Mue ku Tinina Muli Yehova Ni?

1. Vati vamo vangamba va Njambi ve ku livua ku tuala ha vivulumuna viavo?

KAPOSTOLO Paulu ua ambele ngueni, “Yange mukua luvinda vene!” (Loma 7:24) Na lelo lino, vangamba va Njambi va vuoloke va vengi navo ve ku livua ngeci mua Paulu. Muomu vika? Muomu vutuhu tue ku linga cose mu ku ya Yehova ku mutima, kasi tua suana vupi kaha naua ka tua tantulukile. Ngeci mukemuo hamo tu hasa ku ivua ku pihia nga tu mona nguetu tu na lingi vimo ka via ile Njambi ku mutima. Vamo Vakua Kilistu va lingile vivulumuna via kama ve ku livua ngecize na limo litangua liahi Yehova a ka vecela ku civulumuna cavo.

2. (a) Mu njila ika Samo 34:22 ya muesa ngecize vangamba va Njambi ka va pandele ku ecelela ku livua mulonga ci va lemuuise? (b) Vika tu lilongesa mu cilongesa cino? (Talenu mu cikasa “Tu Hasa ku Lilongesako Vimo ni via Pua Lika Vimueso?”)

² Visoneka via tu hana vusunga ngecize nga tu puisa Yehova vutinino vuetu, ka tua pandele naua ku ecelela ku livua mulonga ci tu lemuuise. (Tandenu Visamo 34:22.) Vunoni vika ca lomboloka ku tinina muli Yehova? Vika tua pande ku linga nga tu tonda Yehova a tu vuile cikeketima na ku tu ecela? Tu hasa ku uana vikumbululo ku vihula evi nga tu lilongesa via membo a vutinino a va hanguile mu Isaleli ya ku laza. Membo aco va a hanguile ku pua a vutinino mu ntsimbu ya Masiko a Mosesa, ngeci vutumbe vua membo aco vua huile ha Pentekosta ya 33. Vutuhu Yehova ikeye ua hanene Masiko aco. Ngeci mukemuo, ku vutumbe vua membo a vutinino, tu hasa ku lilongesako vati Yehova ue ku muenamo vupi, vakua ku linga vupi na vaze ve ku liveya ku vupi vuavo. Ha katete, tu ci tantekeyenu omo lia vika mu Isaleli mua kele membo a vutinino kaha vati va a pangesele.

‘LIHANGUILENU MEMBO A VUTININO’

3. Vika vaIsaleli va pandele ku linga na uze mukua ku tsiha?

³ Mu Isaleli, nga muntu umo va na mu tsihi Yehova ua hakele seho ya kama ku cimpande caco. Nga umo kaIsaleli ua tsihile mukuavo, kavusoko ka uze i va na tsihi, u va lukile nguavo “mukua ku linguila maninga,” ua pandele ku tsiha uze na tsihi kavusoko keni. (Numelu 35:19) Mu ku lingamo, uose mukua ku tsiha ua fuetele muono ua uze ya na tsihi ca ku hona mulonga na muono ueni ivene. Nga mukua ku tsiha ka va mu tsihile vuasi-vuasi, Cifuti cize ci va Kulahesele nga ca zualele, ni nga ka ca puile naua ca ku lela kuli Yehova. Ngeci Yehova ua sikile ngueni: “Ka mu ka zualesa cifuti cize ci mua kala” mu ku muania maninga a muntu, ni nguetu ku tsiha muntu.​—Numelu 35:33, 34.

4. Vati va kele na ku linga nga kaIsaleli na tsihi mukuavo ku ndzimba?

⁴ Vunoni vati va lingile na uze kaIsaleli ua tsihile mukuavo ku ndzimba? Vutuhu uze kaIsaleli ua kokele ku-tsa ca mukuavo ku ndzimba, kasi ua kele na mulonga mu ku tsiha uze kesi na nkole. (Njenisisi 9:5) Kaha mu citanga caco cize, vutuhu Yehova ua ambele ngueni citava ku muesa muntu uaco cikeketima. Kasi uze mukua ku tsiha ku ndzimba ua pandele ku tina mukua ku linguila maninga na ku tinina ku imo ya vize vimbonge via vutinino via ku pua 6. Nga muntu uaco va na mu tava ku kala mu mbonge ya vutinino, va kele na ku mu niunga. Vunoni ka pandele ku tunda mu mbonge yaco noho sasendote ua kama na tsi.​—Numelu 35:15, 28.

