Ngoka he etitha uuwinayi ta tulwa pomutenya
METHELEMUMVO lyotango, Aajuda oyendji oya li ya tegelela okuya kwaMesiasa omuuvanekwa. (Johannes 6:14) Sho Jesus a li a holoka, okwa li e etele aantu ehekeleko neuvoko olindji lyOohapu dhaKalunga. Okwa aludha aavu, okwa kutitha aasindjala, okwa ganda ombepo nokwa yumudha nokuli aasi. (Mateus 8:26; 14:14-21; 15:30, 31; Markus 5:38-43) Okwa li wo a popi oohapu dhaJehova noku uvanekele aantu euvaneko lyomwenyo gwaaluhe. (Johannes 3:34) Jesus mwaashoka a popi naashoka a ningi oku ulike sha yela kutya oye Mesiasa ngoka ta kulile aantu muulunde niilanduliko yawo ayihe iiwinayi.
Osha li shi li pandunge opo aawiliki yopalongelokalunga Aajuda ya kale oyo yotango okutaamba ko Jesus, okupulakena kuye nokuvulika nenyanyu komalombwelo ge. Ihe inaye shi ninga. Pehala lyaashono, oya li ye mu tondo, ye mu hepeke noya pangele ompangela ye mu dhipage.—Markus 14:1; 15:1-3, 10-15.
Osha li she eleka sho Jesus a pangula aalumentu mboka ya li aawinayi. (Mateus 23:33-35) Ihe okwa li a zimina kutya opu na wo gumwe i ili ngoka e na okupewa uusama omolwuuwinayi mboka u li momitima dhawo. Okwe ya lombwele a ti: “One omu na ho omuhindadhi, one nomwa hala okulandula uuhalu waho. Oye omudhipagi okuza ketameko ye [ina kala moshili, OB-1954], oshoka muye kamu na nando oshili. Ngele ta popi iifundja, ota popi shoka shomuukwatya we mwene, oshoka oye omufundja nahe yiifundja ayihe.” (Johannes 8:44) Nonando Jesus okwa li a tseya kutya aantu ohaya vulu okulonga uuwinayi, okwa li a popi sha yela kutya ngoka he etitha lela uuwinayi oye Satana Ondiaboli.
Jesus sho a popi kutya Satana “ina kala moshili,” okwa li u ulike kutya oshishitwa shika shopambepo osha li nale omupiya omudhiginini gwaKalunga ihe osha zi mo mondjila ndjoka yu uka. Omolwashike Satana a li a tukuluthile Jehova oshipotha? Omolwaashoka okwa li a kokeke omaiyuvo gokukala a simana sigo oposhitsa shokukala a hala egalikano ndyoka lya li li na okupewa Kalunga awike.a—Mateus 4:8, 9.
Uunashipotha waSatana owa li wa monika mo moshikunino shaEden sho a li a heke Eva a lye oshiyimati shi indikwa. Satana mokupopya iifundja yotango inaayi popiwa nando onale nomokulundila Jehova, okwi iningi ye mwene ‘he yiifundja.’ Kakele kaashono, Satana sho a hekele Adam naEva mokwaahavulika, uulunde owa tameke oku ya pangela, shoka hugunina sha fala meso lyawo nolyoluvalo lwawo lwa ka landula ko. Onkee ano, osha yela kutya okwa li i iningi wo “omudhipagi” omutilithi ngoka a kala ko nale.—Genesis 3:1-6; Aaroma 5:12.
Enwethomo ewinayi lyaSatana olya li nokuli lya thiki mehala moka hamu kala iishitwa yopambepo moka a li a nwetha mo aayengeli yamwe ye mu landule muunashipotha we. (2 Petrus 2:4) Ngaashi Satana, iishitwa mbika yopambepo ya yonuka oya li yi na ohokwe maana yaantu pamukalo ngoka kaagwa li gu li mondjila. Ihe moshinima shayo osha li ehalo ewinayi lyokuya momilalo dha nyata nayo noshilanduliko osha li oshiwinayi nosha nika oshiponga.
Uuwinayi wu udha ombanda yevi
Ombiimbeli otayi tu lombwele tayi ti: “Aantu sho yi indjipala . . . noya valelwa aakadhona, aamati aana yaKalunga oya tala aakadhona aana yaantu yo opala noya hokana mboka ye yi ihogololele.” (Genesis 6:1, 2) Oolye ya li “aamati aana yaKalunga” mboka? Oya li iishitwa yopambepo, ihe haantu. (Job 1:6, OB-1954; 2:1, OB-1954) Otu shi shi ngiini? Oshinima shimwe, aantu oya li ya kala taya hokanathana uule woomvula 1 500 lwaampono, ihe kasha li sha popiwa naanaa sha yela ngaashi ngawo. Onkee ano, molwaashoka ehokololo otali gandja eitulomo kokuya momilalo ‘kwaamati aana yaKalunga,’ mboka ya li yi izaleke omalutu gopantu noya hokana “aakadhona aana yaantu,” otali popi sha yela oshinima shimwe inaashi monika nando onale noshaahe li paunshitwe.
