Mana a Vusunga Ali na ku Tambeka

1. Vangahi ve ku kumbulula ku mutambi ua mana lelo lino? (Visimo 1:20, 21)

MU VIFUTI via vingi, tue ku mona vamuanetu na vandumbuetu mu vitapalo vaya na ku hana mikanda. Citava nenu mua ambululaho laza mu cifua eci. Kaha halumo mu mua kele na ku linga eci cipanga caco, mua singaniekele ha cisetekeso ci va pangesa ku Visimo, ca muesa ngecize mana e ku tambeka mbunga linga va halakane ku vimamuna viao. (Tandenu Visimo 1:20, 21.) Mu Mbimbiliya na mu mikanda yetu, mua kala “mana a vusunga”—mana a Yehova. Mana aco, akeo a ve ku tondeka ku tantekeya vantu mu ku hana cinanga ca katete ci tuala ku muono. Ngeci tue ku ivua ndzolela nga muntu a tava mikanda yetu. Vunoni vamo ka ve ku tava. Vamo nguavo, cili ku lutue kati va tantekeye vi ya handeka Mbimbiliya. Vakuavo co ve ku tu zola. Ve ku singanieka nguavo seho ya Mbimbiliya ya hita laza. Kasi vakuavo ve ku paya vi ya handeka Mbimbiliya ku tuala ha vilinga via ku lela, nguavo muomu vakua ku vi kava, va va kalu kaha ve ku limona ngue vakua vuviuke cikuma. Vunoni Yehova, ku cilemo ceni ue ku tualelelaho ku hana mana ku mbunga yose. Mu njila ika?

2. Vati Yehova ue ku hana mana eni ku vantu lelo lino? Vunoni vati ve ku linga cingi cavo?

² Imo njila ye ku pangesa Yehova mu ku hana mana eni ku mbunga, ya pua ku hitila mu Lizi lieni Mbimbiliya. Livulu liaco kampe lia heta ku vantu vose. Amba mikanda yetu co? Na vukuasi vua Yehova mikanda yetu ye ku tuhuka honi mu malimi a tuvakana 1000. Nga vantu va halakana, ni nguetu ku tanda na ku ononoka vize vi ve ku lilongesa, va hasa ku uana vukuasi vua kama. Vunoni ca vusiua ku handeka nguetu, cingi ca vantu ve ku sembulula mutambi ua mana a vusunga. Nga kuli vimo vi ve ku tonda ku hangula ku linga mu muono, va lema ku kulahela muli vakevo vavene ni ku kava vimamuna via vakuavo vantu. Kaha vintsimbu vimo ve ku tu tsopa vene omo lia ku kava vilongesa via Mbimbiliya. Cino cilongesa ci muesa omo lia vika vantu ve ku linga evi. Vunoni ha katete, tu ci simutuilenu vati tu hasa ku uana mana a Yehova.

KU TANTEKEYA YEHOVA CE KU TU HANA MANA

3. Mana a vusunga a pua vika?

³ Mana a pua ku pangesa viuma ni mizimbu i tu tantekeya mu ku linga vihangula via cili. Vunoni a lomboloka naua vikuavo. Mbimbiliya nguayo: “Ku vuila Yehova vuoma cikeco vusangumukilo vua mangana; Na ku tantekeya uze Mukua ku lela cikeco mana.” (Visimo 9:10) Ngeci mukemuo, nga tu tonda ku tantekeya cimo cihangula ca seho, tua tondeka ku tantekeya vati Yehova ali na ku muenamo cihangula caco. Eci cikeco ca lomboloka “ku tantekeya uze Mukua ku Lela.” Kaha tu hasa ku linga evi, mu ku hilula vuino Mbimbiliya na mikanda yetu ntsimbu kanda tu linge cihangula. Nga tu lingamo, tu ka muesa mana a vusunga.—Visi. 2:5-7.