5. Omo lia vika vimbonge via vutinino via viukisilile Yehova vi hasa ku tu kuasa ku ivuisisa mua cili Yehova?

⁵ Vutumbe vua ku viukisa vimbonge via vutinino ka vua puile vua vantu. Vua tundile kuli Yehova mpundu. Ua sikile Yehosua ngueni: “Handeka na vana va Isaleli, nguove, Tumbulenu membo a vutinino.” Vize vimbonge viaco va vi “hangunuine.” (Yehosua 20:1, 2, 7, 8) Yehova ikeye mpundu ua hanguile vize vimbonge viaco mu ku vi puisa via ku lela. Ngeci mukemuo ku ku viukisa caco eci, tu hasa ku lilongesako via vingi ku tuala hali Yehova. Ca ku muenako, ci hasa ku tu kuasa ku ivuisisa mua cili cikeketima ca Yehova. Ci tu longesa naua vati tu hasa ku tinina muli Yehova lelo lino.

NA PANDE KU “AMBULULA LIZI LIENI” KU VAKULUNTU

6, 7. (a) Lombololenu citeli ci va kele naco vakuluntu mu ku sompesa mukua ku tsiha ku ndzimba. (Talenu cikupulo ca ku vuputukilo.) (b) Omo lia vika mukua ku tsiha ku ndzimba ua muesele mana mu ku lekako vakuluntu via na lingi?

⁶ Nga umo kaIsaleli ua tsihile mukuavo ku ndzimba, ua pandele ku tinina ku vimbonge via vutinino kaha na ku ka “ambulula lizi lieni” ku vakuluntu ku vukovelelo vua mbonge. Kaha vakuluntu va pandele ku mu tambula. (Yehosua 20:4) Mu nima ya imo ntsimbu, vakuluntu va pandele ku mu hiluisa linga va ka mu sompese kuli vakuluntu va ku mbonge ize ya tsihilile uze mukuavo ku ndzimba. (Tandenu Numelu 35:24, 25.) Kaha nga vakuluntu va muene ngecize ka tsihile ku cizango ceni, kaha va pandele ku mu hiluisa naua ku mbonge ya vutinino.

⁷ Omo lia vika honi uze mukua ku tsiha ua pandele ku lekako vakuluntu? Muomu vakuluntu va kele na kapandi ka ku niunga lukungulukilo lua vaIsaleli linga lu tualeleleho ku lela na ku kuasa mukua ku tsiha ku ndzimba a uane kavumbi ku cikeketima ca Yehova. Umo mukua ku lilongesa via Mbimbiliya ua sonekele ngueni nga mukua ku tina ka lekeleko vakuluntu, ca tavele ku mu tsiha. Kaha ua vuezeleko ngueni nga va na mu tsihi mulonga ua ku tsa ceni va u hakele ha mutue ueni ivene muomu ka ononokele lisiko lia Njambi. Mukua ku tsiha ku ndzimba ua pandele ku vundila vukuasi na ku vu tava linga a tualeleho ku yoya. Vunoni nga ka tavele ku tinina ku imo ya vimbonge via vutinino, kavusoko ka uze ya tsihile ua kele mpundu na mpoko ya ku mu tsiha.

8, 9. Omo lia vika uose Mukua Kilistu na lingi civulumuna ca kama na pande ku lekako vakuluntu?

