Puenu Vakua ku Lipokuesa

1, 2. (a) Vika vi hasa ku iza mu ku hona ku lipokuesa? (b) Muomu lia vika tua pande ku simutuila via ku lipokuesa?

YEHOVA a hasa ku tu kuasa ku pua vakua ku lipokuesa. (Ngalata 5:22, 23) Yehova ikeye ue ku muesa ku lipokuesa ca ku tantuluka, vunoni etu houe muomu ka tua tantulukile. Ku hona ku lipokuesa cikeco ce ku koka vitanga via vingi vi va li navio vantu lelo lino. Ku honoua eci cifua ce ku lingisa muntu ku kala na malanga mu ku linga viuma via seho ya kama ni ku lingisa muntu a honoue ku lihakela kapandi ku sikola ni ku vipanga. Ku hona ku lipokuesa ce ku lingisa naua vantu ku handeka mezi a kasahuntu, ku penda, vukenia, ku tsiha vulo, ku likovelesa ngoco mu makongo, ku tenguka, ku ya mu kamenga, visoti via mu visinganieka, mavezi a ku litambuisa mu vupangala, na ku hana ni ku tambula mazimo.​—Visamo 34:11-14.

² Vaze ka ve ku lipokuesa ve ku likokela vitanga vakevo vavene na ku vakuavo. Kaha mu miaka ino, ku lipokuesa ca vantu ci li na ku kokoloka kavundende-kavundende. Vunoni eci ka ca pandele ku tu komouesa, muomu Lizi lia Njambi lia polofetele laza ngualio ku hona ku lipokuesa ce ku puile cimo ca vitantekeyeso via muesa ngecize tu li ku “matangua aze a ku kotokela.”​—2 Timoteo 3:1-3.

3. Omo lia vika tua tondeka ku lipokuesa?

³ Omo lia vika tua tondeka ku lipokuesa? Omo lia vusunga vuvali. Vua ku livanga, cingi ca vaze ve ku lisimpitika na ku pokuesa vutenu vuavo va kala na vitanga via vindende. Navo naua ce ku va asiuila ku kala na vavusamba va cili na ku lihenga ku vutenu, ku ku uma mutima, ni ku cisulila. Vua mu civali, linga tu tualeleleho ku pua vavusamba va Njambi, tua pande ku kolesa mu vieseko na ku viana vizango via vipi. Vikevio vi va honouele ku linga va Andama na Eva. (Njenisisi 3:6) Ngeci muavo, vantu va vengi lelo va li na ku hita mu vitanga via vikalu cikuma omo lia ku hona ku lipokuesa.

4. Vika via hasa ku kaniamesa vaze va li na ku pinda mu ku liniunga na ku viana vizango via vipi?

⁴ Yehova a tantekeya ngecize ka tua tantulukile. A tantekeya naua ngueni ka ca puile ca casi ku pua va ku lipokuesa. Vunoni ua tonda ku tu kuasa mua ku vianena vizango via vipi. (1 Vamiangana 8:46-50) Mu ku linga ikeye ua pua Tatetu ua cilemo, mu ngozi yeni ue ku kaniamesa vaze ve ku pinda na vukalu vua ku liniunga na ku viana vizango via vipi. Mu cilongesa cino, tu ka lilongesela ku lungano lua Yehova lua ku muesa ku lipokuesa. Tu ka lilongesa naua ku malungano a mu Mbimbiliya, aze a cili na a api, kaha tu ka hituluka ha vimo vimamuna vi hasa ku tu kuasa.

YEHOVA UA MUESA LUNGANO

5, 6. Lungano luka ua tu sila Yehova ku tuala ha ku muesa ku lipokuesa?

⁵ Ku lipokuesa ca Yehova ca pua ca ku tantuluka muomu ikeye ua tantuluka mu viose. (Ndeutelonomi 32:4) Eyo, ka tua tantulukile. Vunoni kasi tua tondeka ku hilula ha lungano lueni lua ku lipokuesa nga tu tonda ku mu tambuluisa mua cili. Ku lingamo ci ka tu kuasa ku kuata mutima nga ku ka soloka viuma vi ka tu nienguesa. Malungano aka ua muesa Yehova ku tuala ha ku lipokuesa? Tu ci talenu amo.

⁶ Aci singaniekenu vati Yehova ua lingile omo Satana ua mu alulukilile mu Endene. Mua vusunga, via ambele Satana via vuisile vangamba va Njambi va muilu ku vavala ku mitima na ku niengua cikuma. Nenu halumo mu hasa ku livuamo nga mu singanieka ha tuyando tua koka Satana. Vutuhu Yehova ua nienguele vunoni ka muesele vutenu vueni vuose ha ntsimbu ize vene. Ua lingile viuma mu njila i via pandele ku vi linga. Yehova ua livandekele ku vutenu na ku muesa vuoloke omo Satana ua mu alulukile. (Ezundu 34:6; Yombi 2:2-6) Omo lia vika? Muomu Yehova a li na ku hitisamo ntsimbu ya yingi linga vantu kati va ka nonge, vunoni “vose va hete ku ku-aluluka.”​—2 Petulu 3:9.

