Ontopolwa 3
Elongelokalunga Lyoye Otali Ti Sha
1. Aantu yamwe oyi itaala shike kombinga yelongelokalunga?
‘OMAITAALO AGEHE omawanawa,’ aantu oyendji osho taa ti. ‘Ogo owala oondjila dhi ili nodhi ili ndhoka dhu uka kehala limwe alike.’ Nongele osho lela, ano uukwangeleka woye hawo tau ti sha, oshoka andola osha li ngeyi, ando osha hala kutya omaitaalo agehe oga hokiwa kuKalunga. Ihe osho ngawo?
2. (a) Aafarisayi oya ningile ngiini Jesus? (b) Olye a popiwa kAafarisayi kutya oye he yawo?
2 Sho Jesus Kristus a li kombanda yevi, opwa li ongundu yaalongelikalunga ya tseyika Aafarisayi. Yo oya li ya tota po omukalo gwegalikano noya li yi itaala kutya oya hokiwa kuKalunga. Ihe methimbo tuu ndyoka Aafarisayi oya kambadhala okudhipaga Jesus! Ano Jesus okwe ya lombwele: “One hamu longo iilonga yaho yeni.” Yo oya yamukula: “Otu na tate gumwe, Kalunga.”—Johannes 8:41.
3. Jesus okwa ti ngiini kombinga yahe yAafarisayi?
3 Ihe Kalunga oye ngaa a li he yawo shili? Kalunga okwa li tuu a taamba ko omukalo gwelongelokalunga lyawo? Hasho nando! Nonando Aafarisayi ya li ye na Omanyolo noya dhiladhila kutya otaa tsu kumwe nago, yo oya li ya pukithwa kOndiaboli. NaJesus okwe shi ya lombwele: “One mu na ho yeni, ondiaboli, nuuhalu waho yeni mwa hala oku u gwanitha. Oye omudhipagi nkene a za, ye ina kala moshili, . . . oshoka oye omufundja nahe yayo.”—Johannes 8:44.
4. Ongiini Jesus a tala ko elongelokalunga lyAafarisayi?
4 Osha yela kutya eitaalo lyAafarisayi olya li lya puka. Olya longo ehalo lyOndiaboli, ihe halyaKalunga. Omolwashoka Jesus ina hokwa eitaalo lyawo, ihe okwe li pangula. Ye okwa ti kAafarisayi mboka aalongelikalunga: “One tuu mboka tamu edhilile po aantu osheelo shOshilongo shomegulu! Oshoka one yene itamu yi mo notamu keelele mboka ya hala okuya mo.” (Mateus 23:13) Omolwegalikano lyawo lyiifundja, Jesus okwa luku Aafarisayi mbono kutya yo aafudhime nomayoka guuzigo. Omolwomikalo dhawo omiwinayi, ye okwa ti kutya yo oya li mondjila ndjoka yu uka mekano.—Mateus 23:25-33.
5. Ongiini Jesus a holola kutya omaitaalo ogendji kage shi nando oondjila dhi ili nodhi ili dhu uka kehala limwe?
5 Ano Jesus Kristus ina longa nando kutya omaitaalo agehe ogo owala oondjila dhi ili nodhi ili ndhoka tadhi fala kehala limwe lyehupitho. MEuvitho lye lyokOndundu lya tseyika, Jesus okwa ti: “Indeni mo mu pitile mosheelo sha patekidha. Oshoka osheelo shiyaka oshinene nondjila ndjiyaka ya mbwalangandja, otayi fala mekano, noyendji mboka taa yi mo; ihe osheelo shiyaka oshishona nondjila ndjiyaka ya thinana, otayi fala komwenyo, naashona yowala mboka taye yi mono.” (Mateus 7:13, 14) Molwashoka aantu oyendji ihaa galikana Kalunga momukalo gwolela, yo oye li mondjila ndjoka yu uka mekano. Aashona yowala mboka ye li mondjila ndjoka tayi fala komwenyo.
6. Otatu vulu okwiilonga shike ngele tatu tala kegalikano lyoshigwana shaIsrael?
6 Okutala paufupi komukalo ngoka Kalunga e endathana noshigwana shaIsrael, otagu yelitha nkene sha simana okugalikana Kalunga momukalo ngoka ye a hokwa. Kalunga okwa londodha Aaisrael ya yande elongelokalunga lyiifundja lyiigwana mbyoka ya li ye ya kundukidha. (Deutoronomium 7:25) Aantu mboka oya gandja aanona yawo eyambo kiikalunga yawo, noyi itula momalongitho goonyata dholuhondelo, moka mwa li omaushenge. (Levitikus 18:20-30) Kalunga okwa lombwele Aaisrael ya yande omalongitho ngano. Sho yo kwa li inaaya vulika noya galikana iikalunga, ye okwe ya geyele. (Josua 24:20; Jesaja 63:10) Ano elongelokalunga lyawo olya li tali ti sha.