⁸ Matangua ano, Mukua Kilistu nga na vulumuna na pande ku ya ku vakuluntu linga va ka mu kuase ku hiluisa lueka vusamba vueni na Yehova. Omo lia vika ku lingamo ca pua ca seho? Ha katete, Yehova ikeye ua viukisa vakuluntu linga va tale via vivulumuna via kama. (Tiango 5:14-16) Ca mu civali, vakuluntu va va hanguila ku kuasa vakua vupi vaze va na liveye vupi vuavo linga va hiluise vusamba vuavo na Yehova na ku va kuasa linga kati va hilukile naua mu vupi vuavo. (Ngalata 6:1; VaHevelu 12:11) Ca mu citatu, vakuluntu va va hana mpoko na ku va longesa ku kuasa vakua ku linga vupi vaze va na liveye linga kati va yande cikuma na ku tualelelaho ku livua mulonga nga Yehova na va ecela laza. Yehova ua tumbula vakuluntu vaco ngueni “vuvando ku luhundzi.” (Isaya 32:1, 2) Eyi ya pua imo ya vinjila vie ku tu mueselamo cikeketima.

⁹ Cingi ca vangamba va Njambi va lingile vupi ve ku handeka nguavo ku handeka na vakuluntu ce ku lembamesa cikuma mutima. Ca ku muenako, umo ndolome ua lizina Ndaniele ua lingile civulumuna ca kama, vunoni mua hitile vingonde via vingi kasi ka ka lekeleko vakuluntu. Kaha ngueni: “Nja singaniekele nguange mu ku linga mua hitile ntsimbu ya kama, ka kuesi naua na vimo viahi vi va hasa ku linga vakuluntu mu ku nji kuasa.” Vunoni, ntsimbu yose ua kele na vuoma ngueni tangua ku ka kala umo a ka tantekeya via vupi vueni, ngeci ua lingile vutumbe ngueni ku vuputukilo vua nkala civundilo ceni a pua na ku vundila Yehova a mu ecele. Mu nima ya ntsimbu ua ka vundilile honi vukuasi ku vakuluntu. Mu ku vuluka via ku nima, ua handekele ngueni: “Ku handeka vusunga, nja vuile vuoma vua ku leka vakuluntu. Vunoni, mu nja ka handekele navo nja vuile ngue muntu na nji tulu citeli ca kama.” Muanetu Ndaniele ua putukile honi ku livua ku zituka naua mu ku handeka na Yehova mu vivundilo. Matangua ano kesi naua na citakutaku, kaha vuovuno na pu mukua ku kuasa vipanga.

NA PANDE KU TININA “KU LIMOSI LIA MEMBO AZE”

10. Vika via pandele ku linga mukua ku tsiha ku ndzimba linga va mu ecele?

¹⁰ Linga va mu ecele, mukua ku tsiha ku ndzimba ua pandele ku tinina vuasi-vuasi ku mbonge ya vutinino ya kele mu hiehi. (Tandenu Yehosua 20:4.) Muono ueni uemanene ha ku tinina ku mbonge yaco na ku tualelelaho ku kalako na ha ku tsa ca sasendote ua kama. Mukua ku tina ua pandele ku lihakela kapandi ka kama. Muomu ua sezele viuma via vingi: vipanga vieni, na ndzivo yeni ya cili, kaha ka ca tavele naua ku ya mangendzi.a (Talenu ha litota) (Numelu 35:25) Vunoni ca kele na seho ya kama ku lingamo. Muomu nga uze mukua ku tina ua sezele mbonge nkala ntsimbu ya zangele, nga ua muesele ngecize ka livuile mulonga ua ku tsiha mukuavo, cikuavo naua nga ua hakele muono ueni ivene mu vusonde.

11. Vati Mukua Kilistu ua liveya a hasa ku muesa ku santsela ceni ku cikeketima ca Njambi?

¹¹ Na lelo vene mukua vupi na liveye na pande ku linga vimo amba vuose Njambi a mu ecele. Na pande ku likela vilinga via vipi. Eci ca lomboloka ku viana viose-ovio vi hasa ku mu kokueya ku vupi. Mu mukanda ua tumine ku Kolintu, kapostolo Paulu ua lomboluele via kele na ku linga Mukua Kilistu nga na lingi vupi vua kama. Ngueni: “Vusiua vuze vu mua vuile ngue ku cizango ca Njambi, vua mi nehela ku-zangama ca kama, na ku liholomona cikuma, na vutenu vua kama, na vuoma vua vuingi, na malungila a kama, na lifuua lia lingi.” (2 Kolintu 7:10, 11) Ngeci mukemuo nga tu lihakela kapandi ka ku likela ku linga vupi, tu ka muesa kuli Yehova nguetu tua lisosomua cikuma omo lia vupi vu tu na lingi kaha ka tuesi na ku singanieka nguetu Yehova ue ku tu ecela ambe nga ka tua vundilile ku ecela ceni houe.