4. Omo lia vika Yehova ikeye lika a hasa ku tu hana mana a vusunga?

⁴ Yehova ikeye lika a hasa ku tu hana mana a vusunga. (Loma 16:27) Omo lia vika? Ha katete, muomu ikeye Sakatanga ua viuma viose kaha a tantekeya viuma viose via tangele mu vutuntu. (Visa. 104:24) Ca mu civali, viose vie ku linga Yehova vie ku muesa mana. (Loma 11:33) Ca mu citatu, vimamuna viose via Yehova vie ku kuasa vaze ve ku vi ononoka. (Visi. 2:10-12) Nga tu tonda ku kala na mana a vusunga, tua pande ku puisamo evi vinanga vitatu kaha na ku vi pangesa nga tu linga vihangula.

5. Vika vie ku izamo nga vantu va viana Yehova ku pua Ndundzi ya mana?

⁵ Vantu vavengi hano ha mavu, ve ku komoka viuma via ku tanga, vunoni ve ku viana nguavo, ka kua kele Sakatanga kaha viuma viaco via lizila vi vene. Kaha vakuavo ve ku tava vene nguavo Njambi kua kala, vunoni nguavo seho ya Mbimbiliya ya hita laza. Ngeci ve ku yoya mu nayi cizango cavo. Vika vie ku iza mu ku singanieka ngecize? Vuno mavu a na vuaha omo lia vantu ku kava mana avo vavene ni? Vuno va uana ndzolela na lulavelelo lua vusunga ni? Mu tue ku tala ha mavu, viuma vi tue ku monaho vie ku tu lingisa ku tsiliela aa mezi: “Ka kuesi mangana cipue mana cipue nguli mu ku vindika Yehova.” (Visi. 21:30) Mua vusunga, aa mezi a tu kaniamesa ku lengeya mana a Yehova! Vunoni ca vusiua ku handeka ngecize vantu vavengi ka ve ku lingamo. Omo lia vika?

VIUMA VIE KU LINGISA VANTU KU VIANA MANA A VUSUNGA

6. Kuliya na Visimo 1:22-25, veya ve ku viana ku halakana ku mutambi a mana a vusunga?

⁶ Vantu vavengi ve ku viana ku halakana ku mutambi “ua ku sana ca mangana.” Kaha kuliya na Mbimbiliya, kua kala vivunga vitatu via vantu ve ku viana mangana: “Visiname, vakua ku tomba na viheve.” (Tandenu Visimo 1:22-25.) Tu hilulenu vuino ha vifua via ku vihia vie ku lingisa ava vantu vaco ku viana mana a Njambi kaha na vati tu hasa kuli niunga ku vifua viaco.

7. Omo lia vika vamo ve ku hangula ku tualelelaho ku pua “Visiname”?

⁷ “Visiname,” vapua vaze ca casi ku va kuisa, ku va suangeleya ni ku va zangamena. (Visi. 14:15) Kaha vantu va cifua eci, tue ku va uana ku sua kumo mu lihia. Ca ku muenako, aci singaniekenu ha makulukazi a makulukazi a vantu va ve ku kuisa kuli vakua malombelo a makuli na vakua pulitika. Vamo mu ve ku nongonona ngecize va kele na ku va kuisa, ve kuli sumuoka mua kama. Vunoni vamo, vapua ngue vaze va va tumbula ku Visimo 1:22, ve ku hangula ku tualelelaho mu vusiname. (Yele. 5:31) Va lema ku kava vizango viavo kaha ka va tondele ku lilongesa Mbimbiliya ni ku ononoka masiko ayo. Cingi cavo, ve ku singanieka ngeci mua umo mpuevo ua ku Quebec, Canada, ua lekele umo Mukaleho ua ile ku ndzivo yeni ngueni: “Nga pastolo uetu na tu kuisa mulonga ueni kati uetu!” Mua vusunga, ka tua pandele ku tambuluisa vaze ve ku tonda ku kala ku ndzimba ku cizango!—Visi. 1:32; 27:12.

