Ontopolwa 26
Ekondjo Okulonga Shoka Shu Uka
1. Okiinima iyali yini po Aakriste ye na okukondja?
OMANGA uuyuni waSatana u li po, Aakriste ye na okukondja ekondjo okwiikeelela kenwethomo ewinayi lyawo. Omuyapostoli Paulus okwa nyola: “Ihomatekeni iikondjitho ayihe yaKalunga, mu wape okuthikamena omakotokelo gaSatana.” (Aaefeso 6:11-18) Ihe ekondjo lyetu kali shi owala okukondjitha Satana nuuyuni we; olyo okukondjitha wo omahalo getu yene okulonga shoka inaashi uka. Ombimbeli otayi ti: “Omadhiladhilo gomwenyo gwomuntu omawinayi hela uugundjuka we.”—Genesis 8:21; Aaroma 5:12.
2. (a) Omolwashike tse tu na omahalo ga kola okuninga shoka sha puka? (b) Omolwashike tu na okukondjitha omahalo ga puka?
2 Molwuulunde mboka twa thigulula komulumentu gwotango Adam, omitima dhetu odha hala okulonga shoka oshiwinayi. Ngele tse otatu igandja kehalo ndyoka, itatu ka mona omwenyo gwaaluhe monkalelo ompe yaKalunga. Ano otu na okukondja tu longe shoka shu uka. Nokuli omuyapostoli Paulus okwa kondja ekondjo lya tya ngawo, oshoka ye okwa yelitha: “Ongame nguka nda hala okulonga uuwanawa, ondi iwete mungame ompango yuuwinayi wa kakatela ndje.” (Aaroma 7:21-23) Nangoye wo oto ka mona kutya olyo ekondjo edhigu. Oolumwe ekondjo lyopaali enene otali ka pwidhuka mungoye. Oshike ano to ka tokola okulonga?
3. (a) Ekondjo lyopaali olini po aantu oyendji taa kondjo? (b) Uushili wOmbimbeli wuni po tau yelithwa kuushili kutya aantu oyendji ohaa ningi iinima ya puka uuna yo ya hala okuninga shoka shu uka?
3 Ngoye owi ilongo komauvaneko omakumithi gaKalunga kombinga yomwenyo gwaaluhe kohi yonkalo ya gwanenena kombanda yevi. Owi itaala omauvaneko ngaka, nowa hala iinima mbika iiwanawa. Ano ou shi shi kutya otashi ke ku etela uuwanawa waaluhe ngele to longele Kalunga. Ihe momutima gwoye otashi vulika wa hala iinima mbyoka u shi iiwinayi. Oolumwe otashi vulika to kala nehalo lyoonkondo u hondele, u yake nenge u longe iinima yilwe ya puka. Aantu yamwe mboka haa konakona embo ndika, otashi vulika ya longe lela iinima ya tya ngawo iiwinayi, nonando ye shi shi kutya iinima mbika otayi pangulwa kuKalunga. Uushili kutya yo ohaa longo iinima ya puka uuna yo ya hala okulonga shoka shu uka, otashi yelitha uushili wOmbimbeli: “Omwenyo gwo gwene omufundjaelela gu lunde shaa shoka nogwa pilaala.”—Jeremia 17:9.
OTO VULU OKUZA MEKONDJO U LI OMUSINDANI
4. (a) Oshi ikwatelela kulye ngele omuntu oye omusindani nenge omusindwa mekondjo ndika? (b) Oshike sha pumbiwa okusindana mekondjo okuninga shoka shu uka?
4 Ihe itashi ti kutya omuntu ke na epangelo kombinga yomahalo ge goonkondo okulonga epuko. Ngele ngoye owa hala lelalela, oto vulu okukoleka omutima gwoye opo gu ku fale mondjila yu uka. Ihe oshi ikolelela kungoye. (Epsalmi 26:1, 11) Hagumwe i ili ta vulu oku ku monena esindano. Tangotango ou na ano okuhuma ko okukutha ontseyo yOmbimbeli ndjoka tayi gandja omwenyo. (Johannes 17:3) Ihe opwa pumbiwa oshindji shi vulithe owala okumona ontseyo ndjoka yi li momutse gwoye. Oyi na wo okuhita momutima gwoye. U na okwiinyengithwa muule kiinima mbyoka to ilongo opo u hale okweenda lela payo.