Oshinima shika shaahe li paunshitwe osha li shu ulikwa okupitila maanona mboka ya li ya mono moondjokana dhawo moka. Aanona mboka oya li ye na oombinzi mbali noya koko e taya ningi aalefule noya li yi ithanwa Aanefilim. Oya li aalongithi yoonkondo ye na onyanya. Muushili wo wene, oshitya “Aanefilim” otashi ti “aagwithi yaantu.” Aantu mboka aakwanyanya oya li ya hokololwa ye li “oofule naanamadhina okuza kuukulu wonale.”—Genesis 6:4.
Aanefilim noohe yawo oya li ya pwidhuka muukolokoshi inaashi monika nando onale. Genesis 6:11 ota ti: “Aantu ayehe oya li aawinayi koshipala shaKalunga, niikolokosha oya li ya taandela shaa mpoka.” Odhoshili kutya aantu oya li ya taamba ko omikalo omiwinayi dhAanefilim naayengeli mboka ya li mokati kawo.
Ongiini Aanefilim noohe ya li ya nwetha mo aantu noonkondo ya longe uuwinayi? Oya li ye shi ningi mokuhumitha komeho iikala nomahalo gaantu guulunde. Oshizemo? “Onyama ayihe yi inyateke po okukala kwayo kombanda yevi.” Lwahugunina Jehova okwa hanagula po uuyuni nEyelu lyuuyuni auhe nokwa hupitha owala omuyuuki Noowa nuukwanegumbo we. (Genesis 6:5, 12-22, OB-1954) Ihe aayengeli mboka ya li yi izaleke omalutu gopantu oya li ya shuna mehala lyopambepo ya sa ohoni. Ye li oompwidhuli dha shunduka oya li ya tsikile okupataneka Kalunga niishitwa ye iiyuuki aayengeli aadhiginini. Okuza ethimbo ndyono wu uka komeho, Kalunga okwa li i indike iishitwa yopambepo mbika iiwinayi yi zale omalutu gopanyama. (Judas 6) Nonando ongaaka, oya kala tayi nwetha mo noonkondo iinima yopantu.
Omwiinayi ta tulwa lela pomutenya
Enwethomo enene ewinayi lyaSatana olya hololwa muJohannes gwotango 5:19 ngoka ta ti: ‘Uuyuni auhe ou li mepangelo lyomuhindadhi.’ Ondiaboli otayi etele aantu ooyayee odhindji noonkondo. Dhoshili, oya tokola toko inaashi monika nando onale okuningila aantu uuwinayi. Omolwashike? Molwaashoka yo noompwidhuli dhayo oya li yu umbwa mo megulu konima sho Uukwaniilwa waKalunga wa dhikwa po mo 1914. Shi na ko nasha nokuumbwa mo hoka, Ombiimbeli oye shi popi ya ti: “Iihuna otayi ka kala yi thike peni kombanda yevi . . . Oshoka omuhindadhi okwa kulukile kune u udha ondjahi, sho e shi shi kutya oku na ko ashike okathimbo okafupi kowala.” (Ehololo 12:7-12) Ongiini ano Satana ta longitha enwethomo lye kaantu nena?
Satana ohe shi ningi unene tuu mokuhumitha komeho ombepo ndjoka tayi pangele omukalo ngoka aantu haya dhiladhila nohayi ihumbata. Aaefeso 2:2 otayi ithana Ondiaboli ‘omupangeli gwoonkondo dhombepo yomewangandjo, ombepo [nenge iikala mbyoka] tayi pangele ngashingeyi aantu mboka ihaa vulika kuKalunga.’ Pehala lyokuladhipika aantu ya tile Kalunga noya longe uuwanawa, “ombepo” ndjoka yoompwidhuli ohayi humitha komeho okuningila Kalunga nomithikampango dhe oshipotha. Kungeyi Satana noompwidhuli dhe ohaya humitha komeho nohaya nayipaleke uuwinayi mboka tau longwa kaantu.