8. Vika vi hasa ku tu kuasa ku pua va ku zangama?

⁸ Ngeci mukemuo Mbimbiliya ya tu kaniamesa kati ku kala ku ndzimba ngue vanike, vunoni ku pua “vakuluntu ku mana.” (1 Kol. 14:20) Kaha tue ku pua va ku zangama ni nguetu vakua mana, mu ku ononoka vitume via mu Mbimbiliya. Kamandende-kamandende tue ku limuena ngecize vitume viaco, vie ku tu kuasa ku liniunga ku visoti na ku linga vihangula via mana. Ngeci mukemuo, tua pande ku lihilula ku sua kumo tu mone vati tuli na ku tala ha cimpande caco. Nga laza tua sua ku lilongesa Mbimbiliya na ku kunguluka, tu hasa ku lihula nguetu: Vika vili na ku nji vindika ku puisamo cinanga ca ku lihana kuli Yehova na kuli mbatiza? Kaha nga va nji mbatiza, vuno njili na ku vueza ku vutongue vuange vua ku pua mukua ku ambulula na ku longesa muzimbu ua cili ni? Vuno nje ku linga vihangula kuliya na vitume via Mbimbiliya ni? Vuno nje ku muesa vifua via mu lutsilielo mu ku yoya na vakuetu ni? Nga tu mona ngecize kuli hamo ha tua pande ku pangela kaha tu tualenu mana ku vivuluiso via Yehova, muomu vie ku hana ‘mangana ku ciheve.’—Visa. 19:7.

9. Vati vakua “ku tomba” ve ku viana mana?

⁹ Civunga ca mu civali ca vantu ve ku viana mana a Njambi, capua vakua “ku tomba.” Vintsimbu vimo, tue ku liuana na vantu vaco nga tuli mu ku ambulula. Kaha mueka va lema ku tsopa vakuavo. (Visa. 123:4) Mbimbiliya ya tu lunguile ngecize ku matangua a ku kotokela vakua “kayengu,” va ka lana. (2 Pet. 3:3, 4) Vamo vantu lelo lino, ka ve ku tuala mana ku vi lungula via Njambi, ngue muze mu va lingile va isemueno va Lote. (Njen. 19:14) Cingi cavo, ve ku zola vaze ve ku ononoka vitume via Mbimbiliya. Kaha ava vakua ku tsopa, ve ku “kavangeya masungu avo a kasahuntu.” (Yun. 7, 17, 18) Mua vusunga, cifua ciya lomboluelamo Mbimbilya ku vakua ku tsopa, ca litombola vuino na vakua ku luisa vusunga na vakuavo ve ku viana Yehova!

10. Kuliya na Visamo 1:1, vati tu hasa ku viana kuendela mu njila ya vakua kayengu?

¹⁰ Vati tu hasa ku viana ku kava njila ya vakua kayengu? Imo njila i tu hasa ku lingamo, ya pua mu ku viana ku likata na vakua ku paya. (Tandenu Visamo 1:1.) Eci ca lomboloka ngecize tua pande ku viana ku halakana ni ku tanda mizimbu yose oyo ya vakua ku alulukila vusunga. Kaha tua pande naua ku liniunga ku cimbembesi ca ku paya na ku putuka ku kala na mitima ivali ku tuala hali Yehova na vimamuna vie ku tu hana ku hitila mu lukungulukilo lueni. Linga tu liniunge ku ku niunga evi, tua pande ku lihula nguetu: Vuno nje ku nienieta ku sua kumo nga tu na tambula vimamuna via viha ni vulumbunuiso vua vuha ni? Vuno nja lema ku tonda visevuka muli vaze ve ku tu tuamenena ni? Nga tu kala na vuasi vua ku litundisa evi vilinga via ku vihia, tu ka vuisa Yehova ndzolela.—Visi. 3:34, 35.