5. Ngoye oto vulu ngiini okumona olupandu lwokomutima koompango dhaKalunga?
5 Ihe ongiini to vulu okumona epandulo lyokomutima molwoompango dhaKalunga? Ngoye u na oku dhi tedhatedha, nenge oku dhi dhiladhila muule. Pashiholelwa, ipula mwene: Mbela otashi eta po eyooloko lyashike ngele tandi vulika kuKalunga? Opo nduno, tala konkalamwenyo yaantu mboka yaa na ko nasha noompango dhe, ngaashi omukadhona gwoomvula 19 ngoka a nyola: “Onda kala nale lutatu nomukithi gwomoluhondelo. Oshikando shahugunina osha pula ndje uuthemba okumona aanona, molwashoka onda li ndi na okukuthitha mo oshivalelo shandje.” Otashi nikitha omuntu oluhodhi shili uuna to tala uupyakadhi auhe mboka hau etwa po uuna aantu ya teya oompango dhaKalunga. (2 Samuel 13:1-19) Omukiintu ngoka a ningi ondjo yoluhondelo, okwa dhimbulukwa noluhodhi: “Shoka hashi endele pamwe nokwaavulika itashi ti sha, ihe otashi eta owala uuwehame netekauko lyomaiyuvo. Ngashingeyi otandi mono uudhigu mwaashoka.”
6. (a) Omolwashike enyanyu ndyono tali monika mokulonga iilonga ya puka itaali ti sha? (b) Onkalamwenyo yoludhi luni po Moses a li a vulu oku yi nyanyukilwa muEgipiti?
6 Ihe ngoye oto ka uva aantu taa ti kutya oluhondelo nosho wo uunkolwe nelongitho lyoshingangamithi oyo iinyanyudhi. Ihe mbyoka haku tiwa iinyanyudhi oyo owala yopokathimbo. Ino pukithwa nando okuya mondjila ndjoka tayi ke ku yuga elago lyashili notali kalelele. Dhiladhila kuMoses ngoka a putudhwa ngaashi “omuna gwomuna omukadhona gwaFarao.” Ye okwa kala mpoka muEgipiti shonale muuyamba wuukwanezimo womukwaniilwa. Ihe Ombimbeli otayi ti kutya, sho ye a koko, “okwi ihogololele okuhepekwa pamwe noshigwana shaKalunga, shi vule okunyanyukilwa uutoye wuulunde okathimbo.” (Aaheberi 11:24, 25) Onkalamwenyo yokwaanomikalo noyuukakombwiilitha ndjoka ya li po muukwanegumbo womukwaniilwa gwaEgipiti, ano oye eta lela enyanyu nenge uuwanawa. Omolwashike nduno Moses e yi pilamene?
7. Omolwashike Moses a pilamene ‘kokunyanyukilwa uutoye wuulunde okathimbo’ muukwanegumbo womukwaniilwa gwaEgipiti?
7 Omolwashoka Moses okwi itaala muJehova Kalunga. Nokwa li e shi sha oshiwanawa unene shi vule okunyanyukilwa uutoye wuulunde wopokathimbo mbono ye ta vulu oku u taamba ko muukwanegumbo womukwaniilwa gwaEgipiti. Ombimbeli otayi ti: “[Okwa] taalele kondjambi.” Moses okwa tedhatedha nenge a dhiladhila muule iinima mbyoka Kalunga u uvaneke. Ye okwa li e na eitaalo mompangela yaKalunga okweeta onkalelo ompe yuuyuki. Omutima gwe ogwi inyengithwa kohole onene yaJehova nesiloshimpwiyu lye kuuntu. Moses inu uva owala nenge a lesha kombinga yaJehova. Ombimbeli otayi ti: “[Okwa] fa a tala ngoka kee wetike.” (Aaheberi 11:26, 27) Jehova kuMoses okwa li gwolelalela, nosho wo omauvaneko ge gomwenyo gwaaluhe.
8. (a) Tse otwa pumbwa shike okusindana mekondjo okuninga shu uka? (b) Edhiladhilo lini po ndyoka omuntu gumwe omugundjuka a li e na, tashi ka kala shopandunge kutse ngele tu li na?
