Ohole yaKalunga oya faathana naandjoka yomuvalakadhi
“OMUWA ota yamukula ta ti: ‘Ope na tuu omwali ta dhimbwa okahanona ke, a kale kee hole ando omunona e mu vala? Nonando nee yina a dhimbwe omwana, ngame itandi ku dhimbwa.’”—JESAJA 49:15.
OKAHANONA ohaka kala ku uvite nawa ngele ku ukatwa kuyina te ka yamutha. Oku shi ninga osha kwatela mo olukeno nohole. Omuvalakadhi gumwe gwedhina Pam ota ti: “Oshikando shotango sho nda li ndu ukata okahanona kandje, onda li ndi uvite ohole nondi na oshinakugwanithwa shokusila oshimpwiyu omwenyo nguka omupe.”
Nonando osha yela nale, aakonakoni oye shi koleka kutya ohole yomuvalakadhi ohayi nwetha mo unene okukoka kwokanona ke. Ombapila yimwe ya nyolwa kehangano lyuundjolowele muuyuni yi na ko nasha nuukolele wopamadhiladhilo otayi ti: “Ekonakono olye shi ulika kutya aanona mboka kaaye niwe nayo nokaye li nooyina ohaya kala inaya nyanyukwa nethimbo limwe ohaya kala ya polimana sigo oposhitsa shokuhaluka.” Ombapila oyo tuu ndjoka oye shi popya kutya aanona mboka haya ulikilwa ohole neitulomo okuza pomimvo dhopevi ohaya kala ye na oondunge ye vule aanona mboka ihaaya ulikilwa ohole neitulomo.
Shi na ko nasha nesimano lyohole yomuvalakadhi, omuprofesoli gwopamadhiladhilo Alan Schore kosikola yuunamiti hayi ithanwa UCLA muAmerika okwa ti: “Ekwatathano lyotango lyayina nokanona ke, ohali dhana onkandangala ya simana, molwaashoka ohali zula oondunge dhako opo ka vule okukala nomakwatathano ge li nawa komeho.”
Mupya munene, epolimano, uuwehame nenge omathiminiko galwe otashi vulika ga ningithe omuvalakadhi a kale ke na ko nasha nokanona ke nenge nokuli “a dhimbwe omwana.” (Jesaja 49:15) Ihe osha pumba omuvalakadhi a dhimbwe omwana. Oshi li lela paunshitwe kaavalakadhi okukala ye hole aanona yawo. Aakonakoni oye shi mona mo kutya pethimbo lyokupulumutha oholomone hayi ithanwa oxytocin ndjoka hayi kwathele oomeme pethimbo lyokuthetwa nohayi kwathele olutu lu longekidhile okahanona omahini, ohayi indjipala. Oholomone ndjika oyi li maalumentu naakiintu, nokwiitaalwa kutya ohayi ningitha oomeme ya kale ye hole noye na ko nasha naanona yawo.
Olye onzo yohole?
Mboka taya humitha komeho eitaalo lyoevolusi ohaya longo kutya ohole ndjoka hayi kala pokati kokanona nayina oye ya po owala ohaluka nonokutya aantu oya kala nayo nale molwaashoka oye etele uuwanawa mboka ye yi tula miilonga. Pashiholelwa oshifo shedhina Mothering Magazine shoka shi li moInternet otashi ti aniwa: “Oshitopolwa shotango shuuluyi wetu shoka shomaiyuvo otwe shi thigulula kiihono. Oshitopolwa shika shuuluyi osho hashi ningitha opo yina a kale e na ekwatathano lyopothingo nokahanona ke.”
Nonando aakonakoni oye shi ulika sha yela kutya oshitopolwa shika shuuluyi ohashi dhana onkandangala ngele tashi ya pomaiyuvo getu, mbela oto shi zimine kutya ohole ndjoka yina ha kala e nine okanona ke oye ya po owala ngeya notwe yi thigulula kiihono?
Ombiimbeli otayi popi kutya aantu oya shitwa oshifetha shaKalunga, sha hala kutya, otaya vulu okuholela omaukwatya gaKalunga. (Genesis 1:27) Ohole oyo uukwatya waKalunga wa simana. Omuyapostoli Johannes okwa nyola a ti: “Oongoka kee na ohole, oye ina tseya Kalunga, oshoka Kalunga oye ohole.” (1 Johannes 4:8) Ndhindhilika kutya ovelise ndjika inayi tya kutya Kalunga oku na ohole, ihe pehala lyaashono otayi ti kutya Kalunga oye ohole. Onkee ano ye oku li onzo yohole.
Ombiimbeli otayi hokolola ohole tayi ti: “Ohole ohayi idhidhimikile ayihe noyi na olukeno. Ohole ihayi si efupa, ihayi tuwalala. Ohole ihayi holoka nayi, ihayi kongo shayo yene, ihayi ningi omwenyo omwiinayi, ohole ihayi dhimbulukwa uuwinayi ye u ningilwa. Ohole ihayi nyanyukilwa uugoyoki, ihe ohayi nyanyukilwa oshili. Ohole ihayi tonyala, ihe otayi itaale, tayi tegamene e tayi idhidhimike sigo okehulilo. Ohole itayi hulu po.” (1 Aakorinto 13:4-8) Mbela oshi li ngaa pandunge okwiitaala kutya uukwatya mbuka wa dhenga mbanda owe ya po owala ohaluka?
Oho kala wu uvite ngiini?
Sho wa lesha kombinga yohole mokatendo ka tetekele, mbela owa hala gumwe a kale te ku ulukile ohole ya tya ngaaka? Oshi li paunshitwe okukala wu na ehalo ndyoka. Omolwashike mbela? Omolwaashoka “tse aana yaKalunga.” (Iilonga 17:29) Otwa shitwa nehalo lyokukala tu holike nokukala tu hole yalwe. Otatu vulu okukala nuushili kutya Kalunga oku tu hole noonkondo. (Johannes 3:16; 1 Petrus 5:6, 7) Enyolo ndyoka lya tothwa mo petameko lyoshitopolwa shika otali ti kutya ohole ndjoka Kalunga he tu ulukile onene noonkondo yi vulithe pwaandjoka yina ha kala e uvitile okanona ke.
Otashi vulika wi ipule to ti: ‘Ngele Kalunga oku na owino, oonkondo noku li omunahole, omolwashike ita hulitha po okumona iihuna? Omolwashike ha pitike aanona ya se, omathiminiko ga tsikile nosho wo mboka kaaye shi okuwilika naanalwiho ya tsikile okuyonagula evi?’ Omapulo ngaka omawanawa oga gwana okupewa omayamukulo ge eleka.
Nonando mboka inaayi itaala muKalunga otaye shi pataneke, otatu vulu okumona omayamukulo ge li mondjila komapulo ngaka. Aantu omamiliyona miilongo oyindji oya mona omayamukulo komapulo ngoka mokukonakona Ombiimbeli pamwe nOonzapo dhaJehova. Aanyanyangidhi yoshifo shika otaye ku hiya wu ninge sha faathana. Sho ontseyo yoye tayi humu komeho okupitila mokukonakona Ombiimbeli nosho wo eshito lyaKalunga, oto ka mona kutya ke li gumwe ngoka e li kokule natse noinaa hala tu mu tseye. Pehala lyaashono, oto ka kala wa tompwa wu zimine kutya Kalunga “ke li kokule nomuntu nando ogumwe.”—Iilonga 17:27.
[Oohapu dha simana pepandja 8]
Kalunga ohe tu ulukile ohole onene yi vulithe pwaandjoka yina ha kala e uvitile okanona ke