Oshiholelwa shopaMishangwa shIilonga yEtumo lyopaKriste
“Kaleni aaholeli yandje, ngashika ngame omuholeli gwaKristus.”—1 AAKORINTO 11:1.
1. Okomikalo dhini Jesus a tulile po aalanduli ye oshiholelwa oshiwanawa kwaa na we ye shi landule? (Aafilippi 2:5-9)
OSHIHOLELWA shoka Jesus a tulile po aalongwa ye kashi shi tuu oshiwanawa kwaa na we! Ye okwa thigi po nombili eadhimo lye lyomegulu e te ya kombanda yevi nokwa kala mokati kaantu aalunde. Okwa li e na ehalo okupita muuwehame uunene molwehupitho lyaantu, nosho wo molwokuyapula edhina lyaHe gwomegulu, shono sha simana noonkondo. (Johannes 3:16; 17:4) Sho Jesus a pangulwa nomwenyo gwe gwa li moshiponga, okwa popile nomukumo a ti: “Onkee nda valwa nonkee nde ya muuyuni, ndi hokolole oshili.”—Johannes 18:37.
2. Omolwashike omuyumudhwa Jesus a li a vulu okupa aalongwa ye elombwelo ya tsikile niilonga mbyoka ye a tamekele?
2 Manga Jesus inaa sa, okwa longo aalongwa ye nawanawa opo ya vule okutsikila niilonga yokuhokolola oshili yUukwaniilwa. (Mateus 10:5-23; Lukas 10:1-16) Ano Jesus konima yeyumuko lye okwa li ta vulu okugandja elombwelo tali landula: “Indeni . . . ka ningeni aantu ayehe aalongwa yandje noku ya [ninginithila, NW] medhina lyaTate nolyOmwana nolyOmbepo Ondjapuki, noku ya longa okudhiginina ayihe mbika nde yi mú lombwele.”—Mateus 28:19, 20.
3. Iilonga yokuninga aantu aalongwa oya taandele ngiini, ihe oya li ya longwa owala unene tuu miitopolwa yini?
3 Aalongwa yaJesus oya kala nokuvulika kelombwelo ndika uule woomvula ndatu netata dha landula, ihe iilonga yawo yokuninga aantu aalongwa oya kala owala ya ngambekelwa Aajuda, Aajuda mboka yi itedhululithwa nAasamaria mboka ya pita etanda. Opo nduno, mo 36 E.N., Kalunga okwa gandja elombwelo kutya onkundana ombwanawa oyi na okuuvithilwa ngoka inaa pita etanda, Kornelius, nuukwanegumbo we. Oomvula omulongo dha landula ko, yalwe mboka kaaye shi Aajuda oye etwa megongalo. Ihe osha yela kutya oyindji yomiilonga mbyoka oya li ya longwa owala miitopolwa yokuuzilo wEnenefuta lyoPokati.—Iilonga 10:24, 44-48; 11:19-21.
4. Oshiningomwa shini sha simana sha li sha ningwa lwomo 47-48 E.N.?
4 Opwa li pwa pumbiwa sha okuladhipika Aakriste nenge oku ya kwathela okuninga aantu aalongwa mAajuda nomwaamboka kaaye shi Aajuda yomiitopolwa yokokule. Ano mo 47-48 E.N. lwaampono, aakuluntugongalo yegongalo lyaAntiokia shomuSiria oya mono etumwalaka lyopakalunga: “Yoololelii ndje Barnabas naSaulus, ya ka longe oshilonga shino, nde ya ithanene.” (Iilonga 13:2) Ndhindhilika kutya Paulus pethimbo ndyono okwa li a tseyika nedhina lye lyotango Saulus. Ndhindhilika wo kutya Kalunga okwa tumbula Barnabas komeho gaPaulus, tashi vulika molwashoka ethimbo ndyoka Barnabas okwa li a talika ko oye omukuluntu kuye.
5. Omolwashike ehokololo li na ko nasha nolweendo lwetumo lwaPaulus naBarnabas lu na oshilonga oshinene kAakriste yonena?
5 Ehokololo ewanawa lyolweendo lwetumo lwaPaulus naBarnabas otali ladhipike noonkondo Oonzapo dhaJehova, unene tuu aatumwa naakokolindjila mboka haa thigi po iilongo yaandjawo oku ka longela Kalunga miitopolwa yaa shi yawo. Niishewe, eendululo lyIilonga ontopolwa 13 na 14 otali ka ladhipika shili oyendji natango okuholela Paulus naBarnabas nokunenepeka okukutha ombinga kwawo miilonga ya simanenena noonkondo yokuninga aantu aalongwa.