8 Oshoshili kungoye? Ngoye oho tala ko Jehova oye Omuntu gwolela, ngaashi Ho ngoka e ku hole? Ngoye owi iwete mwene mOparadisa kombanda yevi uuna ngoye to lesha omauvaneko ge kombinga yomwenyo gwaaluhe? (Tala pepandja 156 sigo 162.) Tse otu na okukala tu na ekwatathano lyopothingo naJehova okusindana mekondjo tali kondjitha omathiminiko ogendji okulonga shoka sha puka. Notu na ‘okutaalela kondjambi,’ naanaa ngaashi Moses. Omulumentu omugundjuka gwoomvula 20, ngoka a makelwa okuya mokwaanomikalo, okwa li e na etaloko lyaMoses. Ye okwa ti: “Etegameno lyandje komwenyo gwaaluhe oli na ondilo onene oku li gandja po kokathimbo kokwaanomikalo.” Kashi shi edhiladhilo lyu uka?
ILONGA MO SHA MOMAPUKO GAYAMWE
9. Ongiini Omukwaniilwa David a gwile moshiponga mekondjo okuninga shono shu uka?
9 Ngoye ku na okupitika nando etonato lyoye li talale mekondjo ndika ngaashi Omukwaniilwa David e shi ningi lumwe. Esiku limwe manga ye a li montala ye okwa mono nkene Batseba, ngoka a li e na ondjelo ombwanawa, ti iyogo. Pehala lyokwaatala ko manga omadhiladhilo ga puka inaaga mena momutima gwe, ye okwa tsikile okutala ko. Ehalo lye lyokulala naBatseba olya ningi oonkondo ngawo kutya ye e mu etelwe kuuwa we. Konima, sho ye a ningi omusimba naDavid ka li ta vulu okukaleka oluhondelo lwawo meholeko, ye okwa longekidha kutya omulumentu gwe a dhipagelwe kolugodhi.—2 Samuel 11:1-17.
10. (a) David okwa geelwa ngiini molwoondjo dhe? (b) Oshike sha li tashi vulu okukeelela David kaa hondele?
10 Osha li lelalela uulunde uuhalwithi. NaDavid okwa hepekwa unene kwaashono. Ina kala owala a si oluhodhi kwaashoka a ningi, ihe Jehova okwe mu geele nuudhigu megumbo lye koshihupe shonkalamwenyo ye. (Epsalmi 51:5, 6; 2 Samuel 12:10-12) David okwa li inaa dhiladhila kutya omutima gwe ogwa li omufundjaelela ngawo; omahalo ge ga puka oge mu sindi. Konima ye okwa ti: “Tala, ongame nda valelwa muulunde, meme okwa vala ndje muulunde.” (Epsalmi 51:7) Ihe iinima iiwinayi mbyoka David a longo naBatseba oya li yi shi okwiiyagekwa. Uupyakadhi we owa li kutya ye okwa li a tsikile okutala ko; ye ini iyageka onkalo ndjono tayi hwameke uuhalu we welalathano nomukulukadhi gwomulumentu gumwe i ili.
11. (a) Otu na okwiilonga mo shike moshimoniwa shaDavid? (b) Omaipyakidhilo geni po ngono ngoye to ti otaga vulu okupendutha “okahalu”? (c) Aantu aanandunge ohaa iyageke shike, ngaashi omugundjuka gumwe a ti?
11 Tse otu na okwiilonga mo sha moshimoniwa shaDavid okukala twa kotokela onkalo ndjono tayi pendutha omaiyuvo ga puka gelalathano. Pashiholelwa, oshike tashi ka ningwa po ngele ngoye to lesha omambo, nokutala komalandulathano gooradiomuzizimba nookino ndhoka tadhi thindi elalathano? Otashi ka pendutha shili ehalo lyelalathano. Iyageka ano omaipyakidhilo nomainyanyudho ngoka taga pendutha “okahalu.” (Aakolossa 3:5; 1 Aatessalonika 4:3-5; Aaefeso 5:3-5) Ino itula mwene pamwe nomuntu gumwe monkalo ndjoka tayi vulu okufala sigo omoluhondelo. Gumwe goomvula 17 okwa ti: “Kehe gumwe ota vulu okutya, ‘Tse otu shi shi uunake tu na okumwena po.’ Dhoshili, omuntu sikulimwe oku shi shi uunake e na okumwena po, ihe yangapi taa vulu oku shi ninga? Oshi li hwepo okwiiyageka onkalo ndjo.”