7. Vika tu lilongesa ku lungano lua Yehova?

⁷ Lungano lua Yehova lua tu longesa ngecize tua pande ku singanieka vuino ntsimbu kanda tu handeke na ku livandeka nga va na tu pihisila vimo. Ngeci mukemuo ntsimbu kanda mu ci hangule ku linga vimo, puenu na ku kala na ntsimbu ya ku singanieka. Na ku vundila kuli Njambi mu handeke na ku linga viuma via sungama. (Visamo 141:3) Nga muntu na niengua ni na luvala, ce ku pua ca casi ku handeka ni ku linga via ku pihia. Ngeci mukemuo va vengi ve ku liveya viuma vi va handekele ni va lingile ca ku hona ku singaniekaho!​—Visimo 14:29; 15:28; 19:2.

MALUNGANO A CILI NA A API HA KATI KA VANGAMBA VA NJAMBI

8. (a) Kuli tu hasa ku uana malungano a cili a ku lipokuesa? (b) Vika via kuasele Yosefe ku viana ceseko omo mpuevo ya Potifale ua setekele ku mu kokueya? (Talenu cikupulo ca ku vuputukilo.)

⁸ Malungano aka a mu Mbimbiliya a muesa seho ya ku lipokuesa? Halumo mu na singanieka hali Yosefe muana Yakomba. Ua vianene ceseko omo ua kele na ku pangela ku ndzivo ya Potifale, ntuamena ua vakua ku niunga Falao. Mpuevo ya Potifale ua kele na ku tala Yosefe na lisungu muomu “ua viukile, ua ku lelema,” ngeci ua setekele ku mu kokueya vintsimbu via vingi ku limona neni ku mivila. Vika via kuasele Yosefe ku viana ceseko caco? Citava ua singaniekele vua lumo ha viuma vie ku mu solokelele nga ua tavele. Kaha omo uze mpuevo ua mu kuatele ku vuzalo, Yosefe ua tuntile na ku tina. Ua handekele ngueni: “Vati nji ka hasa ku linga vupi vua kama ngecize, na ku vulumuna kuli Njambi?”​—Njenisisi 39:6, 9; tandenu Visimo 1:10.

9. Vati mu hasa ku liviukisila linga mu vule vieseko?

⁹ Vika tu lilongesa ku lungano lua Yosefe? Nga tu hita mu ceseko ca ku pokola masiko a Njambi, tua pande ku viana ceseko caco. Vamo tele kanda va ci pue Vakaleho va Yehova va kele na ku lua na visoti ngeci mua mutupu, ku penda, ku sipa, ku fuenia vidroga, vupangala, vukoyi na visoti vikuavo. Kaha ambe mu nima ya mbatizimu kasi va hasa ku uila mu vieseko viaco. Nga nenu mue ku hitamo, imanenu na ku singanieka ha vati ku tanguka ku ceseko caco ci hasa ku pihisa vusamba vuenu na Yehova. Setekenu ku nongonona viuma vi hasa ku mi kokela vieseko viaco na vati mu hasa ku vi tina. (Visamo 26:4, 5; Visimo 22:3) Nga mu li mu ceseko ngeci mueci, vundilenu Yehova a mi hane mana na ku lipokuesa linga mu hase ku vula ceseko caco.

10, 11. (a) Vika vie ku lihita na cingi ca vakuendze na vahumbe ku sikola? (b) Vika vi hasa ku va kuasa ku viana ceseko ca ku tsiha masiko a Njambi?

¹⁰ Vakuendze ni vahumbe Vakua Kilistu lelo lino, ve ku hita mu vieseko ngue vize via hitile Yosefe. Tu ci talenu via ndokazi Kim. Vakuavo ku sikola va kele na ku lihalesa omo lia vupangala vu va kele na ku linga ku ku-hua ca simano. Vunoni Kim ka kele na vimo viahi via ku handeka ku tuala ha cimpande caco. Kim ua handekele ngueni vintsimbu vimo ku litepa mu vilinga na vakuavo ca mu lingisile ku livua ngue vakuavo va na mu “mbila kuti na ku livua vulika” kaha ngueni vakuavo va mu muene vuheve muomu ka kele na lipangala. Vunoni Kim ua puile ua ku zangama. Ua tantekeyele ngecize ceseko ca ku limona ku mivila ca kala na ngolo ya kama cikuma ku vukuendze ni vuhumbe. (2 Timoteo 2:22) Vakuavo va ku sikola va kele na ku mu hula ku sua kumo nga kasi kanda a ci limoneho na yala. Cihula caco ca kele na ku mu hana vukovelelo vua ku va lomboluela omo lia vika ke ku lingila vukoyi. Ce ku tu vuisa ndzolela ya kama ku mona kapandi ka ve ku lihakela vakuendze na vahumbe mu ku viana vieseko via ku linga vupangala, na Yehova vene neni ue ku viukilila cikuma mu ku va mona!