Ontuntu Kipros
6. Oshiholelwa shini aatumwa ya tula po muKipros?
6 Aatumwa oya saila pwaahe na okukakadhala okuza petulilo lyaSiria shaSeleukia yu uka kontuntu yaKipros. Sho ya thiki muSalamis, inaa ninguluka, ihe “oyu uvitha oohapu dhaKalunga moosinagoga dhAajuda.” Mokulandula oshiholelwa shaKristus, kaya li ye uvite ombili okukala moshilando moka nokutegelela opo aantu mboka ya kala kontuntu ye ye kuyo. Pehala lyaashono, oya longo noye endaenda ‘nontuntu ayihe.’ Kapu na omalimbililo, yo oya li ye ende unene noya li ya kala momahala gi ili nogi ili, oshoka Kipros oyo ontuntu onene nolweendo lwawo olwe ya fala moshitopolwa shayo oshinene.—Iilonga 13:5, 6.
7. (a) Oshiningomwa shi ili shini sha ningwa muPafo? (b) Iikala ya tya ngiini ehokololo ndika tali tu ladhipike tu kale tu na?
7 Kehulilo lyokukala mo kwawo, aalumentu yaali oya pewa ondjambi yoshimoniwa oshikumithi moshilando Pafo. Omupangeli gwontuntu, Sergius Paulus, okwa pulakene ketumwalaka lyawo ‘nokwi itaale.’ (Iilonga 13:7, 12, faathanitha OB-1986) Konima Paulus okwa nyola: “Oshoka taleni, aamwatate, okwiithanwa kweni nkene kwa tya: hayendji aanongo yopaantu, hayendji [“aanankondo,” NW], hayendji ya valekeka.” (1 Aakorinto 1:26) Nonando ongaaka, Sergius Paulus okwa li gwomokati kaanankondo mboka ya ningi ooitaali. Oshimoniwa shika oshi na oku tu ladhipika atuheni, unene tuu aatumwa, tu kale tu na iikala iiwanawa ngele tatu mono ompito yokugandja uunzapo kaakwanepangelo, ngaashi naanaa tatu ladhipikwa muTimoteus gwotango 2:1-4. Aakwanepangelo pomathimbo gamwe oya li ya kwathele unene aapiya yaKalunga.—Nehemia 2:4-8.
8. (a) Elunduluko lini lya li lya holoka po mekwatathano lyaBarnabas naPaulus okuza pethimbo ndyono? (b) Barnabas okwa tula po ngiini oshiholelwa oshiwanawa?
8 Mokunwethwa mo kombepo yaJehova, Paulus okwa li e na ombinga onenenene meitedhululo lyaSergius Paulus. (Iilonga 13:8-12) Otashi monika wo sha fa Paulus a gandja ewiliko okuza pethimbo ndyono. (Faathanitha Iilonga 13:7 nIilonga 13:15, 16, 43.) Shika osha li tashi tsu kumwe nelombwelo lyopakalunga ndyoka Paulus a mono pethimbo lyokwiitedhulula kwe. (Iilonga 9:15) Oshiningomwa shika otashi vulika sha li eyeleko keishonopeko lyaBarnabas. Ihe pehala lyokutala ko elunduluko ndika a fa a dhinika, osha yela kutya Barnabas okwa kala a simaneka edhina lye ndyoka tali ti “Omuna gwEhekeleko,” nokwa ambidhidha Paulus nuudhiginini molweendo lwe aluhe lwetumo naashono Aakriste yamwe Aajuda ya patanekele uukalele wawo mokati kAajuda mboka inaaya pita etanda. (Iilonga 15:1, 2) Oshiholelwa kashi shi tuu oshiwanawa kutseni atuheni, mwa kwatelwa mboka ya kala momagumbo getumo nogaBetel! Otu na okukala aluhe tu na ehalo okutaamba ko omalunduluko gopakalunga nokugandja eambidhidho lyetu alihe kwaamboka ya tulwa po mokati ketu oku tu wilika.—Aaheberi 13:17.
