Mbela muEden omo mwa li megumbo lyopetameko lyaantu?
DHILADHILA andola wu li moshikunino. Kamu na omapiyagano nomakudhilo ngaashi ngoka haga kala moshilando moka hamu kala evundakano. Oshinene nokamu na nando osha tashi piyaganeke ombili yamo. Oshiwanawa unene osho kutya ku na omaipulo gasha, ito ehama, ku na oalegika nenge uuwehame washa. Olutu lwoye olwu uvitile ombili momudhingoloko moka.
Tango oto tala komaludhi goongala dha sheneka, opo ihe okomilonga tadhi adhima, komafo gomiti ogendji nokoomwiidhi dha ziza dhi li momutenya nomomuzile. Owu uvite ombepo ya talala nawa tayi dhenge koshipa notayi etelele ezimba lya nika nawa. Owu uvite omafo taga hwagala, omeya taga vwanguka sho tagi idhenge komamanya, okulila kuudhila nomihomo dhuupuka. Sho to dhiladhila iinima mbyoka, mbela ihashi ku ningitha wu kale wa hala okukala mehala moka?
Aantu muuyuni awuhe oyi itaala kutya aantu petameko oya li haya kala mehala lya tya ngawo. Uule womathelemimvo iilyo yeitaalo lyOshijuda, lyUukwakriste nolyOshislam oya kala nokulongwa kombinga yoshikunino shaEden, moka Kalunga a li a tula Adam naEva. Ombiimbeli oya popi kutya oya li ye na ombili nenyanyu. Oya li ye ninathane ombili, ye na ombili niinamwenyo nosho wo naKalunga ngoka a li e ya pe etagameno lyokukala nomwenyo sigo aluhe mehala ndyoka ewanawa.—Genesis 2:15-24.
Aahindu nayo oye na omalongo ga yooloka ko kwaandyoka tali popi kombinga yoparadisa yonale. Aantu yelongelokalunga lyOshibuddha oyi itaala kutya aawiliki aanene yopambepo nenge Aabuddha, oye ya po pethimbo ewanawa sho uuyuni wa li wa fa oparadisa. Omalongelokalunga ogendji gomuAfrica ohaga longo aantu omahokololo konyala ga faathana naandyoka tali popi kombinga yaAdam naEva.
Dhoshili, edhiladhilo li na ko nasha noparadisa yopetameko otali adhika momalongelokalunga ogendji nomomithigululwakalo odhindji. Omunyoli gumwe okwa li a popi a ti: “Aantu momaputuko ogendji oyi itaala moparadisa ndjoka ya li ko petameko moka mwa li mu na kehe shimwe sha gwanenena, emanguluko, ombili, kehe shimwe sha gwana nomwa li kaamu na omathiminiko, omahilathano nomaipumomumwe. . . . Eitaalo ndika olya li lya ningitha aantu oyendji ya kale ya halelela oparadisa ndjoka ya kana nokukambadhala okukonga omukalo moka ye na oku yi mona ishewe.”
Mbela omahokololo agehe ngoka nomithigululwakalo ndhoka odha za konzo yimwe? Ngele “aantu oyendji” oyi itaala kutya okwa li oparadisa, mbela otashi vulika kaa shi kale shoshili? Mbela oshikunino shaEden oko sha li shili methimbo lyonale na Adam naEva oko ngaa ya li shili?
Aantu mboka ihaayi itaala sha kombinga yOmbiimbeli, ohaya sheke edhiladhilo ndyoka. Pethimbo ndika lyuunongononi, oyendji otaya dhiladhila kutya omahokololo ga tya ngawo oongano dhowala. Shoka tashi kumitha osho kutya aantu mboka ihaayi itaala sha inaya kwatela mo owala mboka inaaya itaala muKalunga, ihe naawiliki yomalongelokalunga oyendji otaya humitha komeho okwaahaitaala kutya oshikunino shaEden oko sha li. Ohaya popi kutya kakwa li nando ehala lya tya ngaaka. Ohaya ti kutya ehokololo ndyoka olyo omupopyo gowala, iifundja ongano neyele.
Dhoshili, mOmbiimbeli omu na omayele. Jesus okwa li a popi gamwe gomugo ngoka ga simanenena. Ihe mOmbiimbeli omu na ehokololo lya yela notali uviwa ko nuupu tali popi kombinga yoshikunino shaEden, kaali shi eyele, ihe olyopandjokonona. Ihe ngele iiningwanima mbyoka ya hokololwa inayi ningwa shili, ongiini Ombiimbeli ayihe tayi vulu okwiinekelwa? Natu tale kutya omolwashike yamwe inaayi itaala ehokololo li na ko nasha noshikunino shaEden nokutala ngele omatompelo gawo ogolela. Opo nduno otatu ka tala kutya omolwashike ehokololo ndika li na okukala lya simana kukehe gumwe gomutse.