ELONGELOKALUNGA LYIIFUNDJA NENA
7, 8. (a) Onkalo yini po ya kuthilwe koongeleka pethimbo lyiita yuuyuni? (b) Oto dhiladhila kutya Kalunga oku uvite ngiini molwiinima mbyoka ya longwa koongeleka methimbo lyiita?
7 Ongiini kombinga yomaitaalo omathele gonena? Ngiika oto zimine kutya iinima oyindji mbyoka hayi longwa medhina lyelongelokalunga, inayi hokiwa kuKalunga. Pethimbo lyiita yuuyuni mbyoka opo ya piti po, oongeleka koombinga adhihe odha kumagidha aantu yadho ya dhipage aantu ooyakwawo, ngaashi tashi dhimbululwa nawa ngashingeyi komamiliyona oonakuhupapo. “Dhipageni Aandowishi—ya dhipageni noku ya dhima po thiluthilu,” osho omumbisofi gwaLondon a ti. Nokombinga yilwe, omumbisofi omunene gwaCologne, okwa ti kAandowishi: “Tse otatu mu lombwele shili medhina lyaKalunga mu kondje sigo eta lyahugunina lyombinzi yeni omolwesimano neadhimo lyoshilongo.”
8 Aakatolika oya dhipaga Aakatolika nezimino lyaawiliki yelongelokalunga lyawo, nAaprotestande oya longo sha faathana. Omukwambepo gumwe Harry Emerson Fosdick okwa zimine: “Nokuli tse otwa tula omapandela giita moongeleka dhetu . . . Nokana tuu haka kamwe ketu otatu hambelele Omuwa-Omunambili noko tatu simanekitha iita.” Oto ti ngiini kwaashoka Kalunga ta dhiladhilile ongeleka ndjoka tayi ti otayi longo ehalo lye ihe otayi simaneke iita?
9. (a) Aantu oyendji oyu uvite ngiini molwomapiyagano ngaka ga ningwa kwaambono ye li iilyo yomaitaalo gi ili nogi ili? (b) Tu na okutokola ngiini ngele elongelokalunga otali iningi ombinga yuuyuni?
9 Molwashoka okuza ngaa mondjokonona ayihe iilyo yomaitaalo gi ili nogi ili oya ningi oondjo medhina lyaKalunga, nena aantu omamiliyona oya pilamene Kalunga naKristus. Yo oya petha Kalunga uusama omolwiita yopalongelokalunga mbyoka iihaluthi, ngaashi mbyoka yi li pokati kAakatolika nAamoslema ya tseyika Oondjendamushigakano, iita pokati kAamoslema nAahindu, niita pokati kAakatolika nAaprotestande. Yo otaa ulike kedhipago lyAajuda medhina lyaKristus, nokomukalo omunyanyalithi ngoka Aakatolika ya hepeke Aakriste. Ihe aawiliki yelongelokalunga mbono ya li ye nasha nomapiyagano ngoka omahaluthi, nonando yo ya popi kutya Kalunga oye He yawo, kaya li owala aana yOndiaboli ngaashi Aafarisayi mbeya ya pangulwa kuJesus? Molwashoka Satana oye kalunga kuuyuni mbuka, itatu tegelele mbela kutya oye wo ta pangele elongelokalunga lyuuyuni mbuka?—2 Aakorinto 4:4; Ehololo 12:9.
10. Iinima yimwe oyini po hayi longwa medhina lyelongelokalunga mbyoka inoo yi hokwa?
10 Kapu na omalimbililo, nena ndjika otapu longwa iinima oyindji medhina lyelongelokalunga mbyoka ya puka momeho goye. Olundji ngoye owu uva kombinga yaantu mboka ye li po moonyata, ihe yo oye li iilyo ya simana yoongeleka. Ngiika owa tseya nokuli aawiliki yelongelokalunga mboka ye na omikalo omiwinayi unene, ihe nando ongawo yo otaa taambwa moongeleka dhawo oyo aawiliki yelongelokalunga yo opala. Yamwe yaawiliki yelongelokalunga otaa ti kutya omaushenge inaga puka nosho wo elalathano komeho yoondjokana. Ihe ngoye ou shi shi kutya Ombimbeli oye shi indika. Dhoshili, Kalunga okwa geyele yamwe yoshigwana shaIsrael neso sho ya longo iinima mbyoka. Ye okwa hanagula po Sodom naGomorra omolwetompelo tuu ndyoka. (Judas 7) Ye osho ngawo ta ka ningila mbala meni lyokathimbo omalongelokalunga giifundja agehe gonena. MOmbimbeli omalongelokalunga ga tya ngawo oga thanekwa nohonda oshoka oga hondela ‘naakwaniilwa yevi.’—Ehololo 17:1, 2, 16.
