RUT
1 Itech tonalmej keman jueces taixyekanayaj, peuak tatasojti uan amo onkaya toni kikuaskej ompa Israel. Uan se takat akin nemia Belén tein poui Judá nemito Moab. Iuan yajki isiuatsin uan ome iokichpipiluan. 2 Nejin takat monotsaya Elimélec,* isiuatsin monotsaya Noemí,* uan iokichpipiluan monotsayaj Mahlón* uan Kilión.* Yejuan nemiaj Efrata, tein no monotsa Belén tein poui Judá. Uan ajsikej Moab uan ompa mokaujkej.
3 Satepan, Elimélec momikilij uan Noemí mokauak sayoj iniuan iokichpipiluan. 4 Satepan, iokichpipiluan monamiktijkej iniuan siuamej de Moab: se monotsaya Orpá, uan okse Rut. Ompa nenkej kemej majtakti xiujmej. 5 Satepan Mahlón uan Kilión no momikilijkej. Noemí amo kipiayaok itakatsin nion iokichpipiluan. 6 Yejua ika mokuijkuik uan peuak mokepa Israel iniuan isiuamouan, porin ompa Moab kitekakilijka ke Jehová oksepa kintatiochiuijtoya israelitas uan kinmakatoya toni kikuaskej.*
7 Noemí uan ome isiuamouan kiskej de kampa nemiaj para yaskej Judá. Keman nejnentiayaj, 8 Noemí kiniluij: “Ximokepakan kampa nemi namomaj, uan maj Jehová nochipa namechtasojta ijkon kemej nanechtasojtaj nejua uan nankintasojtakej nookichpipiluan. 9 Maj Jehová namechpaleui oksepa ximonamiktikan uan kualtsin xinemikan”. Noemí kinmakak se beso* uan yejuan peuak tayokolchokaj. 10 Isiuamouan kiluiayaj: “Amo, amo timokepaskej, ta tiaskej mouan uan tinemitiuij iniuan israelitas”. 11 Sayoj ke Noemí kiniluij: “Ximokepakan nokoneuantsitsin, nenkaj nanyaskej nouan. Amo ueliok nikinpia okichpipil para iniuan namonamiktiskej. 12 Ximokepakan nokoneuantsitsin, xiakan, porin nejua semi ninanajtsinya uan amo uelisok nimonamiktis. Uan maski nejin youal nimonamiktiskia uan nikinpiaskia konemej, 13 ¿nankinchiaskiaj maj moskaltikan para iniuan namonamiktiskej? ¿Namoselti nanyetoskiaj nochi nejon xiujmej? Amo nokoneuantsitsin. Jehová nechtatsakuiltijtok. Uan semi nechtayokoltia nikitas ke nochi nejin no namechtajyouiltia namejuan”.
14 Uan yejuan oksepa peuak tayokolchokaj. Satepan Orpá kimakak se beso* imonan uan yajki, sayoj ke Rut amo kinekik kikaujteuas. 15 Yejua ika Noemí kiluij: “Xikita, okse nosiuamon mokepakya kampa nemij ichankauan uan oksepa kinueyichiuato tatadiosmej,* iuan xiouj”.
16 Sayoj ke Rut kiluij: “Amo xinechiluijtook maj nimitskaua uan maj amo mouanok niouj, porin nimitstojtokas* kampa tias uan kampa tinemitiuj no ompa ninemitiuj. Akin iniuan tinemis no iniuan ninemis, uan moDios yeski noDios. 17 Kampa tejua timomikilis, nejua ompa nimokauas hasta ke nimomikilis uan ompa nechtokaskej. Nimitskauas sayoj komo nimomikilia, uan maj Jehová semi nechtatsakuilti komo amo ijkon nikchiua”.
18 Keman Noemí kiitak ke Rut kitelnekia iuan yas, amo teyi kiluijok. 19 Uan kisentokakej nejnenkej para ajsiskej Belén. Keman ajsikej, nochin akin ompa nemiaj kimojkaitayaj uan siuamej moiluiayaj: “¿Toni kipanok Noemí?”. 20 Uan yejua kiniluiaya: “Amo xinechnotsakan Noemí,* ta xinechnotsakan Mara,* porin Dios semi nechtajyouiltiani. 21 Nikpiaya nochi keman niajki, sayoj ke Jehová kichiuak maj nimokepa noselti uan maj amo teyi nikpiaok. ¿Keyej nanechnotsaj Noemí? Jehová nechtatsakuiltijtok. Dios akin kipia nochi chikaualis semi nechtajyouiltijtok”.
22 Yejua nejin tein kipanok Noemí keman mokepak de Moab iuan isiuamon, Rut. Ajsikej Belén keman yekin peuaya kitekiaj xinach tein kiluiaj cebada.