12. Oshiholelwa shaJosef shini po tu na okutula momadhiladhilo getu?
12 Andola David okwa tulile oshiholelwa shaJosef momadhiladhilo, ando ina longa nando uulunde uunene mbono kuKalunga. MuEgipiti Josef okwa langekwa kuPotifar okutonatela egumbo lye. Omanga Potifar a li kee po, uuhalu womukulukadhi gwe owe mu kambadhalitha okupukitha Josef nguno omwaanawa noluhondelo nokutya: “Tu laleni tse nangoye.” Ihe Josef okwa tindi. Esiku limwe ano okwe mu kwata nokwa kambadhala oku mu thiminika a lale naye. Ihe Josef okwa thenunuka mo nokwa yi ontuku. Ye okwa nkondopaleke omutima gwe mokwaadhiladhila okumbilipaleka omahalo ge gokulalathana, ihe okwaashono shu uka momeho gaKalunga. “Ongame ando ndi longe ngiini uuwinayi u thike mpa, ngame ndi yone po koshipala shaKalunga?” ye osho a pula.—Genesis 39:7-12.
EKWATHO NDYONO NGOYE WA PUMBWA OKUSINDANA
13, 14. (a) Oshike sha pumbiwa okusindana mekondjo ndino? (b) Elunduluko lini po Aakorinto mboka ya ningi Aakriste ya ningi, nonekwatho lini? (c) Potango Paulus naTitus oya li aantu ya tya ngiini?
13 Okusindana mekondjo ndino, ou na okuthindila mo ontseyo yOmbimbeli muule womutima gwoye opo wi inyengithwe okweenda payo. Ihe ngoye ou na wo okweenda noshigwana shaKalunga nokuninga oshitopolwa shehangano lyaJehova li wetike. Nekwatho lyalyo ngoye oto vulu okulunduluka, waa na ko nasha nkene ngoye wa li wa pwile muulunde. Kombinga yaantu yomuKorinto shonale mboka ya lunduluka, omuyapostoli Paulus okwa nyola: “Inamu puka. Aaholume naasimaneki yiimenka naahondeli nomashenge naalali yomashenge naafuthi naanalwiho noonkolwi naasheki naayugi, oyo kaa thigulula oshilongo shaKalunga. Nomwa li mwa tya ngeyi, yamwe yomune; ihe one mwi iyogitha.”—1 Aakorinto 6:9-11.
14 Dhiladhila owala kwaashono! Yamwe yomAakriste mboka yotango oya li nale aahondeli, aaholume, omashenge, aafuthi noonkolwi. Ihe nekwatho lyehangano lyopakriste yo oya lunduluka. Omuyapostoli Paulus mwene okwa li a longo nale iinima iiwinayi. (1 Timoteus 1:15) KOmukriste omukwawo, Titus, ye okwa nyola: “Oshoka natse wo twa kala nale twaa na oondunge, tse inatu vulika, twa li twa puka notwa li aapika yuuhalu wopendji noyuudhano wonyama.”—Titus 3:3.
15. (a) Oshike tashi ulike kutya kasha li oshipu kuPaulus okuninga shoka shu uka? (b) Tse otatu vulu ngiini okumona mo ekwatho moshiholelwa shaPaulus?
15 Osha li mbela oshipu kuPaulus okulonga shoka shu uka konima sho ye a ningi Omukriste? Aawe. Paulus okwa kala nokukondjitha monkalamwenyo ye ayihe omahalo nomainyanyudho ga puka ngono nale ga li ge mu pika. Ye okwa nyola: “Ihe otandi dhenge olutu lwandje notandi lu vulikitha, opo ndaa ninge, ngaye nguka handi uvithile yalwe, ongame mwene ndi ekelwehi andola.” (1 Aakorinto 9:27) Paulus okwi ‘ikwata nawa’ ye mwene. Okwi ithiminike ye mwene okulonga shoka shu uka, nonando olutu lwe lwa hala okulonga shono sha puka. Nongele ngoye oto landula oshiholelwa she, oto vulu wo okukala omusindani mekondjo ndino.