EGALIKANO NDYOKA KALUNGA TA HOKWA
11. Oshike sha pumbiwa opo egalikano lyetu li kale lya taambwa ko kuKalunga?
11 Oshoka Kalunga ina hokwa omaitaalo agehe, tse tu na okupula: ‘Otandi galikana tuu Kalunga momukalo ngoka ye a hokwa?’ Otatu vulu oku shi tseya ngiini ngele osho tatu ningi? Kalunga oye mwene tu utha kutya elongelokalunga olini po lyashili, hamuntu. Ano egalikano lyetu li na okutungilwa thiluthilu kOohapu dhaKalunga dhoshili, Ombimbeli, ngele twa hala li kale lya taambwa ko kuKalunga. Tu na okukala tu uvite ngaashi omunyoli gwOmbimbeli ngoka a ti: “Kalunga na kale omunashili, nomuntu kehe omufundja.”—Aaroma 3:3, 4.
12. Omolwashike Jesus a ti kutya egalikano lyAafarisayi kalya li lya hokiwa kuKalunga?
12 Aafarisayi yopethelemumvo lyotango inaa dhiladhila ngawo. Yo oya landula owala omaitaalo gawo yene nomithigululwakalo dhawo yene pehala lyokulandula Oohapu dhaKalunga. Onoshilanduliko shini po? Jesus okwe ya lombwele: “Nosho ngeyi mwa kukitha oohapu dhaKalunga omolwomikalo dheni omikulu. Aafudhime ne, Jesaja okwe mú hunganeke dha tsa, sho a ti: Aantu mbaka ohaa simaneke ndje nomilungu, ihe oomwenyo dhawo odhi li kokule nangame; ihe otaa longele ndje owala nokulonga aantu omalongo giipango yaantu.” (Mateus 15:1-9; Jesaja 29:13) Ano ngele twa hala okuhokiwa kuKalunga, tu na okutseya shili kutya shoka twi itaala otashi tsu kumwe nomalongo gOmbimbeli.
13. Jesus okwa ti shike shoka tu na okulonga opo tu hokiwe kuKalunga?
13 Hasho owala sha gwana okutumbula kutya otwi itaala muKristus, nokulonga shoka tse tatu dhiladhila kutya oshu uka. Osha pumbiwa unene shili okumona mo shoka shi li ehalo lyaKalunga moshinima shika. Jesus okwe shi holola mEuvitho lye lyOkondundu sho ye a ti: “Hakehe ngoka ta lombwele ndje: Omuwa, Omuwa, ta yi moshilongo shomegulu, aawe, oye tuu ngoka ta longo ehalo lyaTate yomegulu.”—Mateus 7:21.
14. Omolwashike tashi vulika Jesus e tu tale ko “aakolokoshi” nonando otatu longo “iilonga yo opala”?
14 Nokuli otatu vulu okudhiladhila kutya otatu longo “iilonga iiwanawa,” noku yi longa medhina lyaKristus. Ihe iinima ayihe mbika itayi kwatha sha ngele itatu longo ehalo lyaKalunga. Nopo ando otatu ka kala owala monkalo ya faathana naamboka ya tumbulwa kuKristus: “Esiku ndyoka oyendji otaa lombwele ndje notaa ti: Omuwa, Omuwa, hatse tuu mboka tu uvithile medhina lyoye notwa tidha mo oompwidhuli medhina lyoye notwa longa iilonga oyindji yoonkondo medhina lyoye? Ongame otandi ya lombwele ihe: Ongame inandi mú tseya noshitonale; zii po pungame, ne aakolokoshi.” (Mateus 7:22, 23) Eeno, otatu vulu okulonga iilonga mbyoka tatu dhiladhila kutya oyo opala—nokumbyoka aantu yamwe taye tu pandulile noku yi tu simanekela nokuli—ihe ngele otatu kala twaa na ko nasha okulonga shoka Kalunga ta ti oshu uka, Jesus Kristus ote tu tala ko otse “aakolokoshi.”
