhaj is che tahuyej ancianos hopkhilak tʼuye tʼat ipunfwas iyhaj. Wet che iche nʼoelh toj ihanej toj hiwʼen nʼotʼinhayaj toj contagiosa is che yenlhi análisis che tʼuhlak iwo ka isa. Che nawoye mʼayhayna, nanʼalit toj nahumin lhaiyhaj wet natʼuhikwetʼa mʼak toj namel naisej (Filipenses 2:4).
7. Negocios wet mʼayhay toj talhe nʼokalelhtayajwos
Che nalesayen mʼak toj yiwite chinaj tʼoj tajtso naisiyeja, tej che nawʼenho lhalhomet ipunfwa (Jeremías 32:9-12). Mat tej toj malhyejtso, chinaj tʼoj wet mʼayhay iyhaj iwoyek tamenej cristianos. Che malhyejtso nʼotaye che cristianos toj mʼayhayna iyej is che yam ilafwel toj ikalelhatcha lewitʼay wet tsʼilkas toj yome mʼayhayna wet is che letamsekis ihi.
Mat, che iche cristianos toj hiwʼen nʼowitʼayhyajay toj yamho malhyej che ifwechʼenlhi nʼoelh hopkhilak ikatej laka mʼayhay wok yome sitay hopkhilak tamenej elh, ¿chi malhyej (ep hote) toj is che ikalelhatcha tajtso? (Yahyen Mateo 18:15-17). Jesús yome toj is che nʼowoye tres mʼayhayna:
Che mʼayhayna yʼaje cristianos is che tsʼilak tʼat lhamel toj itetshan mʼayhayna (tetshan versículo 15).
Che nimalhyejattso iwoyek letʼalhe uno wok dos ipunfwas toj takhajay letʼekhahyaj toj ihi congregación che iwo hayʼeya (tetshan versículo 16).
Che kamaj iche tʼat nʼowitʼaytso, is che nʼotahuyej ancianos (tetshan versículo 17).
Che ichepej nʼowitʼaytso, isitʼak nachaje lhapunfwa hop nʼokalelhthayajwo hop toj tajtso hichʼoyhehla Heowa lhey wet congregación (1 Corintios 6:1-8). Mat nʼalej toj iche nʼowitʼayhyajay toj nʼokalelhthayajwos is che itetshan malhyej: divorcios, hinʼu wok atsinha toj tʼuhlak iti lhamej leles, che hinʼu wok atsinha toj iwom leles is che tis, indemnizaciones de seguros, declaración de bancarrota wok testamentos. Che iche cristianos toj ihuminchek yam is lewitʼayhyajay wet ihane nʼokalelhthayajwo is che letamsek ihi, tajtso tatayhitʼala mʼak toj Biblia yome.
Malhyejattso, che iche cristianos toj ihane nʼokalelhthayajwo nʼowitʼay toj yamho malhyej violación, elh toj itiyej nʼowanyajay hanʼafwaj, che iche nʼoelh toj ipajlhi elh, che nʼoelh iskat mʼayhay toj lahal ihi wok che nʼoelh ilan elh, mʼayhaytso tatayhitʼahla Biblia.
a Talhe 455 a.e.c. pajtha nekchom 1 a.e.c. iche 454 nekchomis. Talhe nekchom 1 a.e.c pajtha nekchom 1 iche tefwajni nekchom, ihichetʼa nekchom cero. Wet talhe nekchom 1 pajtha nekchom 29 iche 28 nekchomis. Nekchomistso hope 483 nekchomis.
b Hopkhilak kalelhaj amho tajtso ukwe km 11/06 «¿Qué opino de las fracciones sanguíneas y de los procedimientos médicos que impliquen el uso de mi sangre?»