“Tonatela omutima gwoye”
Oshinima shimwe shoka tashi ulike “ombepo” ndjika osho omathano giipala ngoka taga hwahwameke omahalo gopamilalo inaago opala notaga ningi eihumbato kaali shi lyopaunshitwe li kale lya fa ewanawa. (1 Aatessalonika 4:3-5) Okukwata onkonga kwomuntu gumwe nenge mu li ongundu, okuhepeka aantu, okulala noshimuna nelongithonayi lyaanona pamilalo oyo yimwe yomiinima mbyoka hayi ulikwa momathano giipala ongomainyanyudho. Nokuli nonando omathano giipala ngoka itagu ulike iinima mbika iiwinayi noonkondo, ohage etele mboka haye ga tala nenge mboka haya lesha kombinga yago oshiponga molwaashoka shika otashi vulu okukala nuupu omukalondjigilile kuyo noku ya pika.b Uuwinayi mbuka ohau yonagula ekwatathano ndyoka omuntu e na naantu yalwe nosho wo naKalunga. Omathano giipala ohagu ulike omadhiladhilo goompwidhuli ga shunduka, dhi li aanashipotha mboka omahalo gawo gaa ukile gopamilalo ga tameka nale komeho gEyelu lyomuuyuni auhe wopethimbo lyaNoowa.
Omulumentu omunandunge Salomo okwa gandja ekumagidho ndika e na etompelo ewanawa sho a ti: “Tonatela omutima gwoye shi vule ayihe mbyoka yi na okutonatelwa, oshoka omo mu na ekota lyomwenyo.” (Omayeletumbulo 4:23) Okutonatela omutima gwoye komwigo gwomathano giipala otashi ti okulunduluka po pwaashoka tashi ulikwa ko-TV nenge okudhima okompiuta yoye uuna tayi ulike omathano giipala. Inashi simana tuu okukatuka onkatu neendelelo nokukala wa tokola toko oku shi ninga! Idhiladhila mwene u li ongomukwiita to kambadhala okukandeka iikuti mbyoka tayi umbwa yo odheka omutima gwoye. Satana oto odheke omutima gwoye gwopathaneko, omutumba gwomainyengotompelo goye nomahalo goye nokwa hala oku gu yona po.
Owa pumbwa wo okugamena omutima gwoye gwaaha kale gu hole elongitho lyoonkondo, molwaashoka Ondiaboli oyi shi kutya “kehe ngoka e hole elongitho lyoonkondo [Jehova] ote mu tondo.” (Episalomi 11:5, NW) Ito ka kala owala omutondi gwaKalunga ngele Satana e ku ningi omudhipagi, ihe oto ka kala wo omutondi gwaKalunga ngele a kokitha mungoye ohole yelongitho lyoonkondo. Ano itashi kumitha sho olundji miikundaneki mu na elongitho lyoonkondo nosho wo iipalanyolo yi na ko nasha nuulodhi. Aanefilim oya sa nokaye po we, ihe osha yela nawa kutya omaukwatya gawo niikala yawo opo yi li natango. Mbela ehogololo lyoye lyomainyanyudho otali ulike kutya oto kondjitha oompangela dhaSatana?—2 Aakorinto 2:11.
Nkene tatu vulu okukondjitha enwethomo ewinayi lyaSatana
Ombiimbeli otayi popi kutya mboka taya kambadhala okunyanyudha Kalunga ‘otaya kondjitha oombepo dhuuwinayi,’ kakele kokukondjitha onyama inaayi gwanenena yawo yene. Oombepo ndhoka dhuuwinayi oondhigu oku dhi kondjitha. Opo tu sindane mekondjo ndyoka notu kale twa hokiwa kuKalunga, otu na okumona uuwanawa momasiloshimpwiyu ge ogendji.—Aaefeso 6:12, OB-1954; Aaroma 7:21-25.
Omasiloshimpwiyu ngaka oga kwatela mo ombepo ondjapuki yaKalunga, oonkondo ndhoka dhi vule kehe shimwe meshito. Omuyapostoli Paulus okwa nyolele Aakriste yomethelemumvo lyotango a ti: “Tse inatu pewa ombepo yuuyuni mbuka, ihe otwa pewa Ombepo ya zi kuKalunga.” (1 Aakorinto 2:12) Mboka taya wilikwa kombepo yaKalunga oye hole shoka Kalunga e hole noye tonde shoka Kalunga e tonde. (Amos 5:15) Ongiini omuntu ta vulu okupewa ombepo ondjapuki? Ohayi monika unene tuu okupitila megalikano, mekonakono lyOmbiimbeli (ndjoka ya nyolithwa kombepo ondjapuki) nomeendathano ewanawa naamboka ye hole shili Kalunga.—Lukas 11:13; 2 Timoteus 3:16; Aahebeli 10:24, 25.