¹¹ Mu Mbimbiliya mua kala naua malungano akuavo a vaze ka va hasele ku tina ku vieseko via ku linga vupangala. Ya muesa naua luvinda lue ku-izamo nga ka tua pokuesele vilio vietu. Nga nenu mu li na ku hita mu ceseko ngeci ca Kim, singaniekenu uze ciheve u va tumbula ku Visimo kapitulu 7. Singaniekenu naua hali Amenone na ku vindama cezile omo lia vize via lingile. (2 Samuele 13:1, 2, 10-15, 28-32) Visemi va hasa ku longesa vana vavo ku lipokuesa na mana mu ku simutuila navo via malungano aa mu ku lemesa ca mu vusoko.

12. (a) Vati Yosefe ua lipokuesele mu vezile vamuanaye? (b) Mu visoti vika tua pande ku niunga mitima yetu?

¹² Ha ntsimbu ikuavo, Yosefe ua muesele naua lungano lua cili lua ku lipokuesa. Mu vezile vana va naye ku Ingito mu ku landa via-ku-lia. Yosefe ka va lekele ngueni ua puile ntsongo yavo, linga a tantekeye vi va kele na ku singanieka. Kaha omo mutima ueni ua sulile cikuma na vusona, ua va sile na ku ka lilila kua lika lieni. (Njenisisi 43:30, 31; 45:1) Nga umo ua vamuanetu na lingi vimo vi na mi nienguesa, ku tambuluisa ku lipokuesa ca Yosefe ci hasa ku mi kuasa ku kuata mutima linga kati mu ka handeke ni ku linga viuma vi mu ka liveya mu nima ya ntsimbu. (Visimo 16:32; 17:27) Ni halumo mua kala na vamo vavusoko vuenu va ua mu cikungulukilo. Nga mukemuo, mu ka tondeka ku niunga mutima uenu linga kati mu ka likate navo cikuma. Mua vusunga, ca cikalu ku lingamo. Vunoni vulukenu ngecize mu li na ku temunuina Yehova na ku linga vize via tu tuma.

13. Vika tu hasa ku lilongesa kuli Muangana Ndaviti?

¹³ Tu hasa naua ku lilongesa ku lungano lua Muangana Ndaviti. Omo Saulu na Simeyi va mu sangumuinine, Ndaviti ka nienguele ni ku va luisa. (1 Samuele 26:9-11; 2 Samuele 16:5-10) Vunoni Ndaviti ka muesele ku lipokuesele ntsimbu yose. Tua tantekeya ngoco omo lia vupi vua lingile na Mbate-seva na vutenu vua vuile omo lia vulumbi vua Navale. (1 Samuele 25:10-13; 2 Samuele 11:2-4) Tu hasa ku lilongesa via seho kuli Ndaviti. Ca katete, vakuluntu mu lukungulukilo va tondeka cikuma ku lipokuesa linga kati va pangese mpoko yavo mu njila ya ku pihia. Ca mu civali, na umo uahi na pande ku litsiliela ikeye ivene ngueni ka ka sevuka.​—1 Kolintu 10:12.

VIUMA VI MU HASA KU LINGA

14. Vika ua lihitile navio umo muanetu, kaha omo lia vika viuma vi tue ku linga nga visoti viaco vi na soloka via kala na seho?

¹⁴ Vika mu hasa ku linga mu vueze ku ku lipokuesa cenu? Aci talenu via solokelele umo muanetu ua lizina Luigi. Tele a li na ku endesa likalu, va mbunguile ku likalu lieni. Vutuhu uze ua mu mbunguile ikeye kendesele mua cili, vunoni ua putukile ku tenduokiela Luigi na ku seteka ku katula luozi. Luigi ua vundilile linga a huime mutima, kaha ua setekele ku kokolola uze yala. Vunoni ikeye ua tualeleho ku tenduoka. Ngeci muanetu Luigi ua sonekele mizimbu ya likalu lia uze yala na ku mu seza kasi a tenduoka. Mu simano ya hateleko, Luigi ua lingile vungendzi vua ku hilukila kuli umo mpuevo. Nkuma ou mpuevo ua puile ua uze mukua likalu likuavo! Uze yala ua vuile ntsoni ngeci ua vundilile ku mu ecela omo lia vize via lingile. Ua litavelele ku sana civunga ca vakua ku viukisa makalu (vakua seguro) linga va viukise vuasi likalu lia Luigi. Kaha ua likovelesele mu cimpande ca Mbimbiliya ca kele na ku simutuila mpueyeni na Luigi. Eci cisoti, ca lingisile Luigi ku mona seho ya kala ha ku huima mutima nga va na tu pihisila, muomu nga ua tenukile nga ka hasele ku ambuluila uze yala.​—Tandenu 2 Kolintu 6:3, 4.