2 Noemí kipiaya se ipariente akin monotsaya Boaz uan kipiaya miak tomin uan miak taman. Nejin takat katka ichankauj Elimélec.
2 Rut akin katka de Moab kiluij Noemí: “¿Uelis nias kampa tatokaj? Nikneki nikitas ox nechkauaj maj nikololojtiuj cebada tein mokaujtiuj”. Noemí kinankilij: “Xiouj nokonetsin”. 3 Yejua ika Rut yajki uan peuak kiololoua tein kikaujtiayaj takeualmej. Uan maski amo kimatia, ajsito italpan Boaz. 4 Ijkuak, Boaz ejkotiualaya de Belén uan kiniluij itakeualuan: “Maj Jehová namouan yeto”. Uan yejuan kinankilijkej: “Maj Jehová mitstatiochiui”.
5 Uan Boaz kitajtanij* akin kinixyekanaya itakeualuan: “¿Akoni ne siuapil?”. 6 Yejua kinankilij: “Ne siuapil kayot Moab uan ualaj iuan Noemí. 7 Yejua nechiluij: ‘¿Uelis nikololojtias cebada tein kikaujtiouij tekitinij?’. Desde kualkan peuak tekiti uan hasta yekintsin tepitsin moseuiko itech sakakaltsin”.
8 Satepan Boaz kiluij Rut: “Nokonetsin, amo xiouj okseko xitaololoti, ta nikan ximokaua. Xitaololojtiuj kampa siuamej tekititokej. 9 Xikita kani tekititokej uan iniuan xiouj. Nikinnauatij takamej maj amo mitskuejmolokan. Keman tiamikis, xiouj kampa yetokej tsotsokolmej uan xitayi at tein kikixtiaj takamej”.
10 Keman kikakik nejon, Rut niman motankuaketsak uan moixpiloj hasta talpan uan kitajtanij: “¿Keyej tikualtakat nouan? ¿Keyej tikneki tinechpaleuis, ta nejua amo niisraelita?”. 11 Boaz kinankilij: “Nechtapouianij nochi tein tikchiuani para tikpaleuis momonan desde ke momikilij motakatsin. No nechtapouianij ke tikinkauak motatuan uan tikisak de kampa tiyolik para tinemis iniuan akin amo tikinixmatia. 12 Maj Jehová mitstatiochiui porin tikchiuani tein kuali. Maj toDios* Jehová mitsmaka nochi tein timotanilij porin tiktemoj maj mitspaleui”.* 13 Uan Rut kinankilij: “Tejuatsin, tasojkamatik porin tinechpaleuia maski amo nimotakeual. Tein tinechiluia nechyolchikaua uan nechyolseuia”.
14 Keman yaya takuatijya, Boaz kiluij: “Ximoualtoki. Ximokuili tepitsin pantsin uan xikajaki itech vino tein kixokoltijkej”. Uan Rut motalij iniuan tekitinij. Boaz kimakak cebada tateuats, uan yejua takuaj, ixuik uan hasta mokauakok tepitsin. 15 Keman Rut moketsak para oksepa taololotiuj, Boaz kinnauatij itakeualuan: “Xikauakan maj no kikui cebada tein nankitekkejya, uan amo xikuejmolokan. 16 Uan no, xiktamottiakan cebada tein nankimasentilijkejya para maj kiololo uan amo xiktakaualtikan”.
17 Uan Rut kisentokak tekitik hasta tiotak. Keman kichipauak nochi tein kiololojka, kiajxitij kemej 13 kilos* de cebada. 18 Rut mokepak ichan, kiuikak tein kisentilijka uan kinextilijtajsik imonan. No kimakak takual tein amo kitamijka.
19 Imonan kitajtanij: “¿Kani titaololoj axkan? ¿Kani titekitik? Maj Dios kitatiochiui akin mitspaleuij”. Uan Rut kitapouij akoni iuan tekitik. Kiluij: “Axkan nitekitik italpan se takatsin akin monotsa Boaz”. 20 Noemí kinankilij: “Maj Jehová kitatiochiui. Dios nochipa kintasojta akin yoltokej uan akin momikilijkejya”. Uan no kiluij: “Nejon takatsin topariente, uan yejua uelis techmakixtis”.* 21 Rut no kitapouij nejin: “Boaz no nechiluij: ‘Xitaololo kampa tekititokej notakeualuan hasta maj kitamitekikan tatok’”. 22 Uan Noemí kiluij: “Kemaj nokonetsin, okachi kuali xiouj kampa siuamej tekititokej. Porin komo tiouj tetalpan, mitskuejmoloskej”.
23 Uan Rut taololoj italpan Boaz kampa siuamej tekititoyaj hasta keman kitamitekkej xinach tein kiluiaj cebada uan trigo. Uan kisentokak nemik iuan imonan.