Oshilongo She Elekana shaAsia Eshona
9. Oshike tatu ilongo mokuhala kwaPaulus naBarnabas okuya kuAntiokia shomuPisidia?
9 Okuza kuKipros, Paulus naBarnabas oya saila kolundume yu uka kenenevi lyaAsia. Molwetompelo limwe inaali tumbulwa, aatumwa inaa kala mo ethimbo ele moshitopolwa shokomunkulofuta, ihe oya kutha olweendo olule nolwoshiponga konyala lwookilometa 180 yu uka kuAntiokia shomuPisidia, shoka shi li pokati koshilongo shoka she elekana shaAsia Eshona. Shika osha li tashi ti kutya yo oya li ye na okuya nondjila ndjoka ye enda kombanda yondundu nokusiluka yu uka mesilu lyoometa 1 100 lwaampono kombanda yondjalo yefuta. Omwiilongi gwOmbimbeli J. S. Howson ota ti: “Omikalo dhuukolokoshi nodhokuyuga dhaakwashilongo yokoondundu ndhoka dha topola oshilongo shoka she elekana . . . komasilu gokomunkulofuta gwokuushimbantu, odha li dha tseyika muuyuni auhe wonale.” Kakele kaashono, aatumwa oya li ya taalele iiponga yiinima yopaunshitwe. “MuAsia Eshona kamwa li nando mu na oshitopolwa shi na aluhe ‘ekunguluko lyomeya enene’ ngaashi oshitopolwa shoondundu shaPisidia, moka omilonga dha za pomakota gomamanya goondundu nenge dha hoka dha ya muule momasilu goondundu,” Howson osho ta gwedha ko. Omaulili ngaka otage tu kwathele okumona kutya omalweendo goludhi luni aatumwa ya li ye na ehalo okukutha opo yo ya vule okuuvitha onkundana ombwanawa. (2 Aakorinto 11:26) Oyendji yomaapiya yaJehova nena oya taalela wo iiyimbi yi ili noyi ili molwokuya kaantu noku ya uvithila onkundana ombwanawa.
10, 11. (a) Paulus okwa kala ta popi ngiini shi na ko nasha niinima mbyoka aapulakeni ye ya li taa tsu kumwe nayo? (b) Otashi vulika omolwashike Aajuda oyendji ya li ya kumwa okuuva okuhepekwa kwaMesiasa? (c) Ehupitho lini Paulus a li a lombwele aapulakeni ye?
10 Molwashoka muAntiokia shomuPisidia omwa li mu na osinagoga yAajuda, aatumwa oya yi tango hoka opo ya vule okugandja oompito kwaamboka ya li ye shi nawa Oohapu dhaKalunga okutaamba ko onkundana ombwanawa. Sho Paulus i ithanwa a popye, okwa thikama nokwa ningi oshipopiwa shomontaneho sha ningwa nuukeka. Moshipopiwa ashihe okwa li a popi kombinga yiinima mbyoka Aajuda naaitedhululithwa mboka ya li maapulakeni ya li taa tsu kumwe nayo. (Iilonga 13:13-16, 26) Konima yefalomo lye Paulus okwe endulula ondjokonona ya simana yAajuda nokwe ya dhimbulukitha kutya Jehova okwa hogolola oohekulululwa nopo nduno okwe ya hupitha okuza muEgipti, nosho wo nkene e ya kwathele okusinda aakalimo yomEvi lyEuvaneko. Opo nduno Paulus okwa tsu omuthindo okukala kwaJehova naDavid. Uuyelele mbuka owa li wa simana kAajuda yomethelemimvo lyotango molwashoka oya li ye na etegelelo kutya Kalunga ote ke ya etela omuhupithi nomupangeli gwaaluhe moluvalo lwaDavid. Komukalo nguno Paulus okwa popi e na omukumo a ti: “Omoluvalo lwaanguka [David] Kalunga kwe etele Israel Omukulili Jesus, ngaashi e shi uvanekele.”—Iilonga 13:17-23.
11 Ihe omuhupithi nguka Aajuda oyendji ya li ya tegelela, okwa li omukwiita ependa ngoka a li te ke ya hupitha mepangelo lyaRoma nota ka lenga oshigwana shAajuda shi kale shi vule iigwana ayihe yilwe. Ano kapu na omalimbililo kutya oya li ya kumwa okuuva Paulus ta ti kutya aawiliki yelongelokalunga lyawo oya gandja Mesiasa a dhipagwe. “Ihe Kalunga okwe mu yumudha kuusi,” Paulus osho a popi nuuladhi. Kehulilo lyoshipopiwa she oku ulikile aapulakeni ye kutya yo oya li taa vulu okumona ehupitho ekumithi. “Kaleni mu shi shi,” osho ye a ti, “omolwaanguka one tamu uvithilwa edhimo lyoondjo. Nomiinima mbika ayihe mwa nyengwa [okuyukipalithwa] kompango yaMoses, omunguka kehe ngoka ti itaale, ota ningi omuyuuki.” Paulus okwa hulitha oshipopiwa she mokuladhipika aapulakeni ye yaa kale mokati koyendji mboka Kalunga a hunganeke kutya otaya ka dhina esiloshimpwiyu ndika lyehupitho ekumithi.—Iilonga 13:30-41.