12. Viuma vika Mukua Kilistu na pandele ku seza linga a tualeleho ku tambula cikeketima ca Yehova?

¹² Viuma vika Mukua Kilistu na pandele ku seza linga a tualeleho ku tambula cikeketima ca Yehova? Na pande ku kala na vuasi vua ku mbila kuti viuma vi hasa ku mu kokueya ku linga vupi, ambe nga ua vi lema cikuma. (Mateo 18:8, 9) Ca ku muenako, nga vavusamba va mua kala navo va mi sindiya ku linga vize via zinda Yehova, mu ka likela ku liendela navo ni? Nga ce ku mi kaluuila ku nua vuala mu ku puisamo, vuno mu ka lihakela kapandi ka ku sondoloka ku viose vi hasa ku mi lingisa ku nua cikuma ni? Nga ce ku mi kaluuila ku liniunga ku visinganieka via masungu a ku pihia, mu ka linga cose mu ku viana vifilme, visaiti, ni vilinga vikuavo vi hasa ku mi kokela visinganieka via mazilo ni? Vulukenu ngecize, viose vi mu likela omo lia ku ononoka masiko a Yehova, ku likelavio ca kala na seho. Muomu ka kuesi cuma ca ku pihia cikuma ca hiana ku ivua nguetu Yehova na tu mbila kuti. Kaha ka kuesi cuma ca cili ca hiana ku ivua ngecize Yehova ue ku tu vuila cilemo na “ngozi ka i ka hua” ya ya-ye.​—Isaya 54:7, 8.

“AKEO A KA PUA KULI ENU VUTININO”

13. Lombololenu omo lia vika mukua ku tina ua hasele ku ivua ku lembama na ndzolela mu kati ka mbonge ya vutinino.

¹³ Omo mukua ku tina ua kovelele mu mbonge ya vutinino, amba vuose ua huimine mutima. Yehova ua handekele via membo aco ngueni: “Akeo a ka pua kuli enu vutinino.” (Yehosua 20:2, 3) Yehova ka tondele ngecize mukua ku tina va ka mu sompese lueka omo lia cimpande caco. Cikuavo, mukua ku linguila maninga ka va mu tavesele ku ka kovela mu mbonge yaco a ka mu tsihe. Yehova ua kele na ku niunga uze mukua ku tina omo ua kele mu mbonge ya vutinino. Vunoni ka kele mu kamenga, houe. Va mu tavesele ku panga, ku kuasa vakuavo, na ku lemesa Yehova mu ciyulo. Mua vusunga, neni ua yoyele muono ua ndzolela na ku viukilila ca kama!

14. Vusunga vuka a hasa ku kala navuo Mukua Kilistu na liveye?

¹⁴ Vamo vangamba va Njambi kasi ve ku livua mulonga omo lia vupi vu va lingile laza. Vamo ve ku singanieka vene nguavo Yehova ka ka suvu mpundu viuma vi va lingile. Nga nenu mue ku livua ngoco, kalenu na vusunga ngecize nga Yehova na mi ecela, na lingimo vene mu vutuntu. Ka mua pandele naua ku livua mulonga. Evi vikevio via lihitile navio Ndaniele u tu na tumbuile. Mu nima ya vakuluntu ku mu sungamesa na ku mu kuasa ku kala na mutima ua ku lela, ua vuile ku lembama ca kama. Kaha ua handekele ngueni: “Va nji kuasele ku litundisa visinganieka via ku livua mulonga. Muomu nga vupi va na vu ecela, va na vu ecela vene. Ngue mua handekele Yehova ngueni ue ku nona citeli ca vupi vu tua lingile na ku ci mbila ku laako netu. Ka tu ka ci mona naua.” Omo mukua ku tina ua kovelele mu mbonge ya vutinino, ka pandele naua ku ivua vuoma ngecize mukua ku linguila maninga a keza mu ku mu tsiha, houe. Na vuno vene, nga Yehova na tu ecela, ka tua pandele ku ivua vuoma nguetu tangua a ka tu vuluisa naua vupi vuaco ni ku tu helavuo kasitiku.​—Tandenu Visamo 103:8-12.