3 Noemí kiluij isiuamon: “Nokonetsin, moneki nimitstemolis akoni iuan timonamiktis para kualtsin tinemis. 2 Boaz topariente uan siuamej akin iniuan titekitik, itakeualuan. Nejin youak Boaz tekititi kampa kichipauaj cebada. 3 Yejua ika, ximopajpaka uan ximoajuiyali. Ximotalili motasal* tein okachi kuali uan xiouj kampa kichipauaj cebada. Sayoj ke maj amo kimati ke ompa tietok, ta hasta maj tamitakua. 4 Keman kochitiujya, xikita kani motekati. Xikajsiti, xikmetsxipetso* uan ompa ximoteka. Yejua mitsiluis toni tikchiuas”.
5 Rut kinankilij: “Nikchiuas nochi tein tinechiluia”. 6 Yejua ika yajki kampa kichipauaj cebada, uan kichiuak nochi tein imonan kiluij. 7 Boaz takuaj uan yolpaktoya. Yajki motekato kampa tentoya cebada. Satepan Rut moichtakatokij, kimetsxipetsoj* uan ompa motekak. 8 Tajkoyouan, Boaz peuak uiuiyoka. Yejua ika motalij uan kiitak ke se siuatsin uetstoya iikxitan. 9 Yejua kitajtanij:* “¿Tiakoni?”. Rut kinankilij: “Tejuatsin, nejua niRut. Xinechpaleui porin tinopariente”. 10 Boaz kiluij: “Maj Jehová mitstatiochiui nokonetsin. Ika tein achto tikchiuak tiknextij ke semi titetasojta, sayoj ke axkan okachiok tiknextia. Porin amo tiktemoj se akin okichpilok, maski kipiaskia tomin oso amo. 11 Amo teyi ximolui nokonetsin, nimitspaleuis kemej tinechiluia, porin nochin akin nikan nemij kimatij ke titelkuali siuatsin. 12 Sayoj ke maski nejua uelis namechmakixtis,* yetok okse takat akin okachi ipariente Elimélec akin uelis namechmakixtis. 13 Nikan ximokaua nejin youal. Komo mosta kualkan nejon takat kijtoua ke mouan mokauas,* semi kuali. Sayoj ke komo amo kineki, nejua mouan nimokauas. Nimitsyekiluia nejin itokaykopa Jehová, Dios akin nochipa yoltok. Nikan ximokaua hasta maj tanesi”.
14 Rut mokauak iikxitan Boaz hasta mostika kualkan uan meuak keman tayouayanok katka para maj amo akin kiixmatini. Boaz amo kinekia maj kimatikan ke se siuatsin yajka kampa yetoya. 15 Boaz kiluij Rut: “Ximopankixtili mochal, xikixpataua uan kuali xikitski”. Uan Boaz ompa kitemilij 25 kilos* de cebada, kimakak Rut uan yajki Belén.
16 Keman Rut ajsik ichan imonan, yejua kitajtanij: “¿Toni panok nokonetsin?”. Rut kitapouij nochi tein Boaz kichiujka, 17 uan no kiluij: “Nechmakak nejin 25 kilos* de cebada uan nechiluij ‘Amo ijkonsan ximokepa, xikuikili nejin momonan’”. 18 Uan Noemí kiluij: “Nokonetsin, ximochia hasta maj moita toni panos, porin Boaz amo moseuis nejin tonal hasta maj kiita toni uelis mochiuas”.
4 Boaz pankisak hasta ikalakyan Belén uan ompa motalij. Keman ompaka panotoya takat akin katka ipariente Elimélec, akin achto ika tajtojka, kiluij: “Takatsin,* xiuiki uan nikan ximotali”. Uan nejon takat ompa motalito. 2 Satepan, Boaz kinnotsak majtakti taixyekananij israelitas uan kiniluij: “Nikan ximotalikan”. Uan yejuan motalijkej.
3 Boaz kiluij takat akin katka ipariente Elimélec: “Noemí mokepakya de Moab. Uan moneki kinamakas tal tein iaxka katka topariente Elimélec. 4 Niknemilij mouan nitajtos uan nimitsiluis: ‘Xikoua tal ininixpan akin nikan nemij uan ininixpan taixyekananij. Komo tikneki tikouas, xikoua. Sayoj ke komo amo tikouas, xinechilui para maj nikmati. Kemej tejua okachi mopariente katka Elimélec, tejua achto uelis tikouas’”. Nejon takat kinankilij: “Kemaj, nikouas”. 5 Uan Boaz kiluij: “Keman tikouilis ital Noemí, xikmatto ke no tikouilis Rut akin kayot Moab, porin no iaxka. Yejua katka isiuatsin Mahlón, akin momikilijya. Ijkon tein iaxka katka Mahlón, ininaxkatis ikoneuan”. 6 Yejua ika takat kinankilij: “Amo uelis nikouas, porin amo nechkisa. Nimitskauilia tejua xikoua, porin nejua amo niueli”.