12. Oshipopiwa shaPaulus osha li shi na oshizemo shini, noshi na oku tu ladhipika ngiini?
12 Kasha li tuu oshipopiwa sha kankamena kOmanyolo oshiwanawa kwaa na we! Aapulakeni oya li yi inyenge ngiini? “Aajuda oyendji naatedhululi mboka ya li haa [galikana, NW] Kalunga oya landula Paulus naBarnabas.” (Iilonga 13:43) Kashi li tuu eladhipiko kutse nena! Ngaashi yo, natu longe naanaa ngaashi tatu vulu okutseyitha oshili nuukeka, kutya nee omiilonga yetu yuukalele womontaneho nenge omomatyekosha getu nomiipopiwa yetu pomakugongala getu gopagongalo.—1 Timoteus 4:13-16.
13. Omolwashike aatumwa ya li ye na okuthiga po Antiokia shomuPisidia, nomapulo geni taga holoka po ge na ko nasha naalongwa aape?
13 Aape mboka ye na ohokwe muAntiokia shomuPisidia kaya li taa vulu okutinda okupopya kombinga yoshili ndjika. Onkee ano “esabati ndyoka lyanofu oshilando ashihe shaa le shi gongale okuuva oohapu dhaKalunga.” Nombalambala etumwalaka olya taandele noshilando ashihe. Dhoshili, “oohapu dhaKalunga nodha taandelithwa noshilongo ashihe.” (Iilonga 13:44, 49) Pehala lyoku yi hambelela, Aajuda mboka yu udha efupa oye shi pondola okutidha mo aatumwa moshilando. (Iilonga 13:45, 50) Osha li mbela shi na oshizemo shini kaalongwa mboka aape? Oya li mbela ya teka omukumo e taa si uunye?
14. Omolwashike aapataneki ya li itaaya vulu okuhulitha po iilonga mbyoka aatumwa ya tameka, noshike tatu ilongo muka?
14 Aawe, oshoka iilonga oya li yaKalunga. Aatumwa oya li wo ya tula po ekankameno lya kola lyeitaalo okwiitaala momuyumudhwa Omuwa Jesus Kristus. Osha yela ano kutya aalongwa aape oya li ya tala ko Kristus oye Omuwiliki gwawo, haatumwa. Omolwashoka tatu lesha kutya yo oya li “yu udha enyanyu nOmbepo Ondjapuki.” (Iilonga 13:52) Shika itashi ladhipike tuu aatumwa nayalwe mboka taa ningi aantu aalongwa nena! Ngele tse otatu longo ombinga yetu neifupipiko nonuuladhi, Jehova Kalunga naJesus Kristus otaa ka laleka nuuyamba uukalele wetu.—1 Aakorinto 3:9.
Ikonio, Listra naDerbe
15. Aatumwa oya li ya landula omukalo guni muIkonio, nogwa li gu na oshizemo shini?
15 Opo nduno Paulus naBarnabas oye ende konyala ookilometa 140 kuuzilolukadhi yu uka koshilando shoka sha landula ko, Ikonio. Uumbanda wokuhepekwa inau yi imba okulandula omukalo ngoka ya longithile muAntiokia. Ombimbeli otayi popi kutya oshizemo osha li ngeyi: ‘Ongundu onene yAajuda noyAagreka oya ningi ooitaali.’ (Iilonga 14:1) Aajuda mboka inaaya taamba ko onkundana ombwanawa oya sikumudha ishewe aantu ya tsile aatumwa ondumbo. Ihe aatumwa oya kala yi idhidhimika noya kala muIkonio ethimbo ele okukwathela aalongwa aape. Opo nduno, sho Paulus naBarnabas yu uvu kutya aapataneki yawo Aajuda oya li ya hala oku ya dhipaga nomamanya, oya katuka pandunge noya yi ontuku koshitopolwa sha landula ko, “kuListra nokuDerbe nokomikunda dhayo.”—Iilonga 14:2-6.