11. Vati “viheve” ve ku muenamo vitume via Yehova ku tuala ha vilinga via ku lela?

¹¹ Civunga ca mu citatu ca vantu ve ku viana mana capua “viheve.” Vapua viheve, muomu ve ku viana vitume via Yehova ku tuala ha vilinga via ku lela. Vakevo va lema ku linga vize via cili ku meso avo va vene. (Visi. 12:15) Ava vantu vaco, ve ku viana Yehova ku pua Ndundzi ya mana. (Visa. 53:1) Kaha mu tue ku va uana mu cipanga ca ku ambulula, vintsimbu via vingi ve ku tu tsopa mua kama, muomu tue ku ononoka vitume via mu Mbimbiliya. Vunoni muli vakevo ka muesi vukuasi. Mbimbiliya nguayo: “Mangana a li helu cikuma lia ciheve: ikeye ke ku asama kanua mu mbelo.” (Visi. 24:7) Viheve ka ve ku handeka via mana. Ngeci mukemuo, Yehova ua tu lungula ngueni: “Tunda ku vilema.”—Visi. 14:7, Shukulu Kalunga.

12. Vika vi ka tu kuasa ku tina ku viheve?

¹² Etu ka tua lifuile na vaze va zinda vitume via Njambi, muomu tue ku lihakela kapandi ka ku vi lema hamo lika na masiko eni ku tuala ha vilinga via ku lela. Kaha tu hasa ku kaniamesa cilemo caco mu ku setekesa viuma vie ku iza mu ku ononoka na mu lisino. Talenu visoti vi ve ku pinda navio vantu ve ku viana vimamuna via Yehova. Mu nima yaco, hilulenu ha vukuasi vu mua uana omo lia ku ononoka Njambi.—Visa. 32:8, 10.

13. Vuno Yehova ue ku tu kakateya ku ononoka vimamuna vieni ni?

¹³ Yehova ue ku hana vimamuna vieni via mana ku vose, vunoni ke ku kakateya na umo uahi ku vi ononoka. Vutuhu ngoco, ue ku lombolola luvinda lue ku iza kuli vaze ve ku viana ku halakana mana aco. (Visi. 1:29-32) Vaze ve ku viana ku ononoka kuli Yehova, “va ka lia vusuka vua njila yavo vavene.” Ni nguetu cifua ci ve ku yoyelamo, tangua ci ka va nehela lika visoti, lamba kaha na ku nonga vene. Vunoni vaze ve ku halakana ku vimamuna via mana via Yehova na ku vi ononoka, Yehova ua kulahesa ngueni: “Vunoni uose a nji halakana a ka tumama kulu, A ka holoka na vuoma vua vupi vuahi.”—Visi. 1:33.

MANA A VUSUNGA E KU TU KUASA

14-15. Vika tu lilongesa ku Visimo 4:23?

¹⁴ Mu tue ku ononoka vitume via Njambi, tue ku uanamo vukuasi vua vuingi. Kaha ngue mu tua simutuila, Yehova ue ku hana mana eni ku vantu vose. Ca ku muenako, mu livulu lia Visimo mua kala vimamuna via cili vi hasa ku tuala muono uetu ku lutue nga tu vi ononoka. Tu hilulenimo viuana lika linga tu mone vusunga vuaco.

¹⁵ Niungenu mutima uenu ua cimueso. Mbimbiliya nguayo: “Niunga mutima uove na ku-takama cose; muomu ku ukeuo kua tuhuka muono.” (Visi. 4:23) Aci singaniekenu ha kapandi ka tue ku lihakela mu ku niunga mutima uetu mpundu. Tua pande ku lia via kulia via cili, ku hondolola muvila, kaha na ku liniunga ku vilinga via ku vihia. Evi vikevo naua vi tua pande ku linga mu ku niunga mutima uetu ua cimueso. Tangua na tangua, tua pande ku lisuka na Lizi lia Njambi. Ku liviukisila viuano kaha na ku ka kumbulula. Kaha tue ku hondolola muvila mu ku ya mu ku ambulula. Kaha tue ku linga cose mu ku viana vilinga via ku vihia na ku tina ku viose vi hasa ku alulula visinganieka vietu, ngeci mua vueho na va vusamba va ku vihia.