15. Omolwashike tse aanandunge ngele tatu landula omukalo gwaantu yomuBerea shonale?
15 Molwashoka omaitaalo ogendji gonena ihaga longo ehalo lyaKalunga, itatu vulu owala okudhiladhila kutya omalongo gongeleka yetu oga tsa kumwe nOohapu dhaKalunga. Uushili kutya eitaalo lyontumba ohali longitha Ombimbeli, itau holola kuwo wene kutya ashihe tashi uvithwa notashi longwa keitaalo ndyoka oshi li mOmbimbeli. Osha simana twi ikonakone tse yene ngele osho nenge hasho. Aantu yomoshilando shaBerea oya li ya pandulwa oshoka, konima sho Omukriste omuyapostoli Paulus e ya uvithile, oya konakona mOmanyolo ya tale mbyoka e ya hokololele, ngele oyoshili. (Iilonga 17:10, 11) Elongelokalunga ndyoka tali hokiwa kuKalunga, li na okutsa kumwe nOmbimbeli mukehe shimwe; lyo itali taamba owala oombinga dhimwe dhOmbimbeli nokweekelahi dhilwe.—2 Timoteus 3:16.
UULAADHI AUKE INAU GWANA
16. Jesus okwa ti ngiini shoka tashi holola kutya uulaadhi auke inau gwana opo omuntu a hokiwe kuKalunga?
16 Otashi vulika gumwe a pule: ‘Kalunga ita taamba nando omuntu ngoka e li omulaadhi meitaalo lye, nonando elongelokalunga lye olya puka?’ Jesus okwa ti ye ita hokwa nando aantu mboka “aakolokoshi,” nonando yo oyi itaala kutya otaa longo shoka shu uka. (Mateus 7:22, 23) Otashi ti Kalunga ota pula oshindji shi vule uulaadhi auke. Esiku limwe Jesus okwa lombwele aalanduli ye: “Omasiku tage ya, shaa ngoka te mú dhipaga, oye e shi, ta gandjele Kalunga eyambo.” (Johannes 16:2) Nonando aadhipagi yAakriste mbono oyi inekela shili kutya otaa longele Kalunga mwaashoka, osha yela kutya hasho nando. Kalunga ita hokwa iilonga yawo.
17. NaPaulus omanga ye inaa ninga Omukriste, oshike a ningi nonando ye a li omulaadhi?
17 Komeho omanga omuyapostoli Paulus inaa ninga Omukriste, ye okwa ambidhidha medhipago lyaStefanus. Konima ye okwa kongo po omikalo dhokudhipaga natango Aakriste yamwe. (Iilonga 8:1; 9:1, 2) Paulus okwa yelitha: “[Omu] uvu, egongalo lyaKalunga nkene nde li hepeke nokuhepekelela noku li hanagula po, nonda li ependa muujuda, ndi vule ooyakwetu oyendji oyepipi lyandje yomoludhi lwetu, ongaashi nda li omulaadhi okudhiginina omikalo dhookuku.” (Aagalati 1:13, 14) Eeno, Paulus okwa li omulaadhi, ihe itashi ti kutya elongelokalunga lye olya li lyu uka.
18. (a) Paulus okwa li ogweitaalo lini po pethimbo ndyoka ye a tidhagula Aakriste? (b) Omolwashike Paulus nayamwe pethimbo lye ya li ye na okulunduluka melongelokalunga lyawo?
18 Pethimbo ndyoka, Paulus okwa li oshilyo shomulandu gwelongelokalunga gwAajuda ngoka gwe ekelehi Jesus Kristus, onkene ano ogwe ekelwahi kuKalunga. (Iilonga 2:36, 40; Omayeletumbulo 14:12) Ano opo Paulus a hokiwe kuKalunga, ye okwa li e na okulunduluka melongelokalunga lye. Ye okwa shanga wo kombinga yayamwe mboka “haa kondjele Kalunga”—yo oya li aalaadhi, ihe kaya li ya hokiwa kuKalunga oshoka elongelokalunga lyawo kalya li lya tungilwa kontseyo yashili yoompangela dhaKalunga.—Aaroma 10:2, 3.
19. Oshike tashi holola kutya hamalongo agehe gi ili nogi ili gomalongelokalunga taga vulu okukala goshili?
19 Hamalongo agehe gi ili nogi ili gomalongelokalunga gomuuyuni taga vulu okukala goshili. Pashiholelwa, aantu oye na omwenyo ogwo konima yeso lyolutu tagu kalelele, nenge kaye na. Evi otali kala po sigo aluhe, nenge itali kala po. Kalunga ota hulitha po uukolokoshi, nenge ite ke shi ninga. Omaitaalo ngano nagamwe ogendji gi ili ogu uka nenge oga puka. Itashi vulika nando pu kale oshili yopaali, ngele yimwe itayi tsu kumwe nonkwawo. Yimwe po nenge onkwawo oyo oshili, ihe haayihe iyali. Ngele omuntu owi itaale sha shili nokuvulika kusho, itashi ke shi opaleka ngele sho osha puka lela.