Ngele to longitha omasiloshimpwiyu ngoka gaKalunga, oto tameke okuzala ‘iikondjitho ayihe mbyoka Kalunga te ku pe,’ mbyoka oyo awike egameno lyashili okukandeka nalyo “omakotokelo omawinayi gomuhindadhi.” (Aaefeso 6:11-18) Okulongitha pakuudha omasiloshimpwiyu ngoka okweendelela noonkondo ngashingeyi shi vulithe nale. Ngiini?
Uuwinayi ou li pokuhula po
Omupisalomi ota ti: “Aakaanakalunga nando naa kale muulinawa ya fa omwiidhi omutalala, aakolokoshi nando naa hupe nawa, ayehe otaa ka dhimwa po thilu.” (Episalomi 92:7) Eeno, ngaashi pethimbo lyaNoowa, okwiindjipala kwuuwinayi ngashingeyi oku li euliko kutya esiku lyaKalunga lyokupangula aakolokoshi oli li popepi, ita ka pangula aakolokoshi ayeke, ihe naSatana wo noompwidhuli dhe, mboka taye ku umbilwa molumbogo ya kale itaaya vulu okulonga sha manga ya tegelela okuhanagulwa po kwawo kwahugunina. (2 Timoteus 3:1-5; Ehololo 20:1-3, 7-10) Olye ta ka ninga epangulo ndyoka? OJesus Kristus ngoka tatu lesha kombinga ye taku tiwa: “Onkee ano Omuna gwaKalunga okwa holoka, opo a hanagule po iilonga yomuhindadhi.”—1 Johannes 3:8.
Mbela owa hala uuwinayi wu hulithwe po? Ngele osho, oto vulu okumona ehekeleko momauvaneko ngoka taga adhika mOmbiimbeli. Kapu na embo limwe tali tula pomutenya kutya omweetithi gwuuwinayi oSatana nokapu na embo lilwe tali ulike nkene ye niilonga ye yuuwinayi hugunina taya ka hanagulwa po. Otatu ku ladhipike u mone ontseyo yashili yOmbiimbeli opo wi igamene kenwethomo ewinayi lyaSatana ngashingeyi nou kale wa shilipalelwa shi na ko nasha netegameno lyokukala muuyuni kaamu na uuwinayi.—Episalomi 37:9, 10.
[Omanyolo gopevi]
a Edhina lyolela lyomuyengeli ngoka a li a ningi Satana inali tseyika. Edhina “Satana” otali ti “omupataneki” nedhina “Ondiaboli” otali ti “omulundili.” Miinima yimwe, omikalo dhaSatana odha faathana naandhoka dhomukwaniilwa gwonale gwaTiro. (Hesekiel 28:12-19) Ayehe yaali petameko oya li kaaye na epuko lyasha momikalo dhawo, ihe konima yethimbo oya li ya ningi iihakanwa yuuntsa.
b Tala oshitopolwa “Pornography — Harmless or Harmful? [Omathano giipala kage na oshiponga nenge oge na?]” moAwake! (yOshiingilisa) yomasiku 22 Juli 2003 ya nyanyangidhwa kOonzapo dhaJehova.
[oshimpungu/Ethano pepandja 6]
Omahokololo gonale moka mwa hokololwa iinima iishona yoshili
Omahokololo kombinga yiikalunga, aalefule nokombinga yeyelu lya nika oshiponga otaga adhika momahokololo gonale muuyuni auhe. Pashiholelwa, ehokololo lyonalenale lyaAkkad kombinga yaGilgamesh otali popi eyelu, osikepa naahupipo. Gilgamesh ye mwene okwa li a hokololwa e hole iipala, oshikalunga oshihahu nenge e li oshikalunga ombinga yimwe nombinga yimwe oku li omuntu. Omahokololo ge na ko nasha nAayaztec otaga hokolola uuyuni wonale moka mwa li mu na aalefule nosho wo eyelu enene. Ehokololo lyonale lyAanoole otali hokolola omuhoko gwaalefule nomulumentu omunandunge gwedhina Bergelmir ngoka a li a tungu ombautu onene moka ye nomukulukadhi gwe ya li ya hupile. Omahokololo agehe ngoka otaga gandja uunzapo kutya Ombiimbeli otayi popi oshili sho tayi ti kutya aantu ayehe oye li oluvalo lwaamboka ya li ya hupu meyelu enene ndyoka lya hanagula po uuyuni wonale wa kolokosha.
[Ethano]
Emanya lya nyolwa ehokololo kombinga yaGilgamesh
[Edhina lyomuthaneki]
The University Museum, University of Pennsylvania (neg. # 22065)
[Ethano pepandja 5]
Omaukwatya gAanefilim oge wetike maantu nena
[Ethano pepandja 7]
Ontseyo yashili otayi tu koleke tu kondjithe enwethomo ewinayi