16, 17. (a) Oshike sha ningilwa Paulus muListra? (b) Okukala kwaKalunga nomuyapostoli okwa li kwa nwetha mo ngiini omulumentu omugundjuka muListra?
16 “Oyo noyu uvithile nkoka evaangeli” ye na omukumo moshitopolwa shika oshipe. (Iilonga 14:7) Sho Aajuda yomuAntiokia shomuPisidia noyomuIkonio ye shi uvu, oye ya kuListra noya heke oongundu dhaantu dhi dhipage Paulus nomamanya. Paulus ka li e na ethimbo lyokufadhuka po, nokwa hangakenwa nomamanya sigo aapataneki ye tayi itaale kutya okwa sa. Oye mu kokololele kondje yoshilando.—Iilonga 14:19.
17 Oto vulu mbela okudhiladhila oluhodhi ndoka aalongwa aape ya li ye uvite kwaashono? Ihe kaya li tuu ya kumwa noonkondo sho ya li ya dhingoloka Paulus e ta thikama po! Ombimbeli itayi popi kutya omugundjuka gwedhina Timoteus naye okwa li gumwe gwomaalongwa mbaka aape. Kapu na omalimbililo kutya omugundjuka nguka okwa li u uvu kombinga yokukala kwaKalunga naPaulus nokwa li kwe mu yi lela komwenyo. Paulus okwa nyolele Timoteus montumwafo ye ontiyali ngeyi: “Ngoye wa tameke okuholela omalongo gandje . . . ngaashi ngame nda hepekelwa muAntiokia nomuIkonia nomuListra. Yayee, nke nda hepekwa omahepeko omadhigu, ihe Omuwa okwa hupitha ndje mumbiyaka ayihe.” (2 Timoteus 3:10, 11) Konima yomvula nenge oomvula mbali netata lwaampono sho Paulus a li a dhipagwa nomamanya, okwa shuna kuListra nokwa mono kutya omugundjuka Timoteus Omukriste ta gandja oshiholelwa oshiwanawa, nonokutya “okwa li a popiwa nawa kaamwameme mboka ya li muListra nomuIkonio.” (Iilonga 16:1, 2) Paulus okwe mu hogolola ano a ninge omweendi pamwe naye. Shika osha kwathele Timoteus a koke pambepo, nokonima yethimbo okwa li a pyokoka nawa opo Paulus okwa li a vulu oku mu tuma a ka talele po omagongalo gi ili nogi ili. (Aafilippi 2:19, 20; 1 Timoteus 1:3) Sha faathana, nena aapiya aaladhi yaKalunga, ohaa nwetha mo nawa unene aagundjuka oyendji mboka taa ningi aapiya yaKalunga ye na oshilonga ngele ya koko, ngaashi Timoteus.
18. (a) Oshike sha li sha ningilwa aatumwa muDerbe? (b) Opo nduno oya li ye na ompito yini, ihe oya li ya hogolola okuninga shike?
18 Ongula konima yokuhupa kwe mokudhipagwa muListra, Paulus okwa yi pamwe naBarnabas kuDerbe. Oshikando shika aapataneki inaye ya landula nando, nOmbimbeli otayi ti kutya ‘oya likola aalongwa oyendji.’ (Iilonga 14:20, 21) Sho Paulus naBarnabas ya toto egongalo muDerbe, oya li ye na okuninga etokolo. Ondjila yokuza kuDerbe yu uka kuTarsus ndjoka ya tungwa kAaroma oya li ombwanawa. Osha li owala olweendo olufupi okuza hoka okushuna kuAntiokia shomuSiria. Otashi vulika ondjila ndjoka ya li ombwanawa noonkondo okushuna nayo, naatumwa mboka oya li ya vulu okudhiladhila kutya oya gwana ngashingeyi okuvululukwa po. Ihe Paulus naBarnabas mokuholela Omuhongi gwawo, oya mono kutya opu na ompumbwe onene noonkondo.—Markus 6:31-34.
Iilonga yaKalunga Tayi Gwanithwa Thiluthilu
19, 20. (a) Jehova okwa laleke ngiini aatumwa nuuyamba molwashoka ya li ya shuna kuListra, Ikonio naAntiokia? (b) Osha kwatela mo oshiilongomwa shini nena koshigwana shaJehova?