16. Omo lia vika mezi a ku Visimo 23:4, 5, a tondeka mua kama lelo lino?

¹⁶ Viukililenu na vize vi muli navio. Mbimbiliya ya tu mamuna nguayo: “Kati u katiese mu ku lifukisa . . . U hianga ku talekesa meso ove kuli vize vikevio viahiko, ni? Muomu cili vene, vupite vu lipangesela mavava, ngue cihungu a pululuka muilu.” (Visi. 23:4, 5) Vupite ka ve ku vu kosela mu kali, muomu ca casi ku vu zimbalesa. Vunoni lelo lino, cipue vampite ni vihutu mueka ve ku tonda vimbongo. Kaha ku tonda vimbongo, vintsimbu via vingi ce ku va lingisa ku linga viuma vie ku vihisa lutsimo luavo, ku likata cavo na vakuavo kaha na cihindu cavo vene. (Visi. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Vunoni mana e ku tu kuasa ku mona vimbongo mu njila ya cili. Kaha cifua ci tue ku vimuenamo, ce ku tu niunga ku ku kala na mutima ua lizangamena na ku tu kuasa ku viukilila na vize vi tuli navio.—Ekel. 7:12.

17. Vati tu hasa ku kala na “lilimi lia vakua mangana” li va tumbula ku Visimo 12:18?

¹⁷ Singaniekenu ntsimbu kanda mu handeke. Nga ka tua zangamene, mezi etu a hasa ku tu kokela visoti via vingi. Mbimbiliya nguayo: “Ku handeka ngoco, capua ngue ku tuva muntu na mukuale “Vunoni lilimi lia vakua mangana lie ku kanguisa.” (Visi. 12:18. NWT.) Ku liniunga ku ku tuaha ni ku fueya, ce ku niunga vusamba vuetu na vakuetu. (Visi. 20:19) Linga vi handeka vietu vi kanguise kati ku vulumuna, tua pande ku sulisa mutima uetu na mezi a mu Lizi lia Njambi. Kaha mu tue ku hilula ha viuma vie ku tu longesa Mbimbiliya, mezi etu e ku pua ngue “ndundzi ya mangana” na ku kaniamesa vakuetu.—Visi. 18:4.

18. Vati ku pangesa Visimo 24:6, ci hasa ku tu kuasa mu lihia?

¹⁸ Kavenu vimamuna. Mbimbiliya ya tu mamuna ku tuala ha ku puisamo viuma nguayo: “Muomu ha zinguli zia cili u ka lua ndzita yove; na mu ku lana ca vakua zinguli, mu ka kala ku hiana.” (Visi. 24:6) Tu hilulenu honi vati ku ononoka eci citume ci hasa ku tu kuasa ku puisamo vuino cipanga ca ku ambulula. Nga tuli mu ku ambulula, capua ca cili ku kava vitume vi ve ku tu hana kati kuli lingila via mu mitue yetu. Tue ku tambula mana ku viuano vietu, kuze kua kala vakua zinguli ve ku hana vimpande via cili na mitamba ya cili ye ku tu longesa ku ambulula. Cikuavo naua, lukungulukilo lua Yehova lue ku tu hana vikuata vi tua tondeka ngeci mua mikanda na vivideo, linga tu hase ku kuasa vantu ku ivuisisa Mbimbiliya. Vuno muli na ku lilongesa ku pangesa vuino vikuata viaco ni?

19. Vati mue ku muenamo mana e ku tu hana Yehova? (Visimo 3:13-18)

¹⁹ Tandenu Visimo 3:13-18. Tue ku santsela mua kama ku vimamuna via mana via kala mu Lizi lia Njambi! Yanini vati ue ku fuile muono uetu ca ku hona Mbimbiliya. Mu cilongesa cino, tu na hilula vimo vimueso via mana via kala mu livulu lia Visimo. Vunoni mu Mbimbiliya yose mua kala vimamuna via cili, kati ku livulu lia Visimo lika. Ngeci mukemuo, tu lihakelenu kapandi ka ku ononoka vimamuna vie ku tu hana Yehova. Cifua ci ve ku muenamo vakua mavu mana aco, ka ca kele na seho kuli yetu. Muomu tuli na vusunga ngecize “uose a mu fuka na vezika.”