15, 16. Vati ku lilongesa Mbimbiliya ci hasa ku mi kuasa hamo na vusoko vuenu ku muesa ku lipokuesa?

¹⁵ Ku lilongesa Mbimbiliya na civando kaha ku sua kumo ce ku kuasa Vakua Kilistu ku pua vakua ku lipokuesa. Vulukenu via lekele Njambi kuli Yehosua ngueni: “Mukanda ou ua lisiko kati u fume mu kanua kove, vunoni u ka u yongola mutana na vutsiki, linga u zangame ku linga ngue ku viose vi va na sonekamo: muomu ngecize u ka vezikisa njila yove, na ngecize u ka pasuka ha luholo.” (Yehosua 1:8) Vati ku lilongesa Mbimbiliya ci hasa ku mi kuasa ku pua vakua ku lipokuesa?

¹⁶ Tua lilongesa ngecize mu Mbimbiliya mua kala mizimbu ya muesa vukuasi vu tue ku uana nga tu muesa ku lipokuesa kaha na luvinda lue ku izamo nga ka tua lingilemo. Ku li vumo vutumbe vua lingisile Yehova ku tuma vantu va soneke eyi mizimbu. (Loma 15:4) Ngeci mukemuo tu ka muesa mana nga tu tanda, ku lilongesa na ku hilula vuino ha mizimbu yaco. Setekenu ku mona vati mizimbu yaco i hasa ku mi kuasa enu hamo na vavusoko vuenu. Vundilenu Yehova a mi kuase ku kava vimamuna via mu Lizi lieni. Nga mu nongonona ngecize ku li hamo ha mi kambela ku muesa ku lipokuesa, litavelenu. Kaha vundilenu, na ku tala vati mu hasa ku pangelaho. (Tiango 1:5) Tondesesenu mu mikanda yetu vimamuna vi hasa ku mi kuasa.

17. Mu vinjila vika visemi va hasa ku kuasa vana va pue vakua ku lipokuesa?

¹⁷ Vati mu hasa ku kuasa vana venu va pue vakua ku lipokuesa? Visemi va tantekeya ngecize vana ka ve ku semuka neci cifua. Ngeci mukemuo va pande ku longesa vana vavo vifua via cili mu ku va muesa lungano. (Efeso 6:4) Nga mu mona ngecize vana venu ka ve ku lipokuesa, lihilulenu enu vavene mu mone nga mua pua lungano lua cili. Mu hasa ku va muesa lungano lua cili mu ku tuhuka mu lihia, ku kunguluka, na ku endesa ku lemesa ca mu vusoko ku sua kumo. Kati mu ivue vuoma vua ku vindika vana venu nga va linga vimo ka via va pandele! Yehova neni ua tumbikilile masiko va Andama na Eva. Masiko aco nga a va kuasele ku lilongesa ku singimika ku sika ca Yehova. Na vuno vene, nga visemi va sungamesa vana vavo na ku va muesa lungano lua cili, vana va ka lilongesa ku pua vakua ku lipokuesa. Ku lema mpoko ya Njambi ya ku sika na ku singimika vitume vieni, via pua vupite vua kama vu mu hasa ku kuasa vana venu ku kala navuo.​—Tandenu Visimo 1:5, 7, 8.

18. Omo lia vika tua pande ku hangula na mana vavusamba vetu?

¹⁸ Ambe nga tua pua visemi ni kuahi, tu vose tua pande ku hangula vavusamba vetu na mana. Nga vavusamba venu va lema Yehova, va ka mi kuasa ku hangula vizango via cili na ku lihenga ku vize vie ku koka visoti. (Visimo 13:20) Lungano luavo lua cili lu ka mi sindiya ku tambuluisa ku lipokuesa cavo. Kaha mua vusunga, lungano luenu lua cili navo lu ka va kaniamesa. Ku lipokuesa ci ka tu kuasa ku ya Njambi ku mutima, ku yoya muono ua ndzolela, kaha na ku lihana viuma via cili na vaze va tua lema.