19 Pehala lyokukutha olweendo olufupi okushuna kegumbo, aatumwa oya shuna nomukumo noya talele po iilando oyo tuu mbyoka moka oomwenyo dhawo dha li nale moshiponga. Mbela Jehova okwe ya laleka ngaa nuuyamba molwokusila oonzi oompe oshimpwiyu huka kokwaaiholamwene? Eeno, osho lela, oshoka ehokololo otali ti kutya yo oya “tsu omukumo oomwenyo dhaalongwa noye ya kumagidha okudhiginina eitaalo.” Oya lombwele aalongwa mbaka aape she eleka ya ti: “Mokuya [muukwaniilwa waKalunga, KB] otu na okupitila muudhigu owindji.” (Iilonga 14:21, 22) Paulus naBarnabas oye ya dhimbulukitha wo eithano lyawo kutya yo oye li aathigululi pamwe nayo yUukwaniilwa waKalunga tau ya. Nena natse wo otu na okuladhipika ngaaka aalongwa aape. Otatu vulu oku ya nkondopaleka yi idhidhimikile omahepeko moku ya tulila komeho etegameno lyomwenyo gwaaluhe kohi yepangelo lyUukwaniilwa waKalunga owo tuu mboka yu uvithilwa kuPaulus naBarnabas.
20 Moshilando kehe, manga Paulus naBarnabas inaaya za mo, oya li ya kwathele egongalo lyamo okukala lyu unganekwa nawa. Osha yela kutya yo oya longo aalumentu mboka ya pyokoka noye ya langeke opo ya gandje ewiliko. (Iilonga 14:23) Kapu na omalimbililo, shika osha humitha natango komeho eandjagano. Sha faathana, nena aatumwa nayalwe, ngele ya kwathele mboka inaaya pyokoka ya hume komeho sigo taa vulu okuhumbata oshinakugwanithwa, omathimbo gamwe ohaya tembukile komahala galwe hoka ku na ompumbwe onene noku ka tsikila niilonga yawo iiwanawa.
21, 22. Sho Paulus naBarnabas ya mana olweendo lwawo lwetumo, opwa ningwa shike? (b) Omapulo geni sha holola po?
21 Lwahugunina sho aatumwa ya shuna kuAntiokia shomuSiria, oya li ye uvite ombili onene. Dhoshili, ehokololo lyOmbimbeli otali ti kutya yo oya “gwanitha thiluthilu” iilonga mbyoka Kalunga e yi inekelela. (Iilonga 14:26, NW) Oshi shi okuuviwa ko kutya okuhokolola iimoniwa yawo ‘okwe etele aamwameme enyanyu enene.’ (Iilonga 15:3) Ihe oshi li ngiini kombinga yonakuyiwa? Oya li nee mbela taa ka kuutumba nokuvululukwa taa li onyalo, ngaashi haku tiwa? Nandonando. Konima yokutalela po olutuwiliki kwawo muJerusalem okumona etokolo li na ko nasha nompata yepitotanda, mbaka yaali oya yi ishewe molweendo lwetumo. Oshikando shika oya yile koombinga dhi ili nodhi ili. Barnabas okwa kuthile Johannes Markus noya yi kuKipros, omanga Paulus a mono kuume omupe, Silas, noya piti muSiria nomuKilikia. (Iilonga 15:39-41) Molweendo nduka omo a hogololele omugundjuka Timoteus noya yile pamwe naye.
22 Ombimbeli itayi tu lombwele oshizemo sholweendo olutiyali lwaBarnabas. Shi na ko nasha naPaulus, ye okwa tsikile nolweendo okuya kiitopolwa iipe muEuropa nokwa toto omagongalo omape miilando yi vulithe pwiitano—Filippi, Berea, Tessalonika, Korinto naEfeso. Oshike osho sha li she etitha oku shi enditha nawa kwaPaulus inaaku monika nale? Omakotampango ogo tuu ngaka otaga longo mbela nena miilonga yopaKriste yokuninga aantu aalongwa?
◻ Omolwashike Jesus oye oshiholelwa oshiwanawa kwaa na we okulandulwa?
◻ Okomukalo guni Barnabas a li oshiholelwa?
◻ Oshike tatu ilongo moshipopiwa shaPaulus muAntiokia shomuPisidia?
◻ Paulus naBarnabas oya li ya gwanitha ngiini thiluthilu iilonga yawo?
[Omapulo moshitopolwa shokukonakonwa]
[Ethano pepandja 8]
Okwiidhidhimikila omahepeko kwomuyapostoli Paulus okwa yi lela omugundjuka Timoteus komwenyo