16. Iiholelwa yonena yini po tayi vulu oku tu kwatha okusindana mekondjo okuninga shoka shu uka?
16 Ngele ou wete oshidhigu okuteya po omukalo omwinayi gwontumba, ngoye oto vulu okukala poshigongi oshinene shOonzapo dhaJehova tashi landula. Nopwaa na omalimbililo, ngoye oto ka gumwa kuuyogoki weihumbato lyawo nokenyanyu lyaakalipo. Ihe oyendji yomaantu mbaka oya li nale oshitopolwa shuuyuni mbuka moka mu na apuhe ngawo oluhondelo, eyonondjokana, uunkolwe, uushenge, ehilomakaya, epikwo kiingangamithi, uufuthi, eyugo, iifundja neumbo lyoompeko. Oyendji yomuyo tango oya li ya longo iinima mbika. (1 Petrus 4:3, 4) Nuuna ngoye to endathana nOonzapo dhaJehova pokugongala okushona kwopagongalo, shoka ngoye u na okuninga nopwaa na okukakadhala, ngoye oto ka kala mokati kaantu mboka ya kondjitha omikalo nomahalo omawinayi ngono tuu ngoye to kondjitha ngashingeyi, noye ga sindi. Kala ano u na omukumo! Yo otaa sindana mekondjo okulonga shono shu uka. Kekwatho lyaKalunga nangoye wo oto vulu.
17. (a) Eendathano lini po lya pumbiwa ngele twa hala okusindana mekondjo? (b) Oolye taa vulu oku ku kwathela momaupyakadhi goye?
17 Ngele ngoye owa konakona nale ethimbo ele Ombimbeli pamwe nOonzapo dhaJehova, pwaa na omalimbililo ngoye owa kala nale pokugongala mOshinyanga shUukwaniilwa. Shi ninga ondjigilile okukala aluhe pokugongala kehe. Tse atuhe otwa pumbwa etsomukumo lyopambepo ndyoka tatu li pewa keendathano lyopakriste lya tya ngawo. (Aaheberi 10:24, 25, OB-1986) Ilonga okutseya “aakuluntu yegongalo” megongalo. Osho oshinakugwanithwa shawo ‘okutonatela oshigunda shaKalunga.’ (1 Petrus 5:1-3, OB-1986; Iilonga 20:28) Kala ano waa na omalimbililo okuhedha popepi nayo ngele wa hala ekwatho okuteya ondjigilile ndjono tayi kondjitha oompango dhaKalunga. Ngoye oto ka mona kutya yo aanahole, aanambili naanahenda.—1 Aatessalonika 2:7, 8.
18. Etegameno lini po tali pe omuntu oonkondo okuhuma komeho nekondjo?
18 Ethiminiko okulonga epuko ihali zi owala muuyuni waSatana, ihe omeni wo momalutu getu omalunde. Osho ano ekondjo lyesiku kehe okukala muudhiginini kuKalunga. Ihe oshiwanawa ngiini okutseya kutya ekondjo itali ka kala sigo aluhe! Satana ota ka hanagulwa po meni lyokathimbo nuuyuni we uukwaanakalunga auhe otau ka hanagulwa po. Monkalelo ompe yaKalunga ndjono yi li popepi, otapu ka kala nduno onkalelo yuuyuki ndjoka tayi ka ninga onkalamwenyo kutse ompu noonkondo. Lwahugunina omandhindhiliko agehe guulunde otaga ka kana po, nopo nduno itapu ka kala we nando ekondjo ndino edhigu okulonga shoka shu uka.
19. Omolwashike ngoye u na okuningila Jehova onkambadhala kehe u mu opalele?
19 Dhiladhila aluhe komayambeko ngono gonkalelo ompe. Eeno, tula ko “egala lyetegameno” olyo “ehuyanza.” (1 Aatessalonika 5:8) Omadhiladhilo goye naga fe gomukulukadhi omugundjuka ngoka a ti: “Ngame otandi dhiladhila kwaashihe shoka Jehova a ningile ndje noku uvanekele ndje. Ye ina kanitha omukumo nangame. Ye okwa yambeke ndje pamikalo odhindji ngawo. Ngame ondi shi shi kutya ye okwa halela ndje owala uuwanawa, nonda hala oku mu opalela. Omwenyo gwaaluhe ogwa gwana okuningilwa onkambadhala kehe.” Ngele tse otatu lalakanene uuyuki neinekelo, ‘oohapu adhihe ndhono Jehova a popi’ naambono ye mu hole otadhi ka gwanithwa.—Josua 21:45.
[Picture on page 219]
Omolwashike Moses a li e ekelehi enyanyu lyomikalo dhonkalamwenyo yAaegipiti yonale?
[Pictures on page 220, 221]
David okwa tsikile okutala ko; ini iyageka onkalo ndjoka ya fala sigo omokwaanomikalo
[Picture on page 222]
Josef okwa yi ontuku sho omukulukadhi gwaPotifar a kambadhala oku mu pukitha