7 Itech nejon tonalmej, israelitas kichiuayaj nejin: keman se takat kinekia kinextis ke kikauiliaya okse takat maj kikoua tein yejua kinamikia kikouas, monekia mokixtilis itekak uan kimakas. Ompa Israel ijkon kichiuayaj se trato. 8 Yejua ika, takat akin katka ipariente Elimélec mokixtilij se itekak uan kiluij Boaz: “Tejua xikoua”. 9 Boaz kiniluij taixyekananij uan nochin akin ompa yetoyaj: “Namejuan nankiitstokej ke nikouilia Noemí nochi tein iaxka katka Elimélec, Kilión uan Mahlón. 10 Uan no nankiitstokej ke iuan nimonamiktiti Rut, akin kayot Moab uan katka isiuatsin Mahlón. Ijkon tein iaxka katka Mahlón, ininaxka yeski ikoneuan. Uan no, ichankauan uan akin nikan nemij nochipa kielnamikiskej itokay”.
11 Nochin akin yetoyaj ikalakyan Belén uan taixyekananij kijtojkej: “¡Kemaj, tikitstokej! Maj Jehová kitatiochiui siuatsin akin iuan timonamiktiti para maj mochiua kemej Raquel uan Lea, akin inintech ualeujkej israelitas. Maj amo teyi mitspolo nikan Efrata uan maj kuali moka tajtokan nikan Belén. 12 Uan konemej tein Jehová kichiuas xikinpia iuan Rut, maj tel miakej* kemej ichankauan Pérez, ininokichpil Tamar uan Judá”.
13 Boaz monamiktij iuan Rut uan iuan motekak. Kemej Jehová kitatiochiuij Rut, mokokoxkatalij uan kipiak se okichpiltsin. 14 Uan siuamej akin ompa nemiaj kiluijkej Noemí: “Maj kiueyitalikan Jehová porin kichiuak maj se ipariente Elimélec mitspaleui. ¡Maj nochin israelitas ika tajtokan nejin konetsin! 15 Nejin okichpiltsin kichiuas oksepa xiyolpaki uan mitsyekpias hasta ke timomikilis. Porin yejua ikonetsin mosiuamon, akin mitsteltasojta. Mosiuamon Rut okachi kuali ke komo tikinpiaskia chikome okichpipil”. 16 Noemí kinapaloj konetsin uan yejua kiiskaltij. 17 Ivecinas Noemí kijtojkej keniuj monotsaskia konetsin. Kijtojkej: “Yolik se konetsin para Noemí”, uan kinotskej Obed. Yejua itat Jesé uan Jesé itat David.
18 Yejuan nejin ikoneuan Pérez: iokichpil Pérez katka Hezrón; 19 iokichpil Hezrón katka Ram; iokichpil Ram katka Aminadab; 20 iokichpil Aminadab katka Nahsón; iokichpil Nahsón katka Salmón; 21 iokichpil Salmón katka Boaz; iokichpil Boaz katka Obed; 22 iokichpil Obed katka Jesé uan iokichpil Jesé katka David.
Tokayit tein kijtosneki ‘noDios se tekiuaj’.
Tokayit tein kijtosneki ‘tein nechyolpaktia’.
Tokayit tein itech tajtol hebreo xa kijtosneki ‘kuetaui’ oso ‘kokoxkej’.
Tokayit tein kijtosneki ‘kuetaui’ oso ‘tami’.
Itech hebreo, “pantsin”.
Oso “kinpitsoj”, “kintenamik”.
Oso “kipitsoj”, “kitenamik”.
Oso “tiotsitsin”.
Oso “nimitstoktilis”.
Tokayit tein kijtosneki ‘tein nechyolpaktia’.
Tokayit tein kijtosneki ‘chichik’.
Oso “kitajtoltij”.
Oso “ininDios israelitas”.
Itech hebreo, “timopaleuij iajtapaltampa”.
Itech hebreo, “kemej se efá”. Xikonita B14.
Xikonita akin temakixtia.
Oso “motilmaj”.
Oso “xikmetsxitatso”.
Oso “kimetsxitatsoj”.
Oso “kitajtoltij”.
Xikonita akin temakixtia.
Oso “mitsmakixtis”.
Itech hebreo, “chikuasen tamachiuj”. Xa kemej chikuasen seas. Xikonita B14.
Itech hebreo, “chikuasen tamachiuj”. Xa kemej chikuasen seas. Xikonita B14.
Itokay nejin takat ipa amo ixnesi itech Biblia.
Oso “maj kintelixmatikan”.