15, 16. Mu njila ika ku tantekeya ngecize Yesu ua fueta cikombelo na ku pua Sasendote uetu ua Kama ci hasa ku kaniamesa lukulahelo luenu ku cikeketima ca Njambi?

¹⁵ Mua vusunga, etu tua kala na vusunga vua ku kulahela mu cikeketima ca Yehova, ku tuvakana vaIsaleli. Mu nima ya Paulu ku handeka ngueni “mukua luvinda vene” omo lia ku hona ku ononoka Yehova mu vutantuluke, ua handekele honi na ndzolela ngueni: “Nji santsela kuli Njambi hali Yesu Kilistu muangana uetu.” (Loma 7:25) Vika a lomboloka mezi eni? Vutuhu Paulu ua kele na ku lua na vizango via vipi kaha ku laza ua kele na ku linga vupi, vunoni ua liveyele. Ngeci ua tsilielele ngueni Yehova ua mu ecela ku hitila mu cikombelo ca Yesu. Mu ku linga Yesu ua fueta laza cikombelo, tu hasa ku kala na mutima ua ku lela na ciyulo ca mu visinganieka. (VaHevelu 9:13, 14) Omo lia ku pua Sasendote uetu ua Kama, Yesu “a hasa ku ohiela, na ha ku sulumuina, vaze va ku suena kuli Njambi hali ikeye, omo ikeye a yoya ntsimbu yose mu ku va hakuila.” (VaHevelu 7:24, 25) Ku laza, sasendote ua kama ua kele na ku kuasa vaIsaleli va kale na vusunga ngecize Yehova a vecela ku vipi viavo. Kaha Yesu mu ku pua Sasendote uetu ua Kama, tu li na vusunga vua vuingi vua ku kulahela nguetu citava “tu tambule cikeketima, kaha tu uane kavumbi ka ku tu kuasa ku ntsimbu tu ka ka zela.”​—VaHevelu 4:15, 16.

¹⁶ Ngeci mukemuo, linga tu puise Yehova vutinino vuetu, tua pande ku tsiliela mu cikombelo ca Yesu. Kati mu singanieke nguenu cikombelo ce ku kuasa lika mbunga ya vantu vose. Tsilielenu ngecize muntu ku muntu a hasa ku vezika omo lia cikombelo, nenu vene. (Ngalata 2:20, 21) Tsilielenu naua ngecize omo lia cikombelo, Yehova ue ku ecela vipi vienu. Tsilielenu nguenu cikombelo ci mi hana lulavelelo lua ku ka yoya miaka yose ya ya-ye. Kaha cikombelo ca Yesu ca pua vuana vua hana Yehova kati lika ku mbunga yose vunoni na kuli yenu mpundu!

17. Vika mu tondela ku puisa Yehova vutinino vuenu?

¹⁷ Vimbonge via vutinino vi tu kuasa ku ivuisisa cikeketima ca Yehova. Vi tu longesa ngecize muono ua pua ua ku lela. Vi tu longesa naua vati vakuluntu mu vikungulukilo va hasa ku tu kuasa, vika ca lomboloka ku liveya mu vusunga, kaha na vati tu hasa ku kala na vusunga ngecize Yehova ue ku tu ecela mu vutuntu. Vuno mue ku tinina muli Yehova ni? Ka kuesi vutinino vueka vua hiana Yehova! (Visamo 91:1, 2) Mu cilongesa ci na hatako, tu ka lilongesa vati vimbonge via vutinino vi tu longesa ku tambuluisa Yehova, uze ua pua lungano lua kama mu ku muesa vuoloke na cikeketima.