20. Kombinga yelongelokalunga, ongiini tatu vulu okulandula “okaalita komondjila” hoka ku uka?
20 Oto uvu ngiini ngele gumwe te ku ulukile kutya eitaalo lyoye olya puka? Pashiholelwa, tu tye ou na oshihauto, shu uka kehala lyontumba hoka ngoye ino enda nale. Ou na okaalita komondjila, ihe ino ka konakona nawa. Ye gumwe e ku lombwele nkene u na okuhinga. Owe mu inekela nowi itaale shili kutya omaulikilo ge ogu uka. Ihe natu tye shika hasho nando. Ongiini ngele gumwe i ili te ku ulukile epuko? Ongiini ngele ye te ku ulukile pokaalita koye mwene kutya ou li mondjila ya puka? Uuntsa nenge etangalalo otayi ku keelele okuzimina kutya ou li mondjila ya puka? Ano, nangoye ngele we shi mono mekonakono lyOmbimbeli kutya oto ende mondjila yelongelokalunga ya puka, u na okukala nehalo lyokulunduluka. Yanda ondjila ya mbwalangandja yu uka mekano; hogolola ondjila ya patekidha yu uka momwenyo!
OSHA PUMBIWA UNENE TU LONGE EHALO LYAKALUNGA
21. (a) Kakele kokutseya oshili, oshike sha pumbiwa ishewe? (b) Oto ka ninga shike ngele wi ilongo kutya Kalunga ina hokwa iinima yontumba noyongandi mbyoka ho longo?
21 Osha simana okutseya uushili wOmbimbeli. Ihe ontseyo ndjika itayi kwatha sha ngele ito galikana Kalunga moshili. (Johannes 4:24) Shoka sha simana osho okuvulika koshili, nokulonga ehalo lyaKalunga. “Eitaalo lyaa na iilonga olya sa,” osho Ombimbeli tayi ti. (Jakob 2:26) Okwoopalela Kalunga, elongelokalunga lyoye kali na owala okutsa kumwe thiluthilu nOmbimbeli, ihe oli na wo okulongithwa miilonga ayihe yomonkalamwenyo. Ano, oto ka lunduluka ngaa ngele wi ilongo kutya owa longa shoka sha puka momeho gaKalunga?
22. Omalaleko nuuyamba geni po tatu vulu oku ga nyanyukilwa ngashingeyi nomethimbo tali ya ngele tatu vulika kelongelokalunga lyashili?
22 Owa pungulilwa omalaleko nuuyamba omanene ngele to longo ehalo lyaKalunga. Nokuli oto ka mona ekwatho ngashingeyi. Ngele to vulika keitaalo lyashili, otali ke ku ninga omuntu omuhwepo—omulumentu, omuhokani nenge tate omuhwepo, omukiintu, omuhokanwa nenge meme omuhwepo, okanona okahwepo. Otashi ke eta mungoye uukwatya wetilokalunga mboka tau ke ku andukitha mo mokati kayamwe oshoka oho longo shoka shu uka. Hasho owala shika. Otashi ka tya wo kutya oto ka kala pomuthika gwoku ka taamba omalaleko nuuyamba gomwenyo gwaaluhe melago nomealuko lya gwanenena kombanda yeviparadisa epe lyaKalunga. (2 Petrus 3:13) Kapu na omalimbililo gasha—elongelokalunga lyoye otali ti sha shili!
[Picture on page 25]
Aawiliki yelongelokalunga mbano ya kambadhala okudhipaga Jesus, oya longele Kalunga?
[Pictures on page 26, 27]
Jesus okwa ti kutya aantu oyendjiyendji oye li mondjila ya mbwalangandja yu uka mekano. Aashona yowala ye li mondjila yu uka momwenyo
[Picture on page 28, 29]
“Oyo otaa ti, ya tseya Kalunga aniwa, ihe miilonga yawo taye mu idhimbike.”—Titus 1:16.
Moohapu
Miilonga
[Picture on page 30]
Molwashoka Paulus okwa li gweitaalo li ili, okwa li e nasha nedhipago nomamanya lyaStefanus, omulongwa gwaKristus
[Picture on page 33]
Ngele u li mondjila ya puka, uuntsa nenge etangalalo otali ku keelele oku shi zimina?